Cách tự học lập trình hiệu quả nhất
Đăng nhập
Đăng ký

seminoon seminoon @seminoon

Cách tự học lập trình hiệu quả nhất

19/04/2015 12:49 PM
376
Học lập trình không phải là chuyện mà ta có thể làm trong một sớm, một chiều, nhưng nó không phải là quá khó khăn. Có rất nhiều điều bạn có thể làm cho nó dễ dàng hơn khi bạn học lập trình. Bài viết sau đây sẽ có thể giúp ích cho chúng ta khám phá được những bí quyết để học lập trình tốt hơn và nhanh hơn.





CÁCH TỰ HỌC LẬP TRÌNH HIỆU QUẢ

5 cách học lập trình hiệu quả


Một trong những chủ đề được nói đến rất nhiều về mẹo học lập trình là:

Không đi quá nhanh, hãy nắm đúng nó trước khi nó di chuyển (Don’t go too fast, get it right before move on)


Chúng ta thường thắc mắc tại sao trong lớp học của mình, có một số bạn của chúng ta biết trước về một số ngôn ngữ lập trình. Trong những tuần đầu tiên học thường nắm bắt kiến thức rất nhanh, nhưng càng về sau họ lại bị bỏ ở đằng sau bởi những sinh viên khác. Tại sao họ lại bị bỏ xa trong khi nền tảng của họ tốt hơn???Đó chính là việc họ đã đi quá nhanh, và lối mòn của họ là tưởng rằng mình biết tất cả nhưng thực sự họ hiếm khi thực hiện công việc lập trình. Có thể họ biết một số cái nâng cao hơn so với những sinh viên
khác, nhưng bấy nhiêu đó là không đủ để nắm vững các nguyên tắc cơ bản. Cũng giống như khi chúng ta làm bài kiểm tra môn toán thường có 8 điểm là có một người có học lực khá có thể đạt được, nhưng có một số sinh viên làm được bài 2 điểm khó kia và có một số bài tập cơ bản vẫn chưa hoàn thành, nên kết quả không bằng một sinh viên nắm vững các kiến thức cơ bản có thể làm được.
Do đó, trước tiên chúng ta cần tạo cho mình một nền tản (Foundation) tốt bằng cách thường xuyên luyện tập thực hành cái bài tập lập trình. Trong quá trình luyện tập như vậy bạn sẽ thấy được những vấn đề cơ bản mà các lập trình viên thường mắc phải. Và tạo cho mình một thoái quen tốt để giải quyết vấn đề.
Đồng thời bạn đừng bao giờ ngừng tiến trình luyện tập của mình, cũng không nên đi quá nhanh hay quá chậm. Đừng tránh một chủ đề nào sau khi bạn đã nắm vững tất cả những gì dẫn đến nó. Bằng cách đối mặc với nhiều ý tưởng và thách thức, bạn sẽ có một chất men giúp bạn nhanh chóng nắm bắt được những vấn đề cơ bản. Sau đây là 5 cách để bạn định hướng được việc học lập trình nhanh hơn.

1. Xem các code ví dụ (Look at the Example Code):


- Khi đọc sách chúng ta thường đọc các từ trên trang sách đó, nhưng học lập trình thì đó là code. Khi bạn mới bắt đầu học lập trình, bạn nên xem xét kỹ lưỡng và cố gắng hiểu từng ví dụ. Trước khi đọc các lời giải thích về chương trình trong sách, bạn nên cố gắng đọc và hiểu các đoạn code mà
tác giả đã viết dùng để làm gì. Tuy các ví dụ đó không phải khi nào đánh vào máy cũng chạy, nhưng nó tập cho chúng ta một thoái quen xem code cẩn thận và góp phần giúp chúng ta viết code rõ ràng hơn.
- Chúng ta phải viết code làm sao để cho các lập trình viên khác có thể đọc và hiểu nó, và để khi chính mình nhìn lại cũng nắm được. Do đó cần phải tuân thủ những nguyên tắc, và cú pháp khi viết code để đảm bảo kiểm tra lỗi đơn giản hơn, các phần hướng dẫn viết code theo một mẫu chuẩn thường được viết ở đầu các cuốn sách lập trình, nhưng ít người học lập trình để ý đến vấn đề này.

2. Đừng chỉ đọc các code ví dụ - hãy chạy thử nó (Don’t just Read exam code – Run It)


- Khi bạn đọc một chương trình hướng dẫn (hay một cuốn sách), bạn thường xem các code ví dụ của nó và nói “Tôi đã nắm được nó, tôi đã hiểu được nó….”. Tất nhiên là bạn có thể nắm được nó, nhưng bạn thực sự chưa hiểu được nó hoạt động như thế nào, cho kết quả ra sao.
Do đó trước khi đọc một cuốn sách về lập trình, bạn nên cài trình biên dịch của ngôn ngữ mà bạn đang học vào máy (ví dụ học C++ thì bạn cài Dev C++ hay visual c++). Để sẵn sàng chạy thử tất cả các ví dụ trong cuốn sách hay chương trình mà bạn đang đọc.
- Tôi nói chạy thử ở đây không phải là copy rồi paste vào rồi nhấn F5. Tôi khuyên bạn nên tự mình đánh những đoạn code đó vào chương trình biên dịch, vì khi đó bạn thực sự buộc mình phải đi qua tất cả các mã,việc gõ mã lệnh sẽ giúp bạn chú ý đến các chi tiết cú pháp của ngôn ngữ – những sự thiếu soát buồn cười như thiếu đấu chấm phẩy ở cuối mỗi câu lệnh có thể làm bạn hết sức đâu đầu.
- Sau khi gõ mã lệnh vào chương trình, hãy chạy thử nó. Rồi viết thêm một số câu lệnh mới vào chương trình của mình xem nó có hoạt động xem. Điều đó sẽ giúp bạn hiểu nhanh hơn mỗi câu lệnh có ý nghĩa như thế nào.

3. Hãy viết mã riêng của bạn càng sớm càng tốt (Write your own code as soon as possible).

- Khi bắt đầu viết một chương trình bạn không biết phải bắt đầu từ đâu, sử dụng cấu trúc dữ liệu gì? Việc phân bổ viết code như thế nào? Xử lý các phương thức ra sao?… Điều đầu tiên là bạn sử dụng các công cụ tìm kiếm ở google hoặc các công cụ tìm kiếm khác để tìm kiếm đoạn mã mình cần. Đây là một điều có thể làm cho tư duy lập trình của bạn ngày càng giảm đi và ngày càng bị lệ thuộc vào các công cụ tìm kiếm.
- Giải pháp được đưa ra trong trường hợp này là bạn hãy tự nghĩ cho mình một thuật toán riêng. Đầu tiên bạn viết nó bằng mã giả, sau đó dùng ngôn ngữ lập trình để viết lại. Tuy việc này rất khó và tốn nhiều thời gian, nhưng nó sẽ giúp bạn có được những kinh nghiệm thực sự hữu ích, khả năng tư duy lập trình ngày càng phát triển. Thay vì lên mạng tìm code về sửa.
- Trường hợp ý tưởng chương trình của bạn lớn, phải viết một lượng lớn code. Khi đó bạn hãy phân nhỏ từng tính năng chương trình của mình ra, tự tập thiết kế cấu trúc của chương trình nhỏ đó, rồi ghép chúng lại với nhau sẽ được một chương trình lớn hoàn chỉnh hơn. Có thể chương trình đó không hoạt động tốt, nhưng cái mà bạn được ở đây chính là kinh nghiệm và một tư duy tự lập trong lập trình.

4. Tìm hiểu cách sử dụng một công cụ Debug (Learn to use a Debugger)

– Debug là một công cụ rất tốt dùng để gỡ rối chương trình của bạn khi có một lỗi nào đó là chương trình bạn chạy sai. Nó cho bạn theo dõi giá trị của các biến và các thay đổi của chúng qua từng mã lệnh của chương trình. Công cụ debug mạnh nhất có lẽ được tích hợp trong các sản phẩm của Microsoft như Visual Studio (Hiện nay là visual studio 2010). Công cụ debug giúp chúng ta hiểu chương trình của mình hơn, và là thứ chúng ta cần phải biết khi viết chương trình.
Một chương trình debug có thể giúp bạn nhanh chóng trả lời những gì mà bạn đang làm như ví dụ bên dưới.

Code:
int main()

  int x;   
  int y;   
  if( x > 4 )  //  <— Giá trị của X ở đây là bao nhiêu?   
  {       
    y = 5;  //  <—  Dòng code này thực thi như thế nào? 
  }
}


- Và lời khuyên cuối cùng về debug là: khi bạn lần đầu tìm hiểu về debuger, có thể nó sẽ làm bạn mất khá nhiều thời gian khi bạn sửa lỗi chương trình của mình. Nhưng khi bạn nắm được các kiến thức về debug nó sẽ đem lại cho bạn một lợi ích lớn trong việc tiết kiệm thời gian khi sửa lỗi chương trình. Tôi tin rằng mỗi bạn đều có thể tìm ra cho mình một cách debug chương trình hiệu quả, bởi nó sẽ theo suốt sự nghiệp lập trình của bạn.
- Tôi thường thấy các sinh viên khác không muốn sử dụng công cụ debug (có thể là không biết giống như tôi lúc trước). Những sinh viên đã tự làm khó mình trong việc tìm kiếm lỗi sai trong chương trình. Do đó khi bạn đã xác định theo con đường lập trình, hãy học cách sử dụng một công cụ debug, nó sẽ mang lại cho bạn nhiều lợi ích thiết thực hơn bạn nghĩ.

5. Tìm kiếm thêm những nguồn tài tài liệu khác (Seek our more sources)

- Khi bạn không hiểu một điều gì đó, internet là một nơi với lượng thông tin khổng lồ mà bạn tìm đến. Thế nhưng có những bài viết về đề tài mà bạn muốn tìm thì lại được tác giả viết sơ sài, hoặc có thể sai. Do đó bạn phải hết sức thận trọng khi sử dụng các thông tin từ internet vào chương trình của mình.
- Ngoài ra việc tìm kiếm một cuốn sách với những giải thích chi tiết sẽ giúp bạn nhanh chóng nắm được vấn đề hơn.
- Bạn cũng có thể tham gia vào các diễn đàn về lập trình (ví dụ lập trình c, c++, c# thì có diễn đàn congdongcviet.com), khi không hiểu một vấn đề gì đó bạn có thể post bài để các thành viên trong diễn đàn giúp đỡ cho bạn. Nếu có khả năng về tiến anh thì bạn lên các diễn đàn nước ngoài sẽ có nhiều thành viên xuất sắc ở đó tìm kiếm thông tin và trả lời giúp (codeproject.com,cprogramming.com, cplusplus.com…). Lưu ý khi hỏi trên các diễn đàn bạn phải đặt câu hỏi ngắn gọn, tập trung vào mô tả nội dung vấn đề mà bạn đang gặp vướng mắc thì bạn sẽ nhận được câu trả lời tốt hơn.
- Việc trước mỗi buổi học nên chuẩn bị một danh sách các câu hỏi về những vướng mắc mà bạn gặp phải vào một cuốn sổ tay nhỏ để lên hỏi giáo viên hoặc bạn bè là một việc rất có ích, nó sẽ giúp bạn tiếp thu hơn, và nó cho thấy rằng bạn là một con người cầu tiến, ham học hỏi.
- Cuối cùng là việc hết sức quan trọng, Học Nhóm. Học nhóm sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh hơn, tăng cường khả năng giao tiếp với bạn bè và đồng nghiệp sau này. Khi làm việc nhóm bạn sẽ viết ra được những chương trình lớn hơn và có sức thuyết phục người dùng hơn. Tôi khuyên bạn đừng bao giờ ôm hết công việc về mình.
Mong rằng bài viết này có thể giúp chúng ta nắm được những nguyên tắc cơ bả
n của môt người mới bắt đầu đi vào thế giới lập trình.

Phương pháp học Lập trình dễ dàng và hiệu quả



Theo định nghĩa ở trên thì một ngôn ngữ lập trình phải thỏa mãn được hai điều kiện cơ bản là:

  • Phải dễ hiểu và dễ sử dụng đối với người lập trình, để con người có thể dùng nó giải quyết các bài toán khác.
  • Miêu tả một cách đầy đủ và rõ ràng các tiến trình (tiếng Anh: process), để có thể chạy được trên các máy tính khác.

Một tập hợp các chỉ thị được biểu thị nhờ ngôn ngữ lập trình để thực hiện các thao tác máy tính nào đó thông qua một chương trình. Các tên khác của khái niệm này nếu không bị lầm lẫn là chương trình máy tính hay chương trình điện toán.

Như vậy, có thể hiểu thoáng hơn: Ngôn ngữ lập trình là một tập các qui tắc để biểu diễn ý tưởng của mình cho máy tính hiểu. Để thực hiện điều đó, cần làm theo các bước sau:

1. Thuật toán hóa các giải pháp : để giải quyết vấn đề nên biểu diễn thành các bước, sau đó bắt đầu chuẩn hóa các bước đó,…Ở bước này không quan tâm đến ngôn ngữ lập trình là gì mà chỉ cần biểu diễn bằng ngôn ngữ tự nhiên.

Ví dụ: Tính tuổi của 1 người

-B1: Anh sinh năm bao nhiêu?

-B2: Năm hiện tại là bao nhiêu?

-B3: Lấy năm hiện tại  - năm sinh

-B4: Nói với anh ấy là .. tuổi

Tinh chỉnh, diễn đạt thuật toán:

-B1: Nhập năm sinh của bạn : là a

-B2: Lấy năm hiện tại là b

-B3: Tuổi của bạn là b-a

Ví dụ : Thuật toán giải phương trình bậc nhất : ax + b = 0, ta đi qua các bước:

-B1: Nhập vào 2 hệ số a và b.

-B2: Xét điều kiện a = 0 ?

Nếu đúng là a = 0, thì đi đến bước 3. Nếu không, nghĩa là a ( 0, thì đi đến bước 4.

-B3: Xét điều kiện b = 0 ?

Nếu b = 0, thì báo phương trình có vô số nghiệm. Ði đến bước 5.

Nếu , thông báo phương trình vô nghiệm. Ði đến bước 5.

-B4: Thông báo phương trình có một nghiệm duy nhất là x = - b/a.

-B5: Ngưng thuật toán

Trong bước này, chúng ta hãy tập cách phân tích mọi vấn đề, ta phải phân tích và trả lời được:

  • Đầu vào của vấn đề là gì?  Ví dụ: Năm sinh của bạn, Năm hiện tại
  • Đầu ra mong muốn của vấn đề là gì?  Ví dụ: Tuổi của bạn.
  • Làm thế nào để có đầu ra mong muốn đó? Dựa vào kiến thức và kinh nghiệm để đưa ra cách giải quyết vấn đề đó. Ví dụ: Tuổi = Năm hiện tại – Năm sinh.


2. Biển diễn thuật toán bằng lưu đồ:

Biểu diễn ý tưởng của mình thông qua 1 hệ thống kí hiệu đơn giản. Hãy thử biểu diễn thuật toán bằng lưu đồ và chạy thử lưu đồ có cho ra kết quả mong muốn không?

Ví dụ: Thuật toán giải phương trình bậc nhất, ta có thể trình bày với lưu đồ sau:

Cứ thực hiện 2 bước trên cho đến khi thành thạo. Khi đã tự tin với 2 bước trên, thì đồng nghĩa với việc chúng ta đã thông thạo về việc biểu diễn ý tưởng. Vấn đề còn lại là biểu diễn chúng bằng cái gì (ngoài lưu đồ)?


3. Học một ngôn ngữ lập trình (học cơ bản):

Đầu tiên hãy chọn 1 ngôn ngữ thông dụng như C,C++,.. Chúng ta chọn một quyển sách thật cơ bản về ngôn ngữ đó, học những cái cơ bản nhất: ví dụ tương ứng với các kí hiệu của lưu đồ thì trong ngôn ngữ lập trình biêu diễn sao. Sau khi đã thuộc các cú pháp và các từ khoá, các lệnh thông dụng,.. hãy bắt đầu biểu diễn thử các thuật toán đơn giản nhất mà chúng ta đã biểu diễn lưu đồ. Sau đó compile (biên dịch) và run (thực thi) thử, lúc này chỉ có một số syntax error (lỗi cú pháp) và một số lỗi nhỏ (ít khi xảy ra lỗi logic), hãy cố gắng đọc các thông báo và sửa lỗi (giúp chúng ta tránh những lỗi này cho lần sau),... và cứ thế hãy bắt đầu thực hiện các bài toán phức tạp hơn.

4. Sử dụng các hàm, các thư viện có sẵng:

Để thành thạo một ngôn ngữ, không những biết các lệnh cơ bản mà còn biết được trong ngôn ngữ đó nó đã hỗ trợ những gì? đã được xây dựng chưa?

Để làm được điều này cần phải rèn luyện nhiều, và khi gặp một vấn đề hãy bỏ thời gian tìm kiếm và sưu tầm lại hoặc học tập từ những người đã lập trình có kinh nghiệm.

Một khi đã thành thạo và tự tin với Bước 1 và 2 chúng ta đã có thể làm được bất kỳ ngôn ngữ nào (chỉ cần thực hiên lại Bước 3 và 4). Trong khi học tuyệt đối nên bỏ qua bước 1 và 2, khi bỏ quả bước 1 và 2 chúng ta đang đi lạc vào một thế giới khác, không có định hướng.

Hy vọng với bài giới thiệu này, phần nào giúp các em yêu thích và học lập trình hiệu quả.


MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:


Cách học code hiệu quả

Cách học code hiệu quả

Thực ra tiêu đề của bài viết cũng không thực sự chính xác với nội dung của bài, nhưng tôi cũng chẳng biết đặt tiêu đề thế nào thì hợp lý hơn. Nhưng dài dòng chút thì là dưới đây là một số kinh nghiệm cá nhân của tôi trong quá trình học lập trình web. Tôi muốn chia sẻ với các bạn mới bắt đầu để các bạn rút ra được những bài học từ kinh nghiệm của tôi.

Nói trước rằng học cái gì cũng có nhiều phương pháp và mỗi người có một cách riêng để học. Nhưng như đã nói ở trên đây chỉ là kinh nghiệm của người đi trước nói ra xem bạn có thấy được điểm nào hữu dụng mà thôi. Tôi không cố gắng giáo điều cũng như không có ý cách của tôi là hiệu quả nhất mà chỉ có ý gợi mở những điều tôi cho là có lý.

Đừng copy và Paste code

Đây có lẽ là lời khuyên được nhiều người nói nhất và tôi cũng thấy rất đúng. Ban đầu khi mới làm quen với một ngôn ngữ lập trình nhìn mớ code như mớ bòng bong chấm phẩy tè le hết. Ngồi gõ lại thì lâu biết bao nhiêu, copy và paste cho nhanh. Nhưng chỉ bằng cách gõ lại bạn mới nhớ code hơn, nếu có gõ sai thì có cơ hội quay lại và chỉnh sửa lỗi của mình. Tuy video nào tôi cũng có source code để bạn tham khảo, nhưng bạn chỉ lấy đó làm mẫu thôi còn bạn vẫn phải tự gõ lại những gì bạn thấy trong video.

Vừa xem vừa làm

Bạn đừng có mở video lên, pha ly cà phê rồi ngồi vuốt râu khen “phải! phải!”. Cách đó tôi thấy không hiểu quả cho lắm. Trước đây tôi cũng từng ngồi khoanh tay gật gù khen có lý. Nhưng khi tắt video đi thì mình lại mơ hồ không rõ lắm. Chính vì thế bạn mở video một bên và cửa sổ code một bên. Xem đến đâu gõ đến đó thì hiệu quả hơn rất nhiều.

Tự làm sau khi xem

Đây có lẽ là cách tôi thấy hiệu quả nhất. Sau khi bạn xem video rồi, làm theo rồi, hiểu cách rồi. Hãy tắt video đi và tự làm lại từ đầu theo cách hiểu của mình. Sau đó tự sửa lỗi, tìm lỗi sai, khắc phục .v.v. nếu bế tắc thì mới xem lại video. Nếu bạn đã đào sâu suy nghĩ mà vẫn chưa ra cách, đến khi xem lại bạn sẽ nhớ lâu hơn rất nhiều.

coding

Code, code nữa, code mãi

Tôi không thể nhấn mạnh điểm này nhiều hơn nữa. Cách học code nhanh nhất là cứ bỏ mấy cuốn sách dầy cộm xuống. Mở trình soạn code lên và code. Sai thì sửa, quên thì xem lại, có lỗi tìm cách khắc phục, đào sâu suy nghĩ, google, đọc lại lý thuyết … nói chung tôi thấy cách hay nhất vẫn là tự tìm cách giải quyết trước khi hỏi. Bởi vì học lập trình là môn học cần tư duy độc lập và tìm tòi sáng tạo. Rất nhiều người khi mới bắt đầu gặp vấn đề hơi khó là phải hỏi đầu tiên mà không tự khám phá. Nếu cứ mãi hỏi như vậy bạn sẽ bị ì sức sáng tạo và tư duy không độc lập nữa.

Tự thêm thử thách

Đây là cách tôi rất hay tự làm với mình. Ví dụ bạn xem một tutorial về cách gửi mail bằng PHP trên izwebz. Trong video tôi có hướng dẫn gửi mail nhưng không gửi file đính kèm. Bạn hãy cho đấy là bài tập về nhà của mình và tự tìm cách khắc phục. Ví dụ khi tôi đọc một bài về jQuery Slider chẳng hạn, nếu người ta chỉ có chuyển hình kiểu chạy qua, tôi sẽ tự tìm cách tạo cho nó fade qua, vòng lại .v.v.. bằng cách tự tạo ra thách thức cho mình bạn sẽ tiến bộ mau hơn.

Học từ nhiều nguồn, nhiều tài liệu

Học làm web không như học phổ thông, không như làm toán cứ ráp công thức vô là giải được bài. Làm web mỗi người một cách làm, mỗi sách có những điểm hay điểm dở khác nhau, mỗi thầy giáo có chỗ mạnh chỗ yếu và mỗi trang web cũng có những điểm ưu điểm khuyết. Do vậy bạn nên tập hợp nhiều nguồn sách, video, ebook, trang web, tutorials v.v.. rồi đúc kết, chắt lọc ra cách mà bạn cho là tối ưu nhất. Tôi đôi khi hay kết hợp nhiều nguồn với nhau và tìm ra cách nào mình thấy dung hòa được tất cả các mặt.

Kết Luận

Như đã nói trên đây chỉ là kinh nghiệm cá nhân, bạn chỉ nên tham khảo và quan trọng hơn cả là tự tìm ra cách học phù hợp với bạn nhất. Nhưng nói ngắn gọn lại thì nếu đã xác định học lập trình, bạn phải tạo ra cho mình một thói quen tư duy độc lập. Chỉ hỏi khi thực sự hết cách, chỉ hỏi sau khi đã thử rất nhiều cách, chỉ hỏi khi đã suy nghĩ về vấn đề đó rất nhiều lần trong ngày và chỉ hỏi khi bạn thực sự không thể giải quyết được vấn đề.




Lập trình viên
Xử lý ảnh bằng Matlab đơn giản nhất
Kinh nghiệm học thiết kế web
Cách trình bày văn bản chuẩn trên word đơn giản nhất




(ST)

Hỏi đáp, bình luận, trả bài:
*địa chỉ email của bạn được bảo mật

Hot nhất
Top xink
Bộ sưu tập
Chợ xink
Thanh lý