1
Trong 30 năm gần đây, đã có nhiều nghiên cứu chuyên sâu và nhiều tiến bộ trong việc chẩn đoán và điều trị vô sinh nữ. Nguyên nhân tập trung chủ yếu vào 4 yếu tố chính, và tất cả ít hay nhiều đều có khả năng điều trị thành công.
Rụng trứng (phóng noãn) kém
Đó là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 11/3 các trường hợp phụ nữ vô sinh. Thường do nội tiết có vấn đề. Tuy nhiên cũng có khi do buồng trứng bị tổn thương, lý do ít hơn cả là buồng trứng không có trứng.
Vấn đề về nội tiết
Chúng ta đã biết rằng trong chu kì buồng trứng bình thường các nội tiết tố từ tuyến yên và buồng trứng chịu trách nhiệm về việc trứng hợp vô sinh, người ta thấy có quá ít hay quá nhiều nội tiết tố. Ví dụ ở giữa chi kỳ, vùng hạ đồi ở não kích thích tuyến yên phóng thích rất nhiều FSH và LH làm rụng trứng. Nhưng khoảng 20% trường hợp thì không được như thế. Ít nội tiết tố, không có rụng trứng. Mặt khác, tuyến yên có thể bị thương tổn hay hoạt động kém, không sản xuất hoặc sản xuất quá nhiều LH và FSH. Kết quả là, vì LH kích thích quá nhiều, FSH kém một cách tương đối, buồng trứng thành đa nang và không có khả năng sản xuất trứng chín.
Những trường hợp do nội tiết tố bất thường có thể điều trị bằng thuốc viên như clomiphene , hCG và hMG cùng với nội tiết tố nữ và chính nội tiết tố tuyến yên. Đối với 90% phụ nữ có vấn đề nội tiết tố, phương pháp trị liệu bằng thuốc tân tiến có thể làm cho việc rụng trứng được bình thường nhưng không hiểu vì sao chỉ có 65% những người này có thai.
Mất cân bằng nội tiết tố
Nội tiết tố có thể cản trở thụ thai bằng nhiều cách hơn là ảnh hưởng đến sự rụng trứng. Ví dụ, trứng thụ tinh cần có progesterone để tồn tại. Nếu có quá ít progesterone, hoặc chỉ có progesterone trong một thời gian quá ngắn thì trứng không thể sống sót được. Tình trạng này gọi là giai đoạn hoàng thể kém, có thể điều trị được bằng thuốc.
Nhiều proclatin
Đây là chuyện thường xảy ra: sản xuất quá nhiều nội tiết tố của tuyến yên là nội tiết tố chịu trách nhiệm về việc tiết sữa mà không rõ tại sao. Một số trường hợp do u lành nhỏ gọi là prolactinoma. U này làm mất cân bằng giữa FSH và LH, làm kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh, ở nam thì làm giảm sự sản xuất tinh trùng.
U xơ và khả năng có con
U xơ là những u cơ lành, mọc ở bất cứ chỗ nào trong vách tử cung. Đôi khi chúng ta là nguyên nhân gây ra tình trạng hiếm muộn. Chúng ta có thể làm biến dạng tử cung hoặc đè lên một hay cả hai vòi trứng.
Chúng tác động thế nào đến việc sinh nở
Nếu u xơ gần bề mặt niêm mạc tử cung thì nó ngăn cản không cho trứng làm tổ. Nếu nó gần chỗ vòi trứng gắn với tử cung thì nó ngăn cản không cho trứng đã thụ tinh xuống tử cung để làm tổ. U xơ thường gặp nữ trên 35 tuổi. Nếu u xơ gây bệnh cần mổ ngay. Đó là một ca phẫu thuật đơn giản, không gây ảnh hưởng gì đến tử cung và vòi trứng.
Bệnh đa nang về buồng trứng
Nhiều phụ nữ có u nang buồng trứng lành không ảnh hưởng đến chuyện vô sinh. Nhưng trái lại, bệnh đa nang buống trứng sẽ tạo điều kiện cho nội tiết tố bất thường can thiệp vào chuyện rụng trứng.
Bệnh đa nang buồng trứng do tuyến thượng thận sản xuất ra quá nhiều nội tiết tố nam kéo theo tỉ lệ cao bất thường của LH và FSH. Kết quả là buồng trứng đầy noang noãn không trưởng thành khiến không thể cho trứng. Kinh nguyệt lâu lâu mới có và người bệnh có khuynh hướng phát phì và có nhiều lông, ở mặt cũng như trong thân thể.
Trứng đang phát triển
Hình lấy từ kính hiển vi điện tử cho thấy một phần của buồng trứng bình thường có trứng đang phát triển trong nang noãn.
Buồng trứng đa nang
Nang noãn phát triển trong các nang, vì thế, trứng không phát triển khi bị non.
Những vấn đề về cấu trúc
Tổn thương vòi
Đã từng bị mang thai ngoài tử cung, viêm chậu, đã từng bị mổ hoặc nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng Chlamydia thì có thể làm nghẹt hay tổn thương vòi trứng, gây cản trở việc thụ tinh bình thường.
Những vấn đề về thụ tinh
Để đến được vòi trứng và kích hoạt nó, lượng tinh trùng phải bơi qua một lượng lớn chất nhầy do cổ tử cung tiết ra. Nếu chất nhầy quá ít hoặc quá đặc, tinh trùng không vượt qua được cổ tử cung. Nếu chất nhầy có chứa kháng thể trực tiếp tấn công tinh trùng thì tinh trùng không bao giờ gặp được trứng và việc thụ tinh không bao giờ xảy ra.
Buồng trứng bị tổn thương
Buồng trứng có thể không sản xuất được trưởng thành. Sẹo do giải phẫu, do nhiễm trùng hay do tác dụng phụ của chiếu xạ làm tổn thương tử cung. Hoặc do nguồn trứng sớm cạn kiệt do mãn kinh, hoặc do tắt kinh sớm, tình trạng này có thể vì chấn thương do mổ hay vì điều trị bằng tia.
Bệnh của tử cung
Chiếm hơn 10% các trường hợp hiếm muộn. Tử cung dị dạng bẩm sinhm sẹo, bị u nhỏ xơ hay bị lạc nội mạc tử cung.
Lạc nội mạc tử cung
Trong lần khám đầu tiên, nếu bạn cho biết đã có những kỳ kinh rất đau đớn (chứng đau kinh), bác sĩ có thể sẽ nghi bạn bị “lạc nội mạc tử cung”.
Trong bệnh này, có những mảnh nhỏ nội mạc tử cung (lớp màng bên trong tử cung) xuất hiện ở khu vực hông chậu, ở hai buồng trứng và các vòi Fallop. Nguyên nhân vì sao vẫn chưa được khẳng định rõ, nhưng chúng thường đi kèm với việc làm suy giảm khả năng thụ thai. Hiện nay người ta cho rằng cơ thể phản ứng lại lớp nội mạc này hoặc do khả năng tự đề kháng của cơ thể. Không chỉ giảm khả năng thụ thai, khi vướng phải bệnh này một số phụ nữ còn ở vào trường hợp tái sảy thai nhiều lần. Khi bạn cho biết đã bị sảy thai nhiều lần, các bác sĩ sẽ nghĩ ngay đến bệnh này.
