Việc tập luyện Karate hiện đại được chia làm ba phần chính:
+ kỹ thuật cơ bản ("Kihon" 基本 theo tiếng Nhật)
+ Quyền ("Kata" 型)
+ và t���p luyện giao đấu ("Kumite").
- Kihon được tập luyện từ các kỹ thuật cơ bản như kỹ thuật đấm, đá và các thế. Đây là thể hiện "mặt chung" của môn võ mà phần lớn mọi người thừa nhận.
- Kata là các bài mẫu vận động và chiêu thức thể hiện các nguyên lý chiến đấu trong thực tế. Kata có thể là chuỗi các hành động cố định hoặc di chuyển nhằm vào các kiểu tấn công và phòng thủ khác nhau. Mục đích của Kata là hệ thống hóa lại các đòn thế cho dễ nhớ dễ thuộc và những bài kata đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp tùy theo trình độ và quá trình tập luyện của môn sinh. Tuy nhiên nó không phải là các động tác múa.
- Kumite là các kỹ thuật đấu đối khán bằng tay chân. Có hai hình thức đấu đối khán trong Karate là đấu va chạm và bán va chạm. Hiện nay, luật Karate thế giới tổ cức cho các kỳ thi dành cho thế giới và khu vực như Seagames, Asiad… chỉ dành cho thể loại đấu bán va chạm. Còn thể loại đấu va chạm chỉ dành riêng cho các giải đấu của hệ phái Kyokushin và một số hệ phái Karate được người Mỹ kết hợp với môn Kickboxing.
Lịch sử Karate - Do Thế Giới
Karate hay Karate-Do (Không Thủ Đạo) là một môn võ thuật truyền thống của vùng Okinawa (Nhật Bản). Karate là nghệ thuật chiến đấu với các đòn đặc trưng như đấm, đá, cú đánh cùi chỏ, đầu gối và các kỹ thuật đánh bằng bàn tay mở.
Karate-Do
空手道
Karate hay Karate-Do (Không Thủ Đạo) là một môn võ thuật truyền thống của vùng Okinawa (Nhật Bản). Karate là nghệ thuật chiến đấu với các đòn đặc trưng như đấm, đá, cú đánh cùi chỏ, đầu gối và các kỹ thuật đánh bằng bàn tay mở. Trong Karate còn có các kỹ thuật đấm móc, các kỹ thuật đấm đá liên hoàn, các đòn khóa, chặn, né, quật ngã và những kỹ thuật đánh vào chỗ hiểm. Để tăng sức mạnh cho các động tác tấn đỡ, Karate sử dụng kỹ thuật xoay hông hay kỹ thuật kime, để tập trung lực năng lượng toàn cơ thể vào thời điểm tác động của cú đánh.
Trước đây, Karate chỉ giới hạn ở Okinawa, môn võ này được gọi là Totei theo ngôn ngữ ở đây, và được viết là 唐手 (tangsho, Đường thủ, tức các môn võ thuật có gốc từ Trung Hoa). Vào thời kỳ Minh Trị, môn võ này bắt đầu được truyền vào lãnh thổ chính của Nhật Bản, thì chữ 唐手 được phát âm theo tiếng Nhật là Karate và giữ nguyên cách viết này. Tuy nhiên, do 唐手 thường bị hiểu không đúng là "võ Tàu", cộng thêm việc môn võ này thường chỉ dùng tay không để chiến đấu, nên người Nhật bắt đầu từ thay thế chữ 唐 bằng một chữ khác có cùng cách phát âm và mang nghĩa "KHÔNG", đó là 空. Tên gọi Karate và cách viết 空手 bắt đầu như vậy từ thập niên 1960. Giống như nhiều môn khác ở Nhật Bản (Trà đạo, Thư đạo, Cung đạo, Kiếm đạo, Côn đạo, Hoa đạo...), Karate được gắn thêm vĩ tố "Đạo", phát âm trong tiếng Nhật là "DO" (viết là 道). Vì thế, có tên Karate-Do (空手道) cho đến ngày nay.
Theo nghiên cứu gần đây, người ta chỉ có thể đưa ra được những giả thiết về nguồn gốc của Karate là do tập đoàn người Hoa từ Phúc Kiến di cư theo con đường thương mại tới Okinawa và định cư tại thôn Kuninda ở Naha. Họ bắt đầu truyền các môn võ thuật Trung Quốc tại đây. Về sau, người dân địa phương kết hợp những kỹ thuật, đòn thế tinh hoa của các môn võ Trung Hoa cùng các điệu múa dân gian của vùng Okinawa tạo nên phương thức chiến đấu nhằm chống lại ách đô hộ hà khắc mà giới cai trị Nhật Bản áp đặt lên dân bản xứ bấy giờ. Tuy nhiên, xuất xứ chính xác của môn võ này còn chưa được xác định, bởi không tìm được thư tịch cổ nào ghi chép về môn võ này. Ngày nay, môn Karate được phát triển khá mạnh trên toàn thế giới và được chia ra rất nhiều nhánh hệ phái khác nhau như: Shotokan Ryu, Shito Ryu, Shorin Ryu, Wado Ryu, Goju Ryu, Kyokushinkai,… Tuy nhiên, hiện tại chỉ có 4 hệ phái được chính thức sát lập vào hệ thống Karate trên toàn thế giới đó là: Shotokan Ryu, Shito Ryu, Wado Ryu và Goju Ryu.
Tuyệt chiêu Karate
- Tuyệt chiêu là gì:
- Là một đòn thế đã được trau đồi công phu và đạt kết quả gần như là tới ngưỡng giới hạn trên của đòn thế đó.
- Lợi ích của việc luyện tuyệt chiêu:
- Chiến thắng bản thân mình: Trong tất cả các chiến thắng thì chiến thắng bản thân mình được cho là vinh quang nhất, nhưng cũng là chiến thắng nhọc nhằn nhất. Luyện thành công một tuyệt chiêu cũng có nghĩa là bạn đã biết cách vượt qua và chiến thắng bản thân mình.
- Học cách đào sâu nghiên cứu: Khi chuyên sâu vào một vấn đề, bạn sẽ cảm nhận được vấn đề đó ở nhiều góc độ khác nhau. Bạn sẽ phải hiểu rõ vấn đề ở mức tổng thể cũng như mức chi tiết. Và bạn cũng sẽ phải đầu tư nghiên cứu nhằm tìm kiếm một lộ trình tối ưu để đi đến đích.
- Tạo “thói quen” thành công: Một khi bạn đã luyện được tuyệt chiêu này, bạn sẽ rất tự tin để luyện một tuyệt chiêu khác. Và dần dần thói quen thành công sẽ xuất hiện trong bạn, cả trong võ thuật lẫn trong cuộc sống đời thường.
- Cảm nhận được sự “viên mãn” trong cuộc sống: Bạn đã là một trong số rất ít những người đang đứng trên “đỉnh”, dù chỉ là trong một khía cạnh nhỏ. Khi đó bạn sẽ có cơ hội “nhìn xuống” để cảm nhận những gì mình đã trải qua. Cuộc sống có nhiều gian nan vất vả nhưng cũng có nhiều niềm hạnh phúc. Và một trong những niềm hạnh phúc đó đến từ việc bạn đã thành công trên con đường đã chọn.
- Khi nào thì nên luyện tuyệt chiêu:
- Sau khi trở thành huyền đai, bạn đã bước vào một nấc thang mới về võ học. Tuy nhiên đây cũng chính là thời điểm bạn cảm thấy lấn cấn nhất về bước đường tiếp theo của mình. Có quá nhiều bài quyền cũng như những đòn thế khiến bạn không biết mình thực sự đang muốn gì. Trở thành một chuyên gia về quyền thuật? Hay trở thành một tay đấm bất khả chiến bại?
- Trong quá trình tìm tòi và suy nghĩ đó, cùng với thời gian, bạn sẽ dần chọn được cho mình một hướng đi tích cực. Và đến một lúc nào đó, ý nghĩ luyện tuyệt chiêu sẽ dần xuất hiện trong đầu bạn. Sẽ có những vấp váp, gian nan trong những ngày đầu khổ luyện. Nhưng với một ý chí phi thường và một niềm tin mãnh liệt, đích đến của bạn sẽ ngày một gần hơn.
- Như thế trong thực tế, thời điểm để bạn quyết định luyện tuyệt chiêu sẽ không bao giờ xác định trước được. Bạn chỉ chắc chắn được một điều rằng: niềm đam mê tập luyện + quá trình tìm tòi suy nghĩ = xuất hiện quyết định luyện tuyệt chiêu.
- Phương pháp tập luyện:
- Luôn luôn nghĩ đến đòn thế trong từng giờ, từng ngày, từng tháng, từng năm,…
- Luôn luôn nghĩ đến đòn thế trong từng hành động, từng cử chỉ, từng ngữ cảnh,…
- Luôn luôn cố gắng thực hành đòn thế ngay khi có thể.
- Luôn tìm tòi, cải thiện để đòn thế nhanh hơn, mạnh hơn, đa dạng hơn,…
- Cảm nhận và ghi lại những thay đổi của bản thân và của đòn thế.
- Lựa chọn đòn thế:
- Trong karate có rất nhiều đòn thế để luyện tuyệt chiêu. Sở thích, điểm mạnh của cơ thể, cùng với quá trình tìm tòi sẽ quyết định tuyệt chiêu nào là phù hợp với người tập.
- Tuy nhiên, xét về tổng thể thì đòn chân (geri), đòn đầu (atama) thường ít được chọn vì tính phổ dụng của nó. Bên cạnh đó các đòn tay nắm (teken, ura teken,…) cũng ít được chọn do tính đột biến (mức độ “quái” của đòn thế) và mức độ sát thương không cao.
- Như vậy đa số các tuyệt chiêu thường rơi vào những đòn tay mở (nukite, ipponken, hiraken, kumade, shuto,…) và một số đòn cùi chỏ (hiji). Những đòn thế này ngoài tính sát thương cao, còn là những đòn phổ dụng, dễ hòa nhập với các hoạt động thường ngày.
Chúc các bạn thành công trên con đường mình đã chọn!
Các thế tấn của Karate
Karate có nhiều thế tấn, chúng được dùng để biểu diễn nghệ thuật và thể thao. Những người chủ trương phòng thủ cũng như những vận động viên thể thao phải tận dụng chúng để tìm dịp tốt nhất để tung ra các cú đá hoặc đánh thích hợp.
Trong Karate, các thế đứng tấn đều tùy thuộc vào động tác của tay và chân. Chính thế đứng của cơ thể sẽ quyết định được sức mạnh của một cú đấm hoặc đỡ. Nếu thế đứng vững và thăng bằng thì động tác tay sẽ rất mạnh và hiệu quả. Một số tư thế đứng tấn cho phép người tập có thể dễ dàng tiến tới phía trước để tấn công hoặc lùi về sau để tránh né. Một số thế khác giúp người tập có thể tung ra các đòn nhanh và mạnh. Các thế đướng không chỉ sử dụng để giao đấu, chúng còn giúp ổn định thể lực khi chúng ta bị mệt và căng thẳng.
Môn võ Karate sử dụng rất nhiều thế đướng tấn, mỗi thế đều có một mục đích khách nhau. cũng cố một số thế đứng tấn rất đơn giản như thế đướng bình thường, trong khi những thế khác đòi hỏi sự phối hợp của cơ thể để giữ thăng bằng và tăng lực cho động tác.
Những thế tấn bình thường
Hãy bắt đầu với những thế tấn đơn giản nhất. Ở đâychúng tôi chia những thế tấn làm 2 loại; loại thế đứng dùng để khởi động kata (bài tập cơ bản) hoặc để cúi chào, và loại bình thường.
Vào lúc bắt đâu buổi tập, các môn sinh sẽ đứng hai chân chụm lại để chứng tỏ họ đang chú ý và sẵn sàng luyện tập. Ở đây cũng ó 2 kiểu đứng:
Heisoku-dachi
Một là hai chân đứng song song, thế này được gọi là Heisoku-dachi.
Musubi-dachi
Hai là kiểu hai gót chân chụm vào nhau, mũi chân hướng ra ngoài gọi là Musubi-dachi.
Các thế đứng bình thường bao gồm các thế đứng hai chân rộng bằng vai.
Heiko-dachi
Nếu hai chân song song thì gọi Heiko-dachi.
Hachiji-dachi
Nếu hai mũi chân quay ra ngoài thì gọi là thế Hachiji-dachi.
Trong thế đứng chữ T (Teiji-dachi) mũi chân sau sẽ hướng ra ngoài, còn mũi chân trước thì thẳng hàng với đầu.
Teiji-dachi
Nếu vẽ thêm một đường dọc theo bàn chân sau, ta sẽ được một chữ L vì vậy đây gọi là thế L hoặc Renoji-dachi
Renoji-dachi
Tất cả các thế đứng nêu trên đều thuộc loại bình thường. Tuy chúng không áp dụng các động tác karate đặc biệt nhưng chúng là thế khở đầu cho những thế võ liên hoàn của Karate.
Những hình ảnh đẹp của Lý Liên Kiệt
(St)