Ý nghĩa của phong tục lì xì trong ngày tết

Lì xì đầu năm bắt nguồn từ đâu và có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống. Dưới đây là những giải đáp cho bạn về một phong tục đẹp trong ngày tết của người Việt

Lì xì đầu năm mới: Tục lệ mang đậm nét văn hóa

Tết Nguyên đán vốn được coi là nét văn hóa đặc sắc của người Việt Nam nói riêng và nhiều dân tộc châu Á nói chung.

Xuân về, khi người lớn tất bật lo cho cái Tết thì sung sướng nhất vẫn là lũ trẻ. Dù là quê nghèo hay nơi phố thị, Tết vẫn là điều gì đó để chúng háo hức mong chờ.

Phong bao nhỏ, ý nghĩa lớn

Ngày Tết trẻ con được nghỉ học, được đi chợ, được mặc áo mới và nhất là chúng được mừng tuổi bằng tiền trong phong bao đỏ chót.

Không biết từ bao giờ tục mừng tuổi đầu năm ra đời để rồi lưu truyền từ năm này sang năm khác và đến giờ vẫn được gìn giữ. Trong những ngày Tết, mọi người đến nhà những người mình yêu quý để thăm hỏi và chúc Tết đồng thời không quên mừng tuổi (lì xì) khi gặp trẻ em hay những người cao tuổi. Mừng tuổi đầu năm như một lời chúc may mắn, sức khỏe và sung túc.

Lì xì là những phong bao màu đỏ bên trong chứa tiền mới, gọi là tiền may mắn. Phong bao tượng trưng cho sự kín đáo, không muốn có sự so bì dẫn đến chuyện xích mích, không vui trong ngày Tết.

Phong bao mừng tuổi còn tượng trưng cho tài lộc, nhiều người nhận được hay cho đi càng nhiều bao lì xì thì càng tin rằng mình đã phát tài phát lộc...

Sáng mùng Một là thời điểm thích hợp nhất để mừng tuổi. Tất cả con cháu trong gia đình tụ hợp lại để chúc thọ ông bà, cha mẹ. Ý nghĩa chính không nằm ở "tiền" mà quan trọng là ở thông điệp, con cháu chúc ông bà bách niên giai lão, ông bà mong con cháu làm ăn phát đạt, ăn nên làm ra, trẻ em thì hay ăn chóng lớn… Vì thế, tiền lì xì thường là những món tiền nhỏ nhưng gồm cả tiền lẻ và tiền chẵn.

Những đứa trẻ "ngây thơ và sung sướng" nhận những phong bao mừng tuổi, với những đồng tiền đầu tiên chúng có quyền "chủ sở hữu" trong đời. Nhưng đáng buồn, ngay cả người lớn chúng ta cũng liệu có tránh khỏi sự "ngây thơ sung sướng" khi đưa những phong bao đó trong ngày mồng Một đầu năm?

Đừng để trẻ "thực dụng"

Câu chuyện tiền mừng tuổi đẹp và ý nghĩa là vậy, nhưng xung quanh đó cũng đã có không ít những câu chuyện dở khóc dở cười...

Đang mải chơi cùng chúng bạn ở đầu ngõ, thấy khách đến nhà chơi, cu Bil nhà anh Nguyễn Văn Hữu ở Duy Tiên – Hà Nam chạy luôn về nhà lễ phép chào khách. Tuy nhiên cu cậu không chạy ra ngoài chơi tiếp mà cứ đứng lì ở đó.

Anh Hữu biết tính con nên đã bảo ra ngoài chơi, cu cậu nhất định không ra. Người khách thấy vậy bèn rút tiền trong ví ra mừng tuổi cho Bil. Nhưng không may trong ví toàn tờ tiền to, lục mãi mới thấy được tờ 20.000 đồng mừng tuổi cho cu Bil và không quên chúc con hay ăn chóng lớn, học giỏi.

Bất ngờ cu Bil chỉ vào ví của vị khách nói rằng “cháu thích tờ đỏ kia cơ bác ạ” hóa ra tờ đỏ chính là tờ 200.000 đồng. Anh Hữu ngượng chín người vội vàng kéo con ra ngoài chơi.

Một chuyện khác cũng bi hài không kém. Vợ chồng chị Huyền ở Hoàn Kiếm Hà Nội về Thái Nguyên ăn Tết, sáng mồng Một Tết cả nhà đang bận rộn chuẩn bị mâm cơm thắp hương tổ tiên. Bỗng nhiên cô cháu gái (con chị chồng vừa cùng với bố mẹ sang chúc Tết ông bà) nói to: “Mợ Huyền ơi mẹ cháu bảo sang đây sẽ được mợ mừng tuổi đấy.”

Vì là dâu mới nên chị Huyền cuống cuồng đứng lên vội vàng vào lấy phong bao lì xì đã chuẩn bị sẵn đưa cho cô cháu và đỡ lời: "Mợ quên mất, chúc cháu năm mới ngoan và hay ăn chóng lớn nhé." Lúc này người chị chồng mặt đỏ tía tai vội vàng mắng con rồi cười chống chế nói: “Không có chuyện đó đâu, tính con bé nó thế đấy, hay phịa chuyện.”

Ngày nay, trẻ em biết được giá trị của đồng tiền khá sớm cũng bởi do trẻ nhỏ ngày càng được tiếp xúc nhiều với đồng tiền hơn như bố mẹ cho trẻ tiền ăn quà sáng, tiền mua truyện sách, tiền lì xì… Ngay cả những đứa trẻ mới được 3,4 tuổi cũng đã biết: “Cháu thích tờ polyme hơn.” hoặc cũng không ít những đứa trẻ bóc phong bao lì xì ra khi thì với vẻ mặt vui mừng, phấn khởi vì được mừng đồng tiền to, lúc thì bóc lì xì ra và thái độ không hồ hởi, tiu nghỉu với món tiền mừng tuổi đó.

Chị Minh Ngọc, giáo viên Trường phổ thông trung học Lý Nhân – Hà Nam tâm sự, lì xì cho con trẻ là chuyện không hề nhỏ bởi tất cả những ứng xử của người lớn đều ảnh hưởng đến trẻ.

Chị Ngọc cho biết thêm, một đứa trẻ 3-4 tuổi biết chọn đồng tiền to, tiền nhỏ để đòi hỏi không phải do chúng biết được giá trị thực của đồng tiền mà điều đó phần lớn do bố mẹ nhiều khi chỉ nghĩ là trêu đùa nhưng đã vô tình dạy đứa trẻ. Đơn giản như khi cha mẹ nói vui, tán tếu: “Con bảo chú là cháu thích tờ kia cơ”, “Con chọn tờ màu xanh đi”… thế là lần sau nếu ai đưa tiền, đứa bé đều chọn tờ tiền đó.

“Để dạy trẻ hiểu ý nghĩa của việc nhận tiền lì xì đầu năm phải bắt đầu từ cả 2 phía, người cho và người nhận,” chị Ngọc nhấn mạnh.

Theo các nhà giáo dục học, cha mẹ nên dạy trẻ tiêu tiền cũng như hiểu được giá trị của tiền ngay từ khi trẻ biết cầm những đồng tiền đầu tiên trong đời. Vì nhiều trẻ sau khi nhận được tiền lì xì, đã dùng nó vào những việc vô bổ như chơi điện tử, mua đồ chơi, tiêu phung phí và những đồng tiền lì xì khi đó lại có thể làm hư trẻ.

Việc cha mẹ quản lý số tiền mừng tuổi cho trẻ là cần thiết nhưng cần thiết phải có sự thỏa thuận, đồng ý từ trẻ. Cha mẹ phải hướng dẫn trẻ tiêu tiền vào những việc phục vụ cho học tập hoặc những mục đích chính đáng cho trẻ. Qua việc giáo dục trẻ cách tiêu tiền, cha mẹ có thể dạy dỗ con cái biết quý trọng đồng tiền được làm ra từ sức lao động, biết trân trọng những giá trị tinh thần từ phong tục mừng tuổi đầu năm.

Chiếc bao lì xì là chuyện nhỏ, nhưng ý nghĩa lớn. Nó chứa rất nhiều thông điệp, nhắn nhủ của người lớn với trẻ em. Ai mừng tuổi mà không căn dặn, chúc tụng vài câu. Và tuổi thơ mỗi người đều lưu giữ ấn tượng rất đậm về chiếc phong bao nhỏ xinh ngày Tết này./.

Sự tích thú vị về phong bao lì xì ngày Tết

Tết chỉ thực sự về khi có sự hiện diện của bánh tét, bánh chưng xanh, dưa hấu đỏ, và cả những xấp bao lì xì xinh xắn, bắt mắt nữa! Không biết từ bao giờ lì xì đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên đán ở Việt Nam. Nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi: lì xì là gì? lì xì có từ đâu?

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
 

Có rất nhiều mẩu chuyện xung quanh nguồn gốc của tiền lì xì. Sau đây là một trong số đó:

Chuyện kể rằng...

Ngày xưa có một loại yêu quái rất độc ác, thường xuất hiện vào đêm Giao thừa để xoa đầu trẻ con đang ngủ khiến lũ trẻ giật mình, khóc thét lên và sẽ bị bệnh sốt cao hoặc ngớ ngẩn. Vì thế mẹ phải thức cả đêm để canh không cho yêu quái hại con mình.

Cả hai vợ chồng kia rất hiền lành, tốt bụng nhưng ngoài 50 tuổi mới sinh được một cậu con trai. Vào một đêm Giao thừa, có tám vị tiên đi qua biết cậu bé con của hai vợ chồng nọ sắp gặp nạn liền hóa thành tám đồng tiền vàng bên cạnh cậu nhé. Trước lúc đi ngủ, hai vợ chồng thấy mấy đồng tiền bên cạnh con mình, bén lấy giấy đỏ gói lại và đặt dưới gối của con. Nửa đêm yêu quái xuất hiện. Nó vừa giơ tay định xoa đầu cậu bé thì từ tám đồng tiền lóe lên những tia sáng vàng rực khiến yêu quái hoảng sợ bỏ chạy.

Hai vợ chồng vui mừng đem chuyện kể lại cho mọi người nghe. Từ đó nhà nào cũng làm theo.

Thấy việc lấy tiền bọc trong bao đỏ xua đuổi được yêu quái, giúp cho trẻ em mạnh khỏe an lành nên cứ Tết đến người ta lại bỏ tiền vào những phong bì đỏ cho trẻ em, còn gọi là tiền lì xì.
 

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
 

Theo tác giả Hạo - Nhiên Nghiêm Toản, lì xì là phiên âm của từ "lợi thị" trong tiếng Trung, có nghĩa là được lợi, được tiền, được may mắn. Do đó, tiền lì xì là tiền đem lại cái may mắn, điều lành, điều tốt cho trẻ em dịp đầu năm.

Nhiều người cho rằng, tiền lì xì có xuất xứ từ Trung Quốc, vốn là một vòng đỏ xâu 100 cắc tiền đồng, biểu hiện cho lời chúc sống lâu trăm tuổi và có một tên gọi khác là tiền mừng tuổi.

Vào những dịp Tết, người lớn thường bỏ vào phong bao đỏ những tờ tiền mới màu đỏ hồng như 500đ, 10.000đ (tờ 500đ và 10.000đ bằng giấy ngày trước có màu đỏ)... với ý nghĩa cầu mong khỏe mạnh, may mắn và an lành cho con cháu.