Tắt kinh

Từ này có nghĩa là thiếu vắng các chu kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này gọi là có tính tiền phát nếu kinh nguyệt chưa bao giờ xuất hiện cả, hoặc là có tính thứ phát, khi kinh nguyệt bình thường bị gián đoạn trong bốn tháng hoặc hơn nữa. Chứng tắt kinh tiên phát thường là do bắt đầu dậy thì muộn, tuy nhiên, hiếm gặp hơn, chứng tắt kinh này có thể do một sự rối loạn trong hệ thống sinh sản hay nội tiết.

Nguyên do tắt kinh

Nguyên do thường gặp nhất của chứng tắt kinh thứ phát là tình trạng thai nghén. Tuy nhiên, nếu thế quân bình nội tiết bị gián đoạn vì bất cứ lý do nào khác, tình trạng này cũng có thể khiến cho các kỳ kinh không xuất hiện nữa. Thí dụ như hiện tượng kìm hãm sản xuất hormone trong não do đột ngột ngưng uống thuốc tránh thai có thể dẫn tới chứng tắt kinh kéo dài tới cả năm. Nhiều phụ nữ cho con bú (sữa mẹ) không thấy kinh cho đến khi họ dứt sữa thôi không cho con bú nữa.

Nghiêm trọng hơn, chứng tắt kinh có thể là một tác dụng phụ của tình trạng thiếu cân trầm trọng như với căn bệnh chán ăn thần kinh. (Người ta sẽ nghĩ là có sự hạn chế lên cân bất bình thường nếu trọng lượng của bạn so với trọng lượng trung bình tương xứng với chiều cao và vóc người thấp hơn khoảng 11,3 kg. Những nguyên nhân khác có thể dẫn tới việc tắt kinh và tình trạng căng thẳng (stress), một số bệnh kinh niên như bệnh tuyến giáp, bệnh thiếu máu, dùng thuốc dài ngày với những thuốc như thuốc an thần và thuốc trầm cảm.

Chứng tắt kinh cũng có thể là do hoạt động thể chất quá mức - một số vận động viên tập luyện cao độ thường trải qua triệu chứng này.

Tắt kinh là một tình trạng thường xuyên sau thoài gian mãn kinh hoặc nếu bạn cắt bỏ tử cung bằng phẫu thuật.

Tắt kinh có nghiêm trọng không?

Mặc du chứng tắt kinh không có nghĩa là bạn đau ốm, hiện tượng này thường nên được hiểu là bạn thôi không còn sản xuất ra trứng nữa và như vậy không còn thụ thai được nữa.

Tôi có phải đi bác sĩ không?

Khuynh hướng khởi đầu khi có kinh nguyệt trễ có thể do bạn thừa hưởng từ di truyền, nên nếu mẹ bạn cũng đã khởi đầu thấy kinh muôn, bạn chớ nên thắc mắc là tại sao bạn không phát triển nhanh giống như các bạn của mình. Tuy nhiên, nếu bạn đã 18 tuổi rồi mà chưa thấy kinh, bạn phải đi cho bác sĩ khám xem có gì bất thường không. Nếu chu kỳ kinh nguyệt ngưng đột ngột, thì nguyên do có lẽ do bạn có thai, vì vậy bạn hãy đi khám bác sĩ hoặc làm xét nghiệm xem có thai không. Dù có thể nào, bạn cũng nên đi khám bác sĩ nếu kinh nguyệt không thấy xuất hiện từ 4 tháng trở lên.

Bác sĩ sẽ làm gì?

Trong trường hợp bạn chưa từ thấy kinh bao giờ, chắc hẳn là bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc thăm khám toàn thân và lấy một mẫu máu để định lượng mức hormone tuyến yên.

Với chứng tắt kinh thứ phát, một khi đã loại trừ tình trạng có thai, phải có một cuộc thăm khám toàn diện do một bác sĩ chuyên môn thực hiện và nếu bạn đang uống thuốc nào dài hạn, người ta sẽ kiểm tra lại các thuốc đó và nếu thấy cần sẽ cho ngưng dùng. Bác sĩ điều trị của bạn có thể sắp xếp cho bạn đi chụp X-quang để xem tuyến kiểm soát tiến trình tiết hormone (kích thích tố) - tức là tuyến yên – có được lành mạnh không.

Thủ thuật quét siêu âm hoặc soi khám khoang ổ bụng có thể được thực hiện để kiểm tra buồng trứng và khung xương chậu của bạn. Việc trị liệu bằng hormone sẽ xác định bạn có đang rụng trứng hay không. Chắc hẳn là bác sĩ điều trị của bạn đang mong muốn có thai. Có nhiều khả năng nhất là người ta sẽ dùng thuốc (khuyến khích) sinh sản hay kích thích tố tuyến yên.

Tôi có thể làm được gì?

Tình trạng không thấy kinh không có gì nguy hiểm cho sức khỏe của bạn và trong đa số các trường hợp tắt kinh, chẳng có gì đáng báo động cả; bạn chỉ phải kiên nhẫn rồi các kỳ kinh của bạn sẽ khởi sự xuất hiện một các tự nhiên thôi. Có lẽ bạn cần phải thay đổi kiểu sống để điều chỉnh lại vấn đề liên quan đến chế độ ăn hay liên quan đến thể chấtnào đó, nếu phát hiện thấy đó là nguyên nhân. Nên nhớ rằng sau khi sanh và khi đang cho con bú, hiện tượng tắt kinh không có nghĩa là bạn không thể nào mang thai, do đó bạn nên giữ gìn cẩn thận nếu bạn không muốn có thai lại ngay.

CHỨNG KINH THƯA

Đây là một tình trạng kinh nguyệt có đều nhưng không thường xuyên, nghĩa là không theo đúng chu kỳ (khoảng 28 ngày). Thường cũng chẳng có vấn đề gì nước trước các kỳ kinh này có tiến trình trứng rụng. Chứng kinh thưa thường gặp ở các phụ nữ gần đến tuổi mãn kinh.