1
Theo y học cổ truyền, đau xương khớp, thoái hóa khớp đều nằm trong phạm trù chứng tý hay bệnh tý. Tý có nghĩa là tắc nghẽn không thông. Tùy theo nguyên nhân và triệu chứng gây ra do các thể phong tý, hàn tý, nhiệt tý hoặc thấp tý mà dùng thuốc thích hợp.
Thông thường là bệnh cấp tính và cũng có khi bệnh tự khỏi, nhưng nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể chuyển sang mạn tính và lâu ngày có thể dẫn đến thoái hóa xương khớp. Dù không khó trị cho lắm nhưng đến nay, làm sao điều trị bệnh xương khớp, đau dây thần kinh tọa … cho thật hiệu quả vẫn là câu hỏi mà rất nhiều nhà khoa học và người bệnh quan tâm.
Lá lốt rất tốt cho bệnh viêm khớp
Phép chữa trị theo y học cổ truyền khuyên nên ăn uống và có chế độ sinh hoạt lành mạnh để phòng bệnh hơn là chữa bệnh. Các chuyên gia khớp còn khuyên không nên ăn nhiều thịt đỏ, giảm bớt chất béo, đường, bột, nên ăn nhiều cá có chứa chất béo omega-3, nhiều rau cải và các loại trái cây có màu sậm, và những loại rau củ quả giầu vitamin C, D, E. Nếu có dùng thuốc thì nên dùng ngay các loại thảo dược từ thiên nhiên ngay trong vườn nhà và cách dễ nhất là sắc uống hoặc pha chế như trà, vì các nhóm hoạt chất chiết được từ các thảo dược này có tác dụng giảm đau kháng viêm rất tốt mà không gây ra tác dụng phụ.
Chọn lựa các loại thảo dược chữa viêm khớp như thế nào?
Trong các loại thảo dược, có 4 nhóm cây chứa các hoạt chất tốt cho khớp mà ta nên sử dụng:
Nhóm cây cỏ có tinh dầu tác dụng giảm đau và thư giãn gân cốt như: lá lốt, thiên niên kiện, khương hoạt, độc hoạt, phòng phong, kinh giới, quế chi, tế tân, bạch chỉ, xuyên khung, ngũ gia bì…
Nhóm cây cỏ có chứa saponosid có tác dụng kháng viêm mạnh gồm: cỏ xước, ngưu tất, thổ phục linh, cốt toái bổ, tang ký sinh…Kết quả các công trình nghiên cứu đã cho thấy các hoạt chất này có tác dụng kháng viêm tương đương corticoid nhưng không gây tác dụng phụ.
Nhóm cây cỏ có chứa flavonoid giúp giảm viêm, chống sưng, tăng cường chất keo trong khớp và còn có tác dụng chống oxy hóa tế bào như: sài đất, kim ngân, các loại rau củ quả có màu sậm như anh đào, mận, nho, việt quất, dâu tằm…
Nhóm vitamin A hoặc beta carotene và vitamin C như: đu đủ, dâu tây, cam chanh quýt, cà chua, khoai lang, cà rốt, tác dụng kháng viêm và tăng sức đề kháng cho cơ thể và đồng thời bổ sung can-xi mỗi ngày.
Sử dụng các thảo dược để chữa viêm khớp bằng cách nào?
Các cây cỏ dân gian hay dùng để chữa đau khớp thường dễ tìm, rẻ tiền và dễ sử dụng. Theo các tài liệu ghi nhận chúng không có độc tính và có nhiều tác dụng tốt cho người đau khớp. Đó là những loại thảo dược sau:
Cà gai leo (Solanum procumbens)
Cách dùng: dùng rễ, rửa sạch, thái mỏng, phơi khô mỗi ngày 10 – 20g dạng thuốc sắc. Tác dụng chữa phong thấp, đau nhức các đầu gân xương.
Người dân hay dùng bài thuốc rượu chữa thấp khớp gồm: Lá lốt 800g, cà gai leo 300g, cỏ xước 300g, thổ phục linh 300g, quế chi 100g, thiên niên kiện 300g, tất cả phơi khô, tán nhỏ, ngâm trong 5 lít rượu trắng ngon trong 7 – 10 ngày, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30ml.
Cỏ xước (Achyranthes aspera) còn gọi là ngưu tất nam.
Cách dùng: dùng cả cây và rễ, cây có chứa nhiều saponin tác dụng chống viêm rất tốt. Mỗi ngày dùng 10 – 16g dạng nước sắc chữa sưng khớp gối, đau nhức gân cốt, đau lưng.
Lá lốt (Piper lolot)
Cách dùng: dùng lá làm rau ăn và làm thuốc chữa tê thấp, đau lưng, tay chân tê dại, ngày 8-12g, sắc riêng hoặc sắc chung với dây đau xương, cốt khí củ, rễ cỏ xước đồng lượng. Có thể nấu nước ngâm tay chân cho người hay bị đổ mồ hôi tay chân.
Thổ phục linh (Smilax glabra)
Cách dùng: dùng thân, rễ phơi khô, có tác dụng lợi gân cốt, kiện tỳ, giải độc, tiêu phù. Mỗi ngày dùng 10-12g sắc uống hoặc phối hợp thành bài thuốc gồm thổ phục linh 20g, thiên niên kiện, đương quy đều 8g, bạch chỉ 6g, cốt toái bổ 10g, sắc uống hoặc ngâm rượu uống chữa phong thấp, gân xương đau nhức, tê buốt tay chân.
Dây đau xương (Tinospora tomentosa)
Cách dùng: dùng thân dây, 8-12g trong ngày, sắc uống chữa bệnh tê thấp và đau nhức gân cốt, bồi bổ sức khoẻ. Có thể giã lá tươi trộn với rượu đắp lên các chỗ sưng đau.
Ké đầu ngựa (Xanthium strumarium)
Cách dùng: dùng quả chín vàng khô. Quả có vị đắng, tính mát, tác dụng tán phong trừ thấp, ngày dùng 6-12g dạng thuốc sắc chữa phong thấp, tay chân co rút, các khớp sưng đau.
Thiên niên kiện (Homalomena aromatica)
Cách dùng: thân rễ có mùi thơm, ngày dùng 10-12g, sắc chung với các vị khác hoặc ở dạng ngâm rượu, tác dụng bổ gân cốt, chữa tay chân tê mỏi, đau nhức các xương khớp, người già nhức xương, ê ẩm mình mẩy.
Ngũ gia bì (Acanthopanax spinosum),
Cách dùng: dùng vỏ thân hay vỏ rễ, dạng sắc hoặc ngâm rượu, chữa phong thấp, làm mạnh gân cốt, tăng lực.
Các bài thuốc nào thường dùng để chữa viêm khớp?
- Ngũ gia bì, ngưu tất, mộc qua, tục đoạn, đỗ trọng, thiên niên kiện, quế chi, hà thủ ô, thổ phục linh, mỗi vị 20g, ngâm chung trong 2 lít rượu ngon, mỗi tối uống 30ml.
- Độc hoạt 8g, tang ký sinh 24g, tần cửu 16g, phòng phong 8g, tế tân 4g, xuyên khung 8g, đương quy 16g, bạch thược 8g, sinh địa 20g, ngưu tất 8g, đỗ trọng 16g, quế chi 8g, phục linh 16g, đảng sâm 16g, cam thảo 4g, sắc ngày 1 thang uống hoặc ngâm rượu uống, tác dụng bài thuốc là giúp khí huyết lưu thông, bổ can thận, khử phong thấp, giảm đau, chữa thấp khớp mãn tính, đau lưng, các khớp co duỗi khó khăn.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng các thuốc chữa bệnh viêm khớp của Y học cổ truyền là gì?
Các vị thuốc này đều có thể mua tại các hiệu thuốc y học cổ truyền nhưng cần thận trọng vì có thể gặp thuốc giả hoặc kém phẩm chất hoặc đã qua bảo quản bằng lưu huỳnh.
Cũng cần chú ý, trong các thuốc giảm đau khớp có người còn dùng đến thịt rắn hổ, cao hổ cốt, rễ ô đầu…nhưng đây là những loại thuốc có độc nên khi dùng phải thật thận trọng và có sự chỉ dẫn của thầy thuốc.
Tóm lại, sử dụng các loại thảo dược chữa đau khớp vừa gần với tự nhiên vừa không có tác dụng phụ. Dùng thảo dược cùng với việc điều chỉnh cách ăn uống và lối sống thì chúng ta ai ai cũng có thể phòng bệnh đau khớp mà không phải tốn công tốn của.
