Các loại cá biển tốt cho sức khỏe

Hải sản, như cá và các loại sò ốc, rất đa dạng và vốn có hàm lượng cholesterol cao, nhưng ăn hải sản hai lần một tuần sẽ không gây ảnh hưởng xấu đến lượng cholesterol trong máu của bạn. Hơn nữa, hải sản sẽ cung cấp cho bạn với các khoáng chất có giá trị và axit béo omega-3.

Cá mòi

Cá mòi là một trong những thực phẩm giàu dinh dưỡng nhất, chúng chứa một lượng lớn omega-3 giúp điều hòa cholesterol trong máu và cải thiện sự khỏe mạnh của máu. Cá mòi cũng là thực phẩm tốt cho trí não. Ngoài ra, cá mòi là số ít hải sản mà bạn có thể ăn hết tất cả bộ phận của chúng. Cá mòi không ảnh hưởng nhiều thuốc trừ sâu hay hóa chất thủy ngân. Do kích thước nhỏ và tuổi thọ ngắn, chúng hấp thụ một số lượng rất nhỏ các chất gây ô nhiễm này.

Cá thu

Cá thu là một loại cá nhỏ khác rất có ích. Giàu omega-3 (gấp hai cá hồi) và selen, cá thu tốt cho hệ thống miễn dịch. Selen hoạt động cùng các protein trong cơ thể để tạo thành các enzym chống oxy hóa và bảo vệ bạn chống lại những ảnh hưởng của ngộ độc thủy ngân.

Cá rô phi

Cá rô phi là loại cá rất phổ biến do sự sẵn có, giá cả phải chăng và hương vị thơm ngon. So với các hải sản khác, cá rô phi chứa ít cholesterol và cũng ít natri và chất béo bão hòa. Axit béo omega-3 trong cá rô phi đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe tim mạch, duy trì huyết áp, phát triển não và chức năng tâm thần và có thể làm giảm nguy cơ ung thư nhất định. Nếu có thể, chọn cá rô phi tự nhiên vì cá nuôi không nhiều omega-3 và omega-6.

Trước đây các bà nội trợ rất ngại đi chợ mua cá vì tốn thời gian chế biến. Tuy nhiên gần đây, những dịch vụ làm cá sẵn ở các chợ và siêu thị đã thay đổi thói quen đi chợ của nhiều người. Nhiều loại cá mới, cá nhập cũng góp phần tạo sự tò mò và thay đổi thói quen ẩm thực của người tiêu dùng. Nhiều loại cá biển của Việt Nam lẫn cá nhập đã tạo nên sự phong phú trong các bữa cơm gia đình. Cá biển cũng được phân loại theo những tiêu chuẩn riêng: vị trí đánh bắt; nguồn cung cấp thực phẩm - cá ăn phiêu sinh vật, ăn thịt hay ăn tạp…

Bà Lê Thị Thanh Lâm, phó giám đốc Công ty phát triển kinh tế biển Duyên Hải nhận xét: "Ngày càng có nhiều gia đình có mức sống cao chọn cá biển cao cấp làm thực phẩm. Do đó, một số loại trước giờ chỉ xuất khẩu đang quay ngược về thị trường nội địa như ngừ đại dương, cá mú, cá gộc…”.

Quy trình bảo quản quyết định lớn đến giá trị thương phẩm của cá biển. Bà Thanh Lâm cho biết: “ Ở các nước, ngư phủ đầu tư hệ thống kho cấp đông ngay trên tàu, nhưng ở ta chỉ làm được tới mức trữ lạnh”. Một mẻ cá sau khi đánh bắt, ngư dân có nhiều cách xử lý: xẻ khô, hấp hoặc được trữ lạnh bằng nước đá và muối hột trong khoảng 15 ngày, tuỳ theo thời hạn quay vào bờ, sau đó được đưa đến nhà máy sơ chế, phân loại rồi cấp đông. Nhiệt độ cấp đông phòng lạnh - 400 C, sản phẩm sau cấp đông - 180 C rồi mới đưa đến tay các nhà phân phối.

Nhiều người tiêu dùng có thói quen chọn cá "nguội", còn máu chảy là cá tươi. Trong khi đó, bà Lâm khuyên "cá biển khi tới nơi phân phối lẻ đã qua ít nhất hai khâu: trữ lạnh (ở biển) và cấp đông (ở nhà máy), do vậy nếu rã đông lần nữa thì thời gian bảo quản sẽ ngắn hơn, giá trị sản phẩm chỉ còn khoảng 80 - 90% mà các bà nội trợ không phải ai mua về đều dùng ngay".

Một bà nội trợ nói: "Nhà tôi đi chợ một lần/ tuần, thực phẩm dùng suốt nguyên tuần nhưng tôi có thói quen chọn cá biển hấp hơn loại khác. Do cá hấp được nấu chín ngay trên biển, lúc mới vừa đánh bắt xong, chất dinh dưỡng chắc chắn nhiều hơn cá trữ lạnh- cấp đông. Tuy nhiên, khi dùng cá hấp tôi thường bỏ ruột, phần đầu".

Theo các nhà khoa học, năng lượng cung cấp của cá biển từ 90 -120 Kcal/100g, gần bằng so với thịt nhưng người ta biết nhiều đến cá biển như là loại thực phẩm cung cấp "chất béo an toàn". Trong 100g cá biển có từ 5 - 6g lipid, lượng chất béo này cao hơn thịt gà, lại là những acid béo không no (khác với thịt heo, bò: acid béo no). Do vậy hầu như thịt cá không chứa cholesterol. Mặt khác, những acid béo không no này còn chứa nhiều thành phần tốt cho trí não, hệ tim mạch. Một trong số đó là DHA, acid omega 3, có nhiều trong cá thu, nục, cá đối … Hai thành phần này bổ sung lượng chất dinh dưỡng nuôi não bộ trẻ em, hệ thống tim mạch của người lớn. Các bác sĩ dinh dưỡng thường khuyên: "Trong 3 tháng đầu, thai phụ nếu sử dụng thường xuyên cá biển, thì đứa trẻ khi sinh ra có não bộ phát triển tốt hơn những đứa khác”. Ðặc biệt, thành phần vitamin A trong cá biển cao hơn hẳn cá đồng, thịt gia cầm và tương đương thịt heo, thịt bò.

Không phải bất cứ loại cá biển nào có trọng lượng lớn thì lượng lipid tập trung nhiều, bác sĩ Ðào Thị Yến Phi, Trung tâm dinh dưỡng TP.HCM cho biết: “Ở những khu vực biển khác nhau và tùy nhóm cá mà mỗi loại có lượng lipid khác nhau. Thông thường lipid tập trung nhiều ở những loại sống trong lưu vực nước có nhiệt độ lạnh, thuỷ triều ít biến đổi đột ngột. Chẳng hạn trong 100g phi lê cá hồi có 5,3g lipid; trong khi đó cá ngừ là 0,3g lipid/100g (theo Thành phần dinh dưỡng thức ăn Việt Nam)”.

5 loại cá biển nên cẩn thận khi ăn

Có 5 loại cá: cá thu to, cá mập, cá kiếm, cá pecca vàng và cá ngừ - đã được Cơ quan Quản lý dược và thực phẩm Mỹ (FDA) liệt vào danh sách những loại cá có lượng thủy ngân cao nhất.

Cá hấp thụ thủy ngân từ nước dưới dạng methyl thủy ngân - một hợp chất thậm chí còn độc hơn cả chất gốc. Methyl thủy ngân nguy hiểm đối với sức khỏe con người vì nó tích tụ trong cơ thể, gây ra nguy hiểm cho não và hệ thần kinh, đặc biệt là hệ thần kinh của trẻ nhỏ và bào thai. Thủy ngân còn có thể ảnh hưởng đến thận và gan.