1
Ngày nay chỉ số EQ đang dần trở thành một yếu tố quan trọng để đánh giá con người bên cạnh chỉ số IQ.
CÁCH RÈN LUYỆN EQ
Con đường giúp bạn tăng chỉ số trí tuệ cảm xúc EQ
Chỉ số trí tuệ cảm xúc (EQ) là khả năng nhận biết, đánh giá và kiểm soát cảm xúc của bản thân cũng như thấu hiểu và chế ngự cảm xúc. EQ bắt đầu xuất hiện từ thập niên 80 của thế kỉ trước và dần trở nên phổ biến sau khi cuốn sách “Emotional Intelligence” của Daniel Goleman được xuất bản. trong khuôn khổ bài viết sẽ điểm qua những thành phần chính cấu thành nên chỉ số EQ để người đọc có thể nắm bắt và khai thác một cách tốt nhất.
1. Hiểu rõ tầm quan trọng của trí tuệ xúc cảm trong cuộc sống hàng ngày
Việc đạt được chỉ số EQ cao sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong cuộc sống. Ngày nay chỉ số EQ đang dần trở thành một yếu tố quan trọng để đánh giá con người bên cạnh chỉ số IQ. Mỗi cá nhân tốt nhất nên đạt được sự hài hòa giữa hai chỉ số IQ và EQ. Tuy nhiên không giống như IQ chúng ta có thể rèn luyện để cải thiện EQ. Đạt chỉ số EQ cao đồng nghĩa bạn sẽ có cuộc sống hạnh phúc hơn bởi việc giao tiếp và thấu hiểu người khác sẽ trở nên dễ dàng, đồng thời khả năng hành động theo lý tính và kiềm chế trong những hoàn cảnh khó khăn trở thành bản năng. Tất cả sẽ giúp bạn có nhiều nhiều mối quan hệ tốt và cơ hội thăng tiến cao trong nghề nghiệp:
Có bốn thành phần cốt lõi cấu thành nên chỉ số EQ:
• Tự nhận thức về bản thân: là khả năng nhận ra những cảm xúc của riêng mình có mục đích gì và hiểu rõ căn nguyên của những cảm xúc ấy. Tự nhận thức về bản thân cũng liên quan tới việc nhận biết điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và lòng tự trọng của mỗi người.
• Tự kiểm soát: đây là khả năng trì hoãn sự tự thỏa mãn, cân bằng nhu cầu của bản thân khi so với người khác và chủ động kiềm chế cơn bốc đồng. Bên cạnh đó còn là khă năng thích ứng, đối phó trước thay đổi và duy trì sự tận tâm kiên trì trong công việc.
• Nhận thức về xã hội: khả năng hòa hợp với cảm xúc và những quan tâm từ cộng đồng cũng như khả năng nhận biết và thích ứng với cách hành xử của xã hội.
• Quản lý mối quan hệ: Đây là về khả năng hòa hợp với người khác, quản lý xung đột, khả năng giao tiếp, truyền cảm hứng và gây ảnh hường lên người khác.
2. Học cách nhận biết nguyên nhân gây ra stress và cách xử lý
Cuộc sống luôn tràn ngập khó khăn và thử thách, từ đổ vỡ những mối quan hệ cho tới mất việc làm. Stress làm cuộc sống trở nên đầy thử thách hơn và càng bị stress thì chúng ta càng khó có thể đối phó chúng. Vì vậy một phần rất quan trọng trong việc cải thiện chỉ số EQ là luôn trong trạng thái sẵn sàng tìm kiếm và nhận biết các tác nhân gây ra stress để kiềm chế kịp thời.
3. Cởi mở, ham học hỏi và sẵn sàng chấp nhận cái mới
Cởi mở và khả năng chấp nhận luôn song hành khi đề cập đến EQ. Hãy chấp nhận với những ý tưởng và quan điểm mới. Một đầu óc hẹp hòi chỉ khiến chỉ số thông minh cảm xúc của bạn thấp đi mà thôi.
Để làm được điều này hãy cố gắng tìm hiểu và cân nhắc đến cảm xúc và suy nghĩ của người khác. Chấp nhận những suy nghĩ và quan điểm mới giúp bạn ở trong vị trí để cân nhắc tất cả các khả năng có thể xảy ra theo cách tích cực. Hãy nhớ rằng không phải lúc nào bạn cũng đúng nên khi luôn ở trạng thái sẵn sàng chấp nhận và cân nhắc các khả năng có thể xảy ra, việc chấp nhận sai lầm sẽ đơn giản hơn nhiều một khi những thứ bạn biết bấy lâu nay thực ra không hề chính xác và đáng tin cậy như bạn vẫn nghĩ.
Thay đổi tư duy là việc không hề dễ dàng đặc biệt nếu bạn có thói quen nhìn nhận mọi thứ trong cuộc sống theo cái nhìn tuyệt đối. Hãy suy nghĩ cởi mở ra một chút, bạn sẽ học hỏi được nhiều điều mới mẻ và giảm bớt bi quan về cuộc sống tương lai.
4. Hướng ngoại và lòng đồng cảm
Những người có khả năng thấu hiểu người khác và hướng sự quan tâm của họ tới các mối liên hệ bên ngoài thay vì tập trung vào bản thân là những người hướng ngoại và có năng lực đồng cảm.
Hướng ngoại và năng lực đồng cảm luôn đi kèm với nhau. Khi bạn có cả hai phẩm chất này bạn là người có khả năng thấu hiểu người khác và đức tính vị tha. Một con người ích kỷ luôn đặt bản thân làm trung tâm thường thiếu sự cảm thông, lòng trắc ẩn và nhìn nhận cuộc sống chỉ dựa trên nhu cầu và mong muốn của bản thân. Bằng cách tăng cường nhân tố này, khả năng giao tiếp của bạn sẽ tốt hơn, cho phép bạn có được nhiều trải nghiệm mạnh mẽ hơn trong những mối quan hệ. Khả năng giao tiếp tốt cũng giúp bạn quản lý xung đột tốt hơn và gia tăng sức ảnh hưởng lên người khác.
5. Cẩn trọng trong công việc và suy nghĩ thấu đáo
Suy nghĩ và hành động theo lý tính là những khía cạnh phong phú trong EQ. Nếu bạn có thể phân tích thấu đáo một tình huống và có cách nhìn nhận riêng của bản thân, nhưng bạn không thể hành động theo lý tính thì khả năng phân tích tình huống của bạn chẳng phải vô ích sao?
Cẩn trọng là hành động của việc phân tích tình hình còn sự cân nhắc là hành động của việc phản ứng theo lý tính. Nói cách khác, đây là hành động của quá trình xem xét và phân tích tình hình và sau đó là hành động theo hướng tích cực nhất. Thông qua quá trình tư duy theo lý tính và hành động có cân nhắc, bạn sẽ đưa ra được quyết định tốt hơn và sự dẻo dai chịu đựng và khả năng tồn tại qua khó khăn của bạn sẽ được tôi luyện rất nhiều.
6. Khả năng tự nhận thức
Tự nhận thức về bản thân là hành trình giác ngộ lâu dài thậm chi là bạn có thể mất cả cuộc đời để hiểu rõ về bản thân mình - nhưng việc sự nhận thức rằng bạn tiếp tục lớn, thay đổi và tìm hiểu nhiều hơn về bản thân sẽ giúp bạn vững vàng hơn trong cuộc sống. Biết mình là ai thì bạn sẽ hiểu nhiều hơn về người khác và những hy vọng, ước mơ cũng như những điểm mạnh và điểm yếu của họ. Ngoài ra, việc nhận thức môi trường xung quanh cũng rất quan trọng. Hãy rộng mở tâm hồn mình để phân tích thế giới bên ngoài.
Một khi đã hiểu rõ bản thân mình, bạn có thể bắt đầu nhận ra những cảm xúc của riêng mình và làm thế nào chúng ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành vi của bạn, đó chính là sự tự nhận thức. Tự nhận thức cho phép bạn kiểm soát bản thân hiệu quả, cũng như có khả năng điều chỉnh cảm xúc và hành vi của bạn theo hướng lành mạnh.
7. Rèn luyện kỹ năng giao tiếp
Khả năng giao tiếp tốt giúp việc truyền đạt thông tin dễ dàng, mạnh lạc trong khi vẫn tôn trọng ranh giới giữa bạn và những người khác. Điều quan trọng là kĩ năng giao tiếp không chỉ xây dựng bằng lời nói của bạn, mà còn dựa trên sự truyền tải thông tin bằng ngôn ngữ cơ thể. Hãy thử làm theo những cách sau:
- Khoảng cách giao tiếp phù hợp: khoảng cách này khác nhau giữa người này sang người khác. Chú ý khoảng cách giao tiếp khi người khác nói chuyện với bạn và họ cảm thấy thoải mái hay khó chịu với những va chạm khi giao tiếp.
- Để ý sự chân thành: khi ai đó mỉm cười, đó có phải là một nụ cười giả tạo hay không? Nụ cười có thể nói lên rất nhiều về tính cách con người.
- Vị trí cơ thể: nếu cơ thể của một người hướng về phía bạn với vòng tay dang rộng và ánh mắt nhìn thẳng, người ta thực sự rất muốn gần bạn.
8. Lạc quan
Những người lạc quan thường có cuộc sống hạnh phúc và thành công. Khi bạn lạc quan, sẽ rất dễ dàng cảm nhận những điều tươi đẹp của cuộc sống hàng ngày. Lạc quan chính là kết quả của một tâm hồn cởi mở, làm một yếu tố quan trọng của việc nâng cao trí tuệ cảm xúc của bạn.
Cái nhìn tiêu cực chỉ khiến bạn bị vây bọc và cách ly với thế giới. Một người bi quan chỉ nghĩ về sai lầm có thể mắc phải trong cuộc sống thay vì rèn luyện sự dẻo dai để chống đỡ trước những thăng trầm trong cuộc sống. Hơn nữa, mọi người đều muốn làm bạn với người lạc quan và đièu này giúp bạn xây dựng thêm nhiều mối quan hệ cho mình.
MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:
Những bé có EQ cao thường học giỏi, nghe lời bố mẹ, khỏe mạnh, vui vẻ, thông minh (Ảnh minh họa)
Trắc nghiệm: Chỉ số EQ của bạn ở mức nào?
EQ (Emotion Quotient) là chỉ số “Đo sự thông minh cảm xúc” được tìm ra vào những năm 1990, thể hiện khả năng hiểu cảm xúc và ứng xử của bạn khi gặp tình huống khó khăn. Ngày nay một số người còn quan tâm nhiều đến EQ còn hơn cả IQ (chỉ số thông minh), vì EQ góp phần không nhỏ mang đến sự thành công của bạn. Bài trắc nghiệm dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về chỉ số EQ của mình.
Câu 1: Một người mượn bạn một món đồ nhỏ (Nhưng có giá trị lớn về mặt tinh thần) nhưng mãi mà vẫn chưa mang trả. Phải làm sao đây?
A Bạn nói thẳng đây là món đồ rất quan trọng với bạn và bạn đề nghị trả lại.
B Từ mặt mấy người này ra, không bạn bè gì hết.
C Thui chẳng đáng là bao nhiêu, tình bạn quan trọng hơn hết.
D Làm mặt lạnh, ngó lơ cho đến khi người kia mang đến trả.
Tình bạn luôn quan trọng với bạn (Ảnh minh hoạ)
Câu 2: Vì một số lí do, người bạn thân thiết của bạn bỗng dưng không muốn nhìn mặt bạn nữa, bạn sẽ thế nào?
A Ngồi tự kỉ một mình.
B Tìm cách giải tỏ nỗi buồn bằng hiểu lầm như shopping, học nhảy… cho đến khi người kia hết giận bạn.
C Kiếm bạn mới để chơi, thiếu gì bạn, mất một người có gì đâu.
D Lao vào công việc để không nghĩ linh tinh nữa.
Câu 3: Bạn phải share phòng ngủ với em/chị/anh, nhưng khổ nỗi em/chị/anh của bạn lại cực kì bừa bộn và chẳng chịu dọn dẹp gì cả, những lúc như thế bạn làm sao?
A Bạn hù doạ, dùng bạo lực để nó phải chọn phòng.
B Nói hoài mà nó không chịu thay đổi, bạn đành phải sống cùng sự bừa bãi này thôi.
C Bạn nói rõ ràng, giải thích tại sao ở bừa bãi lại không tốt, rằng…
D Bạn cố tìm cách để làm bẽ mặt nó.
Bạn đành phải sống cùng sự bừa bãi này thôi (Ảnh minh hoạ)
Câu 4: Bạn sẽ làm gì khi tìm được một học bổng rất lớn? Để có được học bổng, bạn đã phải làm cho xong một bài luận dài ngoằng và cực kì khó khăn.
A Bạn vô cùng lo lắng, đến mức chẳng làm được gì.
B Bạn để bài luận sang một bên, phải xả xì trét rồi làm gì thì làm.
C Bạn dành cả tuần để làm bài luận, nhưng tuyệt đối không nói ra với ai.
D Bạn bình tĩnh để làm tiểu luận, lên dàn bài và tham khảo ý kiến của một số người.
Câu 5: Bạn đang ung dung trong sân trường, thì bỗng nhiên bạn bị ngã ngay trước mặt một đám con trai. Và:
A Bạn đứng lên, mỉm cười và bước đi tiếp.
B Bạn rất khó chịu khi đứng dậy.
C Bạn đỏ mặt vì quá mắc cỡ.
D Bạn cáu điên và lườm mọi người.
Bạn luôn mỉm cười dù gặp phải khó khăn (Ảnh minh hoạ)
Câu 6: Tưởng tượng trong một buổi tiệc bạn được nói chuyện với hotboy đình đám của trường, nhưng có vẻ cậu ấy không thoải mái lắm, bạn sẽ:
A Cứ suy nghĩ tại sao cậu ấy lại không hứng thú nói chuyện với mình.
B Bạn cố hỏi nhiều vấn đề để hiểu hơn về cậu ấy.
C Bạn bỏ đi vì thấy cậu ấy không hứng thú.
D Tự nhủ lần sau sẽ rủ cậu ấy tham gia hoạt động nào đó mà cậu ấy thích, dù bạn không thích cũng không sao.
Câu 7: Nhỏ bạn thân vừa chia tay bạn trai, bạn sẽ làm gì?
A Bạn cũng thấy lo lắng, liệu sau này mình có buồn và đau khổ như nhỏ bạn thân.
B Bạn nói xấu anh chàng kia và thà sống một mình còn hơn “cặp kè ăn muối mè” với những người như vậy.
C Bạn thẳng thắn hỏi cô bạn, xem bạn có thể giúp được gì không.
D Bạn rủ cô bạn ấy đi chơi, shopping, ăn uống để vơi nỗi buồn.
Rủ bạn bè đi shopping để không còn buồn nữa (Ảnh minh hoạ)
Sau khi làm xong bài trắc nghiệm, bạn hãy thử so sánh với đáp án đúng: 1a, 2b, 3c, 4d, 5a, 6b, 7c. Nếu số câu đúng của bạn quá ít thì bạn nên xem lại cách xử lí tình huống của mình trước mọi người. Còn nếu bạn đúng hoàn toàn hay là đúng gần hết thì xin chúc mừng, vì bạn là người cực kì khéo cư xử, có chính kiến riêng và biết cách làm cho suy nghĩ của mình ảnh hưởng lên người khác lắm đấy.
Sở dĩ những đáp án bên trên là đúng vì phù hợp với cách cư xử đúng mực trước tình huống khó xử. Vì theo định nghĩa quốc tế, EQ là sự thông cảm với người khác, đứng lên bảo vệ những gì mình tin tưởng theo cách tôn trọng và thuyết phục nhất. Có chỉ số EQ cao sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đúng lúc và quan trọng trong cuộc sống.
Cuối cùng, chúc teen nhà mình có được chỉ số EQ vừa đủ để đạt may mắn và thành công trong cuộc sống nhé!
EQ là điều có thể luyện tập mỗi ngày, bạn hãy rèn luyện những điều sau đây để có chỉ số EQ thật cao:
+ Tập thể thao để tinh thần minh mẫn, giảm xì trét.
+ Tham gia nhiều hoạt động để tăng tương tác với mọi người.
+ Trở thành tình nguyện viên.
+ Viết nhật kí mỗi ngày.
+ Học các kĩ năng giao tiếp.
+ Biết cách kiềm nén cơn giận.
+ Đọc sách.
+ Hỏi bạn bè để biết bạn cần phải hoàn thiện điều gì.
MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:
Rèn chỉ số EQ giúp trẻ thành đạt
Mỗi khi con vấp ngã hay bị điểm kém, đừng chăm chăm la rầy, mà hãy biến đó thành cơ hội để luyện cho trẻ động cơ phấn đấu. Lúc cha mẹ gặp khó khăn trong công việc, hãy thể hiện cho con biết mình đang cố gắng vượt qua như thế nào.
Theo thạc sĩ - chuyên viên tham vấn tâm lý Phạm Thị Thúy, chỉ số thông minh xúc cảm (EQ) không phụ thuộc vào chỉ số thông minh (IQ), mà có thể hiểu nó là cách sống của một người. "Nếu IQ đánh giá về năng lực tư duy, duy lý (một điều kiện cần để thành đạt về mặt học thuật) thì EQ là yếu tố quyết định sự thành đạt về lối sống trong cuộc đời", bà Thúy định nghĩa.
 |
| Cha mẹ nên rèn luyện chỉ số EQ cho con từ khi còn nhỏ. Ảnh: Thi Ngoan. |
EQ cao sẽ giúp trẻ phát triển tốt khả năng giao tiếp, diễn đạt, hòa đồng với bạn bè, giúp trẻ thích ứng nhanh với cuộc sống. Điều này sẽ tạo cho trẻ một nền tảng tốt về nhân cách cũng như những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống làm nên thành công trong tương lai.
Ngược lại trẻ có EQ thấp sẽ thiếu bạn bè, sống thu mình, khó hòa nhập. Đây là một trong những nguyên nhân khiến bé học kém. Nhiều khi chỉ vì tính thích gây hấn, hay không thích chia sẻ cái mình có với bạn bè mà trẻ bị bạn trong lớp tẩy chay, cảm thấy đơn độc, ảnh hưởng tâm lý, từ đó việc học cũng sút đi. Trong tương lai, nhóm trẻ này cũng khó kiến tạo các mối quan hệ tốt để phát triển sự nghiệp. Tình trạng thiếu xúc cảm có thể dẫn đến những chuyện tồi tệ hơn, thậm chí hành vi phạm tội. Hoặc do không nhạy cảm với tình cảm của người khác, trẻ có thể làm họ đau khổ mà không thấy hối hận hay cắn rứt...
Năm 1995, nhà tâm lý Dainel Goleman đã đề xuất 7 tiêu chí để đánh giá EQ gồm:
- Ý thức về khả năng của mình.
- Động lực phấn đấu.
- Tính kiên trì.
- Khả năng kiềm chế.
- Khả năng điều chỉnh cảm xúc.
- Lòng thấu cảm.
- Tinh thần lạc quan.
Để rèn luyện chỉ số EQ cho con, cha mẹ nên dạy bé từ lúc còn nhỏ, dù lúc ấy trẻ chưa biết nói nhưng vẫn hiểu được. Tương ứng với từng tiêu chí trên, sẽ có cách giáo dục phù hợp:
1. Để trẻ ý thức về khả năng của mình, cha mẹ cần tạo cho con lòng tự tin và thấu hiểu năng lực của bản thân. Nếu cha mẹ đánh giá con quá cao dễ khiến trẻ trở nên tự cao, còn nếu đánh giá quá thấp, sẽ khiến trẻ tự ti và hoài nghi về năng lực của mình. Lời khuyên cho cha mẹ mỗi khi con vấp ngã hay bị điểm kém, đừng chăm chăm la rầy, mà biến đó thành cơ hội để luyện cho trẻ động cơ phấn đấu. Lúc cha mẹ gặp khó khăn trong công việc, hãy cho con biết rằng cha mẹ đang cố gắng vượt qua như thế nào.
2. Động lực phấn đấu: Cha mẹ cần nuôi dưỡng ước mơ, xây dựng mục tiêu phấn đấu cho trẻ càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, cần tránh áp đặt ước mơ, mục tiêu của cha mẹ lên con cái. Mục tiêu của bé có thể dễ thay đổi theo thời gian, do vậy cha mẹ nên kiên nhẫn theo dõi và ủng hộ con.
3. Kiên trì: Cha mẹ có thể luyện tính kiên trì cho trẻ qua việc cùng chơi với trẻ, ví dụ chơi xếp hình, nặn tượng, tô màu… Nên khích lệ con mỗi khi bé nhẫn nại thực hiện một hoạt động nào đó.
4. Khả năng kiềm chế: Muốn con trẻ có khả năng kiềm chế thì chính cha mẹ phải biết kiềm chế để làm gương, đồng thời giải thích cho trẻ hiểu trong từng tình huống cụ thể.
5. Khả năng điều chỉnh cảm xúc. Cha mẹ cần phải điều chỉnh cảm xúc khi dạy dỗ con. Khi con hư hỏng, nghịch phá mà người cha quá giận dữ còn người mẹ lại quá mềm mỏng sẽ khó dạy trẻ biết điều chỉnh cảm xúc. Vì thế cả cha và mẹ cần điều chỉnh cảm xúc để có thái độ dạy con đúng mực, như vậy trẻ mới hiểu mình cần phải xử sự thế nào cho phù hợp.
6. Lòng thấu cảm ở trẻ, cụ thể là lòng nhân ái, biết thương cả con vật, cây cỏ. Cha mẹ nên phát huy sự thấu cảm của con cái bằng cách dạy trẻ giúp đỡ, chia sẻ với những người bất hạnh, kém may mắn.
7. Tinh thần lạc quan: Nếu cha mẹ luôn rên rỉ, trách móc cuộc đời thì đứa trẻ cũng dễ bị nhiễm không khí nặng nề đó. Vì thế để truyền đạt được tinh thần này, chính phụ huynh phải sống lạc quan trước đã.
Tóm lại cha mẹ không chỉ giảng giải cho con 7 tiêu chí về EQ bằng lời nói mà còn bằng cả lối sống và cách cư xử của mình. Đó chính là bài học thiết thực dành cho con.
Bên cạnh đó, phụ huynh cần hiểu rằng cảm xúc chi phối mạnh mẽ hành động của con người, từ đó ảnh hưởng đến kết quả của hành động. Trên thực tế, không có quyết định nào của con người là thuần lý trí, mà luôn có vai trò của cảm xúc trong đó. Chẳng hạn, nếu cha mẹ giao cho con một việc mà con không muốn làm, con sẽ làm một cách miễn cưỡng cho xong rồi chẳng màng đến việc ấy nữa. Nhưng nếu đó là một việc con yêu thích, con sẽ dồn hết tâm sức để làm, nên kết quả thường rất tốt, và khi làm xong, con cũng sẽ cảm thấy rất vui. Vì thế hãy cố gắng tạo cho trẻ cảm xúc tích cực khi làm bất kỳ việc gì.
Những cách mẹ có thể giúp bé tăng chỉ số EQ
Những bé có EQ cao thường học giỏi, nghe lời bố mẹ, khỏe mạnh, vui vẻ, thông minh
Chỉ số trí tuệ xúc cảm (EQ) là khả năng hiểu và kiểm soát ngôn ngữ cảm xúc của bản thân. Những bé có thể tự kiểm soát cảm xúc thường nhạy cảm với những biểu hiện của người khác, bé có thể dễ dàng đồng cảm hoặc chia sẻ. Điều này giúp bé có đời sống nội tâm phong phú và có thể làm việc tốt hơn.
EQ rất quan trọng, nó giúp bé kiểm soát sự lo âu và kìm nén được cơn giận… Tất cả những điều này rất quan trọng cho sự phát triển của bé bây giờ và cả tương lai sau này.
EQ không chỉ giới hạn ở sự thấu cảm, mà còn bộc lộ qua trực giác, sức sáng tạo, sự năng động, kiên cường, cân bằng áp lực,... Nếu như IQ học được ở sách vở và trường lớp, thì EQ được rèn luyện thông qua cuộc sống.
Những cấp độ của chỉ số cảm xúc
Nhận biết: Bé có thể nhận biết được chính xác cảm xúc của bản thân lúc này là gì và có thể biết được cảm xúc của mọi người xung quanh.
Thấu hiểu: Sau mức độ nhận biết, bé phải có khả năng hiểu sâu, cặn kẽ những nguyên nhân, hậu quả, tình trạng của cảm xúc trong mình và của những người khác. (Ví dụ: tại sao mình buồn, mình vui, tại sao mình ngoan bố mẹ lại quý...)
Đáp lại: Khi trẻ thấu hiểu cảm xúc của mình và người khác, trẻ sẽ có khả năng mô tả và đáp lại cảm xúc của mình, của người khác. Chính điều này khiến bé thông cảm và biết chia sẻ tâm tư, suy nghĩ với người khác.
Làm chủ: Điều này vô cùng quan trọng cho sự phát triển của bé. Khi bé có thể làm chủ, học cách chế ngự cảm xúc của mình thì khả năng bé phát triển tư duy rất cao, bé sẽ hòa đồng, có những ứng xử hợp lý trong cộng đồng.
Những bé có EQ cao thường học giỏi, nghe lời bố mẹ, khỏe mạnh, vui vẻ, thông minh (Ảnh minh họa)
Những cách làm tăng chỉ số EQ
EQ hình thành ngay cả khi bé nằm trong bụng
Nhiều bà mẹ “nhăm nhe” phát triển chỉ số quan trọng này từ khi con mới đang nằm trong bụng mẹ. Chị Thanh Loan (Trần Hưng Đạo, TP HCM) là một ví dụ. Chị kiên trì áp dụng những phương pháp khoa học giúp bé thông minh như nghe nhạc cổ điển.
“Mỗi ngày mình dành thời gian nghe nhạc cổ điển, mình cảm thấy những cái đạp hưởng ứng của con ngay từ trong bụng. Mình hiểu, con thấy thoải mái khi nghe những âm thành tuyệt với này”, chị chia sẻ.
Ngoài âm nhạc, mình có thể dành thời gian để thủ thỉ, nói chuyện, tâm sự với bé. Ví dụ, bố mẹ yêu con như thế nào, kỳ vọng sau này về con ra sao, kể cho bé phòng mới của bé sẽ trông thế nào, nhiều gấu bông, ô tô đồ chơi... bạn có thể kể cho bé một ngày làm việc rồi giải trí của mẹ…
Lắng nghe và đồng cảm với con
Chị Nguyệt Hà (Minh Khai, Hà Nội) là mẹ của hai bé 7 tuổi và 10 tuổi. Hai bé học rất tốt, thông minh, và đều làm lớp trưởng trong lớp học của mình. Gia đình và thầy cô đều nhận xét: các bé vâng lời, ngoan ngoãn và yêu thương mọi người.
Chị Nguyệt Hà chia sẻ, ngay từ khi mang bầu đặc biệt là bé thứ 2, chị rất hay tìm sách báo đọc để biết cách chăm sóc bé và chị nhận thấy tầm quan trọng của việc phát triển EQ.
Chị áp dụng và nhận thấy một trong những phương pháp tuyệt vời để hiểu con chính là sự lắng nghe. Khi bố mẹ hiểu bé thì sự đồng cảm cũng từ nó mà nảy sinh.
Đồng cảm không có nghĩa là bất cứ việc làm, hành động, suy nghĩ nào của con mình cũng hoàn toàn đồng ý, sự đồng cảm giúp bé hiểu được cảm giác khi được bố mẹ hiểu rõ suy nghĩ quan điểm của mình. Nếu luồng suy nghĩ đó là đúng, bé vô cùng tự tin và hài lòng với bản thân khi bố mẹ ghi nhận. Còn ngược lại, điều này vẫn giúp bé tăng chỉ số trí tuệ cảm xúc khi thấy bố mẹ dỗ dành và khuyên nhủ bé.
Khuyến khích bé biểu lộ cảm xúc
Một lần vợ chồng chị Liên (Lĩnh Nam, Hà Nội) đang nấu cơm dưới phòng, chị nhờ Bin lên phòng lấy điện thoại cho mẹ. Khi lên bé trông thấy một người lạ đột nhập vào nhà. Bé sợ hãi chạy xuống, một lúc sau thì bé mới hổn hển nói với bố mẹ.
Chồng chị chạy lên thì kẻ lạ đã cao chạy xa bay cùng với chiếc laptop và mấy cái điện thoại để ngay trên bàn. Bố Bin mắng tới tấp vì: “Mồm đâu mà không mở ra, sợ gì mà tè cả ra quần thế kia? Nhát thì nhát vừa vừa chứ”.
Trước câu nói của bố, chàng trai 10 tuổi bưng mặt khóc. Vậy là từ đó Bin chẳng bao giờ dám lên trên tầng 1 mình; kể cả đi toilet, bé cũng để mở cửa cho đỡ sợ. Cứ có dịp nào đó, bố Bin lại khơi lại chuyện này và trêu con.
Tuy chuyện khơi lại chỉ để con linh hoạt, mạnh dạn hơn nhưng việc phủ nhận nỗi sợ, trêu chọc con không giúp được gì cũng không thể ngăn chặn nỗi sợ hãi quay lại mà chỉ khiến bé bị mệt mỏi, ức chế.
Bố mẹ nên trấn an con, nói rằng bạn hiểu được cảm giác của bé và trò chuyện để bé có thể tự do giải tỏa cảm xúc của mình. Làm vậy con sẽ hiểu được rằng mình không cô đơn và bố mẹ sẽ đồng hành cùng bé trong mọi trường hợp.
Và khi biết cảm xúc của mình được chấp nhận, tôn trọng, bé sẽ thoải mái, tự tin hơn. Điều này tạo điều kiện cho con đủ tỉnh táo và tự tin để giải quyết vấn đề.
Dạy con qua những câu chuyện
Mỗi ngày bố mẹ nên dành thời gian để kể cho con nghe những mẩu chuyện nhỏ để con hiểu và chủ động tạo nên cảm xúc trong mình. Nghĩ ra tình huống và dạy con tiết chế cảm xúc. Ví dụ, thấy bạn ngã, bé không nên cười trêu lại mà nên chạy ra để nâng bạn.
Cách cải thiện EQ hiệu quả nhất
Chỉ số EQ? Làm sao để tăng nó?
Diễn tập giúp bé tăng EQ
EQ & Hạnh Phúc:
(ST)
