1
Kết hợp bữa ăn với bơ, xà lách trộn và dầu oliu giúp nhân ba cơ hội thành công thụ tinh trong ống nghiệm. Các nhà nghiên cức nhận thấy rằng chất béo không bão hòa dạng đơn thể trong dầu oliu, dầu hướng dương, dầu quả hạch nếu được bổ sung trong chế độ ăn của phụ nữ sẽ giúp họ có cơ hội thụ thai thành công hơn.
CHẾ ĐỘ ĂN CHO NGƯỜI THỤ TINH NHÂN TẠO
Chế độ ăn với bơ, xà lách trộn và dầu oliu cải thiện khả năng sinh sản - Ảnh: Shutterstock
Theo các nhà nghiên cứu, tiêu thụ một lượng cao nhất những loại chất béo kể trên giúp tăng 3 đến 4 lần cơ hội có con đối với những phụ nữ đang chữa trị vô sinh bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) so với những người tiêu thụ ít nhất.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, phụ nữ ăn quá nhiều chất béo bão hòa như bơ, thịt đỏ... sẽ có ít cơ hội thành công trong thụ tinh trong ống nghiệm.
Trưởng nhóm nghiên cứu - Giáo sư Jorge Chavarro cho biết: “Kết quả nghiên cứu cho thấy chất béo tiêu thụ trong chế độ ăn khác nhau sẽ cho ra những kết quả chữa trị vô sinh khác nhau”.
Nghiên cứu theo dõi 147 phụ nữ đang chữa trị theo phương pháp IVF tại Trung tâm Sinh sản của Bệnh viện đa khoa Massachusetts (Mỹ).
Nghiên cứu được giới thiệu tại Hội nghị của Hiệp hội châu Âu về Sinh sản và Phôi học ở Istanbul
MỘT SỐ LƯU Ý VỀ THỤ TINH NHÂN TẠO
Điều trị viêm lộ tuyến cổ tử cung – Thụ tinh nhân tạo là quá trình thụ tinh mà không qua giao hợp bình thường. Có hai hình thức thụ tinh nhân tạo, hình thức do người chồng (AIH) là lấy tinh trùng của người chồng cấy vào âm đạo của người vợ trong thời kỳ rụng trứng để cho phép thụ thai ngẫu nhiên.
Còn hình thức thụ tinh nhân tạo do người cho tinh trùng là dùng tinh trùng của người dàn ông khác để thu tinh cho trứng. Hình thức thứ nhất được áp dụng khi người chồng vẫn xét nghiệm tinh dịch bình thường nhưng không có khả năng đưa tinh trùng vào bằng cách tự nhiên hoặc bị liệt dương (bất lực) hay phóng tinh ngược dòng. Hình thức thứ hai được sử dụng khi người chồng mang bệnh vô tinh trùng, cần phải lấy tinh dịch từ người đàn ông khác.
GIFT (Gamete intra follopian transfer) là phương pháp thụ thai hỗ trợ cặp vợ chồng gặp khó khăn trong những lần thụ thai ngẫu nhiên. Trước tiên người vợ dùng thuốc giúp buồng trứng sinh ra nhiều trứng. Đến khi trứng này sắp rụng, người vợ được đưa vào phòng mổ để được tiến hành thụ tinh.
Sau khi người vợ được gây mê, thầy thuốc hút từ 10 đến 12 trứng ra khỏi buồng trứng bằng một kim nhỏ được gắn vào máy siêu âm. Trứng tốt nhất được chọn đem hòa với tinh dịch của người chồng đã chuẩn bị trước hai giờ để chỉ dùng những tinh trùng hoạt động được tích cực. Tiêm cẩn thận hỗn hợp trứng và tinh trùng vào đầu ngoài của Fallop nhờ dùng ống nội soi ổ bụng. Toàn bộ thao tác mất 45 phút và người vợ có thể ra về cùng ngày hôm đó.
VIF (In- vitro ferrtilization- thụ thai trong ống nghiệm) là một kỹ thuật giúp đỡ có con khác. VIF khác với GIFT ở chỗ thụ tinh của VIF xảy ra bên ngoài của cơ thể. Trong thao tác này, người vợ cũng được giúp kích thích buồng trứng phóng ra nhiều noãn. Người bệnh được dùng an thần và lấy trứng ra qua âm đạo. Trứng này được hòa với tinh trùng đã chuẩn bị sãn từ trước. Sự thụ tinh xảy ra trong ống nghiệm thủy tinh nhỏ. Hai ngày sau phôi được bơm vào tử cung của người vợ và người vợ có thể trở về nhà cùng ngày. Trong hai tuần lễ tiếp theo dùng progesterone giúp cho việc gắn phôi vào tử cung.
Tỷ lệ thành công của GIFT và VIF thay đổi tùy theo các trung tâm điều trị. Trung bình tỷ lệ mang thai đạt 30%. Tuy nhiên có thể xảy ra sảy thai, nên cơ may mang trẻ sơ sinh về nhà hiện nay vẫn còn thấp.
Nghỉ ngơi sau thủ thuật tốt cho thụ tinh nhân tạo
Trong thụ tinh nhân tạo (IUI), các bác sĩ bơm trực tiếp tinh trùng vào buồng tử cung. Kết quả một nghiên cứu trước đây đã gợi ý rằng, việc nằm ngửa khoảng 10 phút sau bơm tinh trùng có thể làm tăng tỷ lệ thụ thai, tuy nhiên đó mới chỉ là nghiên cứu nhỏ.
Giả thuyết được đưa ra là trọng lực có thể khiến cho tinh trùng không thể xâm nhập tới vùng có khả năng diễn ra thụ thai. Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học thuộc Trung tâm Y khoa học thuật (Hà Lan) đã theo dõi đánh giá 199 phụ nữ nằm ngửa 15 phút sau bơm tinh trùng và 192 phụ nữ đứng dậy và đi lại ngay sau thủ thuật. Kết quả, hơn 1/4 (27%) số phụ nữ nằm ngửa nghỉ ngơi sau bơm đã có thai, trong khi tỷ lệ này chỉ là 17% ở người đi lại vận động ngay sau bơm.
Tiến sĩ William L. Ledger thuộc Trường đại học Sheffield (Anh) cũng cho rằng, phụ nữ nằm ngửa nghỉ ngơi 15 phút sau bơm có thể cải thiện tỷ lệ thụ thai.
Có nên kiêng sinh hoạt trước khi thụ tinh nhân tạo
Theo truyền thống, bác sĩ thường yêu cầu nam giới kiêng quan hệ tình dục trước khi trải qua giai đoạn điều trị vô sinh. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới do các nhà khoa học Israel tiến hành cho thấy không sinh hoạt trong một thời gian dài có thể làm giảm chất lượng tinh trùng.
Nhiều nam giới được yêu cầu không quan hệ tình dục ít nhất là một tuần trước khi bác sĩ lấy tinh dịch của họ để thụ tinh nhân tạo. Trong hướng dẫn của mình, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng khuyến nghị kiêng sinh hoạt từ 2 tới 7 ngày.
Nhóm nghiên cứu thuộc ĐH Sorola và ĐH Ben-Gurion ở Negnev đã kiểm tra hàng nghìn mẫu tinh dịch. Họ không chỉ nhìn vào chất lượng tinh dịch tổng thể mà còn kiểm tra mật độ và hình dạng của tinh trùng cũng như tỷ lệ phần trăm tinh trùng chuyển động đúng.
Kết quả cho thấy mặc dù lượng tinh dịch nhiều hơn sau khi kiêng quan hệ tình dục từ 11 tới 14 ngày, các chỉ số khác về chất lượng lại giảm sút. Hình dạng tinh trùng xấu dần và tỷ lệ tinh trùng chuyển động giảm mạnh từ ngày thứ hai trở đi.
Theo Tiến sĩ Eliahu Levitas, trưởng nhóm nghiên cứu, dữ liệu nghiên cứu của họ cho thấy những bệnh nhân chuẩn bị lấy tinh dịch để thụ tinh nhân tạo, đặc biệt là phương pháp ICSI - một tinh trùng đơn nhất được tiêm vào trứng - không cần phải kiêng quan hệ tình dục trong một thời gian dài. Theo ông, thời gian kiêng lý tưởng không nên quá hai ngày.
Thụ tinh nhân tạo và câu chuyện pháp luật
Vào thăm cô bạn đồng nghiệp sau một lần “kế hoạch”, tôi đã được chứng kiến nhiều cảnh ngộ ngậm ngùi của những người đang mang tiếng là “cau điếc”, “cây độc”…
Vào thăm cô bạn đồng nghiệp sau một lần “kế hoạch”, chờ con lớn và kinh tế khá hơn mới sinh tiếp thì bị vô sinh thứ phát, tôi đã được chứng kiến nhiều cảnh ngộ ngậm ngùi của những người đang mang tiếng là “cau điếc”, “cây độc”… tại Khoa Công nghệ phôi, Học viện Quân y 103.
Tréo ngoe thay, trong khi các phương tiện thông tin đại chúng thỉnh thoảng lại rộ lên chuyện những đứa trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, thì ở đây, có hàng trăm người ngày đêm mong mỏi để có được niềm hạnh phúc ngỡ như rất đương nhiên đó...
“Con đẻ” là con người ta…
Vợ chồng chị Phương và gia đình nội ngoại ai cũng mừng đến rơi nước mắt ngày chị sinh được cu Bi. Đứa con là niềm mong mỏi của vợ chồng chị sau 13 năm kết hôn, cũng là chừng ấy thời gian chạy chữa trong Nam, ngoài Bắc. Và phải sau 3 lần thụ tinh ống nghiệm, tốn kém hàng trăm triệu đồng, chị Phương mới “đậu” thai.
Nhưng rồi hạnh phúc ấy chỉ kéo dài được nửa năm. Ngày cu Bi tròn 5 tháng tuổi, gia đình chị Phương có khách. Vợ chồng Minh - một người chị quen trong thời gian làm thụ tinh nhân tạo tại bệnh viện vừa đến nhà chị Phương đã quỳ lạy vợ chồng chị ngay từ ngoài sân, khóc lóc thảm thiết xin anh chị “trả” lại đứa con. Linh tính cho chị Phương biết, bí mật của vợ chồng chị đã bị lộ, nhưng đứa trẻ chị mang nặng đẻ đau, và sau bao ngày chờ mong đằng đẵng mới có được, làm sao chị có thể xa nó?
Trong khi các phương tiện thông tin đại chúng thỉnh thoảng lại rộ lên chuyện những đứa trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, thì ở đây, có hàng trăm người ngày đêm mong mỏi để có được niềm hạnh phúc ngỡ như rất đương nhiên đó...
Để làm thụ tinh ống nghiệm, cả người bố và người mẹ phải trải qua một thời gian làm các xét nghiệm rồi mới lấy trứng và tinh trùng để cấy ghép phôi. Cùng ngày chuyển phôi với chị Phương hôm ấy là bốn người nữa, trong đó có Minh. Vợ chồng chị Phương chỉ được có hai phôi thai, còn vợ chồng Minh đậu những bốn phôi (thường cấy ba phôi thai một lần), nhưng một phôi còn lại không đủ điều kiện trữ lạnh. Thấy thế, chị Phương đã xin Minh phôi đó.
Lần ấy, chị may mắn đậu được một phôi và cũng là người duy nhất trong số năm người cùng cấy ghép ngày đó có thai. Nhưng trớ trêu thay, cái phôi đậu được ấy lại là của vợ chồng Minh “cho” chị, còn hai phôi của vợ chồng chị, như hai lần thụ tinh trước, đều hỏng. Mấy lần cu Bi ốm phải làm xét nghiệm, vợ chồng chị Phương đã biết cu Bi tuy là “con đẻ” nhưng không phải huyết thống của mình. Nhưng họ vẫn yêu quý con hết mực và thầm bảo nhau giữ kín điều bí mật này.
Thế nhưng, chẳng rõ vì sao vợ chồng Minh biết chuyện. Cùng hoàn cảnh như chị Phương, ba lần thụ tinh nhân tạo không thành, hạnh phúc gia đình Minh đang đứng trước nguy cơ tan vỡ vì mẹ chồng cô đã tuyên bố thẳng thừng chồng Minh là con trai duy nhất, không thể “tuyệt tự” được, Minh không thể sinh con thì phải “buông tha” cho chồng. Thế nên, biết chuyện cái phôi đã cho đi giờ là một đứa trẻ kháu khỉnh, vợ chồng Minh nhất mực “đòi con”.
Đem mẫu tóc của cu Bi đi giám định ADN, vợ chồng Minh càng có cơ sở “đòi” bằng được con. Vợ chồng chị Phương đành phải đồng tình. Ngày Minh hạnh phúc ôm con về cũng là ngày chị Phương như qụy ngã. Chị cố an ủi mình với lời hứa “cu Bi sẽ là “con chung”, vợ chồng chị có thể qua lại thăm con bất kỳ lúc nào”. Thế nhưng, chưa đầy nửa tháng sau đó, vợ chồng Minh đã nhanh chóng bán nhà, chuyển đi nơi khác, không để lại một lời nhắn nhủ. Có lẽ, họ lo sợ sẽ phải “chia” con cho vợ chồng chị Phương, bởi chị Phương mới là người mang nặng đẻ đau ra “giọt máu” của họ…
Bí mật “thụ tinh nhân tạo”…
Các bác sĩ ở Khoa Công nghệ phôi, Học viện Quân y 103 nhớ mãi chuyện một ông chồng đến bệnh viện làm um chuyện đã “bí mật làm cho vợ ông ta có bầu”, và dọa sẽ kiện các bác sĩ. Lật giở hồ sơ theo tên tuổi, ngày tháng mà người chồng cung cấp, các bác sĩ phát hiện đúng là vào thời điểm này, chị Lan, vợ anh Ba - tên người chồng có đến Khoa Công nghệ phôi. Tuy nhiên, chị Lan không yêu cầu làm thụ tinh nhân tạo hay khám bệnh, mà xin làm “hồ sơ thụ tinh nhân tạo”.
Nghe các bác sĩ giải thích về nguyên tắc, với các đôi vợ chồng, khi có nguyện vọng làm thụ tinh ống nghiệm, cả hai bên phải có mặt, ký tên vào biên bản đồng ý trước sự chứng kiến của bác sĩ, sau đó các thủ tục mới được thực hiện, chị Lan mới giãi bày.
Chị cho biết, sau tám năm chung sống, chồng mình không có khả năng làm cha. Vì khát khao có con mà chị đã “trót dại” với người khác. Nhưng chị vẫn yêu chồng, và muốn bệnh viện “giúp đỡ” làm hồ sơ chị đã thụ tinh nhân tạo bằng cách xin tinh trùng ở ngân hàng tinh trùng đông lạnh, để đứa bé thành “con chung” của hai người. Dẫu rất cảm thông với hoàn cảnh của chị, nhưng các bác sĩ vẫn phải từ chối…
Qua xét nghiệm, anh Ba biết, anh rất “yếu”, phải nuôi cấy tinh tử, rồi làm thụ tinh ống nghiệm, mất rất nhiều thời gian và chi phí mới hy vọng có con được. Thực ra, ngay từ khi vợ mang bầu, anh Ba đã nghi ngờ nhưng không dám nói ra. Khi đứa bé chào đời, anh đã mang cuống rốn đến Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền giám định, mới biết đích thực không phải con mình. Chẳng rõ, sau khi biết sự thật, anh Ba sẽ xử sự thế nào với mẹ con chị Lan, vì việc làm của chị đáng giận, nhưng cũng rất đáng thương…
Trong những câu chuyện được các bác sĩ kể lại, có một câu chuyện mà bất kỳ người hiếm muộn nào cũng mong muốn được như thế. Thậm chí, cả làng còn được vợ chồng anh Tuân “khao” một bữa cỗ linh đình.
Gần 10 năm chung sống vẫn không có con, vợ chồng anh Tuân quyết định gom góp làm thụ tinh ống nghiệm. May mắn, chị An vợ anh đậu tận hai thai. Chín tháng mong mỏi cũng đến, chị An sinh hai đứa con “đủ nếp, đủ tẻ” nên không chỉ gia đình nội ngoại, mà cả làng đều mừng cho hai vợ chồng. Trong số những người hay qua lại chơi với hai đứa trẻ, có anh hàng xóm trước đã thân tình, nay lại càng chăm đến khiến anh Tuân từ chỗ vui vẻ chuyển sang nghi ngờ. Đúng là hai vợ chồng cùng đi làm thụ tinh nhân tạo, nhưng ngày chuyển phôi vào người mẹ, thì anh có việc đột xuất nên không có mặt. Nhìn ngắm con, chẳng rõ thế nào mà anh thấy… giống anh hàng xóm hơn mình.
Anh Tuân quyết định quay lại Khoa Công nghệ phôi để tìm ra sự thật. Dù xem lại tất cả hồ sơ, giấy tờ có chữ ký của mình, rồi nghe giải thích về qui trình cấy ghép phôi nghiêm ngặt, bác sĩ khẳng định không thể có chuyện “nhầm lẫn”. Không có cơ sở để “kiện”, anh Tuân ra về nhưng vẫn bán tin bán nghi.
Thế rồi, anh bí mật cắt móng tay hai đứa con, đem đến Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền giám định. Anh chọn làm trong thời gian ngắn nhất, với mức chi phí cao nhất. Ngày nhận kết quả, anh Tuân thật sự vui mừng vì anh đúng là cha hai đứa trẻ kháu khỉnh. Anh xin lỗi vợ, và ngay ngày hôm sau giết bò, làm cỗ mời cả làng, trong khi mọi người ngỡ ngàng tại sao vợ chồng anh có con được hơn ba tháng rồi mới “khao”…
Và câu chuyện pháp luật
Có hàng nghìn người tạo hóa không cho họ may mắn được làm bố, làm mẹ “tự nhiên”. Nhưng nhờ sự phát triển của khoa học, họ có cơ hội có thể có con. Nhiều người đi làm thụ tinh nhân tạo cho biết, không ít trong số họ mong muốn được nhờ người thân mang thai hộ. Như trường hợp của vợ chồng chị Minh nói trên, mặc dù chị Minh không thể mang thai tự nhiên, nhưng cu Bi mang huyết thống của hai vợ chồng chị, chứ không phải của chị Phương - người sinh ra đứa trẻ.
Tuy nhiên, Điều 6, Nghị định 12/2003/NĐCP về sinh con theo phương pháp khoa học nghiêm cấm hành vi mang thai hộ. Nhìn từ góc độ pháp luật, qui định này là cần thiết. Thực tiễn, đã có trường hợp mang thai theo kiểu “hợp đồng”, nhưng sau khi sinh, người mẹ không trả lại con, hoặc dùng đứa trẻ để “kiếm tiền” người nhờ mang thai hộ. Về mặt pháp luật, người sinh ra đứa trẻ mới là mẹ đẻ, mới được ghi là mẹ vào giấy khai sinh của trẻ và được pháp luật bảo vệ.
Tuy nhiên, nhiều bác sĩ trực tiếp làm công tác thụ tinh nhân tạo cho biết, có những trường hợp thật sự cảm động vì chị gái, em gái tự nguyện muốn giúp người thân có con mang huyết thống của mình. Với họ, con đẻ cũng chính là cháu ruột, thì mong mỏi này cũng rất đáng để suy nghĩ. Trở lại trường hợp của chị Phương, chị đang rất ân hận vì đã “trả con” và muốn đòi lại. Hai bà mẹ nhưng chỉ có một đứa trẻ, nếu họ kiện nhau ra Tòa, luật pháp có lẽ cũng rất khó “chia”!
Theo bác sĩ Quản Thanh Lâm – Khoa Công nghệ phôi, Học viện Quân y 103, y học xem vô sinh là một loại bệnh, nhưng bảo hiểm y tế lại không chi trả cho việc điều trị vô sinh bằng thụ tinh nhân tạo. Đây là một bất cập và đang gây khó khăn lớn cho những người không may mắc bệnh. Thực tế, việc làm thụ tinh nhân tạo khá tốn kém, và không phải làm một lần là “ăn ngay”, nên việc không được chi trả bảo hiểm khiến nhiều người kinh tế khó khăn không thể có cơ hội có được đứa con.
Vừa qua, Bộ Y tế cũng đã chính thức đề nghị Bảo hiểm xã hội nghiên cứu và bổ sung đưa kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm vào danh mục kỹ thuật được bảo hiểm y tế chi trả. Đây là việc cần thiết, và nên làm nhanh để giúp những người hiếm muộn có cơ hội được làm cha, mẹ.
MANG ĐA THAI BẰNG PHƯƠNG PHÁP THỤ TINH NHÂN TẠO: NÊN CÂN NHẮC KỸ
Tối 17/3/2013, Bệnh viện (BV) Từ Dũ đã thực hiện thành công ca mổ bắt con cho một sản phụ mang 5 thai. Người mẹ là chị T., 28 tuổi, ngụ tại quận 5, TP HCM.
Do lấy nhau mấy năm mà vẫn chưa có con, vợ chồng chị T. đã thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm bằng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI). Khi thai kỳ mới được 33,5 tuần tuổi thì chị T. có dấu hiệu chuyển dạ nên gia đình đã đưa vào BV Từ Dũ. Kết quả của ca mổ bắt con này là 5 hài nhi lần lượt chào đời, gồm 3 trai, 2 gái, cân nặng lần lượt là 2kg; 1,8kg; 1,5kg. Hai bé còn lại cùng có cân nặng 1,3kg và đang được theo dõi đặc biệt vì có dấu hiệu suy hô hấp.
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung là gì?
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hay còn gọi là thụ tinh nhân tạo, là một thủ thuật đã được sử dụng từ lâu trong điều trị hiếm muộn. Và mặc dù hiện nay, các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI) đã được áp dụng với tỷ lệ thành công khá cao, nhưng kỹ thuật IUI vẫn được thực hiện rộng rãi vì chi phí thấp và ít xâm lấn so với những kỹ thuật khác.
Bơm tinh trùng thường được áp dụng trong các trường hợp sau: Tinh trùng người chồng yếu về số lượng và chất lượng, kháng thể kháng tinh trùng. Người vợ không thể có thai theo cách tự nhiên do những bất thường ở cổ tử cung, hoặc dính nhẹ vùng chậu hoặc vô sinh không rõ nguyên nhân. Việc bơm tinh trùng vào buồng tử cung có thể thực hiện với hai phương pháp: Một là theo chu kỳ tự nhiên và hai là có kích thích buồng trứng.
Kích thích buồng trứng trong IUI là việc sử dụng các thuốc nội tiết dạng uống hay dạng tiêm như nhằm kích thích buồng trứng tạo ra 1 hay 2 noãn trưởng thành. Bác sĩ Hồng, chuyên khoa Sản phụ, cho biết: "Trong quá trình kích thích buồng trứng, người phụ nữ sẽ được theo dõi bằng siêu âm để đánh giá đáp ứng buồng trứng và nội mạc tử cung. Dựa vào kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ điều chỉnh liều thuốc phù hợp với kích thước và số lượng nang noãn phát triển. Khi nang lớn nhất có kích thước khoảng 18mm và nội mạc tử cung thuận lợi cho việc làm tổ của phôi (thường dày hơn 8mm), người ấy sẽ được tiêm thuốc để kích thích rụng trứng".
Tiếp theo, người chồng sẽ lấy tinh trùng bằng cách thủ dâm, hay rã tinh trùng trữ lạnh nếu họ gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng từ trước. Tinh trùng này sẽ được lọc rửa để tách tinh trùng ra khỏi tinh dịch, loại bỏ những chất không cần thiết, sau đó bơm vào buồng tử cung. Thủ thuật bơm tinh trùng khá đơn giản, tương đương với một lần khám phụ khoa. Thời gian thực hiện chỉ khoảng 5 đến 10 phút và thường không đau.
5 bé chào đời tại bệnh viện Từ Dũ.
Bác sĩ Hồng nói tiếp: "Người phụ nữ sẽ được đặt "mỏ vịt" như khi khám phụ khoa, lau sạch cổ tử cung bằng nước muối hoặc nước cất vô trùng rồi tinh trùng được bơm vào tử cung thông qua một ống nhựa mềm, nhỏ. Khoảng 2 tuần sau khi bơm tinh trùng, người làm IUI sẽ được cho thử thai. Nếu có thai, 3 tuần sau ngày thử thai, bác sĩ sẽ siêu âm để xác định số lượng, vị trí của túi thai trong tử cung".
Những biến chứng thường gặp khi làm IUI
Một trong những biến chứng thường gặp khi làm IUI là đa thai - nghĩa là sản phụ có 2, 3, 4, 5 thai. Theo các bác sĩ chuyên khoa hiếm muộn, việc mang đa thai khi làm IUI - nhất là có sự kích thích trứng thì không phải là chuyện lạ. Để tránh tình trạng này, khi thấy thai phụ đã có dấu hiệu mang bầu, các bác sĩ sẽ khuyên sản phụ nên tái khám thường xuyên.
Trường hợp phát hiện đa thai, bác sĩ sẽ tư vấn cho sản phụ biết một số vấn đề có thể xảy ra về tâm, sinh lý, cũng như trẻ đẻ non thường có một số bệnh lý như bệnh võng mạc, bệnh về tai, chậm phát triển tâm lý bởi lẽ trong trường hợp đa thai, buồng tử cung trở nên quá chật chội, dẫn đến đẻ non... Nếu sản phụ và gia đình đồng ý, bác sĩ sẽ can thiệp để loại bớt thai ở tuần thứ 7 hoặc thứ 8 vì nếu muộn hơn, sẽ khó làm.
Theo nghiên cứu của Tổ chức Hỗ trợ sinh sản thế giới, đa thai được xếp vào nhóm thai kỳ có nguy cơ cao, làm gia tăng khả năng mắc phải một số bệnh lý cũng như nguy cơ tử vong cho cả mẹ và con.
Trong các nguy cơ trên, thường gặp nhất là sinh non: 60% sản phụ mang 2 thai sinh ở tuần thứ 34, 90% sản phụ mang 3 thai sinh non ở tuần thứ 31 và hầu hết các trường hợp 4 thai đều sinh non ở tuổi thai nhỏ hơn nữa. Các em bé sinh non có thể chưa hoàn toàn sẵn sàng cho cuộc sống bên ngoài bụng mẹ. Phổi, não và các bộ phận khác của có thể chưa phát triển hoàn thiện nên thường gặp khó khăn về vấn đề hô hấp, hệ miễn dịch của bé cũng có thể chưa sẵn sàng để chống nhiễm trùng, và bé cũng có thể chưa có phản xạ bú và nuốt. Bé càng non tháng, các rủi ro về sức khỏe sẽ càng cao.
Các bé sinh trong khoảng 34 tuần thai nhìn chung là ổn. Các bé sinh trước tuần thai thứ 28 có thể sống nhưng cần được theo dõi và chăm sóc y tế đặc biệt, cộng thêm một chút may mắn. Chưa kể sản phụ còn có thể gặp phải trường hợp "tiền sản giật", một biến chứng thai kỳ đặc trưng do huyết áo cao và đạm trong nước tiểu gây ra. Biến chứng này rất nguy hiểm đối với cả mẹ và bé, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan nội tạng.
Bên cạnh đó, nhau bong sớm - nhau thai tách khỏi thành tử cung trước thời điểm sinh nở - cũng là biến chứng xảy ra phổ biến hơn ở các bà mẹ mang đa thai. Nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong nửa sau thai kỳ và có thể dẫn đến sinh non hoặc thai chết lưu. Về phía người mẹ, họ cảm thấy căng thẳng vào nửa cuối thai kỳ, cao huyết áp, chất đạm có nhiều trong nước tiểu, đổ mồ hôi tay, chân.
Bác sĩ Hồng nói rằng: "Tâm lý những phụ nữ hiếm muộn khi làm thụ tinh nhân tạo thường không muốn bỏ thai dù biết rằng mình mang đa thai vì họ nghĩ rằng đó là "trời cho". Tuy nhiên, nên cân nhắc thật kỹ lưỡng bởi lẽ sinh 1 hoặc sinh 2 nhưng an toàn, đảm bảo cho đứa bé ra đời và phát triển tốt thì vẫn hơn là sinh 4, sinh 5 nhưng sau đó, trẻ gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe".
Cũng cần nói thêm rằng trước đó, BV Từ Dũ cũng đã thực hiện thành công ca mổ bắt con cho ca sinh 4 bé gái của sản phụ T., 31 tuổi ngụ tại Đồng Tháp. Tuy nhiên, chị T. là trường hợp mang thai tự nhiên.
Hai năm trước, dùng phương pháp kích thích trứng, một sản phụ khác là chị V.T. ở An Giang cũng mang đa thai. Chị V.T. sinh 4 bé, trong đó bé trai nặng 1,7 kg; ba bé gái 1,2 kg, 1,1 kg và 1,6 kg. Đến nay bé trai nặng 9,4 kg, bé gái thứ hai đã 7,4 kg, bé thứ ba nặng 8 kg và bé út được 8,2 kg.
Tháng 6/2012, cũng tại BV Từ Dũ, chị T.T. ở Đồng Tháp đã sinh 4 với các bé nặng lần lượt 1,5 kg, 1,2 kg, 1,6 kg và 1,7 kg. Hiện sức khỏe của cả 4 bé khá ổn định. Đây là trường hợp đa thai hiếm gặp do chị T.T. mang thai thường chứ không phải thụ tinh nhân tạo
HẠN CHẾ VÀ TRÁNH NHỮNG THỰC PHẨM BẤT LỢI CHO THAI NGHÉN
Hạn chế và tránh những thực phẩm bất lợi cho thai nghén
Trước và trong khi mang thai, bà mẹ cần thay đổi một số thói quen và sở thích ăn uống không tốt. Ví dụ thói quen ăn mặn vì phụ nữ có thai ăn nhiều muối sữ dẫn đến huyết áp cao và phù, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe mẹ và con.
Phụ nữ mang thai không nên ăn hoặc hạn chế sử dụng các loại cá có nguy cơ chứa thủy ngân cao (cá thu, cá mập, cá kiếm). Thủy ngân nhiễm trong cá nếu tích lũy quá nhiều có thể gây tổn thương đến não của thai nhi.
Phụ nữ có thai không nên sử dụng những thực phẩm đã được xác nhận là gây nguy hiểm cho thai nhi. Ví dụ như một số loại củ, quả mọc mầm (như khoai tây) vì chứa nhiều chất độc, gây ảnh hưởng đến thai nhi. Các sản phẩm sữa, bơ, phomat chưa qua tiệt trùng; cá, thịt, trứng còn tái; thức ăn ôi thiu, mốc, có mùi lạ cũng không được sử dụng vì chúng chứa nhiều vi khuẩn và mầm bệnh gây tác động xấu đến sức khỏe của mẹ và con. Nên lựa chọn những thực phẩm an toàn, rau quả cần rửa sạch, gọt vỏ trước khi ăn và chế biến để tránh nhiễm khuẩn. Ăn ít hoặc không ăn những loại thực phẩm có khả năng gây động thai, sinh non như đu đủ xanh, táo mèo, long nhãn, đào, gừng, ớt, rau sam…
Phụ nữ có thai không nên uống rượu và dồ uống có cồn. Cồn trong rượu sẽ vào cơ thể mẹ và qua nhau thai xâm nhập vào bào thai, trực tiếp gây hại cho thai nhi, có thể làm cho bé phát triển chậm hoặc có bộ phận bị dị dạng.
Phụ nữ có thai cũng không nên dùng nhiều đồ uống có ga, có chứa cafein và cocain. Chất cafein có trong cà phê và đồ uống có ga có hại với phôi thai, có khả năng gây sảy thai. Ngoài ra cafeincos thể làm phá vỡ các vitamin dẫn đến triệu chứng thiếu vitamin B1 mà biểu hiện là mệt mỏi, chán ăn, táo bón. Cafein cũng kìm hãm sự hấp thu của sắt và kẽm, làm nặng hơn tình trạng thiếu máu của phụ nữ có thai.
Các thực phẩm có lợi/ có hại theo quan niệm truyền thống – nên hay không nên?
Theo kinh nghiệm dân gian, nhiều phụ nữ mang thai trong thời kỳ thai nghén quan niệm phải ăn một số thực phẩm có lợi cho thai nghén (trứng ngỗng, cá chép, nước dừa…) hoặc không được ăn một số thực phẩm có hại cho thai nghén (rau ngót, măng, ốc…). Về bản chất, các thực phẩm đều có giá trị dinh dưỡng nhất định, nếu ăn ở mức điều độ thì đều có lợi cho cơ thể.
Ăn 7 trứng ngỗng sẽ sinh con trai, ăn 9 trứng ngỗng sinh con gái, muốn con thông minh, mẹ nên ăn nhiều trứng ngỗng….là những kinh nghiệm mà các bà bầu vẫn hay mách nhau.
Tuy nhiên thực ra trứng ngỗng chỉ hiếm chứ không quý và còn kém trứng gà về mặt giá trị dinh dưỡng. Trứng ngỗng tuy giàu protein hơn trứng gà một chút (trứng ngỗng 13,5%, trứng gà 12,5%) nhưng đổi lại lượng lipit cao hơn (trứng ngỗng 13,2%, trứng gà 11,6%). Hàm lượng các vitamin của trứng ngỗng cũng thua trứng gà. Đặc biệt vitamin A, rất cần cho phụ nữ mang thai, ở trứng ngỗng chỉ bằng một nửa so với trứng gà.
Hiện chưa có công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc nào khẳng định phụ nữ mang thai nếu ăn trứng ngỗng thì con thông minh, hoặc trứng ngỗng tốt cho thai nhi hơn các trứng gia cầm khác. Do đó, thay vì cố ăn trứng ngỗng một cách không thích thú mà giá lại đắt, các bà mẹ mang thai nên dùng trứng gà. Nếu có trứng ngỗng thì cũng chia nhỏ quả trứng ăn làm nhiều lần hoặc nấu cho cả nhà cùng ăn để giảm bớt lượng protein, tránh quá tải cho thận và tăng cholesterol máu, nhất là ở những bà mẹ có nguy cơ tăng huyết áp khi mang thai.
Cá chép là một trong những loài có chất lượng thịt ngon, ăn ngọt, vị thơm. Đặc biệt, với chị em phụ nữ, món ăn từ cá chép sẽ rất bổ máu, ăn nhiều giúp mặt hồng hào, tuần hoàn tốt. Phụ nữ đang mang thai, ăn cá chép sẽ có tác dụng an thai. Trong cá chép chứa nhiều thành phần bổ dưỡng như prortein, mỡ, vitamin A, B1, B2, phốt pho, canxi, sắt… có tác dụng bổ máu và giúp não bộ phaits triển khỏe khắn rất tốt cho bà mẹ đang mang thai. Đối với những bà mẹ mang thai hay mất ngủ, mệt mỏi thì dùng món ăn chế biến từ cá chép thường xuyên sẽ có tác dụng bồi bổ, phục hồi cơ thể.
Theo y học cổ truyền, cá chép có vị ngọt, tính bình, chứa nhiều đạm và vitamin….có tác dụng an thai, chữa phù thũng khi mang thai. Canh cá chép nguyên vị đặc biệt tốt với phụ nữ mang thai trong thời kỳ đầu. Tuy nhiên, quan niệm ăn cá chép thì đẻ con da trắng, môi đỏ hoặc sinh con gái là không có cơ sở khoa học.
Nên lựa cá chép sông để nấu là ngon hơn cả vì cá sống trong môi trường tự nhiên. Cá chép nếu được nuôi trong môi trường nước bị ô nhiễm thì có khả năng nhiễm kim loại nặng vì chúng sống ở lớp bùn nên cần cẩn thận khi mua. Đặc biệt không nên ăn cá chép cả ruột vì có khả năng nhiễm độc và cũng không nên ăn quá nhiều mỗi lần. Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu chỉ ăn tăng thêm 10g đạm tương đương với 100g các chép tươi (tính cả xương), tổng lượng đạm một ngày cần khoảng 80g.
Một số bà mẹ mang thai cho rằng uống nước dừa nhiều sẽ đẻ con da trắng, nhưng cũng chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh điều này.
Trong nước dừa có chứa hàm lượng chất béo rất cao (2%) nên uống nhiều sẽ gây đầy bụng, khó tiêu. Trong 3 tháng đầu thai kỳ, bà mẹ mang thai thường xuyên bị nôn ói, ốm nghén, uống loại nước này sẽ làm tình trạng bệnh thêm trầm trọng hơn. Thêm vào đó, nước dừa nhất là dừa xiêm thuộc âm, tức là có tính giải nhiệt, làm mát, làm mềm yếu gân cơ, hạ huyết áp vì vậy nó không tốt cho bà mẹ mang thai những tháng đầu.
Tuy nhiên sau 3 tháng đầu bà mẹ mang thai có thể thoải mái uống nước dừa và loại nước này còn được coi là đồ uống “vàng” cho mẹ nữa. Lợi ích của nước dừa với bà mẹ mang thai: đó là một loại nước giải khát tốt, cung cấp nước và điện giải phù hợp cho cơ thể. Nước dừa cũng là một loại thuốc lợi tiểu tự nhiên và cũng giúp tăng tiết nước tiểu, giúp ngăn ngừa tình trạng viêm đường tiết niệu cũng như giảm nguy cơ sỏi thận.
Nước dừa cũng giúp giảm tình trạng táo bón, cải thiện chức năng đường ruột và các vấn đề về tiêu hóa như tăng tiết axit dạ dày, viêm loét dạ dày. Táo bón, đầy bụng, ợ hơi là những vấn đề thường gặp khi mang thai và nước dừa hoàn toàn có thể khắc phục được vấn đề này.
Nước dừa cũng rất giàu axit lauric mà khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành monolaurin, có tác dụng chống lại các vi rút, vi khuẩn có lớp vỏ lipit; kháng nấm giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh viêm nhiễm và tăng cường hệ miễn dịch. Với tất cả những lợi ích kể trên, nước dừa luôn được khuyến nghị cho các bà mẹ đang mang thai. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai cũng chỉ nên uống lấy nước của 1 quả mỗi ngày và không nên uống buổi tối.
Theo kinh nghiệm dân gian, phụ nữ mang thai không được ăn rau ngót vì rau ngót có tác dụng làm sạch ruột, như vậy nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến sảy thai, do đó chỉ nên ăn rau ngót sau khi sinh hoặc là khi bị sảy, nạo thai.
Bà mẹ mang thai bình thường vẫn có thể ăn rau ngót luộc hay nấu canh, nhưng cần chọn loại tươi sạch.
Có rất nhiều bà mẹ mang thai tin và làm theo kinh nghiệm dân gian ấy trong thời kỳ mang thai. Chưa có tài liệu nào nghiên cứu về tác dụng gây sảy thai của rau ngót. Trong rau ngót có 5,3% protit, 3,4% gluxit, canxi (169mg%), photpho (64,5mg%), vitamin C (185mg%). Rau ngót có nhiều axit amin cần thiết. Ví dụ như trong 100g rau ngót có 0,16g lysin; 0,13g methionin; o,05g tryptophan; 0,25g phenylalalin, 0,34g treonin; 0,17g valin; 0,24g leuxin và 0,17g izoleucin… Theo kinh nghiệm truyền miệng, phụ nữ sau đẻ, sau sảy, sau nạo chữa sót nhau bằng cách uống nước rau ngót sống.
Hái độ 40g lá rau ngót, rửa sạch giã nát, thêm một ít nước đã đun sôi để nguội vào, vắt lấy chừng 100ml nước, chia làm hai lần uống, mỗi lần cách nhau 10 phút. Sau chứng 15-20 phút nhau sẽ ra. Thực tế thì có rất nhiều trường hợp phụ nữ mang thai vẫn ăn canh rau ngót bình thường mà vẫn không sảy (không phải nước rau ngót giã sống). Tuy nhiên, tình trạng sức khỏe của mỗi sản phụ là khác nhau. Những thai phụ có tiền sử sảy thai liên tiếp đẻ non, con quý hiếm (thụ tinh trong ống nghiệm) thì nên hạn chế ăn rau ngót đặc biệt là uống nước rau ngót sống, liều cao.
Nhiều người cho rằng phụ nữ khi mang thai thì không nên ăn nhiều ốc vì sau này khi sinh con sẽ có nhiều rớt rãi. Nhưng đây thực chất là một quan niệm không đúng.
Thịt ốc vị ngọt, tính hàn, có tác dụng chữa một số bệnh nhữ phù thũng, bệnh gan, vàng da, thủy đậu, nhiễm khuẩn, trĩ…Tuy nhiên, những người hay rối loạn tiêu hóa kéo dài, người có vết loét lâu không lành…nên kiêng hoặc hạn chế ăn ốc. Có thể chế biến ốc thành nhiều món ăn bổ dưỡng tốt cho sức khỏe như ốc hấp lá gừng, ốc nấu chuối đậu, nem ốc, hoặc canh ốc nấu chua là phương thuốc phục hồi sức khỏe nhanh chóng, giúp khí huyết lưu thông. Trong quá trình mang thai, do cơ thể bà mẹ thiếu vi chất nói chung nên thường có cảm giác thèm ăn ốc. Ốc đặc biệt có chứa nhiều đạm và canxi nên là nguồn cung cấp chất đạm và canxi tốt cho bà mẹ.
Cần lưu ý ốc phải được rửa sạch và luộc chín kyxm vì ốc sống dưới các hồ, ao nên có nhiều loại sán sống ký sinh bên trong nó. Tốt nhất là nên ngâm nước gạo trước vài tiếng rồi rửa sạch và luộc chín rồi mới ăn để tránh sán từ ốc có thể vào cơ thể người cư trú ở đường phổi và gan, sinh ra các bệnh sán lá phổi, sán lá gan gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Rất nhiều bà mẹ băn khoăn là không biết có được ăn măng tươi, măng khô khi mang thai không? Nhiều người nói rằng đó là sở thích của họ và có chị em còn nghén món ăn có măng như bún măng, canh măng…Trên thực tế, măng tươi có chứa nhiều độc tố, đặc biệt là glucozit sinh ra acid xyanhydric. Khi gặp men tiêu hóa trong dạ dày, gặp chất chua, glucozit bị thủy phân và giải phóng acid xyanhydric (HCN).
Chính acid này gây ngộc độc, nôn mửa, giống như khi bị ngộ độc sắn. Chính vì vậy, nhiều người khuyên bà mẹ mang thai không nên ăn măng. Tuy nhiên, vấn đề trên chỉ xảy ra nếu bà mẹ ăn với mức độ quá nhiều và thường xuyên. Lời khuyên là phụ nữ mang thai nên hạn chế ăn măng và nếu thèm thì chỉ nên 2 bữa với khoảng 200-300gam. Nên tự mua măng tươi về chế biến để đảm bảo an toàn vệ sinh. Cách chế biến măng tươi giảm độc tố là cho măng vào nồi luộc sôi kỹ 2-3 lần. Trong khi sôi, mở vung để độc tố bay ra, sau đó mới chế biến món ăn.
(ST)
