Kinh nghiệm phượt Đồng Cao - Bắc Giang hùng vĩ, mới lạ

Kinh nghiệm phượt Đồng Cao - Bắc Giang hùng vĩ, mới lạ. Bắc Giang là tỉnh miền núi có địa hình đa dạng, vừa có núi cao, vừa có vùng trung du xen kẽ đồng bằng, khí hậu ôn hoà, rất trong lành. Ngoài ra Bắc Giang còn được biết đến qua những làn điệu dân ca mượt mà, đằm thắm như hát quan họ, hát then, hátsoong hao, hát sli, hát lượn… đã làm nên những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây.

Đặc biệt trên đó có cao nguyên Đồng Cao, (xã Thạch Sơn, huyện Sơn Động) được ví như một Tam Đảo hay Mẫu Sơn của Bắc Giang. Mình nghe giới thiệu về địa danh này đã lâu nhưng giờ mới tìm được thông tin. Các bác phượt gia cùng tham khảo nha, đây là một địa điểm còn khá mới lạ, ít người biết!

Các bác cứ từ Bắc Giang mà thẳng tiến, trực chỉ hướng Đông Bắc, tầm 90km là đến được trung tâm xã Thạch Sơn, rồi các bác cứ hỏi đường vào bản Đồng Cao, thì người dân ở đây sẽ chỉ cho.

Đồng bào dân tộc sinh sống nơi đây chủ yếu là dân tộc Dao có nền văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc, có cấu trúc nhà ở và ngành nghề riêng biệt.

Bản Đồng Cao có 24 hộ dân tộc Dao, nằm lọt thỏm giữa một thung lũng mây mù, thật hoang sơ và còn xa lạ với nhiều người, phần vì ẩn trong các triền núi trùng điệp, phần do đường sá khó khăn. Những nếp nhà đất lụp xụp nằm cheo leo trên sườn núi mây mù giăng giăng.

Bản Đồng Cao vẫn trong danh sách nghèo nhất tỉnh, điện lưới quốc gia chưa đến, đất nông nghiệp hạn chế, mỗi năm canh tác hai vụ lúa song cũng chẳng đủ ăn.

Khí hậu ở Đồng Cao quanh năm mát mẻ, giữa mùa hè nhưng ban đêm phải đắp chăn bông. Lại có nhiều cảnh đẹp lắm! Đầu tiên là hang Vua trên núi Vua với vách đá dựng đứng, từ trên cao nước tuôn thành hạt xuống trông thật đẹp mắt. Từ núi Vua các bác tha hồ dạo bước trên thảm cỏ xanh giữa thảo nguyên mênh mông, đó đây là những trảng cây bụi thưa thớt, hoa mua, hoa dại ẩn hiện trong lớp mây mù, đâu đó vẳng lại tiếng mõ gỗ lộc cộc của đàn trâu trên bãi cỏ non, tìm hái trái sim rừng... Rất thú vị!

Rồi gần đó là một quần thể đá to lớn với nhiều hình thù nằm bên kia đồi. Những khối đá san sát nhau nổi bật giữa không gian mênh mông như có sự sắp đặt của bàn tay con người.

Đây thật sự là một địa điểm phượt ít người biết, nên thông tin chưa có nhiều. Không biết có bác nào phượt nơi này chưa? Nếu có thì chia sẻ thông tin cho mình với nhen! Hứa hẹn một ngày không xa, mình sẽ chấm phá nơi này!

Tôi vẫn thường mơ ước được hòa mình cũng thiên nhiên hoang vắng qua những cánh đồng hoa dại mênh mông, hoặc trên cánh đồi thoai thoải cỏ, xanh mướt mải như trải rộng bao la.

Tôi cũng đi du lịch nhiều, dạng bụi bặm hay đi tour đủ cả, đủ đến mức tin rằng ở Việt Nam chẳng có nơi nào như thế! Nhưng tôi đã nhầm, cái trải nghiệm đó đến với tôi khi đi lịch bụi ở một nơi cách Hà Nội khoảng chừng 140 km, nó gắn liền với cái tên mà tôi tin hầu hết các bạn đều chưa biết, hoặc cũng khó tìm được ở một sách hướng dẫn du lịch nào: Đồng Cao, Sơn Động, Bắc Giang. 

Cơ duyên giữa Đồng Cao và tôi hoàn toàn tình cờ. Tôi vô tình tìm ra khi đang kiếm thông tin về vùng Tây Yên Tử. Kết quả về Đồng Cao lướt qua như một vùng hoang vu với khí hậu quanh năm mát mẻ. Tôi cũng chả biết nhiều thông tin để trả lời khi mọi người hỏi: Đồng Cao có gì? Và nhiều thành viên trong đoàn phượt của chúng tôi, tuy là người Bắc Giang, cũng thừa nhận chưa từng nghe đến cái tên này.

Ngày đi cũng thật đặc biệt. Cả tháng trời không mưa, thế rồi đúng cái ngày xuất phát, mưa tầm tã không dứt. Cứ cơn nọ tiếp nối cơn kia. Cũng may là chẳng có ai mất tinh thần. Tìm được nhóm người cùng máu và đam mê phượt như thế, nhất là bó hẹp trong môi trường cùng cơ quan, quả thật là hiếm!

Chúng tôi dừng lại ăn trưa ở Bắc Giang, cũng chả có gì đặc biệt ngoài những chén rượu sâm Cao Ly. Mưa lúc này ngớt dần, người chúng tôi cũng bắt đầu ấm trở lại. Dường như năng lượng ở đâu lại ùa về. Hơn 2h chiều, chúng tôi rẽ về đường qua Lục Nam, Lục Ngạn để sang Sơn Động. Chúng tôi cứ mải miết đi tìm kiếm để khám phá cái gì đó vô định ở phía trước, vì không một ai trong đoàn có chút khái niệm gì về nơi mình sẽ đến.

Lục Nam, Lục Ngạn và Sơn Động là đất trồng vải của Bắc Giang. Vùng này trồng bạt ngàn giống vải Thiều, ngon không kém gì vùng Thanh Hà, Hải Dương. Chớm hè, đúng mùa hoa vải nở, nhưng màu hoa vải hơi nhạt nhòa với màu lá. Cho nên cả đồi vải nở ven đường cũng chẳng ấn tượng nhiều lắm, giá như nó là đào hoặc mận thì chắc hẳn trải nghiệm cực kỳ. Hoa vải nhiều tạo điều kiện cho nuôi ong phát triển. Mật ong vùng này cũng khá ngon.

Cách An Châu khoảng tầm 7km, trời đã hết mưa. Chúng tôi hỏi thăm đường đến Đồng Cao. Ai cũng biết, nói phải quay lại khoảng 5km nữa rồi sẽ có đường rẽ. Mọi người nhìn chúng tôi rất lạ lẫm: "Đến Đồng Cao làm gì?". Sau khi thấy chúng tôi quyết tâm, họ hướng dẫn là đến Đồng Băm gửi xe đi bộ lên, dốc cao và trơn do mới mưa, cho nên không có cách gì xe lên được. Sau này khi ở trên Đồng Cao, với hơn hai mươi hộ dân đồng bào Dao, chả có khách du lịch nào lai vãng, tôi mới hiểu tại sao những người đó ngạc nhiên nhìn chúng tôi mò lên đó, nhất là khi bóng tối đang dần bao trùm. 

Đi hết đường nhựa, đến đoạn đường đất mới thấy cái thú của nó. Cái dốc cao và đứng bên cạnh vực và khe suối. Xe máy vít số một để phi lên. Qua dốc thì bản Đồng Băm hiện ra, đẹp và thân thiện với tiếng nước chảy róc rách bên đường, và những ruộng bậc thang xanh rì ngay bên kia suối.

Chúng tôi tìm được nhà của đồng bào Dao ở ngay lối lên, trình bày hoàn cảnh một hồi, gửi xe ở nhà họ. Cô chủ nhà vui vẻ nhận lời. Cô cũng cho biết lên trên đó đi bộ khoảng 1 tiếng. Tôi tự nhủ, một tiếng là tốc độ của cô, chứ của đoàn leo núi toàn dân văn phòng dặt dẹo thế này chắc gấp đôi. Lúc đó chúng tôi bắt đầu phải dùng đèn pin.

Lần đầu tiên đi rừng trong cảnh nhập nhoạng thế này cũng thật thú. Mọi người vừa đi vừa trêu nhau, hoặc kể những câu chuyện cười mà khiến cả đoàn phải cười lăn lộn. Trời mới mưa, đường mát, tiếng côn trùng rả rích dọc đường. Thỉnh thoảng nhìn thấy bóng đèn trên cao phía xa xa hoặc gặp khe suối ngay bên đường khá đẹp. Chỉ có mỗi đường lên Đồng Cao là mòn và to, các đoạn rẽ vào nhà dân hoặc nương rẫy thì nhỏ hơn, cho nên muốn lạc chắc cũng khó. Chỉ có điều, chúng tôi cứ đi mà không biết những gì sẽ chờ đợi mình ở phía trước, sẽ ngủ ở đâu, sẽ ăn gì, gặp những ai.

Nhưng cả hai đều không thành hiện thực. Trời mới mưa, mây giăng mắc che hết trăng. Đồng Cao vừa đợt dịch gà chết hết. Vậy là chúng tôi phải dùng đồ nguội: bánh mỳ, thịt hộp, dưa chuột và sữa. Leo bộ gần 2 tiếng với cái đói, thì đồ nguội lúc đó cũng ngon tuyệt, chả kém gì cao lương mỹ vị.

Ở nơi đây, không sóng điện thoại, không đường dây điện kéo lên vì số dân quá ít. Một dự án của Nhật lắp pin năng lượng mặt trời, cho nên các nhà vẫn được thắp sáng bằng những ánh điện mờ mờ. Đèn pin là công cụ không thể thiếu cho các nhà.

Một vùng toàn người xa lạ, tương đối biệt lập, ít chịu ảnh hưởng của các định chế xã hội. Tôi tin rằng như vậy thì con người sống gần với bản chất của mình nhất. Chợt nhớ ông Mạnh Tử cho rằng bản chất con người là thiện, ông Tuân Tử thì xét bản chất con người là ác và xấu, cần phải kiểm soát. Tự dưng thấy thú vị vì mình sẽ được trải nghiệm và tự nhận xét xem ai là người đúng.

Và cuối cùng, với đoàn chúng tôi thấy, thì ông Mạnh Tử đã đúng. Chúng tôi lên đến đỉnh Đồng Cao lúc đó tầm khoảng 8h tối. Ở giữa nơi hoang vu như thế khái niệm thời gian cũng thật tương đối. Chúng tôi vào một nhà người dân còn sáng đèn, trình bày hoàn cảnh và nhờ họ giúp đỡ. Đầu tiên, xông vào nhà người lạ cũng hơi ngại nhưng sự chân chất và nhiệt tình của họ khiến mọi người tự tin hơn. Cô chủ nhà cung cấp nhiều thông tin quý báu về chỗ cắm trại, chỗ mua củi. Tôi hỏi về thực phẩm thì cô trả lời chân thành là khó. Cô nhiệt tình cho cậu con trai 12 tuổi của mình dẫn chúng tôi đi đến chỗ có thể mua củi, sau đó soi đường dẫn chúng tôi đến sân trường của bản cắm trại. Cô cũng giúp đỡ chúng tôi nhóm lửa, hoàn toàn không chút vụ lợi nào. Thật hạnh phúc vì những nét cao đẹp như vậy vẫn tồn tại ở giữa cái xã hội này.

Chuyện mua củi thì cũng thật đặc biệt. Nó là một câu chuyện mà sau này mỗi lần nhắc lại, mọi người trong đoàn cười lăn lộn. Cậu bé người Dao dẫn chúng tôi sang nhà hàng xóm đã tắt đèn. Cậu gõ cửa gọi ông cụ dậy, hai người xì xồ bằng ngôn ngữ lạ. Sau đó ông trả lời không bán. “Thế cụ có cho chúng cháu được không, chúng cháu ở xa đến và thực sự cần củi?”. Ông nghĩ ngợi đồng ý bán, và dẫn chúng tôi ra đống củi to đùng, mỗi cây dài hơn 2 mét, to cỡ bắp tay của lực sĩ cử tạ hạng trung. “Tôi chỉ bán 6 đẫn thôi, sáu đẫn này cũng phải đến… mười lăm nghìn đấy”. Ông ngập ngừng ở chỗ “cũng phải đến” làm cho cả đoàn căng lên hồi hộp, để rồi thả lỏng tuyệt đối và gần như không nhịn đuợc cười khi mà chữ 15 nghìn cất lên. Khi tôi đề nghị mua 10 đẫn thì cụ trả lời: “10 đẫn phải đến… hai mươi nghìn”. Từ đó trở đi, cách  nói “cũng phải đến…” một cách nghiêm trọng đã trở thành thành ngôn ngữ của chuyến đi, và là câu nói mang lại được nhiều tiếng cười sảng khoái nhất cho đoàn.

Buổi sáng thức dậy, thật không thể ngờ được sân trường nhìn thẳng ra dãy ruộng bậc thang và những đồi cỏ xanh rì. Cảm giác thật sảng khoái. Hôm trước trời mờ sương cho nên tôi vẫn nghĩ là đoàn đang nghỉ cạnh vách núi. Chúng tôi lục lại đồ nguội và ăn bữa sáng. Tự nhiên tôi thấy thèm trà kinh khủng, tự trách mình đã không chuẩn bị chu đáo. May mắn còn một gói hồng trà “Quan Âm Vương” bỏ quên sót lại ở ba lô. Tôi dùng hộp mỳ để pha trà. Đúng là “rượu ngon bất luận ve sành”. Uống trà ở cái khung cảnh ấy thật sự đáng nhớ, mới thấy hết cái thư thái của sự thưởng trà.

Đi vào trời mưa cũng có cái lợi của nó. Thường là sau những cơn mưa trời lại sáng hơn, như kiểu khởi động lại máy tính thì nó sẽ nhanh và thanh thoát hơn. Chúng tôi đã có một ngày hôm sau đi chơi thật đẹp trời. Chỉ duy nhất đoàn của tôi lang thang khám phá những cánh đồng cỏ ngậm sương, xanh mướt như bất tận cùng màu mây sáng. Thỉnh thoảng bắt gặp ngôi nhà nhỏ và hàng rào giữa thảo nguyên. Trên cái màu xanh ấy, những phiến đá nổi lên như những hòn đảo giữa đại dương bao la. Cảm giác con người như tĩnh tại, trong lòng như xóa sạch những ưu phiền trần tục. Chúng tôi thả mình chạy băng băng từ trên đỉnh đồi thoai thoải với một tâm hồn trẻ thơ, sảng khoái. Rồi nằm  lim dim trên những phiến đá để cảm nhận cuộc sống đang từ từ lắng đọng.

Ngoài những bãi đá, đồi cỏ, điểm nhấn của Đồng Cao là những khu rừng xung quanh khe suối, cảm giác như những ốc đảo giữa thảo nguyên. Khám phá những khu rừng ấy, chúng tôi đặc biệt ấn tượng với những dây mục cơ man là phong lan bám lên đó. Những bông hoa lan tự nhiên, như những chiếc hài tím đung đưa ở trên dây trải dài. Chỉ tiếc là chúng đã kém tươi. Nếu như đến sớm vào ngày thì chắc hẳn là tuyệt vời lắm