1
Bài thuốc dân gian chữa say tàu xe hiệu quả. Say xe có thể phòng chống bằng việc bỏ đi những thói quen rất bình thường như đọc sách, ăn quá no hay để bụng đói mỗi khi đi tàu xe. Dưới đây là những cách chống say tàu xe phổ biến:
BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA SAY TÀU XE HIỆU QUẢ
Đối phó với say tàu, xe
Tết là thời điểm mọi người đi lại nhiều nhất trong năm và đây cũng là vấn đề đáng ngại đối với những người bị say tàu xe, đặc biệt là trẻ em.
Thấy tàu xe là nôn
Theo bác sĩ Nguyễn Đại Biên- Trưởng khoa Khám bệnh, BV Nhân dân 115 say tàu xe từ lâu đã trở thành “căn bệnh” phổ biến trong dân chúng. Trong một nghiên cứu lớn tại Ấn Độ, tỷ lệ hành khách mắc chứng say tàu xe là 28% trong đó nữ bị nhiều hơn nam. Một nghiên cứu trên 20.029 hành khách đi tàu cho thấy có 7% bị nôn mửa, 21% thấy khó chịu, 4% thấy rất mệt mỏi và 4% đổ bệnh thực sự. Theo các bác sĩ không chỉ tàu xe, nhiều người đi máy bay cũng bị nôn ói do say. Bác sĩ Đại Biên cho biết, đối tượng dễ bị say tàu xe nhiều là trẻ em tuổi từ 2 - 12, phụ nữ đặc biệt trong thời kỳ mang thai, hành kinh, hoặc sử dụng nội tiết tố, bệnh nhân bị chứng đau nửa đầu, người tâm lý yếu nghĩ rằng mình dễ say tàu xe.
“Say tàu xe là một rối loạn của tai trong gây ra bởi sự chuyển động. Não cảm nhận sự chuyển động thông qua ba con đường khác nhau của hệ thần kinh gửi tín hiệu đến từ tai trong và cơ thể. Khi đi tàu xe, máy bay, do có sự chuyển động, bộ phận tai trong gồm ốc tai, tiền đình ở một số người nhạy cảm bị kích thích không tương hợp với mắt nhìn sự chuyển động (mắt thấy được sự chuyển động nhưng tai trong truyền tín hiệu cho bộ não rằng không có chuyển động) tác động đến dạ dày khiến cho tình trạng say tàu xe diễn ra”- bác sĩ Nguyễn Đại Biên giải thích. Ngoài ra theo bác sĩ Biên một phần do yếu tố tâm lý của người đi xe, mùi thức ăn, mùi xăng dầu, đọc sách trên xe... Những người vốn có chứng say tàu xe chỉ cần nhìn thấy chưa cần bước lên đã thấy xây xẩm, muốn nôn oẹ. Thống kê tại Việt Nam cho thấy có khoảng 33% người dân dễ bị say tàu xe, trẻ em bị ảnh hưởng nhiều hơn người lớn.
|
|
Xử lý như thế nào?
Mặc dù say tàu xe diễn ra phổ biến nhưng rất ít người biết cách phòng ngừa sau tàu xe, nhất là trong trường hợp dùng thuốc. Theo bác sĩ Đại Biên việc xử trí say tàu xe hiện nay thường bằng thuốc. Theo đó có hai cách là dùng miếng dán sau tai và thuốc viên uống, tốt nhất nên sử dụng thuốc chống say tàu xe có tác dụng thời gian ngắn 4-6 tiếng.
Ngoài ra có thể dùng các biện pháp tự nhiên sau để phòng chống nôn, say tàu xe như trước khi lên tàu xe uống ¼ chén nước cốt gừng tươi, ngậm một lát gừng tươi… hoặc khoai lang, vỏ cam quýt cũng có thể day ấn huyệt. Đồng thời, tránh ăn uống quá nhiều bia rượu và thức ăn nặng mùi có chứa nhiều gia vị, hoặc các loại thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ; không nên ngồi đối diện với hướng xe chạy hoặc nhìn ra phía sau…. Nếu phải di chuyển trong thời gian lâu thì nên tìm chỗ ngồi phía giữa thân tàu vì chỗ này ít bị chòng chành nhất; ngồi cạnh cửa sổ, mở cửa kính để có gió.
Bài thuốc hay chống say tàu
hay vì dùng các loại thuốc tân dược trong phòng chống say xe thì thảo dược là biện pháp an toàn và tốt cho sức khỏe hơn hẳn. Trong nhóm thảo dược hỗ trợ hạn chế say tàu xe, gừng được đặt lên hàng đầu bởi tác dụng hiệu quả của nó.
Từ lâu, gừng đã được sử dụng phòng chống nôn theo kinh nghiêm dân gian, ngoài được dùng làm gia vị, thực phẩm lâu đời. Đặc biệt, từ đầu những năm 1980 đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng thực gừng có thể trị nôn mà không gây tác dụng phụ như các thuốc hóa dược.
Thân rễ gừng có chứa chủ yếu là tinh dầu, chất nhựa. Các chất trong nhựa (Gingerol, Gingeron) là thành phần gây vị cay của gừng và là hoạt chất có tác dụng chữa bệnh.
Gừng có tác dụng ức chế thần kinh trung ương, ức chế hoạt động của histamine dẫn đến giảm co thắt cơ trơn, giảm say tàu xe và giảm dị ứng với các protein lạ.
Bên cạnh đó, gừng còn có tác dụng kích thích sự bài tiết nước bọt, dịch vị và dịch mật, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn và điều trị các rối loạn từ đường tiêu hóa.
Gừng có tác dụng kích thích nhu động ruột, nhưng lại không gây nên sự co thắt quá mức ở bộ máy tiêu hóa. Điều này giải thích được tác dụng làm dễ tiêu, chống tiêu chảy, đầy hơi và chống ói mửa.
Có một số bài thuốc bồi bổ và chữa bệnh say tàu xe mà bạn có thể tham khảo:
- Hoa cúc trắng 6 – 8g, tán bột ngâm với nước sôi 5 – 10 phút, dùng uống sau bữa ăn.
- Nấm mộc nhĩ trắng (tuyết nhĩ, ngân nhĩ) 15 – 20g nấu canh với thịt nạc heo 50g và một quả táo để ăn lúc đói.
- Trà (xanh hoặc đen) 5g nấu với vỏ quýt 10g cùng với 1/2 lít nước, sôi từ 5 – 10 phút. Dùng uống sau bữa ăn.
- Gừng khô (nướng sơ) 6 – 8g, cam thảo (tẩm mật nướng) 4g. Nấu với 750ml nước, sắc còn 300ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
Say xe, tăng huyết áp: hãy nhẩm đọc 720.640!
Một trong những ưu thế của các liệu pháp khí công và thiền đạt hiệu quả nhanh chóng mà không sợ tác dụng phụ. Thực hành cách chữa bệnh theo liệu pháp tượng số bát quái có đáp ứng tốt trong phần lớn các trường hợp say tàu, xe; đau đầu; cao huyết áp…
Nhẩm đọc một nhóm số nhất định là hình thức tập trung tư tưởng để tạo ra những đáp ứng thư giãn, từ đó giúp chữa trị một số bệnh. Ảnh: Hồng Thái
Tượng số bát quái
Liệu pháp tượng số là cách chữa bệnh phối hợp giữa khí công, chu dịch và y học truyền thống. Nhẩm đọc một nhóm số nhất định là hình thức tập trung tư tưởng để tạo ra những đáp ứng thư giãn. Ngoài ra, theo quan niệm thiên nhân tương ứng của khí công cổ đại, mỗi tượng số có liên quan đến khí hoá của một hành, một tạng hoặc phủ nhất định trong cơ thể. Mỗi sự việc, hiện tượng đều có thể quy chiếu vào hoặc âm hoặc dương, vào một trong 5 hành: kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ hoặc một trong các tượng số: càn (1), đoài (2), ly (3), chấn (4), tốn (5) khảm (6), cấn (7), khôn (8). Thông qua biện chứng luận trị, một dãy số được thiết lập phù hợp với tình hình bệnh lý để khi người bệnh nhẩm đọc sẽ tạo ra những hiệu ứng khí hoá, bổ hoặc tả, cần thiết cho yêu cầu chữa bệnh…
Vài tác dụng của “thần chú” 720.640
Chống say tàu, xe: khi có các dấu hiệu say tàu, xe như chóng mặt, buồn nôn, nôn ói dẫn đến mệt mỏi, vật vã… người bệnh có thể nằm hoặc ngồi tựa lưng, thư giãn và nhẩm đọc dãy số 720.640. Đọc liên tục: “bảy hai không sáu bốn không bảy hai không sáu bốn không…” Chỉ đọc thầm trong trí, không đọc lớn ra ngoài để tránh tán khí. Đọc với nhịp độ vừa phải, không nhanh không chậm, sao cho tâm ghi nhận rõ từng số một. Theo liệu pháp tượng số bát quái, số 7 là tượng số ứng với dạ dày thuộc dương thổ, số 2 là tượng số ứng với ruột già. Nhẩm đọc 720 gây ra hiệu ứng giáng khí ở kinh dương minh. Ngoài ra, số 6 là tượng số của thận, số 4 là tượng số của can, nhóm số 640 có tác dụng dưỡng huyết, bổ can thận, nạp khí về thận. Số 0 còn để gia tăng tính hoạt hoá của hai khí âm hoặc dương. Dấu chấm ở giữa là dấu chỉ ngưng một tích tắc khi đọc, nhằm ngăn cách hai nhóm số với tác dụng khác nhau. Say tàu, xe, theo đông y, là triệu chứng rối loạn khí hoá. Chống say tàu, xe chủ yếu làm cho khí của kinh dương minh di chuyển thuận từ trên xuống dưới, thường gọi là thuận khí hay chống khí nghịch. Do đó, sự phối hợp của hai nhóm số vừa giáng khí vừa nạp khí về thận có thể nhanh chóng tạo ổn định chân khí nơi hạ tiêu để chống say tàu, xe.
Chữa đau đầu, cao huyết áp: khi có các triệu chứng huyết áp tăng (dân gian hay gọi tăng xông hay lên máu) như nhức đầu, chóng mặt, mờ mắt, mắt đỏ, hai gò má đỏ, tay chân lạnh… người bệnh nên ngồi hoặc nằm ở một nơi yên tĩnh, hít thở bình thường, hai mắt khép nhẹ, nhẩm đọc liên tục dãy số 720.640 với tốc độ vừa phải, không nhanh không chậm, đọc khoan thai sao cho tâm ghi nhận rõ từng số một. Sau từ năm đến mười phút nhịp thở sẽ bình thường, huyết áp sẽ hạ. Người dễ quên có thể viết các chữ số trên một mảnh giấy để nhìn và đọc.
Về mặt khí công, tượng số 7 ứng với dạ dày thuộc dương thổ và ứng với kinh dương minh, đường kinh chủ về vệ khí. Tượng số 2 ngoài ứng với ruột già còn ứng với phế, da. Do đó, nhóm số 720 không chỉ có tác dụng giáng khí mà còn có ý nghĩa tăng cường khí huyết ra ngoại biên để hạ huyết áp. Ngoài ra, nhẩm đọc 720.640 còn có thể giải quyết tốt một số trường hợp đau nửa đầu, đau đầu do âm hư... Nói chung, dãy số 720.640 có tác dụng điều tiết, làm cân bằng giữa trên và dưới, giữa âm và dương theo hướng ổn định dương khí hậu thiên ở trung tiêu và chơn hoả về mệnh môn, nên có thể xem là biện pháp dưỡng sinh không sợ gây ra những phản ứng phụ.
Lưu ý, những liệu pháp thiền và khí công có thể tạo ra những đáp ứng nhanh, chậm khác nhau ở mỗi người. Việc phối hợp điều trị hoặc gia giảm các loại thuốc cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị. Riêng với cao huyết áp, dù thực hành liệu pháp nào cũng chỉ cắt cơn tạm thời, việc ổn định lâu dài cần có sự phối hợp của chế độ ăn ít chất béo, nhiều rau quả, ngũ cốc thô và năng vận động.
Tùy theo mức độ nhạy cảm từng người mà triệu chứng say xe xuất hiện sớm hay muộn, nặng hay nhẹ. Tuy nhiên triệu chứng thường biểu hiện chung nhất là:
- Đầu tiên người bệnh cảm thấy khó chịu, nôn nao, choáng váng. Nếu nhẹ thì thường triệu chứng này sẽ thoáng qua, người bệnh thích nghi dần và hết hoàn toàn khi phương tiện ngừng di chuyển.
- Nếu nặng hơn thì người bệnh: Tiết nhiều nước bọt ở miệng. Bao tử cồn cào. Buồn nôn và nôn. Da tái nhợt, đau đầu, choáng váng. Thở nhanh, vã mồ hôi.
Nên uống thuốc chống say tàu xe trước khi đi 15 đến 20 phút. Hãy chọn loại thuốc phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình, có thể tham khảo ý kiến của các bác sỹ, dược sỹ. Tránh dùng chung thuốc với rượu.
Các biện pháp hỗ trợ như:
- Nằm nghỉ ngơi, ngả người trên ghế tối đa ra phía sau.
- Đắp khăn lạnh trên trán và cổ.
- Không nhìn các phương tiện di chuyển bên ngoài.
- Không dùng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá...
- Không đọc sách báo
- Có thể nhai kẹo cao su, hay nhấp nước lọc.
S
1. Uống thuốc chống say xe:
Dùng một số loại thuốc chống say tàu xe như: aeron, dimenhydrinat… (Đọc kỹ hướng dẫn trước khi uống). Nên uống thuốc chống say tàu xe trước khi đi 15 đến 20 phút và không uống chung với rượu. Dân chơi xe ôtô cho biết các loại thuốc an thần này không có tác dụng phụ, hoặc gây ảnh hưởng tới khả năng lái.
2. Dùng miếng dán cổ hoặc bên mang tai để chống say.
Loại miếng dán này có hạt nhựa nhỏ để tạo áp lực lên cổ tay, giúp hành khách không bị cảm giác say xe. Bạn có thể thực hiện phương pháp này bằng cách ấn nhẹ phần giữa hai dây chằng khoảng 3 cm và lùi về phía cùi chỏ. Bạn cũng có thể làm 1 đôi găng cổ tay, phía trong đặt 1 vật tròn cứng. Trước khi bị say xe đeo găng vào cổ tay, cho vật tròn ấn vào huyệt nội quan ở tay sẽ có tác dụng trấn tỉnh trung khu thần kinh, giúp chống nôn.
3. Dùng thảo mộc
Bạn có thể đặt 1 miếng gừng tươi hoặc bôi một ít dầu gió vào khẩu trang đeo vào miệng trước khi lên tàu xe. Gừng cũng có tác dụng làm dịu bao tử khi ngậm do vậy bạn nên chuẩn bị trước một vài lát gừng nhỏ. Một cách khác nữa, bạn có thể dùng vỏ cam, vỏ quýt để ngửi từ lúc lên xe sẽ giúp bạn đỡ đau đầu hơn.
4. Nên chọn ngồi ghế trước
Nên chọn ngồi ghế trước và không nên ngồi ở dãy ghế mà bên dưới là bánh xe để tránh bị dằn xóc, cũng đừng nên ngồi ngược lại hướng chuyển động của xe cũng như nơi bị ánh nắng trực tiếp. Ngoài ra khi ngồi ở ghế trước bạn có thể nhìn xa hơn và không bị vướng vào những tình huống trên xe.
5. Luôn tập trung: Sự tập trung khiến bạn thoát khỏi cảm giác say và hãy cố gắng nhìn vào một hình ảnh phía trước trên đường, không nhìn phong cảnh xung quanh (khiến mắt phải làm việc nhiều hơn).
6. Không đọc sách báo khi ngồi trên xe, kể cả nhìn bản đồ.
7. Tránh ăn no hoặc để bụng đói khi lên xe, nên tránh ăn những thức ăn nhiều dầu mỡ. Bạn cũng không nên dùng các chất kích thích như rượu – bia, cà phê, thuốc lá; thay vào đó bạn có thể nhai kẹo cao su hay nhấp nước lọc.
8. Thở bằng khí trời
Các phương tiện chở khách hiện nay đều sử dụng máy điều hòa do vậy nên đặt chế độ lấy gió ngoài. Nếu có thể, bạn nên mở cửa để hít thở không khí tự nhiên.
9. Chơi trò chơi
Hãy làm những chuyện khác để quên đi cảm giác khó chịu, có thể nói chuyện với mọi người, nếu là trẻ con, bạn hãy cho bé chơi trò chơi, chẳng hạn như đố vui hay kể chuyện cho chúng nghe. Bạn không nên cho trẻ chơi những game máy tính hay trên điện thoại di động bởi chúng chỉ có tác động ngược lại.
10.Điều cuối cùng cần lưu ý là trang bị túi dự phòng !
Để bạn có thể dùng trong những tính huống khẩn cấp như khi xe dừng lại chẳng hạn, vì đó là thời điểm những người say xe rất dễ bị nôn.
Những bài thuốc hay chữa say xe
Có rất nhiều người gặp phiền toái, ảnh hưởng công việc, sinh hoạt… vì chứng say tàu xe. Hiện nay có nhiều biện pháp cả dùng thuốc lẫn không dùng thuốc lưu truyền trong dân gian để chống say tàu xe.
Chúng tôi cũng xin nêu ra đây một vài biện pháp để mọi người tham khảo. Riêng những người hay bị say tàu xe lại có tiền sử bệnh tim mạch hoặc tiêu hóa, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi xuất hành để có những biện pháp hỗ trợ thích hợp.
Biện pháp không dùng thuốc
Những người hay say tàu xe khi đi nên thực hiện theo một số lời khuyên sau: Đi tàu - thuyền thì tìm chỗ ngồi nơi thoáng mát, ngoài trời. Nếu phải di chuyển trong thời gian lâu thì nên tìm chỗ ngồi phía giữa thân tàu vì chỗ này ít bị chòng chành nhất. Trên máy bay thì tốt nhất nên chọn chỗ ngồi giữa hoặc trên cánh, tránh ngồi phần đuôi máy bay. Trên ôtô - xe lửa thì nhìn phong cảnh trước mặt, không nên nhìn sang hai bên. Ngồi cạnh cửa sổ, mở cửa kính để có gió.
Một số tài liệu Đông y đưa ra phương pháp chống say tàu xe bằng tượng số bát quái. Cách chữa là khi đi tàu xe thì tập trung đọc nhẩm dãy số "720.640". Điều này được giải thích khi nhẩm đọc dãy số 720.640 là nhằm vận dụng phối hợp một số quy luật của khí công, chu dịch và y học truyền thống. Theo tượng số bát quái, số 7 là tượng số ứng với dạ dày thuộc dương thổ, số 2 là tượng số thuộc kim ứng với ruột già. Nhẩm đọc 720 sẽ gây ra hiệu ứng thuận khí ở kinh Dương Minh.
Trong liệu pháp tượng số, khi nhẩm đọc một nhóm số, khí của con số trước sẽ chuyển cho khí ứng với con số sau. Như vậy, khi nhẩm đọc 720, khí ở kinh Dương Minh thay vì nghịch lên phía trên sẽ chuyển thuận xuống vùng ruột già theo quy luật tương sinh (Thổ sinh Kim). Do đó, đối với chống say tàu xe, nhóm số 720 là số chính. Ngoài ra, số 6 là tượng số của Thận, số 4 là tượng số của Can, nhóm số 640 thêm vào có tác dụng dưỡng huyết, bổ Can Thận âm. Một trong những lý do của hư Hoả, của khí nghịch là âm hư. Ở đây, dùng 640 với mục đích bổ âm để tàng dương.
Biện pháp dùng thuốc
Thuốc kháng phó giao cảm (kháng cholinergic): Khi bị cường phó giao cảm, cơ trơn sẽ co thắt, nhu động và vận động tiêu hóa mạnh lên, dịch tiết tiêu hóa tăng gây buồn nôn, nôn. Thuốc kháng cholinergic chống lại hiện tượng này và thường dùng là Scopolamin (biệt dược uống là Aeron, biệt dược dán trên da là Transderms scop). Tác dụng phụ hay gặp: khô miệng, buồn ngủ, mất định hướng (không dùng khi điều khiển máy móc)... Không nên dùng miếng dán cho trẻ em.
Thuốc chống dị ứng (kháng histamin): Histamin tiết ra quá mức sẽ gây say, nôn. Có thể dùng các kháng histamin để chống lại. Thuộc nhóm này có: Meclizine (biệt dược: Antivert, dramamine less drowsy): Dùng chống say tàu xe. Tác dụng phụ: buồn ngủ, khô miệng, nhìn mờ, táo bón, rối loạn tâm thần. Diphenylhydramin (biệt dược tiêm: Benadryl injection, biệt dược uống: Nautamine).
Thuốc điều chỉnh rối loạn chức năng tiêu hóa: thuốc ngăn chặn dopamin ngoại biên, làm thay đổi chức năng dạ dày, ruột nên có tính chống nôn. Thường dùng: Domperidone: Biệt dược là Motilium, Peridys, dưới dạng viên nén, thuốc cốm sủi bọt (dành cho người lớn), hỗn dịch uống (dành cho trẻ em, trẻ còn bú). Vì thuốc chuyển hóa qua gan thận nên phải hết sức thận trọng khi dùng cho người suy gan, thận. Gần đây, người ta phát hiện thấy domperidon gây hiện tượng xoắn đỉnh (có thể gây đột tử) nhất là khi dùng chung với một số thuốc (như erythromycin, clarithromycin). Metoclopramide: Chống nôn mạnh, có loại chỉ dùng cho người lớn, có loại thuốc giọt, thuốc đạn (dành cho trẻ em).
Dược thảo: Nên dùng gừng trong chống nôn, say tàu xe vì có tác dụng không kém so với thuốc hóa dược, không có tác dụng phụ, dùng được cho người có thai. Trước khi khởi hành khoảng 30 phút nên dùng một khúc gừng tươi bằng cỡ ngón tay cái, gọt bỏ vỏ, rửa sạch, giã nát hoặc nhai nát rồi uống với một cốc nước ấm. Trong suốt hành trình, thỉnh thoảng nên ngậm trong miệng một lát gừng mỏng.
Mẹo giúp tránh say tàu xe.
Mẹo chữa say tàu xe hiệu quả
Cách chống say xe hiệu quả
Uống thuốc chống say tàu xe có hại không?
Biện pháp chống say tàu xe cực hiệu quả
Bí quyết chống say tàu xe rất nhạy, cực đơn giản
Thuốc chống say tàu xe cho phụ nữ cho con bú
Chống say tàu xe bằng gừng bài thuốc dân gian
(ST)
