1
Ung thư tế bào đáy là gì?
Ung thư tế bào đáy là thể thường gặp nhất của ung thư da, chiếm hơn 90% tất cả các loại ung thư da ở Mỹ. Loại ung thư này hầu như không di căn đến những phần khác của cơ thể. Tuy nhiên, khi nó phát triển và xâm lấn có thể gây tổn thương mô xung quanh.
Những yếu tố nguy cơ nào làm phát triển bệnh
Màu da sáng (da trắng) và sự tiếp xúc ánh nắng mặt trời yếu tố quan trọng trong việc phát bệnh ung thư tế bào đáy. Tuy nhiên, khoảng 20% ca xảy ra ở những vùng không phơi bày dưới ánh nắng mặt trời như ngực, lưng, cánh tay, chân và da đầu. Mặt vẫn là vị trí thường thấy nhất của bệnh ung thư tế bào đáy. Sự duy yếu hệ thống miễn dịch do bệnh hay do thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tia cực tím có trong ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính của ung thư da. Tia cực tím nhân tạo như đèn cực tím và tắm nắng cũng là nguyên nhân gây ung thư da. Nơi ở cũng là yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư da. Những người sống ở khu vực ánh nắng mặt trời có tia cực tím ở mức cao dễ mắc bệnh ung thư da. Trên toàn thế giới, tỉ lệ ung thư da cao nhất ở Nam Phi và Úc, những nơi này nhận tia cực tím rất cao.
Ngoài ra, ung thư da còn liên quan đến thời gian tiếp xúc tia cực tím. Ung thư da thường xuất hiện sau tuổi 50, nhưng những tổn thương do ánh nắng mặt trời thì có thể phát bệnh sớm hơn. Vì vậy, sự bảo vệ trên da nên bắt đầu từ nhỏ nhằm để phòng ngừa ung thư da sau này.
Ung thư tế bào đáy như thế nào?
Ung thư tế bào đáy bắt đầu là một u nhỏ lồi lên và trên bề mặt thường có những mao mạch nhỏ gọi là điểm giãn mao mạch. Cẫu tạo như một đốm, thường có màu sáng hay óng ánh, thỉnh thoảng gọi là hạt trai. Thường khó khăn để nói là ung thư tế bào đáy từ một u lành như nốt ruồi có màu đỏ mà không thực hiện sinh thiết. Vài ung thư tế bào đáy chứa sắc tố melanin nên tổn thương có màu tối hơn.
Ung thư tế bào đáy phát triển chậm, từ vài tháng đến thậm chí vài năm để gia tăng kích thước. Mặc dù di căn là hiếm gặp, ung thư tế bào đáy có thể làm tổn thương hay biến dạng mắt, tai, mũi nếu nó phát triển gần những vùng này.
Chẩn đoán ung thư tế bào đáy
Để chẩn đoán chính xác ung thư tế bào đáy bác sĩ thường lấy trọn hay một phần khôi u qua sinh thiết. Việc sinh thiết thường là lấy mẫu bằng cách tê tại chỗ.Phương pháp này còn được gọi là cạo sinh thiết. Mảnh da được lấy sau đó quan sát dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư.
Điều trị ung thư tế bào đáy
Có nhiều cách điều trị thành công ung thư tế bào đáy với tỉ lệ trên 90%. Mục đích của bác sĩ lấy đi u và phá hủy mô ung thư với sẹo càng nhỏ càng tốt. Để có một phác đồ điều trị tốt nhất cho mội bệnh nhân bác sĩ xem xét: vị trí khối u, nguy cơ sẹo hóa (cơ địa sẹo lồi?), tuổi, thể trạng, và bệnh sử.
Các phương pháp điều trị ung thư tế bào đáy gồm
Phương pháp nạo và làm khô: Các bác sĩ da liễu thích phương pháp này, phương pháp này gồm: Nạo tế bào đáy ung thư bằng một dụng cụ giống như cái muỗng (gọi là curette). Làm khô bằng một dòng điện để kiểm soát chảy máu và diệt những tế bào ung thư còn lại. Da lành không cần khâu. Kỹ thuật này phù hợp với những u nhỏ ở những vùng không quan trọng như thân và tứ chi.
Phẫu trị: khối u được cắt bỏ và khâu lại.
Xạ trị: các bác sĩ thường sử dụng tia xạ điều trị ung thư da ở những vùng khó áp dụng phương pháp phẫu trị.
Với phương pháp này nhằm đạt được kết quả thẩm mỹ tốt cần phải thực hiện nhiều lần, từ 25 đến 30 lần.
Phương pháp cắt lạnh: một số bác sĩ được huấn luyện kỹ thuật này đạt được kết quả tốt bằng cách đông lạnh tế bào đáy bị ung thư. Điển hình, dùng nitrogen lỏng làm lạnh và giết tế bào ung thư.
Phương pháp vi phẫu Mohs: Bác sĩ Frederic Mohs tạo ra kỹ thuật này, còn gọi là “ cắt bỏ bằng vi phẫu có kiểm soát”. Phẫu thuật viên lấy từng mảnh nhỏ một cách tỉ mỉ và quan sát trực tiếp những mảnh này trong khi phẫu thuật. Sau đó cắt bỏ và kiểm tra bằng kính hiển vi với sự kiên trì, vì vậy tế bào đáy ung thư có thể được khoanh vùng và lấy ra khỏi cơ thể mà không cần ước tính chiều rộng và sâu của tổn thương.
Phương pháp này lấy mô lành ít nhất có thể được. Tỉ lệ khỏi cao đến 98%. Phẫu thuật vi phẫu Mohs thích hợp với những u lớn, những u này sau khi tái phát sau lần điều trị trước hay những tổn thương ở vị trí trải qua nhiều lần tái phát với những phương pháp điều trị khác, những vị trí đó là: da đầu, trán, tai và gốc mũi. Với những ca cần lấy mô nhiều, phương pháp Mohs thỉnh thoảng cần đến chất plastic phẫu thuật nhằm tái tạo hình dạng tốt nhất sau phẫu thuật.
Dự phòng ung thư tế bào đáy như thế nào?
Tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời đối với những người dễ bị ảnh hưởng là cách tốt nhất giảm nguy cơ bị ung thư da. Sự kiểm tra đều đặn bao gồm tự theo dõi và khám bác sĩ đều cũng là ý kiến tốt cho người có nguy cơ cao. Những người mà đã bị bất kể loại ung thư da nào nên kiểm tra định kỳ. Cách dự phòng chung:
Hạn chế những trò chơi, nghỉ ngơi dưới ánh nắng mặt trời.
Tránh phơi bày da dưới ánh nắng mặt trời lúc đỉnh cao (khoảng giữa trưa) mà không bảo vê.
Đội nón rộng vành và che kín khi ra ngoài dưới ánh nắng mặt trời.
Thường xuyên dùng những loại thuốc chống nắng không thấm nước chứa chất cản tia cực tím có độ SPF là 30 hay cao hơn.
Thực hiện kiểm tra đều đặn và báo cho bác sĩ biết bất kỳ những dấu hiệu nghi ngờ hay thay đổi tổn thương.
(St)
