1
Ánh nắng mặt trời có các tia nhìn thấy được các tia hồng ngoại và các tia tử ngoại (UV). Nguyên nhân khiến da bị sạmhư chủ yếu do các tia tử ngoại. Các tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời có thể chia thành 3 loại: UVA, UVB và UVC, UVA là tia dài, làm sạm da, còn tia UVB, ngắn hơn và làm bỏng da. Cả 2 loại tia này đều dễ gây tổn thương cho DNA của tế bào và tế bào hắc tố, đưa đến hậu quả là hư da và ung thư da. Hiện nay có rất ít tia UVC là loại cực kỳ nguy hiểm, xuống đến trái đấtdo chúng ta bị tầng ozone của khí quyển chặn lại, do vậy sự phát triển của các lỗ thủng tầng ozone hiện là vấn đề đang được toàn thế giới quan tâm. Các tia tử ngoại còn phá huỷ các tế bào Langerhans trong lớp biểu bì, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập hay ung thư phát triển.
Cơ chế bảo vệ tự nhiên
Khi da bị phơi nắng, các tế bào hắc tố của biểu bì bị kích thích để sản xuất thêm melanin (hắc tố). Hậu quả là làm màu da sạm hơn, và đây là hàng rào bảo vệ đầu tiên của cơ thể để chống tia tử ngoại. Cơ chế bảo vệ thứ hai là da sẽ dày thêm lên do tăng tốc độ sản sinh tế bào mới. Cơ chế này sẽ làm cho da sần sùi như chúng ta thường thấy ở những người già đã ra nắng nhiều.
Cơ chế bảo vệ nhân tạo
Đa số các loại kem chống nắng chỉ có tác dụng chống tia UBV( mức độ bảo vệ được biểu thị bằng hệ số), chỉ một ít chống cả tia UVA. Một nghiên cứu mới đây cho biết 60% dân Anh không dùng kem chống nắng. Người ta cho rằng nên bảo vệ da cho dù là da đen.
Ung thư da đang tăng
Nếu phát hiện sớm, đa số các trường hợp ung thư da có thể trị khỏi bằng phẫu thuật, dù cung có thất bại. Tỷ lệ ung thư da ở phụ nữ da sáng màu trên thế giới đã tăng thêm 7% trong 10 năm qua. Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư da ở phụ nữ gồm: da sáng màu ( nhất là da hồng hoặc da trắng) dễ bị bỏng; da dễ bị tàn nhang; da có nhiều nốt ruồi; tiền sử gia đình bị u hắc tố ác tính; đã từng bị cháy nắng lúc nhỏ; trên 30 tuổi; tầng ozone ở nơi sinh sống( nhưnhiều vùng của châu Úc và cực nam của Nam Mỹ) bị mỏng; và số năm phơi mình dưới nắng gắt.
Các loại ung thư da
Ung thư biểu mô tế bào đáy
Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở người da trắng có làn da sáng màu. Ung thư biểu mô tế bào đáy có thể phát sinh từ nang lông và hình thành nên khối u màu ngọc, bờ cứng, thường lõm ở giữa, và thường xuất hiện trên mặt, đầu và cổ. Sau đó khối u sẽ vỡ ra thành một vết loét rỉ máu. Dù ung thư biểu mô tế bào đáy thường gây tổn hại đáng kể đến mô xung quanh, nhưng loại ung thư này thường không lan rộng. Nhờ đó ung thư nàykhông xuất hiện ở nơi khác trên cơ thể và vì vậy ung thư biểu mô tế bào đáy được xem như hoàn toàn vô hại miễn là chúng được điều trị.
Chuẩn đoán ung thư da
Do ung thư da là bệnh dễ thấy, nên bác sĩ thường chẩn đoán ngay tức thì. Điều trị bằng phẫu thuật cắt lọc trong điều kiện gây tê. U hắc tố ác tính là loại ung thư da nguy hiểm nhất, có thể gây tử vong nếu xử trí chậm trễ.
Ung thư biểu mô tế bào vẩy
Loại ung thư da này thường xảy ra ở những phụ nữ trên 60 tuổi , và phát sinh trong lớp biểu bì. Khối ung thư giống mụn cóc và đóng vẩy, xuất hiện trên những vùng da lộ như bàn tay, mặt ,cổ hoặc tai. Nếu điều trị sớm thì ung thư hiếm khi xảy ra.
U hắc tố ác tính
Dù tỉ lệ mắc bệnh đang gia tăng hàng năm, nhưng u hắc tố ác tính vẫn không phải là loại ung thư phổ biến. Chúng là những khối u do các tế bào hắc tố bị ung thư tạo nên. Bệnh này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Nếu khối u được cẳt bỏ sớm khi con nhỏ thì ung thư khó phát triển.
So với động vật
Cấu trúc cơ bản da của hầu hết các loài động vật đều tương tự nhau. Những điểm khác biệt phản ánh sự biệt hoá về mặt chức năng của chúng. Ở chim và các loài thú có vú, nhiều lông hoặc gai, da của chúng có xu hướng mỏng hơn do đã có lông hoặc gai bảo vệ. Trong khi các loài sống dưới nước đều có da dày do chúng không có lớp lông bảo vệ. Một số loài có bộ da tiến hoá thành tấm áo giáp tự nhiên của cơ thể.
Bỏng
Bỏng được chia thành các mức độ sau dựa vào độ sâu của da bị bỏng: độ 1 (ở biểu bì), độ 2 (ở biểu bì và chân bì), độ 3 (ở biểu bì, chân bì và hạ bì). Bỏng độ 3 có thể dẫn đến nhiễm khuẩn nặng và có khi tử vong, tuỳ theo độ tuổi và phần trăm diện tích da bị bỏng.
Đổ mồ hôi
Tuyến mồ hôi toàn vẹn phân bố khắp bề mặt da, có vai trò trong cơ chế điều nhiệt. Tuyến mồ hôi bán huỷ (có mùi) chỉ có ở háng, nách và quanh đầu vú. Cả 2 loại tuyến đều tiết ra mồ hôi đục chứa mỡ và protein. Đổ mồ hôi là quá trình tự nhiên của cơ thể nhằm điều hoà thân nhiệt. Chúng ta đổ mồ hôi nhiều trong các trường hợp béo phì, hành kinh, mãn kinh, lo lắng, nhiễm khuẩn và sốt. Rượu, thuốc hoặc hạ đường huyết cũng có thể làm mồ hôi ra nhiều.
Mùi cơ thể
Bản thân mồ hôi ít có mùi, nhưng nếu mồ hôi nằm trên bề mặt da nhiều giờ, vi khuẩn sẽ hoạt độngvà những nơi kín hơi như dưới lớp quần áo sẽ tạo nên mùi cơ thể.
Tuyến mồ hôi còn có chức năng bài tiết nhẹ. Các hoá chất trong thức ăn như các loại gia vị nồng gắt và tỏi sẽ được bài tiết ra ngoài theo mồ hôi.
Vỡ mạch máu
Vỡ mạch máu, chính xác là vỡ tĩnh mạch, thường là hậu quả tự nhiên của tình trạng mắt mô nâng đỡ trong da, do quá trình lão hoá hoặc do tác hại của nắng và gió. Đây còn là một triệu chứng của bệnh trứng cá đỏ, với biểu hiện là vùng da ở 2 má và mũi thường xuyên bị đỏ ửng.
Các dạng viêm da
Đây là dạng phổ biến nhất của viêm da, do sử dụng liên tục các chất gây viêm da trong đó có chất tẩy.
Dị ứng da
Dị ứng xảy ra khi da của người dễ bị dị ứng tiếp xúc với chất gây dị ứng (dị nguyên). Tình trạng dị ứng này sẽ hết ngay sau khi dị nguyên mất đi.
Viêm da tiết bã
Có nhiều mảng đỏ, bong vảy trên vùng da tập trung nhiều tuyến bã (mặt, da dầu). Đây là nguyên nhân phổ biến của tình trạng gàu nặng.
Giãn tĩnh mạch
Ở phụ nữ lớn tuổi bị chứng giãn tĩnh mạch hoặc thuyên tắc tĩnh mạch sâu sẽ làm da trở nên mỏng mảnh và dễ bị trầy xước.
Chàm
Da có triệu chứng viêm và ngứa. Có thể xuất hiện nhiều nốt giộp, và khi chúng vỡ ra có thể làm da bị nhiễm khuẩn. Cuối cùng, da trở nên dày hơn và lớp ngoài cùng sẽ bong vảy.
