I. Ăn mặn có hại gì? 

Người dân Bắc Nhật Bản từng dùng 25-30 g muối/ngày, và 40% dân số ở đây bị cao huyết áp. Trong khi đó, dân miền Nam chỉ ăn mỗi ngày 10 g muối, tỷ lệ mắc bệnh là 20%. Người Eskimô và vài bộ lạc châu Phi rất ít bị cao huyết áp do thói quen ăn nhạt.

Muối ăn là một loại gia vị không thể thiếu. Nếu ai chẳng may mắc một số bệnh phải ăn nhạt hoàn toàn thì thật là khổ sở vì sẽ mất đi cảm giác ngon miệng. Thế nhưng nếu ăn nhiều muối thì lại không tốt cho sức khỏe (muối ở đây bao gồm cả muối ăn, nước mắm, bột canh). Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa muối ăn và bệnh cao huyết áp. Những quần thể dân cư có tập quán ăn mặn luôn có tỷ lệ người cao huyết áp lớn hơn so với các quần thể có tập quán ăn nhạt.

Ở Việt Nam, Viện dinh dưỡng từng điều tra về lượng muối mà một người tiêu thụ mỗi ngày, kết quả: người Nghệ An 14 g, người Thừa Thiên Huế 13 g; tỷ lệ cao huyết áp ở 2 địa phương này là 18%. Ở Hà Nội, người dân ăn mỗi ngày 9 g muối, tỷ lệ mắc bệnh là 11%.

Thực tế lâm sàng cũng cho thấy: một chế độ ăn nhạt, nhiều rau và quả chín có tác dụng hạ huyết áp. Những người bị cao huyết áp dùng thuốc lợi tiểu thải muối sẽ hạ được huyết áp.

Tại sao ăn nhiều muối lại bị tăng huyết áp? Vì nó làm tăng tính thấm của màng tế bào đối với natri, ion natri sẽ chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn của thành mạch máu, gây tăng nước trong tế bào, tăng trương lực của thành mạch, gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi, dẫn đến tăng huyết áp. Việc ăn nhiều muối cộng thêm các yếu tố stress trong cuộc sống sẽ làm tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, tăng hoạt động của hệ renin - angiotensin, dẫn đến tăng tái hấp thu natri ở ống thận. Ion natri vào nhiều trong tế bào của cơ trơn gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi và tăng huyết áp.

Thành phần chính của muối ăn là natri. Natri trong chế độ ăn có từ 2 nguồn: nguồn có sẵn trong thực phẩm và nguồn cho thêm vào thức ăn trong quá trình chế biến (phần này phụ thuộc vào từng người). Theo một số tác giả, một chế độ ăn không cho thêm muối cũng đã cung cấp 1,6 g natri, tương đương với 4,1 g muối ăn.

Một ngày nên ăn lượng muối bao nhiêu là đủ? Đối với người bình thường không bị tăng huyết áp, không bị thừa cân, không mắc các bệnh phải kiêng mặn cũng chỉ nên ăn 6-8 g muối một ngày, mì chính không nên ăn quá 5 g/ngày. Những người từ 45 tuổi trở lên cũng nên ăn hạn chế muối. Ngay cả đối với trẻ em từ khi bắt đầu ăn bổ sung cũng nên tập thói quen ăn nhạt, khi nấu bột có thể không cần cho thêm muối, nhất là trong những trường hợp trộn thêm sữa bột, pho mát vào bột, cháo; vì bản thân muối trong thức ăn cũng đã đủ cho nhu cầu của trẻ. Trong những trường hợp trẻ đã quen ăn muối thì cũng nên nấu nhạt hơn so với khẩu vị của người lớn. Vì chức năng thận của trẻ còn yếu nên khả năng thải muối kém, natri bị tích tụ nhiều trong cơ thể không tốt cho sức khỏe của trẻ.

Trong bữa ăn hằng ngày, không nên dùng quá nhiều thực phẩm chứa nhiều muối như: dưa cà muối mặn, mắm tôm, cá mắm, thịt cá đóng hộp, thịt hun khói, thịt sấy khô, thịt muối, các loại thức ăn chế biến sẵn, các loại rau quả đóng hộp...

Những người bị tăng huyết áp nên ăn nhạt, chỉ dùng 2-3 g muối/ngày và ăn hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều muối. Nên bỏ thói quen dùng thêm bát nước mắm trong bữa ăn, kể cả chấm rau luộc. Những người bệnh suy thận, suy tim phải thực hiện chế độ ăn nhạt tùy theo từng giai đoạn của bệnh; ở giai đoạn nặng phải ăn nhạt hoàn toàn, tức không được sử dụng muối và mì chính trong chế biến cũng như tại bàn ăn, không dùng các loại thức ăn chế biến sẵn có nhiều muối.

ThS Lê Thị Hải, Sức Khỏe & Đời Sống

II. Ăn mặn - nguy cơ tai biến chết người

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc làm dụng ăn mặn dưới mọi hình thức trong bữa ăn là nguy cơ dẫn đến suy các cơ quan như tim, thận. Thực tế thăm khám tư vấn dinh dưỡng cho thấy, hầu hết người dân hiện nay thường chuộng khẩu vị đậm đà.

Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), ăn mặn là tác nhân gây ra 62% các ca tai biến mạch máu não và 49% các ca nhồi máu cơ tim. Thống kê tại các bệnh viện ở TP HCM, mỗi tháng, tại đây phải tiếp nhận hàng chục ca cấp cứu liên quan đến tim mạch, trong đó không ít trường hợp bệnh nhân thừa nhận đã có thói quen ăn mặn từ hàng chục năm nay.

Ăn nhiều muối cũng sẽ làm tăng gánh nặng cho thận.

Tiến sĩ - Bác sĩ Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng Phòng Dinh dưỡng Cộng đồng, Trung tâm dinh dưỡng TP HCM cho biết, thông qua thói quen ăn mặn hàng ngày, chúng ta đã đưa vào cơ thể hàm lượng muối cao gấp nhiều lần so với nhu cầu cơ thể cần. Thành phần chủ yếu của muối là Natri và Clo rất cần cho cơ thể, tuy nhiên sự tăng hoặc giảm Natri sẽ ảnh hưởng đến cân bằng nước và điện giải dẫn đến tăng hoặc hạ huyết áp cùng các hậu quả khác. Khi ăn mặn, hàm lượng natri trong máu sẽ gia tăng và thận sẽ phải làm việc không ngừng để lọc máu. Nếu lượng Natri trong máu cao vượt khả năng lọc của thận, hàm lượng Natri trong máu sẽ gia tăng làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng mạch.

“Hậu quả là nước sẽ di chuyển vào bên trong lòng mạch theo áp lực thẩm thấu gây tăng thể tích máu. Điều này dẫn đến tăng huyết áp và tăng gánh nặng hoạt động của tim, nghĩa là tim phải bơm một lượng máu lớn hơn bình thường với áp lực cao, về lâu dài sẽ dẫn đến suy tim”, bác sĩ Hạnh nói.

Không chỉ khiến bệnh huyết áp, suy tim tiến triển nhanh hơn, theo các chuyên gia dinh dưỡng, ăn nhiều muối cũng sẽ làm tăng gánh nặng cho thận, có nguy cơ bị bệnh ung thư dạ dày; tăng nguy cơ mất canxi qua nước tiểu dẫn đến loãng xương và nguy cơ gãy xương.

Theo Viện Dinh dưỡng, người Việt Nam hiện nay dùng muối lên đến 18-22 gram một người mỗi ngày, cao gấp 3 lần so với khuyến cáo là chỉ nên dùng dưới 6 gram một người mỗi ngày (tương đương một muỗng cà phê muối cho một người mỗi ngày).

Bạn nên tìm hiểu các cách chế biến món ăn lành mạnh mà không cần dùng nhiều muối.

Nhiều người nhầm tưởng ăn mặn là ăn nhiều muối mà không biết các loại mắm, khô cá, các loại rau cải muối chua cũng là những thực phẩm có chứa hàm lượng muối rất cao. Một số người khác đã thừa nhận nuốt không trôi nếu ăn quá nhạt. Đây chính là lý do vì sao họ vẫn duy trì thói quen ăn mặn dù biết là không tốt cho sức khỏe.

Để giảm lượng muối ăn mà vẫn ngon miệng, theo bác sĩ Hạnh, phải tập dần dần chứ không thể giảm một cách đột ngột. Bạn nên tìm hiểu các cách chế biến món ăn lành mạnh mà không cần dùng nhiều muối. Cả gia đình nên ăn giống nhau và cùng giảm muối. Không kiêng riêng cho một người vì sẽ khó thực hiện. “Để giảm lượng muối trong chế độ ăn, bạn có thể ăn giảm muối từng bước như chọn các loại nước chấm có công thức giảm muối, pha loãng các loại nước chấm hơn là ăn nguyên chất, hạn chế thêm muối hoặc nước chấm trên bàn ăn, nêm thức ăn nhạt hơn bình thường", bác sĩ Hạnh khuyên. Ngoài ra, việc cần thiết là đọc kỹ thành phần của thực phẩm trên nhãn trước khi sử dụng.

Cũng theo các chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên hạn chế trữ trong nhà các thực phẩm như thịt hộp, thịt xông khói, lạp xưởng, giò, chả, mắm các loại… Ngoài ra, cha mẹ có thể tập cho trẻ thói quen ăn ít muối ngay từ nhỏ để hình thành thói quen không ăn mặn.

(Theo VnExpress.net)

Giảm ăn mặn - Việc cần làm ngay

GiadinhNet - Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ 2 giây lại có 1 người chết vì bệnh tim mạch. Trung bình một năm có 17,5 triệu người chết và dự đoán đến năm 2020 sẽ có 25 triệu người chết vì căn bệnh này.

Hiểm họa từ bát nước chấm

Và những thói quen xấu khó bỏ

Không chỉ dùng nhiều muối từ nước chấm có trong bữa ăn chính, việc dùng trái cây chấm muối cũng làm chúng ta vô tình nạp muối vào cơ thể. Với một số người, họ sẽ không ăn trái cây, hoa quả nếu không có gia vị muối tôm khoái khẩu hay chén muối ớt đỏ rực. Thậm chí, một số người còn ăn muối không mà không nhận thức được trong bữa ăn mình đã ăn rất nhiều muối so với quy định. Sở thích ăn mặn của người Việt còn được thể hiện rõ nét qua những món ăn vặt “giàu muối” không thể bỏ qua như cá loại khô, bánh snack, bánh mặn... Đặc biệt, do tiết kiệm thời gian, thực phẩm chế biến sẵn đang là ưu tiên hàng đầu của nhiều người trong mỗi bữa ăn. Ít ai biết được rằng, loại thực phẩm này là một “mỏ muối” vì muối được dùng trong các thực phẩm này rất nhiều để bảo quản thực phẩm được lâu.

Từ những thói quen trên, thật không có gì ngạc nhiên khi công bố của Viện Dinh dưỡng quốc gia cho thấy, người Việt Nam hiện đang dùng muối nhiều gấp 3 lần so với lượng muối cho phép. Người Việt hiện đang sử dụng 18-22g/người/ngày trong khi đó, theo khuyến cáo của Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), mỗi ngày chúng ta chỉ nên sử dụng 3 - 6g muối. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ cho biết để giữ sức khỏe tốt, một người bình thường không nên ăn quá 6g muối/ngày (tương đương 1 muỗng cà phê muối).

Ăn mặn có hại ra sao?

Ăn mặn là cội nguồn của nhiều căn bệnh gây tỉ lệ tử vong cao như tim mạch. Theo TS.BS Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng Khoa Dinh dưỡng cộng đồng – Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, khi ăn mặn, cơ thể chúng ta sẽ “nạp vào” một lượng natri lớn. Khi đó hàm lượng natri trong máu sẽ gia tăng và thận phải làm việc “quá công suất” mới lọc máu được. Khi lượng natri trong máu cao, thận không thể phát huy tối đa khả năng làm việc sẽ gia tăng áp lực thẩm thấu trong lòng mạch. Hậu quả là nước sẽ di chuyển bên trong lòng mạch theo áp lực thẩm thấu gây tăng thể tích máu. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp và gánh nặng cho hoạt động tim mạch.

Theo WHO, ăn mặn là tác nhân gây ra 62% các ca tai biến mạch máu não và 49% các ca nhồi máu cơ tim. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến suy tim. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, ăn nhiều muối hơn mức cho phép thì tỷ lệ mắc bệnh huyết áp càng cao. Điều này đồng nghĩa với sự gia tăng nguy cơ những cơn đau tim và đột quỵ. Không những vậy, nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh, ăn mặn còn là tác nhân gây ra nhiều căn bệnh khác như: suy thận, loãng xương, ung thư dạ dày…

Giảm ăn mặn bằng cách nào?

Đối với người Việt, ăn mặn là sở thích có từ lâu đời. Có thể nói đây là “thói quen cố hữu” khó bỏ, bởi nó làm hài lòng khẩu vị trong mỗi bữa ăn. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe, đồng thời vẫn duy trì được cảm giác ngon miệng, cần tập ăn nhạt và thực hiện dần dần, không thể giảm đột ngột (trừ các trường hợp bị các bệnh lý mà bác sĩ chỉ định phải ăn nhạt).