Bệnh mộng thịt

Mộng thịt là một bệnh hay gặp ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, khí hậu nóng ẩm, thời lượng nắng cao, đặc biệt nơi có nhiều gió cát (như vùng biển). Những yếu tô này gây thoái hoá kết mạc, kích thích tăng sinh xơ mạch tạo nên mộng. Mộng thường gặp ở những người lớn tuổi (rất hiếm gặp ở lứa tuổi dưới 20) và tăng theo hướng tỉ lệ thuận với tuổi.

Triệu chứng

Mộng là một khối tăng sản xơ mạch của kết mạc nhãn cầu, hình rẻ quạt xuất phát từ kết mạc vùng khe mi và lan vào giác mạc. Mộng dày hay mỏng tuỳ theo tổ chức liên kết bên dưới nhiều hay ít. Màu sắc của mộng có thể thay đổi từ hồng, cho tới đỏ tuỳ thuộc vào số lượng và độ cương tụ của mạch máu thân mộng. Mộng ngày càng lớn dần, bò vào trung tâm giác mạc gây giảm thị lực

Bệnh nhân thường có triệu chứng kích thích, đỏ mắt hay giảm thị lực.

Mộng gây ra các biến chứng sau:

- Viêm kết mạc: do mộng bị kích thích từng đợt gây viêm đỏ, đôi khi lan toả ra cả phần kết mạc lành.

- Chảy nước mắt

- Hạn chế vận nhãn khi mộng to, đặc biệt khi có mộng ở cả hai góc mắt.

- Loạn thị do mộng bám trên bề mắt giác mạc gây biến đổi độ cong giác mạc

- Khuyết thị trường do mộng bò vào trung tâm che một phần hoặc toàn bộ diện đồng tử.

- Nang vùi biểu mô

- Có thể gây viêm loét giác mạc vùng đầu mộng

Bệnh nhân bị mộng mắt nên được khám tại các cơ sở chuyên khoa mắt để được tư vấn về phương pháp điều trị và phòng bệnh.

Nếu tái phát sẽ nguy hiểm hơn

Những năm trước, một số phương pháp từng áp dụng cho điều trị mộng thịt mắt (cắt mộng thông thường, cắt mộng vùi...), nhưng tỷ lệ tái phát rất cao (lên đến 30-80%). Vì vậy, nhiều người bệnh vẫn phải cùng chung sống, thậm chí chấp nhận tai biến do mộng thịt gây nên. Nhiều trường hợp mổ cắt mộng tới 3-4 lần nhưng vẫn không thể giải quyết triệt để.

Theo PGS.TS Hoàng Minh Châu: “Mộng mắt tái phát thường nặng, với tốc độ tấn công nhanh hơn, vì vậy cũng gây hậu quả mù lòa nhanh hơn mộng nguyên phát. Ngay cả việc điều trị mộng tái phát cũng gặp nhiều khó khăn. Nhiều trường hợp tái phát nặng gây dính mi cầu, khiến bệnh nhân nhìn một thành hai (song thị), cản trợ nặng nề trong sinh hoạt, gây nguy hiểm khi tham gia giao thông; gây hạn chế vận nhãn và giảm thị lực và thậm chí gây mù”.

Mới đây, đề tài khoa học “Phương pháp cắt mộng, ghép kết mạc rìa tự thân” đã nghiệm thu với kết quả tốt. Qua áp dụng tại Bệnh viện mắt T.Ư, phương pháp này cho tỷ lệ thành công trong điều trị mộng mắt cao, lên đến 95%. Nếu chỉ tính riêng cho trong nhóm bệnh nhân mộng mắt nguyên phát, tỷ lệ thành công là 98%. Đặc biệt, tỷ lệ mộng tái phát rất thấp, trung bình dưới 2%. Nếu tính riêng điều trị cho các trường hợp mộng nguyên phát, tái phát chỉ ở mức dưới 1%.

- Việc phân loại độ mộng thịt phải do bác sĩ. Mổ khi mộng thịt ở các độ II, III (mộng thịt xâm lấn vào giác mạc khoảng bằng hoặc trên 2mm), độ IV (lấn vào đồng tử). Phẫu thuật đơn giản, sau mổ bệnh nhân có thể ra về, tái khám theo dõi sau một tuần, một tháng, ba tháng, sáu tháng và 12 tháng.

Để phòng bệnh, khi ra nắng nên đeo kính râm có chống tia UV bảo vệ mắt. Nếu thường xuyên bị đỏ khóe mắt góc trong, cảm giác xốn cộm và chảy nước mắt sống mà chữa hoài không khỏi thì nên đi khám mắt vì đây là biểu hiện mộng thịt bắt đầu. Ngoài ra bệnh nhân không nên tự mua thuốc nhỏ mắt và dùng lâu dài. Không đắp lá cây - kể cả các lá chữa bệnh mắt theo dân gian như lá sống đời, nha đam... Đã có trường hợp bị sán trên lá chui vào mắt do rửa lá không sạch.

Điều trị

* Bảo vệ mắt tránh ánh nắng mặt trời, bụi và gió (đeo kính râm, rửa mắt bằng nước muối sinh lý khi đi bụi về…).

* Làm giảm hiện tượng kích thích mắt bằng nước mắt nhân tạo, kháng sinh nhẹ, khi mộng gây kích thích nhiềuvcó thể dùng corticoid nhưng chỉ dùng trong thời gian ngắn.

* Phẫu thuật cắt mộng :

Trước đây các phương pháp mổ mộng đơn thuần có tỷ lệ tái phát khá cao ( 40 – 60%) nên khi mộng khá lớn gây giảm thị lực nhiều hoặc gây các biến chứng mới có chỉ định mổ. Hiện nay, do sự phát triển của các kỹ thuật phẫu thuật, bác sỹ có thể chỉ định mổ cắt mộng từ các giai đoạn khá sớm để mang lại thẩm mỹ cho bệnh nhân. Phương pháp cắt mộng ghép kết mạc tự thân đang được áp dụng tại bệnh viện mắt Hitec hà nội có tỉ lệ tái phát rất thấp so với phương pháp cũ cắt mộng đơn thuần.( <5%). Tuy nhiên, sau phẫu thuật bệnh nhân cần được điều trị và chăm sóc mắt cẩn thận để có kết quả tốt và tránh bệnh tái phát.

(ST)