1
Cách chăm sóc cây xoài ra hoa đậu quả tốt nhất. Thời vụ trồng: nên trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5 -7 dư¬ơng lịch). Với cây tháp nên tháp tr¬ước 4-6 tháng. Tuy nhiên, nếu đủ nước tưới và có khả năng che mát có thể trồng bất cứ lúc nào trong năm.
CÁCH CHĂM SÓC CÂY XOÀI NHIỀU QUẢ NHẤT
Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Xoài
Làm đất: lên liếp cao 0,5 – 0,8 m, rộng 7m. Vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) đất thấp và có nhiều sét, dễ bị úng nước nên trồng cây trên mô, đường kính mô từ 60-80 cm, cao 30-60 cm. Đất dùng làm mô có thể là đất bãi bồi vên sông, đất mặt ruộng, đất vườn cây ăn trái phơi khô trộn với phân chuồng, tro trấu theo tỉ lệ 2 đất + 1 phân chuồng + 1 tro trấu. Ngoài ra nên bón lót thêm 200-300g phân 16-16-8 trên mỗi hốc ở dưới và xung quanh bầu cây. Sau đó mỗi năm đấp mô rộng thêm ra theo sự phát triển của rễ.
Khoảng cách trồng: vì xoài là cây đại thụ có khả năng sống rất lâu (từ 30 – 50 năm), đồng thời xoài ưa sáng và có trái ở ngoài tán cây nên không trồng quá dầy. Thông thường có thể trồng thưa (cách khoảng 8m x 8m, hoặc 10m x 10m), trong điều kiện thâm canh có thể trồng dày hơn với khoảng cách trồng 6 x 6m; tuy nhiên phải có biện pháp cắt tỉa, tạo hình ngay từ đầu để cây nhận được ánh sáng tốt nhất mới cho năng suất cao. Việc trồng xen lấy ngắn nuôi dài: có thể trồng xen các loại cây họ đầu như đậu xanh, đậu nành hoặc các loại rau màu.
Tiêu chuẩn cây giống: cây giống trồng theo tiêu chuẩn ngành 10TCN - 2001, cụ thể là: cây được ươm trong bầu nilon màu đen có chiều cao 20 - 22 cm, đường kính bầu 12 cm. Bầu không bị dập, vỡ. Cây ghép sinh trưởng tốt, thân cây mập, chiều cao cành ghép 40 - 50 cm, đường kính 1 cm (đo phía trên vết ghép khoảng 2 cm), có từ 2 - 3 đợt lộc. Lá cây xanh đậm, không có vết sâu bệnh.
Bón phân:
Phân bón là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc cho trái cách năm của xoài. Sau năm đạt năng suất cao (năm trúng), thiếu phân bón và tưới nước trong mùa khô, xoài sẽ ra hoa ít và rụng nhiều (năm thất mùa). Lượng phân bón tuỳ theo tuổi cây, đất đai và tình trạng sinh trưởng của cây. Thông thường có thể bón phân như sau:
- 2 năm đầu: đào 4 – 5 lỗ xung quanh cách gốc theo hình chiếu của tán, bón phân và lấp đất, số lần bón được chia làm 2 đợt/năm (tháng 4-5 và tháng 11 dl). Bón 150 – 300 g phân 16 – 16 – 8 và 100 – 200g Ure/cây/năm hoặc pha 01 muỗng canh phân 16 – 16 – 8 với ½ muỗng ure/thùng 10 lít, tưới vào gốc (5 – 6 gốc/thùng) định kỳ 30 ngày/lần.
- Cây 6 – 8 năm tuổi cần nhiều phân để có sản lượng cao. Bón theo công thức 1,09 – 0,9 – 0,96 kg N – P – K / cây/ năm. Chia làm 3 đợt bón như sau:
+ Sau khi thu hoạch: bón 550 – 300 – 240 g N – P – K / cây/ năm (phân ure 1,2 kg/cây/năm, Lân Long Thành 2,3 kg/cây/năm, clorua kali 0,4 kg/cây/năm)
+ Trước khi xử lý ra hoa 30 ngày, bón theo công thức 180 – 300 – 240 g N – P – K / cây/ năm (phân ure 0,4 kg/cây/năm, Lân Long Thành 2,3 kg/cây/năm, clorua kali 0,4 kg/cây/năm).
+ Sau khi đậu trái 2 tuần bón 360 – 300 – 480 g N – P – K / cây/ năm (phân 20 – 20 – 15: 1,5 kg/cây/năm, phân ure 130 g/cây/năm, clorua kali 425 g/cây/năm).
Tưới nước: mặc dù là cây chịu hạn nhưng nước có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh trưởng và cho ra lá non. Cây cần có thời gian khô hạn 2, 3 tháng, thời kỳ này gọi là giai đoạn nghỉ ngắn để phân hoá mầm hoa. Sau thời kỳ khô hạn cây cần nước để cho bông, trái phát triển, vào thời điểm này lượng nước cũng góp phần quyết định đến năng suất và phẩm chất trái.
Tỉa cành, tạo tán: tỉa cành, tạo tán là khâu chăm sóc không thể thiếu được trong canh tác xoài hàng hoá; cần phải thực hiện sớm, ngay từ đầu. Do ưu thế của chồi ngọn nên chồi bên phát triển kém. Bấm ngọn cây sau 1 năm tuổi (khoảng 3 – 4 lần ra đọt) ở vị trí cách mặt đất khoảng 0,6 – 1 m để có nhiều chồi bên. Sau khi cắt ngọn, cây sẽ ra nhiều chồi, chỉ giữ lại từ 3 – 4 chồi theo hướng đều nhau. Vị trí phân cành của 3 cành không ở cùng một điểm xuất phát từ thân chính là tốt nhất. Đối với một số giống có cành mọc thẳng đứng, buộc vật nặng treo trên cành, làm cho cành mọc ngang ra. Khi cành ngang có khoảng 2 – 3 lần đọt, tiếp tục bấm ngọn cành này. Chú ý giữ lại từ 3 - 4 chồi mọc theo các hướng tạo cân đối cho tán cây.
Cắt tỉa phải được thực hiện thường xuyên hàng năm, sau mỗi kỳ thu hoạch trái để cây ra đọt non mới. Cành nhỏ ốm yếu, cành vượt trong tán, cành bệnh và những cành đã rụng hết trái phải tỉa bỏ. Cắt tỉa sẽ tạo ra nhánh ngắn lý tưởng, cho cây có nhánh thấp dễ điều khiển, và nhất là tán cây thông thoáng ít sâu bệnh. Dùng kéo tỉa cành nhỏ, dùng cưa cắt cành lớn.
Bảo vệ hoa và trái: việc bảo vệ hoa và trái non là rất quan trọng. Có thể phun thuốc (Pyrinex, Sago Super, Butyl) bảo vệ hoa lần 1 khi phát hoa dài 2-3cm để ngừa rầy chích hút. Lần hai phun khi hoa đạt kích thước tối đa. Sau đó, ngưng phun thuốc để bảo vệ côn trùng có ích giúp hoa thụ phấn. Trong giai đoạn này, nếu mưa nhiều, nhất là mưa đêm, thì sáng hôm sau rung cành cho rụng bớt hoa không thụ phấn, kết hợp phun thuốc phòng trừ nấm gây bệnh thán thư (dùng thuốc Bendazol, Carbenzim, liều lượng theo hướng dẫn). Cứ hễ mưa xong là phun thuốc. Khi trái non đạt kích thước đường kính 1-2mm (còn gọi là đậu trứng cá), phun thuốc ngừa bệnh thán thư. Dùng các loại thuốc như Antracol, Viben-C, và phun Pyrinex, Fastac để ngừa sâu rầy.
Sau khi xoài đậu trái thường phải qua thời kỳ rụng sinh lý, kéo dài khoảng 35-45 ngày. Qua thời kỳ này thì xoài không rụng nữa. Giai đoạn này, bao trái là hiệu quả nhất nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu mà vẫn bảo vệ được trái xoài khỏi sâu bệnh hại, vừa giúp cho vỏ xoài trắng đẹp.
Quy trình chăm sóc và điều khiển cho xoài ra hoa, đậu trái
1. Kích thích cho xoài ra đọt và hoa đồng loạt
Sau khi thu hoạch cây xoài khoảng 1-1,5 tháng tiến hành bón phân tỉa cành nhanh, gọn nhằm nhằm kích thích ra đọt đồng loạt. Một số vườn có điều kiện, sau thu hoạch có thể áp dụng biện pháp xiết nước, bơm nước ra khỏi mương vườn, hạ mực thủy cấp xuống sâu trong vài tuần. Sau đó cho nước vô mương, kết hợp bón phân tưới nước đẫm cây sẽ ra hoa đồng loạt. Tỷ lệ phân lúc này cần nhiều đạm để cây có thể ra lá tốt có thể bón NPK theo công thức 3-1-1 hoặc 3-2-1 tổng lượng phân áp dụng khoảng 1 kg NPK 20-20-15 + 1 kg urê cho cây 7-10 năm tuổi.
Có thể áp dụng: Nitrat kali (KNO3) nồng độ 1-1,5% (100-150gr/10 lít nước) đối với một số giống mẫn cảm như xoài Thơm, xoài Bưởi, xoài Cát Chu. Nên sử dụng Dola 02X liều lượng 0,4-0,5%(40-50gr/10 lít nước) cho các giống khó ra hoa như Cát Hòa Lộc, Cát Nước, Xoài Tượng. Sau 5-7 ngày, quan sát thấy mầm hoa ra không đều, tiến hành phun bổ sung ½ liều lượng đã sử dụng để cây ra đọt và hoa đồng loạt hơn. Giai đoạn này có một số đối tượng dịch hại quan trọng như bọ cắt lá, bọ trĩ, sâu đục cành non, bệnh thán thư. Có thể phối hợp cùng lúc các loại thuốc để phòng trừ sâu bệnh: Fenbis, Manzate, Basudin 50ND, Dithane. Trường hợp có rầy bông xoài và bọ trĩ nên pha thêm Butyl + Admire.
2. Quy trình phun xịt xoài
Cần lưu ý đặc điểm của cây để xử lý xoài ra hoa đạt kết quả cao:
* Xoài tơ 4-10 năm tuổi: Cây cần ra đọt từ 2-3 lần, sau đó cây mới có thể ra hoa được.
* Xoài hơn 10 năm tuổi: Chỉ cần ra đọt một lần là có thể ra hoa được. Để hỗ trợ cây phân hóa mầm tốt, cây cần được bón phân lân và kali cao hơn bằng cách phun MKP(0-52-34) ba lần, cách nhau 7-10 ngày/lần và bón gốc các loại phân chứa hàm lượng lân và kali cao.
2.2.1. Cho ra hoa sớm :
- Mục đích bán được giá cao nhưng gặp rất nhiều điều bất lợi như mưa bão nhiều, bệnh nhiều, đầu tư và rủi ro cao.
- Đối với cây già (hơn 10 năm tuổi) áp dụng thuốc tưới gốc khi cây ra đọt lần 1 hoặc 2, cây tơ áp dụng thuốc tưới gốc khi cây ra đọt lần 2 hoặc 3.
- Thời điểm tưới thuốc thích hợp nhất là khi cây vừa lú đọt 3-5 cm.
- Thuốc dùng ức chế sinh trưởng để cây chủ động phân hóa mầm hoa là chất Paclobutrazol loại 10% hoặc 15%. Liều lượng sử dụng: 10gr/1 m đường kính tán loại 10%, thí dụ cây có đường kính tán 5m thì sử dụng 50gr Paclobutrazol 10% tưới vào gốc.
- Cách tưới :
* Dùng bàn chải sắt đánh sạch gốc xoài cách mặt đất khoảng 30 cm.
* Dùng len đào một rãnh nhỏ sâu 10 cm, ngang 5 cm xung quanh gốc cây.
* Cân và pha toàn bộ lượng thuốc đã tính toán vào 3-5 lít nước sạch.
* Tưới dung dịch thuốc này lên thân cây khoảng 50 cm cho thuốc chảy dài và đọng vào rãnh.
* Giữ ẩm 3-5 tuần lễ cho cây dễ hấp thu thuốc đã tưới.
* Sau đó phun MKP(0-52-34) 40gr/10 lít nước , phun 3 lần, cách nhau 7-10 ngày/lần.
* Sau 3 tháng phun Dola 02X liều lượng 50gr/10 lít nước để thúc cây ra hoa đồng loạt.
2.2.2. Ra hoa chính vụ:
Ở ĐBSCL xoài thường ra hoa tự nhiên từ tháng 12-1dl và thu hoạch vào trung tuần tháng 4 đến tháng 5 dl. Quan sát trong vườn thấy có một số cây tự nhiên ra hoa. Cần cân đối nguồn lực có thể chia vườn ra 2-3 lần xịt kích thích ra hoa Paclobutrazol 10%, cách 1-2 tuần để sau này dễ đối phó với thời tiết bất lợi và giảm áp lực do phải tiêu thụ sản phẩm quá nhiều cùng một lúc.
2.2.3. Quy trình phun xịt để bảo vệ hoa và trái:
a. Phun lần 1 : Khi sau khi xử lý ra hoa được 2-3 tháng và khi cây có biểu hiện sắp ra hoa, sử dụng 50g Dola 02X + 30g Manzate/10 lít nước. Sau đó 5-7 ngày phun bổ sung 30 gr Dola 02X/10 lít nước để cây ra hoa đồng loạt hơn.
b. Phun lần 2 : Khi phát hoa xoài vừa lú khoảng 3-5 cm (lú cựa gà). Giai đoạn này có thể xuất hiện: rầy bông xoài, sâu ăn bông, bệnh thán thư nên sử dụng các loại thuốc phối hợp như sau: Butyl + Polytrin P + Carbenzim + Botrac. Nguyên tố Bo để gia tăng sức sống hạt phấn, hỗ trợ sự đậu trái.
c. Phun lần 3 : Khi phát hoa đạt kích thước tối đa và có một vài hoa trong cùng vừa nở. Giai đoạn này có thể dùng Admire + Ridomil + SecSaigon để trừ rầy bông xoài, bọ trĩ, sâu đo ăn bông, sâu nhiếu bông, sâu đục lòn bông và bệnh thán thư.
d. Phun lần 4 : Khi hoa đang nở rộ, giai đoạn này cây rất cần thời tiết nóng ấm, khô ráo và cần nhiều côn trùng thụ phấn như ong mật, ruồi nhà, bướm,...Vì vậy, tạm ngưng sử dụng thuốc trừ sâu giai đoạn này nhằm bảo vệ côn trùng có ích. Gió cũng là tác nhân quan trọng giúp phấn xoài có thể tung đi xa và thụ phấn chéo. Bệnh thán thư là bệnh quan trọng ảnh hưởng lớn sự thành bại của mùa vụ. Sử dụng Score để phòng trị bệnh thán thư.
e. Phun lần 5 & 6 : Cách 4 ngày/lần phun tiếp Score để ngừa bệnh thán thư.
f. Phun lần 7: Lúc này xoài đã đậu trái non bằng đầu đũa ăn (hạt đậu) đến đầu ngón tay út, giai đoạn này dễ rụng trái non nếu gặp thời tiết bất lợi. Bọ trĩ là đối tượng gây hại quan trọng, tiếp đến rầy bông xoài và bệnh thán thư, nên sử dụng Admire, Antracol. Tiếp tục phun lần 8 các loại thuốc: Polytrin P, Topsin M, Carbendazim và NAA. Chất NAA hạn chế rụng trái non.
*Lưu ý: Trong thời kỳ ra hoa đang nở rộ nếu trời không mưa thì cứ 4 ngày phun ngừa 1 lần. Nhưng nếu có mưa liên tục sau khi phun cần phải rung cây hoặc phun rửa nước sạch rồi phun lại sau đó, nhưng giảm dần liều lượng để ngăn chặn nấm bệnh và thời gian không được trễ hơn 24 giờ, thuốc phải cần sử dụng luân phiên để tránh hiện tượng kháng thuốc.
g. Các lần tiếp theo : Sau đó phun định kỳ 7-10 ngày/lần phun thuốc trừ sâu bệnh, bọ trĩ để trái được sáng đẹp đến 40-45 ngày tuổi.
Có 2 giải pháp lựa chọn để chăm sóc tiếp đến khi thu hoạch :
- Các cây xoài canh tác theo lối truyền thống, có tán cao hoặc nơi thiếu công lao động thì phun thuốc hóa học định kỳ 7-10 ngày/lần phun các loại thuốc phòng trừ rầy bông xoài, bệnh thán thư và bọ trĩ đến ngày thu hoạch.
- Các cây xoài được trồng bằng phương pháp ghép, có tán lùn thì nên sử dụng phương pháp bao trái. Cách bao trái như sau : Thời điểm bao trái vào khoảng 40-45 ngày sau khi đậu trái, giai đoạn này trái đã hết rụng sinh lý lần 3, đang ở thời kỳ sinh trưởng tích cực. Nên xử lý trái trước khi bao: tỉa bỏ các trái bị xây xước, da cám, có vết bệnh, trái nhỏ, quăn queo chỉ chừa lại 1-2 trái đều đẹp trên 1 bông. Đối với các giống xoài có khả năng đậu trái cao, độ lớn trái đồng đều thì có thể để lại 3-4 trái như các giống Cát Chu, Xoài Tam An, Pan-củng-xị và tỉa bỏ luôn các gié hoa đã khô héo có thề làm xây xước trái. Phun các loại thuốc bảo vệ thực vật kỹ tước khi bao bằng các loại thuốc như: Ridomil, Polytrin và chất bám dính Toba rồi sau đó bao trái lại.
3. Tưới nước
Nước có vai trò rất quan trọng để tăng năng suất và chất lượng xoài không những ngay trong mùa vụ đó mà còn ảnh hưởng đến vụ năm sau. Trong mùa khô hạn, cây đang mang trái nếu có điều kiện, khi tưới phải đều và đủ nước, mỗi lần tưới không nên cách quá 5-7 ngày, nếu không sẽ dễ gây “sốc” cho cây làm rụng trái non hàng loạt. Năm 1999 nhân dân xã tôi có phong trào trồng nhiều loại cây ăn quả như vải, nhãn, hồng và xoài. Nhìn chung cây giống được mua của Viện nghiên cứu rau quả TW đảm bảo chất lượng, cây sinh trưởng, phát triển khỏe, ra hoa, đậu quả tốt. Điều băn khoăn của bà con chúng tôi là tuy cây xoài ghép phát triển mạnh, quả sai và to, song đã 3 năm chúng tôi bị thất thu vì xoài không chín được. Quả xoài được trẩy xuống khi vỏ đã đốm vàng, hết nhựa, đem giấm như giấm chuối hoặc để trong hộp thì sau 5-7 ngày quả tự sém lại, các vết xám lớn dần và cuối cùng bị thối hết quả. Xin quí báo cho biết nguyên nhân và cách xử lý đạt kết quả. (Phạm Quang Trung-Thôn 9, xã Nguyễn Huệ, Đông Triều, Quảng Ninh). Trả lời: Theo yêu cầu của bác, chúng tôi đã làm việc với Ths.Bùi Quang Đăng, Phó trưởng phòng Cây ăn quả, Viện nghiên cứu rau quả TW - một cán bộ khoa học có nhiều công trình nghiên cứu sâu về cây xoài để tìm hiểu nguyên nhân và các biện pháp khắc phục. Theo Ths. Đăng thì hiện tượng quả bị thối sau khi được thu xuống và trong quá trình xử lý giấm chín như miêu tả hoàn toàn là do nấm gây ra. Có một số nấm có khả năng gây hiện tượng thối, nhưng chủ yếu là do nấm Collectotrichum gieosporiodes (nấm gây ra bệnh thán thư). Nấm bệnh ký sinh trên vỏ quả từ khi quả còn ở trên cây, nhưng chưa gây hại đáng kể. Sau khi quả được thu xuống, giấm chín trong điều kiện ủ ấm thì nấm bệnh bắt đầu sinh trưởng mạnh và gây ra hiện tượng thối. Muốn hạn chế hiện tượng thối quả sau thu hoạch trước tiên phải nghĩ đến việc loại trừ nấm bệnh kể trên ra khỏi vỏ quả ngay từ khi quả còn chưa được thu hoạch. Để làm được việc này người trồng xoài cần phải áp dụng triệt để một số yêu cầu kỹ thuật sau : - Cắt tỉa những cành yếu, cành mọc chen nhau trong tán để tạo điều kiện cho ánh sáng xuyên vào phía trong của tán cây, ngăn cản sự hình thành và phát triển của nấm bệnh. - Sau khi thu quả xong cần tiến hành vệ sinh vườn, quét gốc cây bằng dung dịch Boođô 5%, phun dung dịch này ở nồng độ 1% lên toàn bộ tán cây, mặt trên và mặt dưới của lá. Phun định kỳ từ 1-1,5 tháng/lần và dừng phun thuốc khi cây chuẩn bị ra hoa. Sau khi đậu quả vẫn dùng dung dịch Boođô để phun, dừng phun trước khi thu quả khoảng 20 ngày. Có thể dùng thêm một số thuốc BVTV khác để hạn chế nấm bệnh này như: Benlat C, Ridomil MZ pha với nồng độ 0,2-0,3% (20-30g thuốc/bình 10 lít nước). Một kinh nghiệm nữa để phòng bệnh hại có hiệu quả mà lại rẻ tiền là vào đầu tháng 4 đến trung tuần tháng 5 khi thấy quả đã đậu, ổn định và sau khi đã tỉa bỏ bớt những quả nhỏ, chỉ giữ lại số lượng quả phù hợp trên chùm thì tiến hành bao trái bằng túi giấy chuyên dụng. Mục đích của việc bao trái là ngăn chặn sự gây hại của nấm bệnh (đặc biệt là bệnh thán thư hại quả), côn trùng và các tác động bất lợi của thời tiết để có quả xoài đẹp về mã quả, chất lượng tốt. Trước khi bao quả nên tiến hành phun thuốc BVTV một lần. Trước khi thu hoạch khoảng một tuần nên tháo bỏ bao giấy cho mã quả đẹp hơn, hấp dẫn người tiêu dùng hơn. - Bón phân cân đối để tăng cường sức đề kháng của cây. (Nhấn vào đây để xem chi tiết) Ngoài ra nguyên nhân một số quả bị thối sau khi được hái xuống có thể do thu chưa đúng cách, cần lưu ý một số khâu sau : - Thu quả vào lúc trời mát (sáng hoặc chiều, tránh lúc trưa nắng), quả thu xuống phải đặt trong bóng râm, tránh ánh sáng trực xạ vào thời điểm này dễ làm quả mau bị thối, không để trực tiếp xuống đất vì các loại nấm bệnh có sẵn trong đất rất dễ xâm nhập vào quả và gây hại. - Quả thu xuống cần rửa sạch bằng nước lã, để ráo vỏ trước khi đem giấm. Sở dĩ bác giấm xoài không chín là vì bác làm chưa đúng cách, nhất là với một số giống xoài khó chín như xoài Úc hoa tím, xoài Irwin, xoài vỏ xanh Đài Loan v.v… Theo khuyến cáo của Viện Nghiên cứu rau quả thì nên xử lý quả bằng đất đèn với lượng 2g/1kg quả trong khoảng 48 tiếng trong điều kiện tương đối kín, sau đó để quả ở chỗ thoáng cho chín tự nhiên thì xoài sẽ chín đều, đảm bảo chất lượng. Web An Giang, 8/9/2004 www.vietlinh.vn Cho xoài ra hoa sớm Trong điều kiện bình thường, xoài thường cho thu hoạch vào tháng 3, tháng 4 (âm lịch), giá thường thấp. Một số nhà vườn ở các tỉnh phía nam đã tìm cách điều khiển cho xoài ra hoa sớm bán trong dịp Tết nguyên đán, giá trị cao hơn. Chúng tôi xin giới thiệu một biện pháp xử lý cho xoài ra trái nghịch mùa. Biện pháp này thường được áp dụng cho những giống Xoc a năn, Nam dok mai, xoài bưởi, canh nông, khó áp dụng đối với các giống xoài cát (nhất là xoài cát Hòa Lộc), xoài Khiêu xa vơi, Nên thực hiện đối với cây khỏe mạnh, phát triển đồng đều, không sâu bệnh, cây đã sinh trưởng thành thục. Các biện pháp canh tác thích hợp như tưới nước, bón phân cân đối, tỉa cành, tạo tán đều có tác dụng tốt cho mục đích xử lý ra hoa sớm. Ẩm độ đất: Một trong những điều kiện thuận lợi cho xoài ra hoa là phải qua một thời kỳ khô hạn khoảng 20-30 ngày. Sau khi thu hoạch trái vào tháng 4-5 (âm lịch), tiến hành cắt cành, tạo tán, loại bỏ các cành sâu bệnh, cành khuất trong tán. Vun xới quanh gốc (từ gốc cho tới hết bóng tán lá) và bón phân cho cây quanh tán ở độ sâu 15-20 cm. Bón phân: Hạn chế việc rụng hoa và trái non ở xoài Mặc dù xoài thường ra hoa rất nhiều nhưng rụng hoa, rụng trái non cũng không ít, đôi khi tỷ lệ rụng hoa và trái non lên đến 99%. Dưới đây là một số nguyên nhân và biện pháp phòng chống tình trạng này ở xoài. Nguyên nhân - Xoài rụng hoa và trái non nhiều có thể do hiện tượng ra quả cách niên. Nhiều cây xoài, đặc biệt là những cây già thường kiệt sức sau một vụ mang trái nên vụ sau thường ra rất ít quả, hoặc không có. Tuy nhiên, cũng có những giống xoài như xoài cát, Thanh Ca thường xuyên xuất hiện hiện tượng ra quả cách niên. - Thời tiết không thích hợp (mưa gió, ẩm thấp...) cũng ảnh hưởng đến sự thụ phấn vì nó cản trở sự hoạt động của những côn trùng thụ phấn hoặc làm rữa hạt phấn không cho nảy mầm trên nhụy hoặc làm vỡ hạt phấn. Tỷ lệ thụ phấn cao khi trời nóng và khô. - Việc rụng hoa nhiều cũng có thể xuất hiện từ yếu tố di truyền, giống nào có cuống to thường ít rụng hoa và trái. - Thiếu nước và dinh dưỡng trong thời gian mang trái cũng làm trái non rụng nhiều. - Ngoài ra, một số sâu bệnh như: rày bông xoài, bù lạch, bệnh thán thư... cũng thường gây nên hiện tượng rụng hoa, trái non ở xoài. Biện pháp khắc phục - Cung cấp nước và dinh dưỡng đầy đủ cho cây trong thời gian ra hoa và mang trái (nếu thừa nước trong thời gian này cũng làm tăng khả năng rụng hoa, trái). - Sau khi thu hoạch nên xén tỉa những cành bị sâu, cành già, đồng thời bón phân đầy đủ, nhất là phân đạm để giúp cây phục hồi nhanh và tích luỹ đủ chất dinh dưỡng cho vụ sau. Có thể phun thêm phân bón lá (có chứa đồng, kẽm, mangan và ma nhê) vào giai đoạn ra lá non để cây phát triển tốt. - Hạn chế phun nhiều thuốc trừ sâu trong gia đoạn ra hoa để không ảnh hưởng đến các côn trùng thụ phấn, đặc biệt ruồi nhà là côn trùng thụ phấn tốt nhất cho xoài. - Xác định đúng đối tượng sâu bệnh và chọn đúng thuốc để phòng trừ. - Trong thời gian từ 2 - 7 tuần sau khi trổ, hoa (trái non) thường dễ rụng do cuống tạo tầng rời, vì thế nên phun chất điều hoà sinh trưởng như NAA hoặc GA3, có thể phun 2- 3 lần. Lần đầu khoảng 15-20 ngày sau khi hoa nở rộ, lần sau khi trái to bằng ngón tay cái. Giai đoạn đầu phun NAA (50ppm), những giai đoạn sau nên phun GA3 sẽ giúp cây phát triển nhanh và giảm rụng trái. Cần phun đúng liều lượng trong khuyến cáo để tránh gây thiệt hại cho cây trồng. Cần tỉa bớt trái nếu cây ra quá nhiều, nhất là những cây tuổi còn nhỏ, nếu để trái nhiều sẽ làm cây kiệt sức ở vụ sau.
Vì sao trái xoài không chín
Dinh dưỡng cho cây xoài giai đoạn ra trái
Thông thường sau thời kỳ xử lý ra hoa và đậu trái xong, thì cây xoài chuyển sang giai đoạn nuôi trái, diễn ra từ lúc trái còn non đến chín, trong khoảng thời gian gần 4 tháng. Đây là thời kỳ rất quan trọng, quyết định đến sản lượng và chất lượng sau này. Nếu không có kỹ thuật chăm sóc tốt, bón phân và cung cấp nước tưới đầy đủ, thì cây xoài sẽ thiếu dưỡng chất, làm rụng trái và giảm năng suất.
Quan điểm của các nhà chuyên môn hiện nay thì việc bón phân cho cây trồng không nên cứng nhắc theo số lượng và thời gian cố định, mà cần phải nắm được những giai đoạn sinh trưởng và nhu cầu thực tế của cây mà cung cấp các dưỡng chất sao cho phù hợp. Có vậy thì mới phát huy được hiệu quả của các loại phân bón.
Thông thường, trong thời gian cây xoài mang trái cần phải cung cấp phân bón theo 3 thời kỳ, tương ứng với 3 tháng mà cây xoài nuôi trái. Tháng thứ nhất sau khi cây xoài đậu trái. Do thời kỳ này cây xoài rụng trái non rất nhiều, nên để hạn chế hiện tượng này bà con cần phải tăng cường bón phân cho cây. Tuy nhiên trong thời gian này không nên bón phân tập trung một lần, mà hết sức lưu ý là phải chia làm nhiều đợt ở vào 3 thời điểm khác nhau.
* Thời điểm từ 7 đến 10 ngày sau khi xoài đậu trái , nên bón phân và nước tưới đầy đủ kết hợp phun phân bón lá để giúp cây hạn chế rụng trái non.
* Tuần thứ 2 và thứ 3, lúc xoài đậu trái bằng hạt đậu, bên cạnh việc bón phân và nước tưới đầy đủ, cần phun thêm thuốc chống rụng trái non và cung cấp thêm Canxi-Bo để trái non phát triển tốt .
* Tuần thứ 4, lúc này trái xoài được bằng ngón tay, nên cung cấp phân bón đầy đủ phân bón, tuy nhiên nên chú ý tăng cường thêm Kali để cho cây nuôi trái được tốt hơn
Sang tháng thứ 2 thì trái xoài đã phát triển bằng cái ly nhỏ, và trong thời gian này trái xoài có tốc độ lớn rất nhanh. Do đó bà con cần cung cấp một lượng phân bón NPK lớn hơn, để giúp cho trái xoài phát riển tốt và đạt kích cỡ tối đa . Chú ý bón phân cân đối, không bón quá nhiều phân đạm sẽ gây rụng trái
Đến tháng thứ 3, lúc này trái xoài không còn lớn nữa mà chuyển sang giai đoạn trưởng thành và chín. Do vậy trái chỉ phát triển theo chiều ngang. Vì thế khi cung cấp phân bón nên hạn chế phân đạm, mà tăng cường phân Kali để giúp cho trái có chất lượng hơn. Lưu ý không nên phun phân bón qua lá để dưỡng trái, vì thế sẽ làm cho trái sẽ bị phì to và giảm chất lượng
Ngoài ra, để nâng cao năng suất và chất lượng trái xoài , bên cạnh chế độ dinh dưỡng, bà con cũng cần quan tâm đúng mức việc phòng trừ một số đối tượng dịch hại nguy hiểm, như sâu đục trái, bệnh xì mủ trái, bệnh thán thư, thối trái ……..Tốt nhất theo khuyến cáo nên áp dụng kỹ thuật bao trái để giúp cho trái xoài đạt chất lượng và có mẫu mã đẹp.
Nói chung, để cây xoài đạt tỷ lệ đậu trái cao, cho năng suất tối đa, phẩm chất tốt; bà con cần phải chăm sóc, bón phân để cung cấp đủ các dưỡng chất cho cây xoài trong thời gian hơn 3 tháng mang trái . Tuy nhiên khi sử dụng phân bón hóa học cũng cần nắm vững vai trò của từng loại dinh dưỡng, và tình hình phát triển thực tế của cây xoài. Trong đó phải chú ý bón cân đối đạm, lân và kali , cùng với các khoáng chất trung, vi lượng cần thiết khác, với liều lượng vừa đủ, thích hợcp với từng thời điểm.
Vấn đề sử dụng phân bón để tăng năng suất và phẩm chất trái của xoài là yêu cầu không thể thiếu. Tuy nhiên, chúng ta không nên chỉ dựa vào các loại phân bón hóa học, mà còn phải chú ý đến nhiều biện pháp khác kèm theo, như quản lý tốt dịch hại, quản lý tốt lượng nước tưới , đồng thời ứng dụng những ttiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất… giúp cây phát triển mạnh và an toàn. Có vậy thì việc sử dụng phân bón mới phát huy được tác dụng tốt nhất, cây xoài mới có khả năng cho năng suất cao nhất .
Hướng dẫn trồng cây xoài đúng kĩ thuật cho quả to
Tác dụng chữa bệnh của quả xoài
Hướng dẫn trồng cây ăn trái trong chậu
Những cách nhân giống cây hiệu quả
Hướng dẫn trồng cây khế ra nhiều quả
Hướng dẫn làm chả giò cái cây thơm ngon lạ miệng
Món ngon ở Đồng Nai phong phú làm mê mẩn du khách
(ST)
