Dùng thuốc kháng sinh trị mụn đúng cách

Mọi phụ nữ đều rất ghét bị nổi mụn và một khi đã bị thì họ cố gắng che giấu chúng bằng cách trang điểm thật dầy. Nhưng những nốt mụn cứng đầu ấy không dễ dàng bị che giấu và chúng cứ thường nở rộ vào những lúc mà bạn không mong muốn nhất. Chúng hủy hoại đi vẻ đẹp tổng thể của bạn. Nhưng giờ đã có một cách để thoát khỏi việc này. Bạn có thể làm giảm sự tấy đỏ của các nốt mụn và làm cho làn da, đặc biệt là da mặt trở nên mịn màng hơn.

Có rất nhiều các sản phẩm trên thị trường được cho là đảm bảo giảm thiểu được sự tấy đỏ. Nhưng hãy nhớ rằng không phải tất cả chúng đều phù hợp với loại da của bạn, hay đều có hiệu quả đối với loại mụn mà bạn đang mắc phải. Hơn nữa, những sản phẩm như thế cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiễm trùng và tấy đỏ nhiều hơn đối với da. Chính vì vậy mà bạn nên ưu tiên sử dụng các liệu pháp từ thiên nhiên mà bạn có thể sử dụng tại nhà để thoát khỏi sự tấy đỏ của các nốt mụn một cách nhanh chóng. 

Trước tiên, bạn cần phải hiểu điều gì đã khiến cho các nốt mụn tấy đỏ lên. Thường thì chính sự nhiễm trùng đã làm cho vùng da xung quanh nốt mụn bị tấy đỏ. Sở dĩ xảy ra điều này là vì các mạch máu nhỏ ở vùng da ấy bị nhiễm trùng, dẫn đến da có màu đỏ. Vì vậy, để làm giảm sự tấy đỏ thì chúng ta phải làm giảm sự sưng tấy của nốt mụn. Có rất nhiều thứ sẵn có ở nhà có thể giúp chúng ta làm giảm triệu chứng sưng tấy và sự tấy đỏ của mụn. Các phương pháp đó là: 

• Chườm lạnh lên những nốt mụn có thể giúp làm giảm sự tấy đỏ. Bạn chỉ cần dùng một mảnh vải cotton dầy nhúng vào trong nước đá, vắt khô nước, rồi đắp lên những nốt mụn. Chỉ cần đảm bảo là bạn không đè quá mạnh lên những nốt mụn, chỉ vỗ nhè nhẹ thôi. Hãy thực hiện như thế trong vòng từ hai đến ba phút và lặp lại vài lần trong ngày thì triệu chứng sưng và tấy đỏ sẽ giảm đi

• Kem đánh răng có thể giúp làm giảm sự tấy đỏ của mụn rất nhanh. Loại kem đánh răng màu trắng bình thường, không có chứa hương liệu hay các loại gel có thể giúp làm giảm sự tấy đỏ của mụn. Hãy nặn một ít kem ra đầu ngón tay và thoa lên nốt mụn trước khi đi ngủ. Kem đánh răng có công dụng làm mát và làm khô, chúng giúp các nốt mụn bớt sưng và do đó mà làm giảm sự tấy đỏ.

• Nhựa cây nha đam có công dụng làm mát và làm dịu, có thể giúp bạn thoát khỏi sự tấy đỏ của mụn. Để đạt được hiệu quả cao nhất, bạn có thể giữ lá nha đam trong tủ lạnh vài giờ, rồi dùng nhựa thoa lên các nốt mụn. Giữ nó như thế đến sáng hôm sau và bạn sẽ thấy sự sưng tấy giảm đi đáng kể. Bạn cũng có thể thêm bột nghệ vào nhựa nha đam vì bột nghệ có tính năng kháng khuẩn tốt.

• Một số loại thực phẩm có công dụng làm mát cũng có thể được sử dụng để làm giảm sự tấy đỏ của mụn nhanh chóng. Ví dụ, nước ép dưa leo, nước ép lá bạc hà, sữa chua, v.v., có thể được dùng để thoa ngoài da. Tác dụng làm mát của chúng trên da sẽ giúp làm giảm triệu chứng sưng và tấy đỏ của mụn.

Đây là một số các phương pháp làm giảm sự tấy đỏ của mụn. Nhưng tốt nhất là chúng ta nên phòng ngừa mụn ngay từ đầu. Để làm được việc này, bạn phải tuân thủ phương pháp chăm sóc da mỗi ngày. Dưới đây là một số bí quyết ngăn ngừa mụn:

• Đừng bao giờ nặn mụn vì việc đó có thể làm gia tăng nhiễm trùng và làm cho da càng tấy đỏ nhiều hơn.

• Tránh thường xuyên dùng tay sờ các nốt mụn vì nó có thể gây kích ứng da và làm cho da đỏ lên.

• Tránh sử dụng mỹ phẩm chăm sóc da quá nhiều và phải lựa chọn những sản phẩm dành cho da dễ nổi mụn.

• Hãy rửa mặt từ hai đến ba lần mỗi ngày để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển, cũng như loại bỏ bụi bẩn và tế bào chết trên bề mặt da.

• Hãy uống thật nhiều nước vì nước giúp lọc bỏ các chất độc của cơ thể và giúp cải thiện chất lượng làn da.

• Hãy có một chế độ ăn uống khỏe mạnh và cân bằng để có làn da đẹp, tránh dùng thức ăn nhanh và thực phẩm đã qua chế biến.

• Hãy tập thể dục thể thao thường xuyên để cải thiện sự tuần hoàn máu, điều đó sẽ giúp bạn giữ được vẻ tươi trẻ cho làn da.

Những bí quyết trên giúp bạn ngăn ngừa mụn, nhờ đó mà bạn không cần phải lo lắng về sự tấy đỏ của mụn và bận tâm về cách che giấu chúng. Thậm chí dù bạn có lỡ bị mụn rồi thì giờ bạn cũng đã biết một số phương pháp làm giảm sự tấy đỏ của mụn một cách nhanh chóng.

Như đã trình bày, do có 3 yếu tố chính dẫn đến mụn: Ðó là sự tăng tiết bã nhờn, sự tăng sừng hóa của da tại miệng nang lông và sự phát triển bất thường của vi khuẩn P.acnes, nên tác dụng của các thuốc trị mụn chủ yếu hướng vào việc giải quyết 3 yếu tố trên. Thuốc trị mụn có thể chia làm 2 loại:

Thuốc điều trị toàn thân: Gồm các loại thuốc uống cần được bác sĩ chuyên khoa chỉ định vì thường phải dùng kéo dài (trong nhiều tháng), có thể gây tác dụng phụ và chỉ dùng thuốc khi bị mụn loại nặng. Ðó là:

- Kháng sinh loại uống: Tetracyclin, Minocyclin, Clin-damycin, Erythromycin.

- Isotretinoin: Là dẫn chất vitamin A dạng acid được dùng khi bị mụn trứng cá rất nặng. Lưu ý thuốc có thể gây quái thai ở phụ nữ mang thai.

- Nội tiết tố sinh dục: Chỉ dùng cho phụ nữ trưởng thành (dưới 16 tuổi không được dùng) khi có sự tăng tiết bã nhờn quá nhiều và các cách điều trị khác không đem lại kết quả. Hiện nay đã có loại thuốc vừa trị mụn vừa có tác dụng ngừa thai (Diane 35).

Thuốc điều trị tại chỗ: Ðây là loại thuốc bôi, có loại chỉ chứa một hoạt chất với một tác động chuyên biệt nào đó, chẳng hạn như:

- Thuốc bôi chứa lưu huỳnh: Là thuốc cổ điển, có tác dụng giảm nhờn, sát trùng. Hiện nay rất ít được sử dụng vì các chế phẩm chứa lưu huỳnh có mùi hôi gây khó chịu.

- Thuốc bôi chứa benzoyl peroxyd: Thuốc có tác dụng làm tiêu nhân mụn, diệt vi khuẩn P.acnes nhưng lại dễ gây kích ứng da. Cần tránh ra nắng khi bôi thuốc.

- Thuốc bôi chứa Retinoid: Retinoid là tên chung để chỉ các dẫn chất của vitamin A dạng acid. Retinoid dùng làm thuốc bôi ngoài da là Tretinoin. Tretinoin có tác dụng trị nhân mụn bằng cách làm nhân mụn trồi lên và đưa ra ngoài, đồng thời ngăn ngừa phát sinh nhân mụn mới.

Nên lưu ý trước khi dùng loại thuốc trị mụn bôi ngoài da, ta nên bôi thử trên vùng da mỏng ở mặt trước cẳng tay, để yên trong 6-8 giờ, nếu không thấy phản ứng gì đặc biệt mới bôi lên mặt. Riêng đối với biệt dược có sự phối hợp Erythromycin và Tretinoin, do hoạt chất này có tác dụng tốt trong điều trị mụn nhưng lại đòi hỏi sự thận trọng khi sử dụng, vì vậy nên đọc kỹ bản hướng dẫn sử dụng hoặc tư vấn dược sĩ, bác sĩ về những điều chưa rõ để việc dùng thuốc được hiệu quả và an toàn.

Xin nhắc lại, có một số thuốc trị mụn cần được bác sĩ chỉ định và hướng dẫn sử dụng, vì vậy nếu bị mụn trứng cá loại nặng và để đảm bảo an toàn, tốt nhất ta nên đến khám ở bác sĩ chuyên khoa da liễu để được hướng dẫn điều trị đúng cách.

Nếu dùng đúng thuốc trị mụn thì có thể đem lại hiệu quả. Ngược lại dùng không đúng còn có khi làm cho mụn nổi nhiều hơn. Tuyệt đối không được dùng loại kem tự chế pha trộn với một số loại thuốc tây hoặc dùng thuốc Cortibion để trị mụn. Dùng như thế là rất sai vì cortibion là loại kem chứa thuốc corticoid không phải dùng để trị mụn, nếu dùng trị mụn hàng ngày sẽ rất có hại cho da.

Đa số thanh niên đến tuổi hoặc vừa qua tuổi dậy thì đều nổi mụn trứng cá ở mặt. Nổi mụn ở tuổi dậy thì là hiện tượng tự nhiên do sự phát triển mạnh các nội tiết tố sinh dục trong cơ thể và có thể kéo dài một thời gian sau này. Vì vậy, các bạn trẻ nếu có nổi mụn đừng quá lo lắng, không nên dùng nhiều loại kem gọi là trị mụn (vì nếu dùng loại không thích hợp có thể gây nổi mụn nhiều hơn) hoặc “mân mê” mụn quá nhiều dẫn đến nhiễm trùng, sẽ để lại sẹo xấu.

Có thể làm giảm nổi mụn bằng cách: ăn uống điều độ (ăn nhiều rau quả, trái cây để tăng cường chất bổ dưỡng và tránh táo bón, không lạm dụng những gia vị cay nóng hoặc thức uống kích thích như cà phê, trà…); tránh lo lắng, phiền muộn (lạc quan thoải mái trong cuộc sống có thể giúp cải thiện rối loạn kể cả chuyện nổi mụn); rửa mặt hằng ngày khoảng 4-5 lần với nước thường hoặc nước pha muối (pha 1 hoặc 2 muỗng cà phê muối ăn vào 1 lít nước); lưu ý tránh sử dụng xà bông không thích hợp với da mặt làm mụn nổi nhiều; luôn đội mũ khi ra nắng…

Về thuốc trị mụn, nếu thấy nổi mụn nhiều, đặc biệt có dấu hiệu viêm nhiễm, có thể dùng loại thuốc bôi cho tác dụng tại chỗ như thuốc bôi chứa benzoyl peroxyd hoặc thuốc bôi chứa kháng sinh như erythromycin hoặc clindamycin. Các thuốc bôi loại này có tác dụng làm tiêu nhân mụn và diệt vi khuẩn gây viêm nhiễm ở mụn. Khi dùng loại thuốc trị mụn bôi ngoài da, nên bôi thử trên một vùng da nhỏ (phần da mỏng ở mặt trước cẳng tay, để yên trong 6-8 tiếng, nếu không thấy phản ứng gì đặc biệt mới bôi lên mặt).

Tình trạng mụn nặng hơn, có thể bôi một số thuốc trị mụn khác nhưng thuốc loại này cần được bác sĩ chuyên khoa da liễu chỉ định và hướng dẫn sử dụng, vì có khi bác sĩ cho dùng thêm thuốc uống là kháng sinh hoặc thuốc là nội tiết tố (hormon) đặc biệt là thuốc tránh thai. Thuốc Prostarin mà bạn hỏi chính là thuốc tránh thai.

Không chỉ ở các em nam khi đến tuổi dậy thì, cơ quan sinh dục phát triển, bài tiết hormon sinh dục nam là testosteron làm tuyến bã ở da mặt hoạt động quá mức đưa đến nổi mụn, mà trong cơ thể người nữ cũng có testosteron, tuy rất ít (theo đúng lý luận Đông Y, “trong âm có dương, trong dương có âm”), vì thế vẫn có thể bị nổi mụn. Đối với người trưởng thành, thậm chí ở tuổi trung niên vẫn có khi bị mụn chính là do không có sự cân bằng các hormon sinh dục, trong đó hormon sinh dục nam hoạt động quá mức.

Như vậy, trong điều trị mụn có lúc phải dùng đến thuốc hormon sinh dục nữ và bạn đừng ngạc nhiên khi thấy trường hợp bác sĩ chỉ định dùng thuốc tránh thai cho phụ nữ mặc dù người này còn rất trẻ chưa lập gia đình, vì thuốc tránh thai chính là thuốc chứa hormon sinh dục nữ để đối kháng lại hormon sinh dục nam.

Riêng đối với thuốc tránh thai, ta nên lưu ý những điều sau:

Cũng giống như bất cứ loại thuốc nào khác, thuốc tránh thai có hai mặt: lợi và hại. Chính  do có phần hại, nếu sử dụng không đúng sẽ gây tai biến cho người dùng thuốc, vì vậy khi dùng để tránh thai, không nên tự ý mà vẫn phải đi khám để bác sĩ “sàng lọc” xem đối tượng thích hợp sử dụng loại thuốc tránh thai nào và hướng dẫn sử dụng đúng cách (vì có loại không dùng được cho phụ nữ bị tăng huyết áp, tiểu đường, bị bệnh gan, trên 35 tuổi và có hút thuốc lá…).

Nếu cần phải dùng thuốc tránh thai để trị mụn, đối với phụ nữ đang tránh thai thì rất tiện sẽ kết hợp tận dụng hai tác dụng của thuốc, vừa tránh thai, vừa trị mụn. Còn với phụ nữ trẻ chưa lập gia đình hoặc không phải dùng biện pháp tránh thai mà chỉ muốn trị mụn loại nặng, tốt nhất nên đi khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để chữa trị đúng cách, xét thấy cần thiết bác sĩ sẽ cho dùng thuốc tránh thai và hướng dẫn dùng an toàn, hiệu quả.

Đối với nam giới thì lưu ý không được dùng thuốc tránh thai để trị mụn.

Trường hợp bạn hỏi dùng Prostarin trong thời gian bao nhiêu lâu để trị mụn sẽ tùy thuộc vào bác sĩ chỉ định thuốc điều trị. Nếu là phụ nữ đã lập gia đình vừa muốn tránh thai vừa trị mụn thì có thể dùng thuốc tránh thai lâu dài. Nếu là phụ nữ chưa lập gia đình sẽ được bác sĩ cho ngưng dùng thuốc khi tình trạng mụn cải thiện. Thuốc tránh thai không ảnh hưởng đến việc sinh con, ngưng dùng thuốc một thời gian thích hợp sẽ có con. 

Tuyến bã nhờn có nhiệm vụ cung cấp chất nhờn cho da. Do nhiều lý do tuyến bã nhờn tăng sự sừng hoá, sợi hoá, miệng tuyến bị tắc, chất nhờn được tiết ra nhưng không thoát ra ngoài được, ứ đọng lại tạo thành những mụn nhỏ li ti gọi là mụn trứng cá.

Có khi tuyến bã nhờn bị nhiễm khuẩn. Lúc đó chất nhờn và mủ tích tụ lại bên dưới chỗ bị tắc. Nếu nhẹ thì chỉ có nhân đen, nếu nặng thì các chỗ này chứa đầy mủ và biến thành nang. Một thời gian sau nang sẽ lành nhưng để lại các vết sẹo. Một trong các cách điều trị mụn trứng cá và thương tổn do mụn ( loét, để lại sẹo lõm, xạm da...) là dùng kháng sinh và nghệ.

Kháng sinh:

Thường dùng là doxycylin, erythromycin, metronidazol. Doxycylin chỉ dùng điều trị mụn thông thường dưới dạng thuốc uống trong một thời gian ngắn (10-15 ngày). Do làm tăng độ nhạy cảm của của da với ánh sáng nên có thể dẫn đến xạm da. Vì vậy khi uống thuốc cần tránh tiếp xúc với ánh nắng. Thuốc ít có hiệu quả khi dùng ngoài nên doxycylin không dùng điều trị mụn dưới dạng thuốc bôi dài ngày.

Erythromycin, metronidazol dùng dưới dạng thuốc bôi điều trị các mụn thông thường và đặc biệt có hiệu quả đối với mụn trứng cá đỏ, mụn mủ. Erythromycin là kháng sinh có tính kìm khuẩn và diệt khuẩn (ở nồng độ cao, đối với một số vi khuẩn nhạy cảm) bằng cách ức chế tổng hợp protein, với hoạt phổ khá rộng bao gồm các vi khuẩn gram dương, gram âm và các vi khuẩn khác. Metronidazol có tính kháng khuẩn, chống động vật nguyên sinh, kháng virut trong đó có kháng các vi khuẩn gây nhiễm khuẩn da và cấu trúc da. Do đó dưới dạng thuốc bôi chúng vừa là thuốc trị mụn vừa là thuốc chống viêm nhiễm dưới da.

Củ nghệ

Là thân rễ của cây nghệ thuộc họ gừng. Hoạt chất: tinh dầu nghệ và polyphenol gọi chung là curcuminoid có tính chất lợi mật, nhuận gan, nhuận da, chống cholesterol máu, chống o xy hoá. Gần đây người ta còn tìm thấy thêm các chất khác cùng với curcumin ức chế men của quá trình gây viêm nên có tính kháng viêm.

Dùng nghệ uống còn chữa loét dạ dày, lợi mật, nhuận gan. Phối hợp thêm một số dược chất khác làm thuốc dưỡng da, chống lão hoá. Dùng nghệ bôi lên chỗ tổn thương (nhọt, vết thương, bỏng, mụn) sẽ làm chóng lên da non, đỡ sẹo, đặc biệt không để lại sẹo lồi. Dùng bôi dài ngày nghệ thấm sâu sẽ có một số tác dụng toàn thân như chống viêm, làm đẹp da, chống nám.Ngoài ra trước đây người ta cũng đã thấy dịch chiết nghệ dù rất loãng cũng có tính diệt nấm và kháng với một số vi khuẩn. Một kinh nghiệm của đồng bào Chăm cũng đã được nghiên cứu xác nhận: sau khi sinh giã nát củ nghệ tươi hoà với ít nước và cho thêm chút muối, rồi xoa lên da khoảng 9-10 tháng sẽ làm bớt rồi hết hẳn các vết nám trên mặt và toàn thân, hết ngứa không để lại sẹo.

Trị mụn trứng cá

Nguyên nhân gây ra mụn trứng cá

Điều trị mụn trứng cá ở mặt

Điều trị mụn trứng cá ở lưng

Làm đẹp da mặt mụn

(ST).