Nguyên nhân gây bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch tinh là gì?

Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng giãn hệ thống tĩnh mạch tinh, bao gồm: tĩnh mạch tinh trong, tĩnh mạch tinh sau và tĩnh mạch tinh bìu. Do hệ thống van tĩnh mạch bị khiếm khuyết, máu tĩnh mạch không đi từ tinh hoàn xuống ổ bụng như thông thường mà chảy ngược từ ổ bụng vào bìu làm sự phát triển của tinh trùng rối loạn, tinh hoàn do đó bị tổn thương, bên tinh hoàn bị bệnh nhỏ đi. Biểu hiện lâm sàng thường gặp ở bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch tinh, đó là đau tức tại tinh hoàn, nhưng không thể xác định đau ở vị trí nào cụ thể. Nhất là khi cơ thể mệt mỏi do làm việc quá sức hay thời tiết nóng nực..., tinh hoàn bị bệnh đau nhiều hơn. Quan sát có thể thấy bên tinh hoàn bị bệnh nhỏ hơn so với bên bình thường. Nhiều bệnh nhân khi đứng, khối tĩnh mạch ở bìu bị giãn trông như túi giun, khi nằm có cảm giác bẹp xuống. Tùy theo tình trạng bệnh mà có thể nhận biết được khi sờ hay thậm chí chỉ nhìn cũng thấy tĩnh mạch tinh giãn nổi ở dưới da. Một số người nhất là thanh niên còn bị đau tưng tức rất khó chịu. Cơn đau xuất hiện khi dương vật cương hay đi lại nhiều, nằm nghỉ thì hết. Phần lớn, các trường hợp bị giãn tĩnh mạch tinh thường bị ở tinh hoàn bên trái.

Có nhiều yếu tố, nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch tinh như: do cơ địa của người bệnh; do mạch máu bất thường; hệ thống van tĩnh mạch của tinh hoàn bất thường; những người do đặc thù công việc thường xuyên phải đứng nhiều, đứng lâu...

Do giãn tĩnh mạch tinh ít có triệu chứng điển hình nên người bệnh dễ nhầm với các bệnh khác ở bìu như thoát vị bẹn (sa ruột), nang thừng tinh, viêm mào tinh... Đã có trường hợp chẩn đoán là sa ruột nhưng khi mổ không thấy ruột đâu, hay chẩn đoán là nang thừng tinh nhưng mổ ra chỉ là một búi tĩnh mạch giãn to.

Tại sao giãn tĩnh mạch tinh gây vô sinh?

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới có khoảng 15% nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh và nguyên nhân dẫn tới vô sinh là do:

Nhiệt độ tinh hoàn tăng: Bình thường nhiệt độ tinh hoàn 35oC, khi bị giãn tĩnh mạch tinh nhiệt độ tăng lên đến 37oC bằng nhiệt độ trong ổ bụng. Nhiệt độ tăng kéo dài làm cho sản xuất tinh trùng giảm xuống.

Ứ máu tĩnh mạch tại tinh hoàn: Làm chuyển hóa tại tinh hoàn bị ứ đọng, đào thải khỏi tinh hoàn chậm lại gây "ngộ độc" tế bào sinh tinh trùng;

Máu động mạch đến nuôi tinh hoàn giảm: Do ứ máu tĩnh mạch làm cho máu động mạch đến tinh hoàn giảm đi dẫn đến ôxy và chất dinh dưỡng nuôi tinh hoàn bị giảm ảnh hưởng sinh tinh trùng;

Rối loạn nội tiết tại tinh hoàn: Làm cho nội tiết tố sinh dục bị rối loạn ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng.

Điều trị kịp thời có thể có con tự nhiên

Các chuyên gia y tế cho biết, ở nước ta tỉ lệ nam giới mắc bệnh này rất cao nhưng hầu như không ai biết bệnh và cũng không chú ý đến những triệu trứng của bệnh. Họ chỉ đến với bác sĩ nam khoa khi cảm giác đau, tức ở bìu gây bất tiện cho sinh hoạt hay thấy lâu có con. Cũng theo các chuyên gia, bệnh giãn tĩnh mạch tinh tiến triển âm thầm và ngày càng nặng theo thời gian. Nếu bị giãn tĩnh mạch tinh ở giai đoạn nhẹ thì tinh trùng sẽ bị giảm chất lượng (số lượng thì vẫn bình thường). Nặng hơn thì giảm cả chất lượng và số lượng tinh trùng. Trường hợp nặng không có tinh trùng trong tinh dịch. Để lâu ngày không điều trị làm cho các tế bào sinh tinh bị giảm, tinh hoàn bị teo, dẫn đến vô sinh. Với những bệnh nhân điều trị kịp thời, tinh trùng có thể sản xuất bình thường, khả năng sinh con tự nhiên rất cao. Bởi vậy, khi thấy đau, tức ở bìu, nhất là bìu trái, cần đi khám ngay để điều trị kịp thời.

Việc điều trị cho bệnh nhân giãn tĩnh mạch tinh tùy mức độ tác động lên tinh hoàn mà số lượng và chất lượng tinh trùng bị giảm, có thể không còn tinh trùng trong tinh dịch. Với trường hợp nhẹ có thể điều trị bằng thuốc giúp cho thành mạch bền vững và thu nhỏ tĩnh mạch. Với những trường hợp nặng thì phải phẫu thuật thắt hoặc cắt tĩnh mạch tinh để máu khỏi trào ngược và không giãn nữa. Thực tế cho thấy nhiều bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch tinh sau phẫu thuật đã cho kết quả: Với trường hợp số lượng và chất lượng tinh trùng giảm, có khoảng 70% tinh trùng được cải thiện; Đối với trường hợp không còn tinh trùng có 50% tái xuất hiện tinh trùng và có thể có con tự nhiên mà không cần thụ tinh nhân tạo.

Nguy hại của giãn tĩnh mạch tinh gồm có:

1. Gây ra khó chịu cục bộ: Biểu hiện là tức và đau nhói vùng âm nang, biểu hiện rõ khi đứng và khi hoạt động, nằm sẽ đỡ hơn. Còn có thể do bệnh nhân lo lắng và suy nghĩ dẫn đến suy nhược thần kinh, tinh thần bất thường, mất lực, mất ngủ…

2. Dẫn đến trở ngại chức năng sinh lý: Một số bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, khi bệnh nhẹ không điều trị, dẫn đến xuất hiện những trở ngại chức năng sinh lý: sinh lý giảm sút, khoái cảm giảm, đau khi quan hệ, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…

3. Ảnh hưởng đến sinh sản nam giới: Theo thống kê y học cho thấy, trong số nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh có khoảng 2/3 có thể bị tinh dịch bất thường, làm cho lượng tinh trùng giảm, khả năng hoạt động kém, tinh trùng dị dạng tăng, vì thế dẫn đến vô sinh.

Bác sĩ nhắc nhở giãn tĩnh mạch tinh có thể nguy hại rất lớn đến khả năng sinh sản và chức năng sinh lý nam giới. có thể cướp ��i quyền làm cha của nam giới, nhất định phải đến bệnh viện để điều trị, tốt nhất nên sử dụng phương pháp thủ thuật xâm lấn tối thiểu.

  Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn bất thường của hệ thống các tĩnh mạch dây thừng tinh . Đây là một dị tật hay gặp ở tuổi thiếu niên ( độ 10 % ) , không có triệu chứng , ngoại trừ một số cảm giác như căng đau , khó chịu ở vùng bìu , bẹn. Khoảng 90 % các trường hợp giãn tĩnh mạch tinh xuất hiện ở bên trái. Ở người lớn , chứng giãn tĩnh mạch tinh nếu diễn biến nặng có thể làm giảm phát triển tinh hoàn , đôi khi kèm theo giảm thiểu số lượng tinh trùng , vô sinh

     Tóm lại : vi phẫu thuật ngã dưới bẹn hay ngã bẹn thấp là  phẫu thuật có tỉ lệ thành công cao nhất , ít biến chứng nhất và hiệu quả kinh tế cao nhất

Biểu hiện lâm sàng

Giai đoạn sớm, giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không có biểu hiện lâm sàng, phần lớn các trường hợp bệnh nhân đến khám vì lý do vô sinh sau đó tình cờ phát hiện ra giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Giai đoạn muộn, triệu chứng lâm sàng thường gặp là đau tinh hoàn, sờ thấy các búi tĩnh mạch giãn ở bìu. Có thể sờ thấy ở tư thế nằm và rõ hơn khi dùng nghiệm pháp Valsalva. Khoảng 80-90% các trường hợp có giãn tĩnh mạch thừng tinh ở bên trái.

Năm 2004, theo nghiên cứu của Gat và cộng sự, có tới 80% các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh bên trái trên lâm sàng (sờ thấy búi tĩnh mạch giãn) thì có giãn kèm theo cả bên phải khi thăm khám siêu âm doppler.

Một số tác giả cho rằng giãn tĩnh mạch thừng tinh gây teo tinh hoàn (thể tích tinh hoàn giảm < 20ml), tuy nhiên vẫn còn đang được nghiên cứu.

Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không khó khăn, chỉ cần dựa vào khám lâm sàng sờ thấy búi tĩnh mạch tinh giãn và siêu âm Doppler thấy đường kính tĩnh mạch tinh trên 2.5mm.

Điều trị

Phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh kinh điển là phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh qua nội soi ổ bụng hoặc mổ mở. Với phương pháp điều trị này, bệnh nhân phải trải qua cuộc mổ có gây mê nội khí quản hoặc gây tê tủy sống.

Hiện nay, với sự tiến bộ của điện quang can thiệp, phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bằng can thiệp nội mạch ngày càng được phổ biến rộng rãi và dần thay thế phương pháp điều trị phẫu thuật do tính chất xâm nhập tối thiểu, hiệu qủa cao. Vật liệu được sử dụng có thể là coil, bóng, chất gây xơ...Bệnh nhân không phải phẫu thuật, không gây mê hoặc gây tê tủy sống, không để lại sẹo mổ, đặc biệt là không có nguy cơ thắt vào ống dẫn tinh.

Lợi ích của phương pháp can thiệp nội mạch (nút mạch)

• Không phải rạch da vùng bẹn, bìu

• Hiệu quả tương đương phẫu thuật, bao gồm cả hiệu quả tại chỗ và hiệu quả điều trị vô sinh

• Thời gian nằm viện và trở lại sinh hoạt thường ngày ngắn (<24h)

• Có thể can thiệp nút mạch cho cả 2 bên với chỉ 1 đường vào tĩnh mạch (với phẫu thuật, để thắt đám rối tĩnh mạch tinh 2 bên thì phải tạo 2 đường rạch da tương ứng 2 bẹn - bìu)

• Chỉ cần gây tê tại chỗ vùng TM đùi chung. Không cần gây mê toàn thân hay gây tê tủy sống

• Không cần chỉ khâu da

Hiện nay, phương pháp nút mạch điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh đã dược triển khai khá phổ biến ở Việt Nam.

Hỏi đáp liên quan

Hỏi: Chào bác sĩ, thời gian gần đây, “cậu nhỏ” của em có dấu hiệu rất lạ. Cụ thể là tinh hoàn cứ lúc nóng, lúc lạnh, có lúc chỉ hơi chạm vào đã đau nhói nhưng xong lại hết luôn. Đặc biệt là em phát hiện ra tinh hoàn bên trái của em bị lệch so với bên phải. Lúc trước em thấy nó vẫn bình thường. Hiện giờ em đang rất lo lắng, liệu có phải em đã mắc chứng bệnh nguy hiểm gì ở “cậu nhỏ” không ạ?

Trả lời:

Dựa theo những dấu hiệu mà em miêu tả thì chúng tôi đoán rằng em đang mắc chứng bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh – căn bệnh khá phổ biến ở nam giới.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là hiện tượng tĩnh mạch nằm phía trên tinh hoàn bị giãn hơn so với bình thường gây tình trạng tinh hoàn bị chảy. Bệnh này thường xuất hiện quanh tinh hoàn trái. Nguyên nhân của bệnh là do dòng máu chảy ngược vào trong các tĩnh mạch gây ứ đọng mạch máu phía trên tinh hoàn.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không có triệu chứng, đôi khi có thể gây căng nhức hay nặng ở bìu. Đau có thể tăng hơn về cuối ngày hay khi đứng, hoạt động hay ngồi lâu. Khi giãn tĩnh mạch thừng tinh tiến triển nặng, chúng ta có thể thấy 1 khối sưng phía trên bìu.

Không phải tất cả bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch thừng tinh đều cần phải phẫu thuật, thậm chí, trong trường hợp tĩnh mạch thừng tinh không giãn to hơn và không gây khó chịu thì em có thể không cần điều trị.

Còn ngược lại, khi bệnh tiến triển nhanh và gây đau đớn kéo dài, bệnh nhân sẽ buộc phải thực hiện phẫu thuật (cột tĩnh mạch thừng tinh giãn) để cột các tĩnh mạch giãn chung quanh tinh hoàn. Thời gian phẫu thuật chỉ từ 30-60 phút, đường mổ ở vùng bẹn hay bụng dưới, tĩnh mạch sau đó được cắt và cột lại. Thời gian hồi phục sau khi mổ là 2 - 3 giờ.

Đây là chứng bệnh có thể gây những ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hằng ngày, thậm chí nếu không được điều trị kịp thời, nó còn có thể là nguyên nhân gây ra vô sinh ở nam giới. Do đó, bác sĩ Mèo khuyên em nên nhanh chóng đến các phòng khám nam khoa để được các bác sĩ trực tiếp làm các xét nghiệm lâm sàng và đưa ra chỉ định xem trường hợp của em có cần thiết phải phẫu thuật hay không.

Ngoài ra, trong thời gian này, em cần lưu ý những điều sau:

- Không mặc quần lót quá chật, có chất liệu nilon gây ngứa ngáy và ứ đọng mồ hôi.

- Thường xuyên vệ sinh vùng kín sạch sẽ.

- Không sờ, nắn thường xuyên vào tinh hoàn bị bệnh để tránh biến chứng.

Chúc em mau chóng khỏi bệnh!




Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Tĩnh mạch giãn nở -
Giãn tĩnh mạch tinh ở nam giới
Tĩnh mạch viêm -
Xơ gan cổ chướng



(st)