Kinh nghiệm nuôi bồ câu sinh sản cho năng suất cao

Kinh nghiệm nuôi bồ câu sinh sản cho năng suất cao. Dưới đây là một số kỹ thuật giúp người nuôi chim có thể đạt năng suất cao, lợi ích lớn

Chuồng nuôi chim bồ câu

Theo kinh nghiệm, chuồng nuôi chim bồ câu phải thoáng mát thì chim mới mau lớn. Nếu là nuôi thả tự do thì chuồng nuôi yêu cầu phải có mái che mưa, nắng, có ổ cho chim mái đẻ trứng. Nếu nuôi chim để sinh sản và khai thác thịt cần có chuồng nuôi khác nhau.

Làm chuồng nên lấy tre chẻ ra thành nan, sau đó làm thành phên ghép lại. Chuồng nuôi phải có ánh sáng mặt trời, khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ, tránh gió lùa, tránh ồn ào. Nên chia chuồng thành các ô nhỏ cho mỗi cặp chim: chiều cao 40 cm, chiều sâu 40 cm, chiều rộng 50 cm. Mỗi ô chuồng cần 2 ổ đẻ trứng và ấp trứng đặt ở trên, một ổ nuôi con đặt ở dưới. Phía trước ô khoét lỗ to bằng miệng bát cơm để chim có thể ra vào. Máng ăn và máng uống cho chim nên dùng bằng gỗ hoặc chất dẻo, không nên làm bằng kim loại, đảm bảo vệ sinh.

Chọn giống

Trong một ổ chim cần phải có một con trống và một con mái. Muốn chim bố mẹ đẻ nhiều, nuôi con tốt phải chọn chim có lông bụng dầy mượt, khỏe mạnh, mỏ xẻ, không có dị tật, lanh lợi, đuôi nhọn,… Nên mua chim đã được ghép đôi.

Chim bồ câu mái có thể đẻ trải dài trong năm, lứa nọ tiếp lứa kia, khoảng cách giữa hai lứa khoảng 40 ngày. Như vậy, trong những điều kiện nuôi thả hợp lý, một cặp bồ câu có thể sản sinh ra 12 đến 14 lứa chim bồ câu con trong một năm.

Thức ăn cho chim bồ câu

Nhu cầu dinh dưỡng tùy theo từng giai đoạn phát triển của chim. Thức ăn cho chim có thể dùng ngô, đậu xanh, thóc,… Ngoài ra chim còn có thể tự tìm kiếm những thức ăn trong tự nhiên nếu không nuôi nhốt.

Nên cho chim ăn vào giờ đã quy định để tạo thói quen, thông thường một ngày cho chim ăn 2 lần vào 6 giờ sáng và 1 giờ chiều. Thức ăn cho chim con là gạo xay trộn, còn với chim bồ câu đã trưởng thành thì thức ăn là thóc trộn với ngô (hay các hạt khác) đã xay vỡ.

Bồ câu nuôi nhốt rất cần chất khoáng, đặc biệt là muối ăn, do đó phải bổ sung thường xuyên vào các máng ăn riêng cho chim ăn tự do. Thức ăn khoáng bổ sung được trộn theo công thức sau: khoáng Premix 85%, muối ăn 5%, sỏi nhỏ 5%.

Phòng và trị bệnh cho chim bồ câu

Chim bồ câu có sức đề kháng với dịch bệnh khá tốt, nhưng nếu nuôi theo đàn trong một không gian hẹp thì nguy cơ mắc bệnh là khá lớn. Muốn cho chim bồ câu khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt thì trước hết chim phải được nuôi dưỡng trong môi trường tốt, thức ăn được cung cấp đầy đủ.

- Một năm tiêm vác xin phòng bệnh 3 lần cho chim.

- Vệ sinh chuồng trại cho chim bồ câu sạch sẽ. Nên định kỳ 2-3 tháng dọn dẹp làm vệ sinh chuồng, sửa chữa và làm mới chỗ hư hỏng, cạo sạch phân, thay ổ đẻ, phun thuốc sát trùng chuồng.

- Vệ sinh máng ăn, máng uống: hàng ngày nên rửa máng uống để tránh cho chim uống nước bẩn, đã lên men do cặn thức ăn đọng lại trong máng. Lồng vận chuyển chim bồ câu cũng là nguồn lây bệnh cho chim, vì ở chuồng có chim bị bệnh và chết thì dễ dàng lây nhiễm bệnh sang chuồng khác. Vì thế lồng khi dùng để vận chuyển chim mới cần phải được lau rửa sát trùng cẩn thận.

- Hạn chế cho chim lạ vào chuồng. Tránh để phân chim vương vãi ra mọi nơi. Phóng tránh chuột, mèo, chó,… tấn công chim.

- Một số bệnh thường gặp ở chim bồ câu như: bệnh kẹt trứng, trứng vỏ mềm, bệnh cầu trùng, bệnh đậu mùa, bệnh herpes virus đường hô hấp,… Cần phải theo dõi kỹ nếu chim bị mắc các bệnh đó thì nên đến các cơ sở hỗ trợ chăn nuôi để được tư vấn loại thuốc phù hợp.

Kỹ thuật nuôi chim bồ câu

Có thể nuôi chim bồ câu với quy mô lớn. Chim bồ câu siêu thịt, có thể nặng từ 1,2 kg trở lên, dễ nuôi, nhanh lớn, ít bệnh, sinh sản tốt. Chim bồ câu là vật nuôi có giá trị dinh dưỡng khá cao, rất bổ dưỡng cho người già, người mới ốm đậy, trẻ em suy dinh dưỡng. Phân chim bồ câu ủ để bón hoa, kiểng, cây ăn trái. Chim bồ câu còn là loại chim cảnh đẹp.

Kỹ thuật nuôi chim bồ câu

Con giống
Giống của Hà Lan, Anh, Pháp, Mĩ, Nhật.
Chim bồ câu được chọn làm giống phải đảm bảo các yêu cầu: khỏe mạnh, lông mượt, không có bệnh tật, dị tật, lanh lợi.
Dòng chim bồ câu Pháp : Titan & Mimas:
* Dòng "siêu lợi" Mimas có bộ lông đồng nhất màu trắng, khả năng sản xuất: 16-17 chim non/cặp/năm, khối lượng chim non lúc 28 ngày tuổi đạt 590g.
*Dòng "siêu nặng" Titan có bộ lông phong phú đa dạng hơn: trắng, đốm, xám, nâu, khả năng sản xuất: 12-13 chim non/cặp/năm, khối lượng chim non lúc 28 ngày tuổi đạt 700 g.
Phân biệt trống mái: Con trống to hơn, đầu thô, có phản xạ gù mái (lúc thành thục), khoảng cách giữa 2 xương chậu hẹp; con mái thường có khối lượng nhỏ hơn, đầu nhỏ và thanh, khoảng cách giữa 2 xương chậu rộng. Tuy nhiên, lúc bé rất khó phân biệt. Nên mua loại chim từ 4-5 tháng tuổi.
Một cặp bồ câu có thể sinh sản trong 5 năm, nhưng sau 3 năm đẻ, khả năng sinh sản giảm, nên thay chim bố mẹ mới.

Sinh sản
Nếu nuôi tốt 1 con bồ câu mái sau 4 -5 tháng tuổi bắt đầu đẻ lứa đầu, mỗi lứa đẻ 2 trứng. Sau khi ấp 16 - 18 ngày sẽ nở. Chim con sẽ được giao cho chim trống nuôi dưỡng. 24 ngày tuổi có thể xuất chuồng bán. Chim mái nghỉ dưỡng sau 7- 10 ngày thì đẻ lứa tiếp theo. Cứ như thế 1 cặp bồ câu bố mẹ sau 1 năm cho ra đời 17 cặp con cháu.
Nuôi chim trong chuồng tỷ lệ đẻ và ấp đạt được từ 90% - 100%, nhưng khâu chăm sóc nhiều bơn, tốn công hơn.
Còn khi nuôi thả thì tỉ lệ đạt khoảng 80%, nhưng có ưu điểm là chim khoẻ không bệnh dịch.
Chim bồ câu thường đẻ trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 giờ chiều do vậy cần hạn chế vào chuồng chim và xua đuổi chuột, mèo, rắn...bởi vì chúng làm cho chim hoảng loạn, không hoặc ngưng đẻ ngay lập tức.
Kỹ thuật dồn trứng, dồn con: Kiểm tra nghiêm ngặt, tuyển lựa trứng, ghi chép số chuồng, ngày đẻ. Trứng đẻ 5 ngày phải soi, nếu trứng không có trống loại bỏ ngay, trứng còn lại chuyển qua cặp đẻ cùng ngày để ấp. Khi 3 cặp chim nở, sẽ tách một cặp con dồn cho hai cặp nuôi. Cặp còn lại 7 ngày sau đẻ tiếp.

Chuồng trại
Với chuồng trại 200m2 có thể nuôi 70 con bồ câu bố mẹ, trong có 50m2 làm ổ cho bồ câu đẻ, ấp; ngoài ra có khu vực bồ câu thịt, khu an dưỡng chờ đẻ tiếp. Cần vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Nên tạo cho chim có được môi trường tự nhiên, chuồng trại đẹp thoáng mát, có đủ ánh sáng mặt trời, có mái cao ráo, yên tĩnh nhẹ nhàng, tránh gió lùa, mưa, ồn ào quá mức, tránh mèo, chuột, rắn, có độ cao vừa phải... có chỗ cho chim tắm, mỗi tuần pha một lần nước muối nhạt để chống rệp cho chim.
Chuồng trại, lồng làm bằng tre, gỗ, hay lưới kẽm (dây thép) 2mm, ghép từng ô, có thể làm nhiều tầng.

Mật độ nuôi: Nếu nuôi nhốt theo kiểu ô chuồng thì mỗi ô chuồng là một đôi chim sinh sản. Nếu nuôi thả trong chuồng thì mật độ là 6-8 con/m2 chuồng. Khi được 28 ngày tuổi, chim non tách mẹ (giai đoạn về sau này được gọi là chim dò). Nuôi chim dò với mật độ gấp đôi nuôi chim sinh sản (10-14 con/m2).
Chuồng nuôi chim sinh sản từ 6 tháng tuổi trở đi: Dành cho một cặp trống mái sinh sản: Cao: 40cm x sâu: 60cm x rộng: 50cm. Trên đó đặt ổ đẻ, máng ăn, máng uống, máng đựng thức ăn bổ sung.
Chuồng nuôi chim hậu bị sinh sản từ 2-6 tháng tuổi: dài: 6m x rộng: 3,5m x cao: 5,5m (cả mái).
Chuồng nuôi dưỡng chim thịt (nuôi vỗ béo chim thương phẩm từ 21-30 ngày tuổi): Cao: 40cm x sâu: 60cm x rộng: 50cm. Mật độ 45-50 con/m2, không có ổ đẻ, không có máng ăn (phải nhồi trực tiếp cho chim ăn), ánh sáng tối thiểu.
ổ đẻ: Đường kính: 20-25cm x cao: 7-8cm: Trong giai đoạn nuôi con, chim bồ câu đã đẻ lại, nên mỗi đôi chim cần hai ổ, một ổ đẻ và ấp trứng đặt ở trên, một ổ để nuôi con đặt ở dưới. ổ có thể làm bằng gỗ, nhựa, khô ráo, sạch sẽ, vệ sinh thay rửa thường xuyên.
Máng ăn cho một đôi chim bố mẹ: dài: 15cm x rộng: 5cm x sâu: 5-10cm. Nên đặt ở những vị trí tránh chim ỉa vào, tránh các nguồn gây ẩm ướt và hạn chế thức ăn rơi vãi. Có thể dùng máng bằng tre hoặc bằng tôn. Kích thước máng ăn :
Máng uống cho một đôi chim bố mẹ: Đường kính: 5-6cm x cao: 8-10cm. Máng uống phải đảm bảo tiện lợi và vệ sinh. Có thể dùng đồ hộp (lon nước giải khát, lon bia...), cốc nhựa...
Máng đựng thức ăn bổ sung: nuôi nhốt nên cần chất khoáng, sỏi, muối ăn. Kích thước của máng đựng thức ăn bổ sung như máng uống, nên dùng gỗ hoặc nhựa, không nên làm bằng kim loại.

Thức ăn:
Chế độ ăn uống của chim đều 2-3 cữ/ngày. Bình quân lượng thức ăn cho 1 con chỉ từ 0,1-0,15g.
Cần cho chim ăn đầy đủ, nhất là cám tổng hợp. Có thể cho ăn bắp, đậu xanh hột, lúa trộn với một ít thức ăn công nghiệp của gà, vịt (thịt, đẻ).
Pha chế thức ăn cho chim theo tỷ lệ: 40% đậu xanh, 30% bắp hạt sống, 20% gạo lức và 10% lúa trộn đều với nhau. Có thể trộn gạo, lúa và pha thêm cám gà để giảm lượng đậu xanh, giảm chi phí thức ăn.
Ngoài ra, nên tăng cường thêm một số chất khoáng, vôi vào khẩu phần ăn của chim để đảm bảo cho chim sinh sản và giúp chim luôn giữ được nhiệt để tiêu thụ thức ăn tốt.
Chuồng phải có máng nước đổ đầy uống cả ngày. Nước phải sạch sẽ, không màu, không mùi và phải thay hằng ngày. Có thể bổ sung vào trong nước Vitamin và kháng sinh để phòng bệnh khi cần thiết, trung bình mỗi chim bồ câu cần 50-90ml/ngày.

Một số kinh nghiệm:
1. Tập cho chim làm quen với mèo và rắn: mỗi lần cho chim ăn mang kèm theo con mèo bên cạnh, tập cho an chung, gần nhau, mèo không vồ chim, chim không sợ mèo. Với rắn: dùng con rắn nhựa cho làm quen với chim, rồi cho rắn vào chuồng chim. Chin sẽ dạn dĩ dần với động vật lạ.
2. Giữ chim ở lại chuồng tránh tình trạng chim bay bỏ chủ mà đi chủ khác: Tập cho chim quen hơi chủ bằng cách nuôi chim càng non càng tốt. Thường xuyên thăm nom các ổ chim mới nở, làm chim trở nên “dạn" gần gũi với chủ hơn.
3. Cho ăn đúng giờ tạo thói quen, dù có đi ăn xa khi đến giờ ăn chim rủ nhau về nhà để ăn thức ăn quen thuộc của chủ.

Chế độ chiếu sáng
Chim bồ câu rất nhạy cảm với ánh sáng. Sự đẻ trứng chỉ phụ thuộc vào một phần ánh sáng nhưng sự ấp trứng lại phụ thuộc chặt chẽ vào yếu tố ánh sáng. Bản năng ấp trứng của bồ câu phụ thuộc vào thời gian chiếu sáng ban ngày tối thiểu là 13 giờ. Do đó chuồng trại thiết kế thoáng đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng cho chim. Tuy nhiên, ở miền Bắc, ban ngày mùa đông ánh sáng ngắn, có thể lắp bóng đèn 40W chiếu sáng thêm vào ban đêm (nếu nuôi theo quy mô lớn) với cường độ 4-5W/m2 nền chuồng với thời gian 3-4h ngày.

Nuôi bồ câu - làm chơi, ăn thật

Mỗi ngày chỉ mất 2 giờ chăm sóc, song trang trại bồ câu đã đem lại cho ông Chu Văn Tỵ ở thôn Kẻ, xã Quảng Minh huyện Việt Yên (Bắc Giang) thu nhập từ 15 - 18 triệu đồng/tháng.

Trang trại bồ câu

Đã chuẩn bị bước sang tuổi 60 với nhiều người là tuổi nghỉ hưu, nhưng ít ai nghĩ ông Chu Văn Tỵ ở thôn Kẻ, xã Quảng Minh (Việt Yên) vẫn hăng say lao động, đầu tư nuôi bồ câu mang lại thu nhập khiến nhiều người mơ ước. Trò chuyện với chúng tôi, ông Tỵ cho biết, ý tưởng nuôi bồ câu là sở thích từ rất lâu rồi đối với ông, nhưng phải tới năm 2009 ông mới quyết định đầu tư xây dựng trang trại để nuôi với quy mô lớn.

"Lúc đầu, tôi phải đi tham quan khắp các trang trại nuôi bồ câu từ miền Bắc vào miền Nam. Hễ cứ có ai nói tới nuôi bồ câu là tôi bỏ tiền túi ra đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm. Khi có được những kinh nghiệm cơ bản tôi mới quyết định đầu tư, mở rộng trang trại để nuôi bồ câu với quy mô lớn" - ông Tỵ chia sẻ.

Nhờ nuôi chim bồ câu, mỗi năm ông Ty có thu nhập tới 200 triệu đồng.

Năm 2009, sau khi đi tham quan, học hỏi cả miền Bắc lẫn miền Nam, ông Tỵ quyết định đầu tư mở rộng trang trại nuôi bồ câu. Ban đầu, ông mua 50 đôi bồ câu với giá 80.000 đồng/đôi. Từ 50 đôi bồ câu ban đầu, đến nay ông đã nhân lên được 400 đôi, trung bình mỗi ngày ông xuất ra thị trường 10 đôi chim thịt và chim giống.

Với mức giá trung bình chim thịt là 100.000 đồng/đôi, chim giống 150.000 đồng/đôi, trừ hết chi phí, lợi nhuận thu về của ông đạt 50.000 đồng/đôi chim. Tính ra, mỗi tháng ông Tỵ cũng "bỏ túi" từ 15-18 triệu đồng. "Bây giờ, cứ có chim là thương lái tới tận nhà thu mua để cung ứng cho người dân ở Bắc Giang và mang đi khắp các tỉnh như Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng…"- ông Tỵ thổ lộ.

Không chỉ làm giàu cho bản thân, ông Tỵ còn bán giống và hỗ trợ kỹ thuật cho nhiều bà con trong thôn nuôi bồ câu, phát triển kinh tế như các hộ gia đình ông May, ông Quyết, bà Chu Thị Mai… các hộ này hiện cũng đang bắt đầu nuôi từ 50 -70 đôi chim bồ câu, bắt đầu được xuất bán.

Dễ mà khó

Nói là "làm chơi, ăn thật", song thực ra nghề nuôi chim bồ câu cũng có nhiều khó khăn, bởi loại chim này thường hay bị mắc bệnh, mà đã mắc bệnh là rất khó chữa. Lý do, theo ông Tỵ, chim bồ câu cũng như các loại gia cầm khác, khi đã mắc bệnh rồi sẽ rất khó chữa, thậm chí có những bệnh không thể chữa được. Trong khi, nuôi với số lượng lớn, nếu để lây lan là có thể dẫn tới sạt nghiệp.

Với mức đầu tư khoảng 30 triệu đồng cả xây dựng chuồng trại và tiền giống, chỉ sau hơn 2 năm, ông Ty đã có thu nhập gần 200 triệu đồng/năm từ mô hình nuôi bồ câu. Thời gian chăm sóc bồ câu đối với ông cũng chỉ mất có 2 tiếng đồng hồ mỗi ngày.

Thời gian sinh trưởng của bồ câu khá ngắn, trung bình 45 ngày sinh sản một lứa (gồm cả đẻ, ấp trứng, nuôi con). Để đảm bảo phòng bệnh cho bồ câu, ông Tỵ chia sẻ, đó là: Đầu tiên đòi hỏi chuồng trại phải luôn sạch sẽ, trung bình mỗi ngày phải dọn vệ sinh 2 lần. Để phòng bệnh cho bồ câu, cứ 1 tháng phải phun thuốc tiêu độc, khử trùng 2 lần và rắc vôi bột 1 lần. Chuồng trại phải làm thật kín, xung quanh căng lưới để không cho chim bay ra ngoài và đặc biệt là đảm bảo không cho chuột chui vào cắn chết chim.

Để đảm bảo chăm sóc cho bồ câu tốt nhất, ông Tỵ cũng tính chi li các chế độ ăn uống và tập tính của loài chim này. Với 400 đôi chim, trung bình mỗi ngày ông Tỵ cho ăn khoảng 30kg thóc; mỗi tuần 1kg muối trắng. Đồng thời với tập quán của loài chim này, 1 năm ông Tỵ lại đầu tư một khối cát trải xuống nền đất cho bồ câu. "Để loài bồ câu phát triển, chúng ăn rất nhiều muối, ngoài ra nếu nền chuồng trại lát gạch hay xi măng cần phải rải cát thêm để chúng tắm bọ, ăn cát giúp tiêu hoá thức ăn"- ông Tỵ nói.

Ông Tỵ cũng cho biết, muốn đảm bảo phòng bệnh an toàn, nếu thấy những con bồ câu có dấu hiệu bất thường, cần nhốt cách ly theo dõi và điều trị. Với những con chim non, ông Tỵ thường nhỏ thuốc phòng bệnh Newcastle, mỗi con nhỏ 4 giọt vào 2 mắt, 2 mũi.

Bí quyết nuôi chào mào
Kinh nghiệm nuôi bồ câu Pháp hiệu quả kinh tế cao -
Kinh nghiệm nuôi bồ câu hiệu quả
Kỹ thuật nuôi bồ câu đạt năng suất cao
Phương pháp nuôi sâu gạo
Cách nuôi chim vành khuyên hót hay

(st)