Bệnh u xơ tử cung

Những phụ nữ bị u xơ tử cung thường thấy các triệu chứng điển hình như đau khi ra máu và ra máu nhiều trong suốt kỳ kinh, ra máu giữa chu kỳ kinh, cảm giác đầy ở vùng bụng dưới, thường xuyên đi tiểu là hậu quả của khối u xơ chèn lên bàng quang, đau trong khi quan hệ tình dục, đau vùng lưng dưới, hay sảy thai và không có khả năng sinh đẻ…

2. Thế nào là u xơ tử cung?

U xơ tử cung là những cục u nhỏ gồm các tế bào cơ mềm và các mô (các sợi nối với nhau) phát triển trong thành tử cung.

Khối u xơ có thể là cục nhỏ đơn hay chụm lại thành đám có kích cỡ từ 1mm đến hơn 20cm.Chúng có thể phát triển bên trong thành tử cung hoặc lồi ra từ phía trong hay ngoài bề mặt của tử cung. Trong những trường hợp hiếm thấy, khối u xơ có thể lồi ra ở phần thân hoặc phần trên của bề mặt tử cung.

3. Nguyên nhân gây u xơ tử cung?

Nguyên nhân ban đầu gây u xơ vẫn chưa được xác định rõ tuy nhiên u xơ tử cung thường xuất hiện nhiều ở những phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, phụ nữ da đen có nguy cơ bị u xơ tử cung cao gấp 2-3 lần phụ nữ da trắng.

Hiếm khi bệnh u xơ tử cung xuất hiện ở những thiếu nữ chưa có kinh nguyệt và bệnh có xu hướng ổn định với những phụ nữ qua giai đoạn mãn kinh.

4. U xơ tử cung có khả năng gây ung thư?

U xơ là khối u lành tính được chuẩn đoán nhiều nhất ở vùng khung xương chậu của nữ giới và không liên quan gì đến bệnh ung thư.

U xơ tử cung không bao giờ phát triển thành ung thư vì thế không làm tăng nguy cơ ung thư tử cung ở phụ nữ.

5. Người nào có nguy cơ cao bị u xơ tử cung?

Những phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ có nguy cơ cao bị u xơ tử cung.

Nghiên cứu với một nhóm phụ nữ thấy rằng những phụ nữ đã có từ 2 con thì nguy cơ bị u xơ tử cung giảm 1 nửa so với những phụ nữ chưa có con vì thế sinh nở giúp bảo vệ chị em tránh khỏi nguy cơ mắc u xơ tử cung

U xơ tử cung có thể là nguyên nhân gây giảm khả năng sinh sản và vô sinh ở nữ giới.

6. Điều trị u xơ tử cung thế nào?

Những phụ nữ bị u xơ tử cung thường phải làm phẫu thuật cắt bỏ tử cung tuy nhiên cách điều trị này khiến người phụ nữ mất khả năng sinh đẻ đồng thời ảnh hưởng đến tâm sinh lý trong cơ thể.

Với những phụ nữ thỉnh thoảng thấy đau và khó chịu ở cùng khung xương chậu, dùng thuốc chống viêm hay giảm đau là cách hiệu quả tuy nhiên nên đi khám bác sĩ để có những chuẩn đoán và điều trị kịp thời.

Phương pháp chữa u xơ tử cung.

Bệnh thường gặp ở phụ nữ 30 - 50 tuổi

U xơ tử cung (UXTC) là bệnh rất thường gặp, chiếm khoảng 30% phụ nữ trong độ tuổi 30 - 50. Phần lớn UXTC không có triệu chứng rõ rệt nên bệnh nhân không biết bệnh.

Trong những năm gần đây, khi siêu âm đã trở nên dễ dàng và thuận tiện, thì số phụ nữ được phát hiện bị UXTC có xu hướng ngày càng tăng.

UXTC là u lành tính của cơ tử cung, phát triển theo thời gian với tốc độ khác nhau tùy từng bệnh nhân. Nếu được phát hiện trong giai đoạn sớm, không triệu chứng, có thể theo dõi định kỳ mà chưa cần điều trị đặc biệt.

Khi có triệu chứng rối loạn kinh nguyệt: kinh ra nhiều, kỳ kinh kéo dài trong nhiều ngày, ra nhiều máu cục, đau bụng nhiều trong chu kỳ, tức nặng vùng bụng dưới do khối u chèn ép, đi tiểu nhiều, bệnh nhân cần được khám và điều trị triệt để.

Các phương pháp điều trị đã và đang được áp dụng: Điều trị nội khoa và điều trị phẫu thuật. Điều trị nội khoa bằng thuốc giúp giảm triệu chứng nhưng không triệt để, bệnh dễ phát triển trở lại khi ngừng thuốc.

Ngoài ra, có thể thực hiện phẫu thuật bóc nhân xơ (bảo tồn tử cung), cắt tử cung bán phần hoặc toàn phần. Bệnh nhân được thực hiện bằng mổ mở hoặc nội soi ổ bụng, cũng có thể nội soi qua đường dưới. Những năm gần đây, trong nước đã thực hiện điều trị không phẫu thuật bằng phương pháp tắc mạch UXTC. Đây là phương pháp bảo tồn không phẫu thuật.

Làm khối u hoại tử

Tắc mạch UXTC là phương pháp điều trị UXTC rất hiệu quả và an toàn. Tiến sĩ Lê Văn Trường, Chủ nhiệm Khoa Can thiệp Tim mạch, BVTƯ Quân đội 108 cho biết: Tại bệnh viện, kỹ thuật điều trị này được thực hiện trên máy chụp mạch kỹ thuật số DSA do bác sĩ can thiệp mạch máu đảm nhiệm.

Một ống thông nhỏ được đưa vào động mạch đùi bên phải, từ đó đi đến động mạch tử cung hai bên. Chất tắc mạch PVA (Poly Vinyl Alcohol) được bơm qua ống thông làm tắc toàn bộ các mạch máu nuôi UXTC”. Phần lớn các u xơ tử cung có rất nhiều mạch máu nuôi dưỡng.

Phương pháp tắc mạch này khiến cho khối u sẽ bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến hoại tử vô trùng. Từ đó, khối u dần dần teo nhỏ trở thành một sẹo không có mạch máu hoặc biến mất hoàn toàn.

Bệnh nhân có thể ra viện sau thực hiện kỹ thuật tắc mạch 1 - 2 ngày, cảm giác đau tức sau 3 - 5 ngày. Việc khám kiểm tra định kỳ được thực hiện 3 tháng một lần trong vòng 1 năm sau điều trị. Tắc mạch UXTC không chỉ định can thiệp điều trị với phụ nữ đang mang thai.

Lời khuyên cho u xơ tử cung.

U xơ tử cung (UXTC) là những cục bướu thịt có thể nằm ngoài bìa, trong thành hoặc lọt trong lòng tử cung. Đây là loại u lành tính thường thấy nhất của tử cung. Khi oestrogen trong cơ thể tăng cao, u xơ tử cung thường to ra do sự tăng sinh các sơi cơ, mô cơ ở thành tử cung.

Lời khuyên thứ nhất: Lắng nghe những biểu hiện ban đầu

Triệu chứng đầu tiên của UXTC là ra khí hư nhiều do niệm mạc tử cung bị kích thích (dịch này thường trong, đôi khi lonãg như nước và ngày một nhiều hơn). Tiếp đó, bệnh nhân bị rỗi loạn kinh nguyệt, thời gian hành kinh kéo dài hơn bình thường và bị đau bụng do tử cung co bóp mạnh để đẩy huýet kinh ra ngoài. Khi khối u xơ đã lớn, huyết không ra theo chu kỳ nữa mà có thể xuất hiện bất cứ lúc nào khiến bệnh nhân xanh xao, mẹt mỏi. Và khi khói u lớn hơn chèn ép bàng quang có thể gây bí tiểu tiện hoặc táo bón và đau nếu u phát triển vào trực tràng.

Nhiều người có thể sờ thấy nhân xơ tử cứng chắc ở vùng bụng dưới vào ban đêm khi các cơ bụng được thả lỏng. Trường hợp nặng hơn là khi khối nhan xơ tạo thành polyp (bướu thịt) tụt vào âm đạo khiến bệnh nhân bị ra máu nhiều và có cảm giác vướng mỗi khi sinh hoạt tình dục. Cũng có nhiều trường hợp UXTC không có biểu hiện nào trong một thời gian rất dài, chỉ khi khối u đã lớn, bệnh nhận mới tự sờ thấy, hoặc bác sĩ phát hiện trong đợt khám phụ khoa định kỳ.

Lời khuyên thứ hai: Không chủ quan

UXTC là những khối u lành tính nên thường không gây nguy hiểm nếu được phát hiện sớm. Nhưng vì chủ quan, nhiều chị em không có thói quen khám phụ khoa định kỳ nên bệnh thường phát hiện muộn, khó điều trị và có thể gây các biến chứng, nhất là trong thai kỳ.

Những u xơ lớn lên có thể ép vào xương chậu gây cảm giác đau. Ngoài ra, chúng còn ép vào đường dẫn tiểu, làm sưng thận, hay ép vào bọng đái gây cảm gác luôn muốn đi tiểu.

Thai phụ có UXTC có thẻ bị sinh non, ngôi thai dễ bất thường, rau bám ở vị trí bất thường (rau tiền đạo, rau cài răng lược). Đồng thời, u xơ cũng kéo dài cơn chuyển dạ. Thậm chí, những khối u to, nằm ở vị trí "hiểm" có thể làm cho sản phụ không sinh được, phải mổ và có nguy cơ bị băng huyết cao hơn.

Trong thời kỳ hậu sản, thường là u xơ sẽ nhỏ lại, không gây biến chứng gì. Tuy nhiên, cũng có khi nó gây nhiễm khuản, nhất là đối với các u xơ dưới niêm mạc. Những u xơ có cuống đẽ gây biến chứng xoắn do ổ bụng rỗng đột ngột.

Ngoài ra, UCTC có thể gây hiếm muộn do làm thay đổi lớp nội mạc tử cung, không thuận lợi cho sự làm tổ của trứng khi tụ tinh. Nó cũng có thể chèn ép, làm gập vòi trứng hoặc làm bít lỗ cổ tử cung. Với những người đã mang thai, nó có thể làm sẩy thai liên tiếp do lớp nội mạc không phát triển đầy đủ, và do buồng tử cung bị chèn ép, không phát triẻn to ra được.

Lời khuyên thứ ba: Hiểu rõ bệnh để điều trị

Có hai phương pháp điều trị UXTC là điều trị nội khoa và phẫu thuật. Việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào kích thước của khối u, tuổi và nhu cầu sinh con của người phụ nữ.

Nếu khối u lớn hơn 5cm thì bắt buộc phải mổ bóc tách (vẫn bảo tồn tử cung), bệnh nhân vẫn có thể mang thai nhưng phải đợi ít nhất ba năm. Khi có thai, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ vì có nguy cơ vỡ tử cung, gây tử vong cho mẹ và thai nhi.

Nếu bệnh nhân đã nhiều tuổi, không muốn sinh con nữa, hoặc khối u quá lớn thì phải mổ cắt tử cung bán phần hoặc toàn phần bằng phương pháp mổ mở hay nội soi ỏ bụng hoặc nội soi qua "đường dưới". Trong trường hợp bệnh nhân không bị ra máu nhiều thì có thể áp dụng phương pháp sau: luồn một ống dẫn máu vào trong tĩnh mạch từ đùi lên, sau đó bỏ thuốc làm máu đông ngay ở những động mạch nuôi tử cung để máu vào tử cung giảm bớt, như vạy những u xơ này sẽ nhỏ đi bớt phần nào.

Những năm gần đây, Việt Nam đã điều trị UXTC bằng phương pháp tắc mạch. Phương pháp này được thực hiện trên máy chụp mạch kỹ thuật số DSA. Một ống thông nhỏ được đưa vào động mạch đùi bên phải, từ đó đi đến động mạch tử cung hai bên. Chất tắc mạch PVA được bơm qua ống thông làm tắc toàn bộ các mạch máu nuôi UXTC khiến khối u bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến hoại tử vô trùng. Từ đó chúng dần dần teo nhỏ trở thành sẹo không có mạch máu hoặc biến mất hoàn toàn.

Bệnh nhận có thể ra viện sau thực hiện kỹ thuật tắc mạch 1-2 ngày, cảm giác đau tức sau  3-5 ngày. Việc khám kiểm tra định kỳ được thực hiện ba tháng một lần trong vòng một năm sau điều trị.

Kết quả điều trị UXTC ở khoa Can thiệp tim mạch của Bệnh viện Trung Ương Quân đội 108 cho thấy tỷ lệ thành công là 90-95 %; tỷ lệ tái phát nhân xơ sau ba năm chỉ là 1-2 % và chưa ghi nhận trường hợp nào bị tai biến, biến chứng nặng. Tuy nhiên, phương pháp này chống chỉ định cho nhóm bệnh nhân không có triệu chứng, khi nghi ngờ có thai khoặc viêm vòi trứng, các u xơ dưới thanh mạc có cuống hoặc kích thước lớn.

(ST)