Triệu chứng của bệnh lậu ở nam giới

Bệnh lậu là một trong năm bệnh hoa liễu cổ điển như giang mai, hạ cam mềm, hột xoài và u hạt bẹn, bệnh lây truyền qua đường tình dục, cấp tính hay mạn tính, do song cầu trùng gây nên, có tên khoa học là Neisseria Gonorrhoeae.

Bệnh lậu được biết từ lâu, được các thầy thuốc Hi Lạp quan niệm là bệnh của những người ăn chơi, chìm đắm trong lạc thú của thần vệ nữ. Năm 1300 người ta cho rằng bệnh lậu là bệnh đáy nóng (Chaude Pisse), trong đại chiến thứ nhất bệnh lậu thực sự bùng nổ trở thành đại dịch, đến đại chiến thứ hai và sự ra đời của Pénicilline bệnh lậu chính thức được ngăn chặn và giảm dần đến ngày hôm nay.

Năm 1897 bệnh được Neisser tìm ra, đó là vi khuẩn có hình hạt cà phê xếp thành từng cặp nên còn gọi là song cầu, có chiều dài 1,6cm, rộng 0,8cm, trên kính hiển vi, vi khuẩn bắt màu Gram âm. Lậu cầu rất yếu khi ra ngoài cơ thể, và chết nhanh ở nhiệt độ thường, ngược lại lậu cầu sống rất mãnh liệt ở môi trường ẩm của cơ thể, cho nên giao hợp vẫn là cách lây bệnh chủ yếu. Tuy nhiên, lậu cầu cũng có thể lây qua vật dụng dùng chung.

Cơ thể học và sinh lý bệnh

Cơ thể học nam giới: niệu đạo của nam giới tương đối dài hơn nữ giới, vì vậy bệnh lậu ở nam giới biểu hiện rầm rộ hơn, niệu đạo chia làm 2 phần gồm niệu đạo trước và niệu đạo sau, được ngăn cách bởi cơ thắt niệu đạo, có chiều dài từ 14 – 16cm.

Niệu đạo trước có nhiều hang, nhiều ngõ ngách đó là nơi trú ẩn của lậu cầu.

Niệu đạo sau càng phức tạp hơn cũng có nhiều ngóc ngách, xuyên qua tuyến tiền liệt, thông với túi tinh, ống dẫn tinh, mao tinh và tinh hoàn.

Ngoài ra, còn có tuyến Morgagni và tuyến Littre cũng thuận lợi cho lậu cầu sinh sôi và phát triển.

Cơ thể học nữ giới: niệu đạo của nữ giới tương đối ngắn so với nam giới, khoảng 3cm, vì vậy bệnh lậu ít rầm rộ hơn, có nnhiều tuyến quanh niệu đạo là nơi ẩn náu của vi khuẩn như tuyến Skene, tuyến Bartholine ở 1/3 trước của môi lớn và môi bé.

Sau khi lậu cầu xâm nhập vào cơ thể thông qua niệu đạo, vi khuẩn có khuynh hướng ưa thích tế bào mô bì trụ ở niệu mạc đường tiết niệu, đưa đến phản ứng viêm tại chỗ, kéo theo bạch cầu đa nhiễm đến để thực bào, từ đó trở thành tổ chức hoại tử trong quá trình viêm, được thoát ra ngoài theo nước tiểu, màu trắng hơi vàng gọi là tiểu ra mủ, vi khuẩn tiếp tục phát triển và đi dọc theo chiều dài của niệu đạo, đi đến đâu gây viêm đến đó gây viêm tiền liệt tuyến, viêm túi tinh, viêm tinh hoàn ở nam giới, viêm ống dẫn trứng, buồng trứng ở nữ giới.

Triệu chứng lâm sàng

Về triệu chứng lâm sàng lậu ở nam và nữ có khác nhau, do niệu đạo của nam giới dài gấp 5 lần, giai đoạn cấp tính lậu ở nam giới có tính chất rầm rộ, còn ở nữ thì âm thầm dễ bỏ qua, vì thế là nguồn lây nhiễm rất đáng quan tâm. Thời gian nung bệnh trung bình 3 – 5 ngày, nhưng có thể kéo dài 2 – 3 tuần, thời gian nung bệnh càng ngắn thì bệnh càng nặng và thời gian càng dài bệnh nhẹ hơn.

Thời gian ủ bệnh ở nữ thường rất khó xác định... (Ảnh minh hoạ)

Giai đoạn cấp tính:

Sau thời gian ủ bệnh, bệnh nhân thấy hơi ngứa, nhồn nhột ở đường tiểu, sau vài giờ thì tiết ra chất dịch trong, sau đó đục dần rồi thành mủ, màu vàng hơi trắng. Tiếp theo đó, hai mép miệng sáo đỏ, sưng nề, khi đi tiểu bệnh nhân có cảm giác tiểu nóng rát, tiểu gắt, tiểu bốt, đau như dao cắt, mủ chảy ngày càng nhiều, trường hợp nặng có thể tiểu ra máu.

Toàn thân giai đoạn này bệnh nhân có thể sốt nhẹ, mệt mỏi, đau mình mẩy.

Giai đoạn mạn tính:

Ở giai đoạn cấp tính nếu không được điều trị hoặc điều trị không hiệu quả, triệu chứng trên cũng giảm dần, nhưng vi khuẩn vẫn còn và chuyển sang giai đoạn mạn tính, vi khuẩn từ niệu đạo trước, xâm nhập sâu dần đến các tuyến và niệu dạo sau, để tiếp tục sinh sôi và phát triển, các triệu chứng trên sẽ mất dần chỉ còn lại là tiểu ra giọt đục buổi sáng, và tăng lên khi lao động nặng, thức khuya, uống rượu bia…

Điều trị

Nguyên tắc điều trị: Lậu cầu cứ 15 phút phân chia một lần do đó lan nhanh. Vì vậy cần điều trị sớm.

Điều trị đúng thuốc – đủ liều.

Điều trị cả với người tiếp xúc sinh lý.

Điều trị cho nữ bao giờ cũng dùng thuốc và thời gian gấp đôi liều nam giới.

Chỉ được kết luận là khỏi bệnh khi cấy hai lần liên tiếp âm tính hoặc không còn tiết dịch niệu đạo với nghiệm pháp kích thích, (cho bệnh nhân lao động nặng, thức khuya, uống rượu bia. Sáng hôm sau lấy dịch xét nghiệm lúc bệnh nhân chưa đi tiểu).

Điều trị: có thể dùng một trong các thuốc sau:

Thuốc tiêm:

Spectionmycine (Trobicin, Kirin) 2gr đói với nam, 4gr đối với nữ tiêm bắp một liều duy nhất. Trường hợp bệnh mạn tính tiêm liên tiếp 2 ngày.

Ceftriaxime (Claforan) 1gr tiêm bắp duy nhất.

Ceftriaxone (Rocephine) 250mg tiêm bắp duy nhất.

Cefoxitine 250mg tiêm bắp liều duy nhất.

Thuốc uống:

Unasyn 375mg uống 6 viên liều duy nhất.

Azithromycin (Zithromax) 250mg X 4 viên uống liều duy nhất.

Tequin 200mg uống 2 viên (400mg) uống liều duy nhất.

Điều trị lậu ở trẻ sơ sinh: Ceftriaxone 50mg/kg thể trọng, tiêm bắp liều duy nhất, tối da không quá 125mg. Đồng thời bôi mắt bằng mỡ Tetracycline 1% cách mỗi giờ một lần/ngày đầu, sau đó 8 giờ 1 lần trong 10 ngày.

Riêng điều trị lậu đối với trẻ em, nếu trên 45kg thì điều trị như người lớn. Nếu dưới 45kg thì dùng ceftriaxone 125mg tiêm bắp liều duy nhất, hoạc spectionmycin 40mg/kg thể trọng tiêm bắp liều duy nhất.

Theo dõi điều trị: Nếu điều trị đúng thuốc, đủ liều thì triệu chứng tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu nhiều lần sẽ giảm nhanh sau 24 – 48 giờ, riêng tiểu ra mủ sẽ hết chậm hơn sau 48 – 72 giờ. Các triệu chứng chung sẽ biến mất hoàn toàn sau 5 – 7 ngày.

Phòng bệnh

Cho đến nay phương pháp dùng bao cao su được xem như là phương tiện duy nhất để phòng bệnh lậu, tuy nhiên đó chưa phải là phương pháp đảm bảo tuyệt đối.
 

Biến chứng của bệnh lậu ở nam giới:

Viêm mào tinh, viêm tuyến tiền liệt, viêm niệu đạo…

Viêm túi tinh, viêm ống dẫn tinh…

Biến chứng nặng là gây vô sinh.

Trên đây là các triệu chứng bệnh lậu ở nam giới và các biến chứng nguy hiểm, nếu bạn có nghi ngờ mắc bệnh thì nên đến cơ sở y tế để khám và phát hiện điều trị bệnh kịp thời. Bạn có thể đọc thêm phần cách phòng tránh và điều trị bệnh lậu để có thể bảo vệ mình tốt nhất.


LƯU Ý KHI DÙNG THUỐC CHỮA LẬU CHO NAM GIỚI




Cách dùng không đúng này không chỉ gây hại cho mình mà cho cả người thân, cộng đồng...

Bệnh lậu do song cầu khuẩn lậu (Neisseria gonorrhoeae) gây nên. Bệnh được biết từ hàng ngàn năm trước, tăng cao trong hai cuộc thế chiến, có thời kỳ giảm xuống nhờ sự ra đời của penicillin (1950-1960), nhưng khoảng hơn 5 thập kỷ gần đây (1960-2005) lại có xu hướng gia tăng. Chẳng hạn từ 1950-1971 tăng gấp 2 lần ở Anh, 3 lần ở Hoa Kỳ, 4 lần ở Thụy Điển, Na Uy; từ 1976-1998, số mắc hằng năm ở Việt Nam theo thống kê chưa đầy đủ tăng từ 2.678-6.859 người. Vì nhiều lý do tế nhị, một số người bệnh không đi khám mà tự ý dùng thuốc.

Một số điểm chung cần phải chú ý khi dùng thuốc

- Gần khoảng 80-90% người bị nhiễm lậu cầu sau giao hợp sớm nhất là 1 ngày, thường là từ 3-5 ngày, chậm nhất là 2 tuần sẽ có viêm niệu đạo (tiết dịch trong miệng sáo, dịch càng ngày càng đặc hơn, có màu trắng đục hay hơi xanh, đi tiểu bị nóng buốt, khó khăn, có khi phải đi từng ít một). Tuy nhiên, cũng có khoảng 10-20% người bị nhiễm lậu không có biểu hiện nào rõ rệt. Ngoài ra, ở người sinh hoạt tình dục đồng giới, các biểu hiện thường không điển hình (hậu môn chỉ hơi tấy đỏ, kèm theo tiết ít dịch nhày). Do lý do này, khi có bất cứ dấu hiệu nào nghi ngờ liên quan đến nhiễm lậu thì phải khám xét sớm.

- Việc xác định bệnh phải dựa vào cả dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm (xác nhận sự có mặt của lậu cầu bằng cách soi nhận dạng trực tiếp và làm các phản ứng thử nghiệm khác). Có những trường hợp viêm niệu đạo không do lậu cầu (như trường hợp nhiễm Chlamydia chromatic). Do đó, cần khám xét đúng địa chỉ (chuyên khoa da liễu, có đủ điều kiện). Chỉ khi nào xác định chắc chắn bị nhiễm lậu mới dùng thuốc.

- Khi bị nhiễm lậu dù không chữa, chữa muộn hay chữa sơ sài thì chứng viêm niệu đạo vẫn có thể đỡ hay tự khỏi sau 2 tuần lễ (dịch tiết ra ít dần, đi tiểu ít buốt), tuy nhiên bệnh vẫn tồn tại: lậu cầu xâm nhập vào niệu đạo sau, tuyến tiền liệt (khoảng 5-10% bị viêm tấy, nóng bỏng kèm theo sốt, đau vùng hố chậu). Xa hơn nữa, khoảng hơn một tháng sau, lậu cầu có thể xâm nhập vào ống dẫn tinh sau đó đi vào mào tinh hoàn gây chứng viêm (một bên hoặc cả hai bên). Cho dù lúc đó có dùng thuốc chăng nữa thì cũng để lại sẹo, nếu cả hai mào tinh hoàn đều bị sẹo thì làm tắc nghẽn đường dẫn tinh gây vô sinh. Vì những hậu quả nặng nề này nên người bị nhiễm lậu cầu phải dùng thuốc sớm, tích cực.

- Lao động nặng, chạy nhảy sẽ gây chấn động mạnh lên bộ phận sinh dục, tiết niệu tạo điều kiện cho các biến chứng xuất hiện. Trong lúc dùng thuốc điều trị cấp tính, người bệnh cần được nghỉ ngơi. Sau khi điều trị khỏi cần phải tránh giao hợp (từ 4-6 tháng). Thuốc điều trị lậu cũng là thuốc kháng sinh nên phải tuân theo một trong những nguyên tắc dùng kháng sinh là nâng cao sức đề kháng cơ thể bằng chế độ dinh dưỡng.

- Lậu có thể tiến triển hoặc tái phát. Do đó cần định kỳ làm xét nghiệm để đánh giá diễn biến và theo dõi tái phát.
- Có những trường hợp lậu kháng với thuốc rất khó chữa như trường hợp lậu cầu kháng penicillin. Muốn chữa có hiệu quả chắc chắn, nên làm kháng sinh đồ để xác định độ nhạy của thuốc.

- Cùng với việc chữa cho bản thân cần phải khám chữa cho người mình làm lây bệnh (vợ).

- Nhiễm lậu còn đi kèm với nhiễm Chlamydia chromatic phải dùng kèm thuốc chống Chlamydia chromatic trong khi dùng thuốc trị lậu.

Một số thuốc thường dùng và cách lựa chọn

Một số thuốc sau đây thường dùng để điều trị lậu không biến chứng.

- Dùng một liều duy nhất penicilin tiêm bắp (4,8 triệu IU procain penicillin hay 5 triệu IU penicillin G hòa tan trong lidocain) hay một liều duy nhất ampicillin uống (3,5g). Cách dùng này giá rẻ, ít tốn kém, có thể khỏi cả giang mai (nếu có) nhưng có thể không khỏi với trường hợp nhiễm lậu cầu kháng penicillin, không chống được Chlamydia chromatic (nếu có), một số người có thể dị ứng penicillin hoặc dị ứng với procain.

- Dùng một liều duy nhất uống ciprofloxacin (500mg) hoặc một liều duy nhất tiêm bắp ceftriaxon (250mg), hoặc spectinomycin (2g) đồng thời kết hợp dùng doxicyclin (7 ngày, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 100mg). Cách dùng này có lợi là chống được cả Chlamydia chromatic (nếu có).

- Dùng tetracyclin trong nhiều ngày (4-5 ngày, mỗi ngày 4 lần, mỗi lần 500mg, tổng liều 9,5g).

Cách dùng này rẻ, chống được cả Chlamydia chromatic (nếu có), tuy nhiên ít hiệu nghiệm vì lậu cầu thường kháng thuốc.

Tùy thuộc vào bệnh có biến chứng hay không, biến chứng nặng hay nhẹ mà thầy thuốc có thêm các chỉ định khác. Người bệnh biết các thuốc trên để hợp tác với thầy thuốc, nhưng không nên chủ quan coi là “đã nắm được bảo bối!”, tự ý áp dụng khi chưa được thầy thuốc khám xét hướng dẫn.

Nam giới sau khi sinh hoạt tình dục “không bình thường”, hay có những quyết định sai lầm: nếu có biểu hiện viêm niệu đạo thì hết sức lo sợ, hoang mang, tự mua thuốc chữa, nhưng nếu không có biểu hiện rõ ràng thì chủ quan không dùng thuốc mà không mạnh dạn khám xét để xác định đúng bệnh, dùng đúng thuốc. Ngay khi điều trị, vì muốn giấu giếm, thường chỉ dùng thuốc một lần, nhưng thấy đỡ viêm niệu đạo tưởng đã khỏi, không tiếp tục dùng đúng liệu trình; không xét nghiệm theo dõi diễn biến, tái phát; cố tỏ ra “mình vẫn bình thường”, không kiêng lao động nặng, chạy nhảy, sinh hoạt tình dục, nên bệnh vẫn tiếp tục tiến triển, gây hại cho bản thân, làm lây lan cho người khác. Cách phòng chống tốt nhất là sinh hoạt tình dục lành mạnh để tránh nguồn lây; nếu “trót” bị bệnh phải khám xét, dùng đúng thuốc, đúng cách.



Triệu chứng khi bị bệnh lậu
Nhiễm khuẩn đường sinh dục
Bệnh lậu - Những câu hỏi hay gặp
Bệnh lậu - nguy hiểm rình rập bà bầu
Bênh đường sinh dục nam
Bệnh đường sinh dục nữ


(ST)