Cách điều trị bệnh zona thấn kinh nhanh khỏi, tránh lây lan

Cách điều trị bệnh zona thấn kinh nhanh khỏi, tránh lây lan. Bệnh zona nếu không chữa trị kịp thời có thể để lại những di chứng nguy hiểm như mù mắt, chức năng tai kém, hoặc bị tấn công vào tủy sống và não.

NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU TRỊ ZONA

Bệnh zona (zôna hay zôna thần kinh) là dạng tái hoạt của virus varicella zoster, tức bệnh trái rạ. Thông thường bệnh nhân nhiễm bệnh trái rạ khi còn nhỏ đã lành bệnh, nhưng virus chưa bị diệt hết mà ẩn vào trong tế bào thần kinh. Sau một thời gian dài, có khi hàng mấy chục năm, virus sẽ tái phát thành bệnh zona. Virus sẽ lan theo dây thần kinh rồi bộc phát ở trên da, tương ứng với khu vực của dây thần kinh, khiến da phát ban, đau đớn.

Nguyên nhân và cách điều trị bệnh zona 1

Triệu chứng

Ban đầu các chỗ phát bệnh thường đỏ sau đó chuyển thành những mảng mụn nước với cảm giác ngứa, nóng rát. Khoảng hai đến bốn tuần sau thì lành da. Bệnh zona có thể xảy ra bất cứ nơi nào trên cơ thể

Các triệu chứng đầu tiên của bệnh zona xuất hiện 1-5 ngày trước khi phát ban. Ban đầu bệnh nhân có thể bị ngứa, ngứa râm ran, đau ở chỗ phát bệnh, về sau bệnh phát triển người bệnh cảm thấy sốt, ớn lạnh, đau đầu, khó chịu ở dạ dày.

Nguyên nhân

Siêu vi khuẩn varicella zoster là thủ phạm gây nên bệnh thủy đậu và zona. Đầu tiên, cơ thể người tiếp xúc với các virus, nó lan rộng gây loét, ngứa gọi là bệnh thủy đậu. Sau đó nó đi vào trong các tế bào thần kinh, xuất hiện trở lại sau một vài năm thậm chí hàng chục năm sau, gây ra bệnh zona.

Bệnh zona rất dễ chẩn đoán. Chỉ cần dựa vào những triệu chứng là có thể phát hiện ra bệnh. Thông thường, những mụn nước thường đóng vảy trong khoảng từ 7-10 ngày, và hoàn toàn biến mất trong khoảng từ 2-4 tuần. Ở những người khỏe mạnh, các mụn thường không để lại sẹo, đau đớn và ngứa sẽ biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng. Nhưng những người có hệ miễn dịch suy yếu, các mụn nước sẽ phát triển khó lành.

Ở một số người lớn tuổi, bệnh zona có thể gây đau đớn kéo dài trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi bệnh đã được chữa lành. Những đau đớn này do thần kinh bị tổn thương, được gọi là đau dây thần kinh sau zona. Có người cảm thấy ngứa khủng khiếp ở khu vực từng bị phát ban. Trong trường hợp nặng, đau hoặc ngứa có thể gây ra mất ngủ, giảm cân hoặc trầm cảm.

Ngoài ra, nếu zona xuất hiện xung quanh mắt hay trán, nó có thể gây nhiễm trùng mắt thậm chí gây mù. Nếu zona tấn công vào tai, thính giác có thể bị kém. Trong trường hợp hiếm hoi, zona có thể tấn công vào não hoặc tủy sống. Có thể ngăn ngừa các biến chứng bằng cách điều trị bệnh zona càng sớm càng tốt.

Image result for ZONA

Những yếu tố nguy cơ

Bất cứ ai từng bị thủy đậu đều có nguy cơ bị bệnh zona, nhưng nguy cơ tăng theo tuổi. Người trên 60 tuổi có nguy cơ bị bệnh zona cao hơn trẻ em dưới 10 tuổi gấp 10 lần. Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

- Một số loại thuốc ung thư

- Thuốc steroid

- Căng thẳng lâu dài hoặc chấn thương

- Một hệ thống miễn dịch yếu từ các bệnh như ung thư hoặc HIV

Cách nào điều trị zona dứt điểm

Thuốc kháng virus

Trong khi không có cách chữa bệnh zona, thuốc kháng virus có thể làm giảm sự tấn công của chúng. Điều trị kịp thời có thể làm cho quá trình phát triển của bệnh ngắn hơn và nhẹ hơn. Không những thế còn giảm một nửa nguy cơ mắc chứng đau thần kinh sau zona. Các bác sĩ khuyên bạn nên bắt đầu sử dụng thuốc kháng virus theo toa, khi có dấu hiệu đầu tiên của một phát ban bệnh zona.

Thuốc hỗ trợ

Thuốc giảm đau không cần kê toa và các loại kem chống ngứa như calamine, có thể làm giảm đau và ngứa zona. Nếu cơn đau nặng hoặc phát ban tập trung gần mắt hoặc tai, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức. Thuốc bổ sung, chẳng hạn như corticosteroid, có thể được quy định để giảm viêm.

Chăm sóc tại nhà

Để giúp các mụn nước nhanh khô, hãy đặt một khăn ướt lên chỗ phát ban, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia một hoạt động yêu thích để làm cho bạn quên đi sự khó chịu của bệnh zona.

Bệnh zona có nguyên nhân do virut xâm nhập hướng da - thần kinh ngoại biên có tên Strogiloplas zonae. Yếu tố khởi động bao gồm nhiễm khuẩn cấp và mạn như: viêm phổi, lao, giang mai, sốt do nhiễm siêu vi..., stress về tinh thần, làm việc quá căng thẳng, suy giảm về thần kinh và thể lực, người già yếu...
Image result for ZONA

Thuốc Tây điều trị zona

Thuốc kháng virut:

Acyclovir: Trẻ em trên 12 tuổi uống như người lớn, trẻ em dưới 12 tuổi 20mg/kg thể trọng/lần, uống 4 lần/ngày. Chống chỉ định: mẫn cảm với thuốc. Thận trọng khi dùng ở phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu, trừ khi lợi ích của việc dùng thuốc vượt trội. Giảm liều ở người bệnh suy chức năng thận.

Valacyclovir, một tiền chất của acyclovir, sản sinh nồng độ acyclovir huyết thanh cao cấp gấp 3 - 5 lần nồng độ đạt được nếu dùng acyclovir đường uống.

Famciclovir một tiền chất của penciclovir, có kết quả tốt hơn so với giả dược trong việc làm giảm thời gian bài xuất virut, hạn chế thời gian hình thành tổn thương mới và đẩy nhanh việc lành sẹo.

- Kháng sinh: Có thể kết hợp với kháng sinh đường uống hay tiêm đề phòng bội nhiễm.

Các thuốc điều trị triệu chứng như hạ sốt, giảm đau, vitamin tổng hợp liều cao.

- Thuốc ức chế 3 vòng: Nếu bệnh nhân đau nhiều thì có thể dùng thuốc ức chế 3 vòng amitriptylin. Chống chỉ định dùng đồng thời với các chất ức chế monoamin oxydase, không dùng cho người bệnh mới hồi phục sau nhồi máu cơ tim. Thận trọng ở các trường hợp: động kinh không kiểm soát được, suy giảm chức năng thận, tăng nhãn áp, bệnh tim mạch, cường giáp. Tác dụng phụ: có thể bí tiểu do co thắt bàng quang, loạn nhịp tim ở một số người có bệnh tim mạch, hoa mắt, suy nhược, nhức đầu, ù tai, xuất hiện hội chứng ngoại tháp, ngầy ngật, mệt, kích động, hưng cảm nhẹ. Buồn nôn, nôn, chán ăn, ợ chua, đau bụng, tiêu chảy.

Thuốc giảm đau nhóm ức chế thần kinh như gababentin. Chống chỉ định ở người đang lái tàu xe và vận hành máy vì thuốc gây ngủ. Thận trọng: dưới 18 tuổi, ở phụ nữ có thai và cho con bú nên cân nhắc trừ khi lợi ích của việc dùng thuốc lớn hơn.

Tác dụng phụ: tăng huyết áp, yếu mệt người, đầy hơi, chán ăn, buồn nôn, đau khớp, chóng mặt, giảm phản xạ gân xương, hồi hộp lo âu.

Thuốc bôi chăm sóc tại chỗ đề phòng lột da: dung dịch castelani, xanhmetilen, eosin 2%… trong thời gian 3-5 ngày đầu. Kháng sinh dạng kem như foban bôi trong các ngày cuối để tổn thương chóng lành và liền sẹo.

Nếu xuất hiện đau rát và những mụn nước trên da, cần đến các bác sĩ thần kinh hoặc da liễu để được khám và điều trị càng sớm, hiệu quả càng tốt. Trong trường hợp có zona ở mắt, nên đến các bác sĩ chuyên khoa mắt để tránh nguy cơ mù mắt.

Điều trị bao gồm 2 giai đoạn: điều trị giai đoạn cấp và giai đoạn đau sau zona.

Giai đoạn cấp:

- Thuốc giảm đau:

Efferalgan codein (paracetamol + codein) 500mg x 3 - 4 lần/ngày, là loại thuốc sủi bọt, có tác dụng giảm đau mạnh. Chống chỉ định trong trường hợp dị ứng với thành phần của thuốc, suy gan - thận.

Hoặc thuốc giảm đau chống viêm không corticoid như aspirin 1.000mg x 2lần/ngày, uống sau ăn no. Chống chỉ định trong trường hợp loét dạ dày - tá tràng, dị ứng với thành phần của thuốc.

- Corticoid (prednisolon): Liều 1mg/kg/ngày x 3 ngày đầu, sau đó giảm dần (giảm 10mg mỗi 3 ngày) rồi dừng, thường uống trong vòng 15 ngày. Chống chỉ định trong trường hợp có mẫn cảm với thuốc. Thận trọng cho người bệnh loãng xương, loét dạ dày - tá tràng, tiểu đường, tăng huyết áp, suy tim, trẻ em đang lớn. Tác dụng không mong muốn: mất ngủ, thần kinh dễ bị kích động, đục thể thủy tinh, glôcôm, phù, tăng huyết áp, loét dạ dày - tá tràng, loét thực quản, viêm tụy...

- Thuốc kháng virut (acyclovir, famyclovir...): viên nén 200mg, 400mg, 800mg. Liều 800mg x 5 lần/ngày, mỗi lần cách nhau 4 giờ. Thời gian điều trị từ 5-7 ngày. Thuốc được dùng ngay khi bệnh mới mắc hoặc khi có mụn nước xuất hiện. Thuốc có tác dụng làm giảm cường độ và thời gian đau sau zona, càng điều trị sớm hiệu quả càng cao. Chống chỉ định trong trường hợp có mẫn cảm với thuốc. Tác dụng không mong muốn: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, nhức đầu. Thận trọng trong trường hợp có thai và cho con bú.

- Thuốc bôi tại chỗ: trong thời gian mụn nước xuất hiện, vệ sinh nơi tổn thương sạch sẽ, mặc quần áo sạch sẽ thoáng mát tránh bội nhiễm. Khi mụn nước vỡ, có thể chấm bằng thuốc xanh metylen.

Ngoài ra có thể dùng thêm thuốc kháng histamin (chlorpheniramine...), thuốc không có tác dụng chống virut nhưng có tác dụng làm giảm ngứa tại nơi tổn thương và an thần nhẹ.

Image result for ZONA

Di chứng sau zona và cách phòng đau thần kinh sau zona

Bệnh thường để lại trên da sẹo lõm và mất sắc tố da, làm cho da trở nên loang lổ đặc biệt là trường hợp bội nhiễm vi khuẩn gây loét nhiều, để lại sẹo lớn, gây ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.

Những tổn thương nếu không điều trị đúng rất dễ bội nhiễm tại chỗ làm cho vết loét rộng hơn, sâu hơn và kéo dài thời gian lành bệnh, qua nhiễm trùng tại chỗ đôi khi gây nhiễm trùng toàn thân, nhiễm trùng huyết.

Đau thần kinh sau zona: Do virut hướng da - thần kinh ngoại biên (ái thần kinh ngoại biên) chúng xâm nhập thần kinh và gây xơ hóa các đầu mút dây thần kinh ngoại biên nơi thương tổn bởi một chất do virut tạo ra tạm gọi là yếu tố “B”.

Một số thể đặc biệt: có thể để lại điếc vĩnh viễn, sụp mi mắt, mù mắt vĩnh viễn, méo miệng do liệt dây thần kinh số 7.

Cách đề phòng đau thần kinh sau zona: Chỉ có cách duy nhất là phải được điều trị sớm ngay ngày đầu tiên hoặc ngày thứ 2 sau khi có triệu chứng tiền triệu. Điều trị bằng thuốc kháng virut đúng liều, đúng khoảng cách dùng thuốc và đủ liệu trình điều trị là 7- 10 ngày.

Tùy vào trường hợp cụ thể mà kết hợp thuốc kháng virut với nhiều loại thuốc khác nữa để kết quả điều trị được đảm bảo.

Bệnh nhân cần nghỉ ngơi và nâng cao sức đề kháng là một chế độ không kém phần quan trọng trong điều trị, đòi hỏi bệnh nhân cần phải nghỉ ngơi tuyệt đối, vì vậy, khuyên bệnh nhân nên nằm viện là tốt nhất.

Cách phòng bệnh Zona

:Bệnh Zona là bệnh gây nên do virus có ái tính với thần kinh. Nó thuộc nhóm virus Herpès. Về kháng nguyên và khả năng phát triển thì virus này giống virus thủy đậu nên người ta xếp vào virus thủy đậu.

Bệnh này lây qua tiếp xúc, kết hợp với một số yếu tố như nhiễm khuẩn, nhiễm độc, rối loạn chuyển hóa, các bệnh về máu, mệt mỏi về tinh thần, nhiễm lạnh, sang chấn tinh thần…

Cách phòng chống: Tránh tiếp xúc với người bệnh; loại bỏ các yếu tố thuận lợi dễ gây bệnh như đã nêu trên.

Chữa trị: Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ và giai đoạn bệnh, áp dụng các cách sau:

- Bệnh mới bắt đầu: mụn nước chưa dập vỡ thì dung thuốc dịu da: hồ nước, Ricanol 1%.

- Khi mụn đã dập vỡ: chấm thuốc màu: dung dịch eosin 2%; thuốc giảm đau: Paracetamol, analgin; thuốc an thần: Rotunda; kháng dị ứng: Polaramin; sinh tố nhóm B và Vitamin C; kháng sinh nhóm Cyclin (phòng bội nhiễm). Trường hợp nặng phải dùng Acyclovir Zovirax 200 mg x 5 viên/ngày, uống 5-7 ngày).

Bài thuốc dân gian chữa zona hiệu quả

Zona không khó chữa và cũng có rất nhiều cách chữa Zona, mối cách đem lại những kết quả trị liệu khác nhau.

Bạn có thể tham khảo trị liệu với 2 cách dân gian sau đây:

Dùng đỗ xanh: Theo đó bạn hãy đem đỗ xanh đi xay nhuyễn, lượng vừa đủ, trộng với nước vo gạo rồi đắp lên vùng da bị Zona. Sau một vài ngày sẽ thấy cải thiện tình trạng sưng đau rõ rệt.

Dùng bột gạo: Cũng tương tự như đỗ xanh, bạn hãy đem gạo xay nhuyễn rồi hòa với nước cơm thành hỗn hợp, để đắp lên vùng da bị Zona.

Hai loại mặt nạ này đều rất an toàn, bạn có thể sử dụng 2-3 lần/ ngày để đạt hiệu quả cao.

ST.