1
Khi đi vào rừng hoặc nhiều cây cối vào những mùa mưa thường hay gặp vắt. Nó thích thịt người lém. Chia sẽ nhé:
Vắt là con gì?
Vắt là con vật giống như con giun nhỏ, dài 2-5cm, có giác bám ở đầu và đuôi. Chúng di chuyển bằng cách “co đi, co lại” thân mình với 33 đốt sống. Vắt kém chịu lạnh, chỉ thích hợp ở nhiệt độ 24-28C. Khi hút máu, vắt bơm một chất chống đông máu là hirudin vào cơ thể con mồi và có thể hút một lượng máu lớn gấp... tám-mười lần trọng lượng cơ thể. Trung bình phải mất đến 20-60p vắt mới hút được no máu và nhả con mồi. Vắt bám vào da khá chặt, với lực hút của giác bám lên tới trung bình ~150-250gr, làm chúng ta khó mà vẩy nó ra khỏi tay.
Vắt thường đi tìm mồi từ 5-8 giờ sáng hoặc từ 17-19 giờ tối. Thường sau cơn mưa, vắt bủa ra rất nhiều tìm mồi vì nền nhiệt môi trường giảm, vắt dễ phát hiện con mồi máu nóng hơn. Vắt thường chọn nơi có nhiệt độ cao hơn như phần sau gối, đùi, bẹn, lưng, nách, cổ…để hút máu. Vắt có khả năng leo trèo trên giày, quần áo để tìm những nơi không bôi thuốc và nơi có thể chui vào cơ thể người. Tôi không biết vắt có nhảy được không, nhưng rất nhiều trường hợp chúng bám được vào cổ tôi không biết từ đâu (!).
Rừng rậm rạp, nơi ở của vắt sinh sống
Đa số trường hợp khi vắt bắt đầu cắn và bơm chất hirudin ta sẽ cảm thấy ngứa. Sau đó thì hầu như hết ngứa, chỉ còn lại cảm giác hơi gai. Nếu bạn bỏ qua giai đoạn ngứa mà không tìm bắt thì vắt sẽ bắt đầu hút máu. Ở giai đoạn này, bạn có bắt được vắt ra thì máu sẽ vẫn cứ chảy thêm 10-15p nữa.
Vắt tuy xấu xí nhưng có tác dụng chữa bệnh và được dùng để trị bệnh hơn 2000 năm. Các hoạt chất tiết ra từ vắt có nhiều tác dụng tốt cho hệ tuần hoàn. Vắt và đỉa chữa bệnh hiện tại được rao bán 8USD/con, chưa kể tiền gửi (!)
Cách xử lý
Khi bị vắt, đỉa cắn bạn hãy dùng nước muối pha loãng nhỏ vài giọt vào để chúng nhả ra mà lại sát trùng được vết thương. Nếu bạn quên không mang theo nước muối hay thuốc đặc trị bạn có thể dùng nước bọt cho vào chỗ chúng đang bam, chúng sẽ sợ và nhả ra.
Trong vết cắn có chứa chất Hirudin của vắt, đỉa làm chảy máu liên tục, nước bọt sẽ giúp máu bạn đông lại, trong trường hợp máu không ngừng chảy thì bạn phải dùng thuốc lào rịt vết thương lại.
Lửa có tác dụng hữu hiệu nhất trong việc bắt các côn trùng này phải nhả bạn ra. Dùng một cây nhang, một điếu thuốc cháy dở hơ vào chúng, cẩn thận kẻo bị bỏng. Sức nóng sẽ buộc chúng bỏ cuộc, rơi xuống đất và tự rút ngòi ra. Nếu vội vã dứt chúng, ngòi có thể vẫn cắm vào da thịt, lúc đó phải dùng nhíp gắp ra. Bạn cũng có thể dùng các chất như cồn, xăng, dầu nóng... nhỏ một giọt vào chúng, chúng sẽ tự động nhả ra. Những chất này có tác dụng chậm hơn lửa,thường cần khoảng 5 phút.
Trường hợp bị đỉa cắn thì hãy lấy lá cây cỏ Lào vò nát dịt vào sẽ cầm máu ngay và đỡ ngứa, làm như vậy còn có tác dụng chống viêm.
Khi bị rết cắn, trước hết phải lấy vải, dây hay kiếm cái gì để buộc vào phía trên vết cắn (thắt ga-rô), hạn chế nọc rết truyền về tim. Sau đó tìm bắt ngay một con Gà, dùng ngón tay móc họng Gà lấy nước dãi rồi bôi vào vết rết cắn. Làm như thế hai hay ba lần thì cơn đau sẽ dịu bớt. Nếu không có gà thì có thể lấy dớt ốc thay thế
Lưu ý: Bạn nên xát trùng vết thương để giảm nguy cơ lây nhiễm bênh bằng cách:
Rửa vết cắn bằng xà bông hay nước muối loãng rồi xát cồn hoặc các loại thuốc xát trùng khác
Lấy một viên Aspirin nghiền nát trộn với vài giọt nước và đắp lên vết chích côn trùng sẽ làm nơi ấy không bị nổi mận và giảm ngứa. Cũng có thể thấm ướt chỗ bị chích rồi chà viên aspirin lên đó.
Dùng nước đá đặt lên vết cắn khoảng 5 phút - Trộn một ít bột nổi (baking soda) vào nước rồi thấm vào bông gòn hay khăn giấy rồi đắp lên vết cắn từ mười đến hai mươi phút
Chống vắt
Trên các trang web có rất nhiều biện pháp và thuốc chống vắt được đưa ra. Về thuốc chống vắt ta có khá nhiều: xà phòng, dầu khuynh diệp, muối, vôi, dấm, chanh, thuốc DEP, thuốc chống côn trùng chứa hoạt chất DEET vv… Ngoài thuốc ra, ta có biện pháp che kín thân thể bằng tất, trùm ngoài ống quần. Hoạt chất DEET chống vắt rất hiệu quả và được sử dụng làm thành phần chính trong nhiều loại thuốc chống văt. Nếu bạn thấy thành phần DEET trong thuốc khoảng từ 13-30% là ổn.
Rất nhiều bạn phàn nàn sử dụng một số thuốc chống vắt (DEP, Soffell, kể cả DEET vv..) không hiệu quả. Tôi cho rằng đó là do nhiều bạn đã sử dụng thuốc chưa đúng cách. Quả thực là vắt đeo bám dai và có thể tìm đường vượt qua ‘hàng rào thuốc’. Tuy nhiên để chống vắt hiệu quả, các bạn cần lưu ý một số kỹ thuật sau:
- Bôi thuốc chống vắt bên trong: cả bàn chân cho đến gối (khi thời tiết khô), thậm chí cả phần đùi cho đến hông (khi có mưa), tai, cổ và vai, cánh tay, nách;
- Bôi thuốc chống vắt bên ngoài: các khe buộc giây, cổ giày, tất, phần ống quần, vai áo, mũ. Bên ngoài bạn có thể dùng xịt muỗi cho dễ thao tác.
- Cho ống quần vào trong tất. Bạn nên sử dụng loại quần vải 100% nylon mỏng, ít thấm, mau khô thì tôt hơn.
- Chú ý phát hiện những con vắt bò trên quần, áo để búng đi. Đó là những con nguy hiểm vì chúng sẽ chui vào người qua thắt lưng, nẹp áo của bạn.
- Khi phát hiện bị vắt cắn, nên loại bỏ nó càng sớm càng tốt.
Kỹ thuật loại bỏ vắt
Không nên: loại bỏ vắt đang như dùng tay dứt, muối, lửa, hoá chất. Vì như vậy vắt sẽ tiết dịch trong ruột ra làm vết cắn bị nhiễm trùng, lâu khỏi.
Nên: dùng đầu ngón tay miết sát da và gạt đầu nhỏ (đầu hút máu) của vắt, sau đó gạt tiếp đầu kia của vắt, rồi vẩy nó đi trước khi nó bám lại vào ngón tay bạn. Đây là kỹ thuật tôi học được trên mạng, đã áp dụng và thấy rất hiệu quả.
Xử lý vết cắn gây chảy máu nhiều:
Ta có thể xử lý như sau: 1. lấy ra sẵn một miếng băng dính, 2. rửa vết thương, 3. dùng ngón cái ấn vào miệng vết thương cho máu tạm ngưng chảy, 4. Dính băng vào vết cắn. 5. sau 15p kiểm tra vết thương, nếu cần thay băng mới.
Cuối cùng, ở khu vực có quá nhiều vắt, sau khi mưa, bạn đừng ỷ lại vào thuốc chống vắt mà lưu ý:
· Không ngồi nghỉ nơi rậm rạp, trên mặt đất, lá mục. Nên chọn chỗ thoáng và mỏm đá để ngồi.
· Không đứng, ngồi lâu tại khu vực nhiều vắt, kể cả khi đi tiểu (!),
· Xua đuổi vắt khỏi một khu vực bằng cách: quét hết lá mục, xịt thuốc muỗi, hoặc rắc muối lên mặt đất, đốt lửa-xông khói.
Một điều cuối cùng và rất quan trọng:
Vắt không nguy hiểm đến tính mạng bạn! Hãy đừng vì tránh vắt mà lơ là những nguy hiểm lớn gấp nhiều lần, kể cả bị muỗi đốt!
Một kinh nghiệm chống vắt rất hay học được của người dân tộc thiểu số Tây Nguyên, xin chia sẻ để mọi người cùng biết, đó là: MUỐI.
Nhiều lần đi rừng, tôi thấy người dân tộc thiểu số (họ thì làm gì có thuốc DEF, làm gì có tất chống vắt), thường chỉ đi dép, loại dép nhựa mềm, có độ bám dai và thuận lợi khi đi qua ngầm, qua suối. Chính điều này lại giúp ta thuận lợi hơn khi bắt con vắt ra khỏi chân. Vì nếu khi đi tất, việc tháo tất ra để lấy con vắt mất nhiều thời gian và phức tạp hơn nhiều !.
Và họ thường mang theo một gói muối hột. Muối trong rừng quả là cần thiết. Này nhé, muối có thể ăn với rau rừng (thêm tí bột ngọt và ớt xanh thì tuyệt, chậc...chậc.... ), ăn với cá, cua, ếch...nướng.
Song ngạc nhiên hơn là khi bị vắt cắn, họ chỉ việc lấy vài hạt muối xoa thẳng vào chỗ con vắt đang cắn, lập tức, con vắt co dúm lại và rơi ra. Chỗ vết thương bị vắt cắn cũng không ngứa và chảy máu nhiều (thậm chí coi như được sát trùng 1 lần nhờ muối).
Thế nào ? các bạn thấy tuyệt cú mèo chưa ?
Trước đây ở rừng, làm gì có thuốc chống vắt nên giò cẳng đầy thẹo, vắt cắn hả, bắt ra chỉ có đắp thuốc rê 1 tý cầm máu ngay. Mời các bạn tiếp tục đi... Xung rồi đó vào rừng chơi thôi, nhưng sẽ đi trước mùa mưa.
Kinh nghiệm chống vắt khi đi rừng
Ở các tỉnh phía Bắc còn có loài Vắt xanh chúng sống trên những chiếc lá cây. đây là loài sinh vật sống nhờ vào hút máu người và động vật rừng. Tuy nhiên chúng củng là sinh vật chỉ thị cho môi trường vì chúng rất dễ bị biến mất khi môi trường sống của chúng có những biến đổi do phá rừng, phát quang làm nương rẫy...
Đối với lòai Vắt đất (chúng sống chủ yếu dưới đất) bạn có thể dùng vớ (bít tất) chống Vắt, đi giày và dùng thuốc DEP bôi xung quanh vớ và giày sẽ chống được sự đeo bám của chúng. Tuy nhiên nếu bạn gặp trời mưa hay đi vào các vũng nước. lượng thuốc DEP của bạn sẽ bị rửa trôi và Vắt vẫn có thể đeo bám bạn được. Bạn nên thường xuyên kiểm tra giày, vớ khi đi rừng để tránh bị hút máy.
Khi bạn bị vắt cắn, vết thương thường gây ngứa và rất khó chịu. Đôi khi các vết thương không ngừng chảy máu do chúng đã tiết ra các chất chống đông máu. Bạn nên rửa sạch vết thương và dùng dầu gió xanh bôi lên. Nếu vẫn tiếp tục không cầm máu bạn dùng 1 miếng giấy nhỏ dán lên vết thương và giữ trong vòng 7-8 phút sẽ Ok.
Đi giày, vớ cao để chống vắt
Đối với loài Vắt xanh ở các khu rừng phía Bắc Việt Nam thì rất khó có phương cách giảm thiều sự đeo bám của chúng, hơn nữa chúng cắn rất êm cho nên chi khi chúng no và buông ra khỏi vết cắn và chảy máu thì bạn mới nhận ra. Loài vắt xanh rất hay cắn vào những nơi có nhiệt đô cơ thể cao, nhưng nơi có mạch máu. Mặc dù chúng là những sinh vật Mù hoàn toàn nhưng khả năng cảm nhiệt của chúng rất tuyệt vời do vậy chúng chỉ hút máu các loài động vật máu nóng mà thôi.
Do Vắt là một loài sinh vật chỉ thị của môi trường nên chúng ta có thể bắt chúng lấy mẫu máu trong cơ thể chúng và đem đi phân tích chắc chắn chúng ta có thể biết là khu rừng có vắt đó có những loài động vật máu nóng nào đang tồn tại.
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ info@sotaydulich.com.vn để Ban biên tập www.sotaydulich.com đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Kỹ năng phòng tránh và xử lý khi bị côn trùng cắn
Mùa hè là mùa của du lịch. Cho trẻ về quê làm quen với ruộng đồng hay lên rừng làm quen với cây cối. Vậy làm sao để những bảo vệ gia đình trước những con vật như rết, đỉa,vắt…. Chúng luôn tồn tại và là nỗi lo cho những người đi du lịch.
Nọc độc của một số loài chân đốt chứa chất độc thần kinh hoặc men gây sưng phồng còn có thể gây triệu chứng toàn thân như sốt, lạnh, buồn nôn,... Để hạn chế được đó rủi ro dưới đây sẽ là một số cách để phòng ngừa rết, đỉa, vắt khi đi du lịch.
Phương pháp phòng chống
Mặc quần dài, đi tất chống vắt có bán ở các cửa hàng phục trang du lịch, đi giày cao trên mắt cá chân hoặc ủng (nói chung trang phục của bạn càng kín càng tốt)
Xịt hoặc bôi thuốc đuổi côn trùng, bôi xung quanh tất và giầy thuốc DEP để chống vắt, đỉa.
Trước khi đi bạn có thể uống thuốc B1, người của bạn sẽ tiết ra mùi thuốc khiến cho các loài côn trùng lảng tránh.
Thuốc tẩy quần áo thường tiết ra mùi khiến các loài côn trùng không dám đến gần, loại thuốc tẩy này thường có ở trong các bể bơi rất nhiều.
Nên mang theo một chai nước muối pha loãng.
Hái lá và cành non cây cỏ Lào, vò nát, xát vào da, từ đầu gối xuống khắp bàn chân, trước khi lội xuống ruộng. Làm như vậy, đỉa sẽ không dám cắn bạn.
MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:
Cách chữa ong cắn
Mùa hè, nhiều hoa nở, đàn ong hoạt động tích cực nên nguy cơ người bị ong đốt tăng lên, đặc biệt vùng rừng núi, vì vậy chúng ta cần cảnh giác đề phòng ong đốt. Khi bị ong đốt, tùy theo loại ong mà người bệnh sẽ bị đau, sưng nề hoặc có thể bị nhiễm nọc độc của ong và tùy theo loài ong mà nọc độc ít hay nhiều.
Chẳng hạn, ong mật gần như không độc nhưng có loài như ong vò vẽ, ong đất nọc độc có thể gây chết người chỉ với độ 10 vết đốt. Trong nọc độc của ong có loài có các chất: melittin có thể gây tan máu, apmin gây ngộ độc thần kinh, histamin gây giãn mạch, tăng thoát dịch, sưng, phù nề, dopamin gây ngộ độc thần kinh…
Vì vậy khi bị ong đốt cần nhanh chóng đưa người bệnh ra khỏi khu vực có ong. Nếu là ong độc đốt thì cần nhanh chóng đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời tránh chậm trễ sẽ nguy hiểm tính mạng. Nếu là ong mật đốt hoặc vết đốt ít, dùng nhíp nhổ tóc hoặc cạnh sắc của miếng bìa, thẻ điện thoại… để lấy ngòi ong ra, trong khi chờ đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để khám, có thể dùng một số loại thảo dược sẵn có sau đây để giảm đau, chống sưng nề cho người bệnh.
Bài 1: 30g lá hẹ hoặc 30g hạ khô thảo tươi hoặc lá bán hạ tươi, hoặc 50 – 100g lá bầu ta, hoặc 30 – 50g lá đậu ván trắng hoặc lá bạc hà tươi giã nát đắp vào chỗ bị ong đốt giúp giảm đau, giảm sưng nề.
Bài 2:1 đóa hoa tươi (bất kể là hoa gì), lấy xát vào chỗ bị đốt giúp giảm sưng ngay.
Bài 3: 15g lá phù dung tươi, thêm vào một ít muối ăn, đem giã nát, rồi đắp vào vết đốt.
Bài 4: vắt lấy một ít sữa mẹ (người mẹ đang nuôi con bú), bôi vào vết đốt giúp giảm đau, giảm sưng nề.
Bài 5: lá cúc vò nát, xát vào vết đốt mỗi ngày 5-7 lần.
Bài 6:1 củ khoai sọ sống, cắt miếng xát vào vết đốt giúp giảm đau.
Cách chữa kiến cắn
Sơ cứu vết cắn
Tránh xa khu vực kiến lửa, sau đó làm dịu vết cắn với xà phòng và nước, rồi đó dùng một cục đá chườm khoảng 10 phút.
Có thể dùng thuốc mở trị côn trùng đốt để làm giảm cảm giác đau buốt hay đơn giản hơn lấy chút nước bọt bôi lên.
Nếu vết cắn rộp lên thì bạn đừng chọc vỡ nó, hãy lấy miếng gạc đặt nhẹ lên vì nếu vết rợp vỡ có thể dẫn tới nhiễm trùng.
Ngăn chặn kiến lửa cắn
Kiến lửa có tính bầy đàn rất cao, chúng thường chỉ tấn công khi tổ của chúng có dấu hiệu nguy hiểm. Nọc của một số loài kiến có thể gây ra những vấn đề như: chóng mặt hoa mày, thở gấp…Sự phản ứng của cơ thể phụ thuộc vào hệ miễn dịch của người bị đốt và thường nặng hơn nếu đó là người già, trẻ nhỏ hay người ốm bênh. Vì thế, ngăn ngừa kiến đốt cũng là cách đơn giản nhất để bảo vệ sự an toàn cho sức khỏe.
Hãy tạo cho trẻ thói quen tránh xa những nơi có tổ kiến. Ngoài ra, bạn nên thường xuyên kiểm tra những khu vực mà kiến có thể làm tổ và tốt nhất là nên dọn sạch khi phát hiện chúng.
Nếu kiến leo lên chân hay tay bạn, hãy nhanh chóng chặng đứng chúng trước khi chúng tấn công.
(ST)
