1
Lạc tiên còn gọi là Lồng đèn, Tiên lạc, Long châu, Hồng tiên, Mắc mát. Lạc tiên có 3 loài: Lạc tiên Châu á, tên khoa học Passiflora foetida L; Lạc tiên Châu Âu, Mỹ có hai loài Passiflora incarnata và Passiflora coerulea. Cả ba loài này đều thuộc họ Lạc tiên Passifloraceae.
Passiflora incarnata: Là cây leo rất đẹp, có nguồn gốc từ Mêhicô, được nhập vào Châu Âu từ rất lâu. Bộ phận trên không của cây có chất flavonoit và alcaloit – những chất có tác dụng tốt đối với rối loạn giấc ngủ. Nó giúp khôi phục từng bước giấc ngủ có chất lượng cho người mất ngủ, nó cũng chữa được chứng lo âu, dễ bị kích thích và lo sợ do cuộc sống trầm uất gây ra và dẫn đến thiu thiu ngủ. Lạc tiên cũng điều trị có hiệu quả bệnh co thắt thần kinh. Lạc tiên là phương tiện tốt để cai và thay thế các thuốc ngủ cổ điển. Dùng Lạc tiên làm thuốc và cai thuốc ngủ cổ điển không gây tác dụng phụ và quen thuốc.Cây Lạc tiên kết hợp với cây Đào gai (Crataegus laevigata) sẽ tăng tác dụng có ích trong cai thuốc ngủ cổ điển và giảm dần liều thuốc ngủ cổ điển bằng Lạc tiên.
Các nhà dược học Pháp chữa bệnh bằng cây cỏ đã sản xuất viên nhộng Lạc tiên để chữa bệnh mất ngủ và chứng dễ bị kích thích. Bộ phận dùng là phần trên không của cây, tất cả được sấy khô và nghiền trong môi trường nitơ lỏng, rất lạnh (-196 độ C). Mỗi viên nhộng có 300mg bột Lạc tiên nghiền lạnh, chuẩn độ 1,5% Vitexin.
Cách dùng: Trị bệnh mất ngủ người lớn: Hai viên nhộng trước lúc ăn trưa và hai viên trước khi đi ngủ.
Chữa bệnh dễ bị kích thích người lớn: Uống một viên vào các bữa ăn sáng trưa và chiều.
Chữa rối loạn giấc ngủ trẻ nhỏ: Một viên buổi chiều và một viên lúc đi ngủ.
Ngoài tác dụng trên, có nhà khoa học Pháp còn cho rằng cây có tác dụng hạ huyết áp, giảm co bóp mạnh của cơ trơn ruột và tử cung. Dùng dưới dạng cồn thuốc tươi, cao lỏng hay cồn thuốc.
Passiflora coerulea: Có phiến lá chia làm 5 thuỳ, hoa mọc đơn độc, màu xanh; quả màu lục, chín màu vàng cam. Passiflora coerulea được xem là vị thuốc rất công hiệu làm dịu thần kinh, dùng dưới dạng cồn thuốc tươi hay dạng cao lỏng.
Passiflora foetida L: Mọc hoang ở khắp nước ta trừ vùng nước ngập. Cây thân mềm có nhiều lông, thuộc loài cây leo. Lá mềm, mọc so le, hình tim, mép lượn sóng và sẻ hơi sâu thành 3 thuỳ. Hoa đơn độc, màu trắng hay hơi tím nhạt. Quả hình trứng dài 2 – 3cm, mùa hoa tháng 4 – 5, mùa quả vào tháng 5 – 7.
Năm 1940, học tập kinh nghiệm của Pháp, dược sĩ Việt Nam đã chế cây Lạc tiên thành thuốc an thần. Bộ phận dùng là toàn cây trừ rễ, dùng tươi hay phơi khô mà chế thuốc hay rượu thuốc. Các xí nghiệp dược và bệnh viện thường chế thành nước ngọt, có pha cồn làm thuốc an thần, chữa mất ngủ, tìm hồi hộp.
Đơn thuốc chữa bệnh có Lạc tiên
– Thuốc chữa hồi hộp bồn chồn, mất ngủ: Nấu cao Lạc tiên: cây Lạc tiên 50g, lá Vông 30g, lá Dâu tằm 10g, Liên tâm 2,2g, đường 90g, nước 100ml, axit benzoic để bảo quản và cồn vừa đủ để hòa tan axit benzoic. Liều dùng: 2 – 4 thìa to, trẻ em 1 – 2 thìa cà phê/ ngày. Uống trước khi đi ngủ, làm thuốc an thần, gây ngủ, chữa hồi hộp, bồn chồn.
– Giảm co cơ chống mất ngủ, bồn chồn, giảm kích động, bớt co giật (bệnh động kinh): Quả Lạc tiên chín, rửa sạch, ép lấy nước uống một bát trước khi đi ngủ 30 phút.
– Thuốc an thần, dễ ngủ, bệnh ngủ hay mê man, hồi hộp: Lạc tiên nấu thành cao, uống mỗi buổi tối vài thìa trước khi đi ngủ. Hoặc dùng cây Lạc tiên, lá Dâu, lá Vông, hạt Muỗng sao, mỗi vị 15 – 20g sắc uống
