Khả năng sinh sản - Những điều cần biết

Vô sinh nghĩa là không có khả năng thụ thai hoặc mang thai. Có rất ít phụ nữ và các cặp vợ chồng được thật sự xem như là vô sinh, một số nhiều hơn được xem như là bán vô sinh, có nghĩa là họ gặp khó khăn trong vấn đề thụ thai. Khoảng 1/10 các cặp vợ chồng có một số giai đoạn bán vô sinh trong đời sống của mình. Khả năng sinh sản của một cặp vợ chồng và sự vô sinh cần phải được khảo sát ở cả hai người.

Các nguyên nhân vô sinh

Trong khoảng 40% các cặp vô sinh nguyên nhân thường xuất phát từ nam giới; 40% các trường hợp khác là từ nữ giới; 20% còn lại là do cả hai.

Các nguyên nhân ở nam giới

Nguyên nhân này bao gồm: tinh hoàn hoàn toàn không có khả năng để tạo tinh trùng (trường hợp rất hiếm), số lượng tinh trùng thấp do bất thường của tinh hoàn; số lượng tinh trùng bất thường cao hơn nhiều so với mức bình thường, bất lực, xuất tinh sớm hoặc không thể giữ được độ cương dương vật.

Các nguyên nhân ở nữ giới

• Trứng không rụng (không có sự phóng thích trứng) là nguyên nhân gây vô sinh thường nhất ở phụ nữ, chiếm 1/3 các trường hợp phụ nữ vô sinh.
• Sự mất cân đối của các nội tiết tố kích thích rụng trứng hoặc buồng trứng bị tổn thương do nhiễm trùng sau phẫu thuật hay xạ trị, các nội tiết tố không những chỉ ảnh hưởng đến sự rụng trứng mà còn can thiệp vào sự thụ tinh theo nhiều cách khác. Ví dụ như progesterone cần cho trứng thụ tinh tồn tại, vì thế trứng sẽ bị ảnh hưởng nếu như nội tiết tố này được tiết ra quá ít hoặc trong một thời gian quá ngắn.
• Các cơ quan sinh dục nữ khỏe mạnh cũng cần thiết cho việc thụ thai tự nhiên. Bệnh tử cung chiếm khoảng ít nhất 10% các trường hợp vô sinh. Tử cung có thể bị dị tật bẩm sinh hoặc chứa các mảng bám (vết sẹo). polyp hoặc u xơ và cũng có thể bị nhiễm bệnh lạc nội mạc tử cung.
• Các ống dẫn trứng là các đường giúp cho tinh trùng tiến đến để gặp trứng và sau đó giúp cho phôi đang phát triển đến làm tổ ở niêm mạc tử cung. Thai ngoài tử cung, viêm nhiễm vùng chậu, các phương pháp phẫu thuật, ngay cả một dạng nhiễm trùng bất kỳ (bao gồm lây nhiễm qua đường tình dục) đều có thể làm gây nghẽn các vòi, gây sẹo, đưa đến trở ngại cho việc thụ tinh tự nhiên.
• Muốn gặp và thụ tinh được với trứng, tinh trung phải bơi trong một dòng dịch nhờn do cổ tử cung tiết ra, nếu dịch này quá đậm đặc tinh trùng sẽ không thể bơi qua được hoặc nếu dịch chứa nhiều kháng thể tấn công trực tiếp vào tinh trùng thì tinh trùng cũng sẽ không gặp được trứng nên sự thụ tinh không thể xảy ra.
• Tuổi tác cũng là một yếu tố. Vào khoảng tuổi 25, khả năng sinh sản bắt đầu giảm dần và sau tuổi 45 thì chỉ còn một nửa các chu kỳ của phụ nữ là có thể xuất hiện rụng trứng. Vì vậy, một phụ nữ trên 45 tuổi hàng năm chỉ có số lượng chu kỳ được thụ tinh bằng một nửa chu kỳ thụ thai ở phụ nữ còn trẻ.

Nguyên nhân liên quan đến cả hai giới

Khoảng 20% - 30% các khó khăn trong vấn đề thụ thai đều có sự liên đới của cả hai người, thường do tính bán vô sinh. Bán vô sinh xảy ra khi người phụ nữ có khả năng sinh sản kém, như rụng trứng không đều. Thường thì việc này sẽ thành vấn đề nếu như khả năng sinh sản của người bạn đời cũng kém, chẳng hạn như anh ta có số lượng tinh trùng thấp. Bán vô sinh sẽ được bù trừ nếu như khả năng sinh sản thấp của người này được quân bình bằng khẳ năng sinh sản mạnh của người kia.

Có phải đi khám bác sĩ không?

Dù bạn ở tuổi nào, nếu bạn giao hợp hai lần trong tuần và không sử dụng dụng cụ tránh thai trong vòng tối thiểu một năm mà không có thai thì phải đi khám bác sĩ. Tuy nhiên, vì có nhiều hình thức điều trị cần nhiều năm để hoàn tất nên bạn phải đi khám bác sĩ sớm hơn sau khoảng 6 hoặc 8 tuần quan hệ mà không sư dụng dụng cụ tránh thai và thụ thai bị thất bại nếu như bạn trên 35 tuổi.

Bác sĩ sẽ làm gì?

Bác sĩ sẽ hỏi căn kẽ về chu kỳ kinh nguyêt của bạn và các ngày có kinh của chu kỳ lần cuối. Bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn muốn có con từ bao lâu rồi, đã ngưng dùng thuốc tránh thai lúc nào và luôn cả tiểu sử bệnh lý của gi đình bạn.

• Bạn cũng được hỏi về tình trạng của bạn bao gồm các lần giải phẫu và bệnh tật có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như bệnh biếng ăn tâm thần cũng như các chi tiết đặc biệt về các vấn đề phụ khoa khác của bạn, như phá thai và các bệnh lây qua đường tình dục.
• Cả hai vợ chồng sẽ được hỏi về nhịp độ quan hệ tình dục. Xem ra việc này tế nhị và quá riêng tư nhưng bác sĩ muốn biết để xem các bạn có được bảo vệ bằng phương pháp ngừa thai chặt chẽ không và xem có thể điều chỉnh hay không. Có thể cũng có các khó khăn về mặt tâm lý tình dục mà bác sĩ cần đề cập đến và sẽ giới thiệu bạn với một chuyên gi cố vấn về tam lý tình dục.
• Sau đó, bạn sẽ được khám toàn diện cơ thể để kiểm tra tình trạng các bộ phận sinh dục và sức khỏe tổng quát của bạn.
• Độ chính xác của việc khám nghiệm này tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của bạn và có thể bao gồm cả việc khám mắt để kiểm tra võng mạc hoặc khám cổ để xem tuyến giáp có được bình thường không. Vú của bạn cũng có thể được kiểm tra.
• Chồng bạn cũng sẽ được hỏi về tiểu sử bệnh lý của cá nhân và gia đình. Bác sĩ muốn biết khi sinh tinh hoàn của anh ấy có di chuyển xuống bình thường không. Hỏi về môi trường làm việc của chồng bạn vì các yếu tố về môi trường đôi khi cũng có thể làm cho mật độ tinh trùng xuống thấp. Các bệnh trong thời thơ ấu như bệnh quai bị và các bệnh lây qua đường tình dục cũng có thêr là nguyên nhân. Kế đó, bác sĩ sẽ khám xem có các dấu hiệu rõ ràng nào về thể chất ở chồng bạn để có thể gây vô sinh không.
• Bạn và chồng bạn cần phải trả lời thành thật các câu hỏi. Chữa trị vô sinh đòi hỏi phải có một thời gian dài và có thể bị thất bại, đôi khi rất ngỡ ngàng. Nếu bạn đã chuẩn bị về việc này thì việc đối phó với các căng thẳng sẽ dễ dàng hơn. Với một vài cặp vợ chồng, việc điều tra này được xem như là các nguyên nhân gây đổ vỡ, khó hàn gắn của tình nghĩa vợ chồng; Ở một số cặp khác lại gần gũi nhau hơn để cùng nhau chia sẻ kinh nghiệp và quyết tâm có con.
• Lần khám nghiệm đầu tiên này sẽ giúp cho bác sĩ xác định được những điều tra và xét nghiệm nào cần phải được thực hiện. Nếu bạn là một phụ nữ lớn tuổi mà muốn có con đầu lòng thì chương trình càng phải được rút ngắn càng tốt và bác sĩ sẽ, nếu có thể, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho thời khóa biểu trị liệu, tuy rằng các trung tâm khác cũng có nhiều đường lối khác nhau về việc này.

Xét nghiệm nào được thực hiện?

• Nếu bác sĩ nghi sự tắc nghén liên quan đến cơ thể gây nên trở ngại thì các xét nghiệm cơ bản cần phải thực hiện ngay, tuy nhiên nếu không có lý do rõ ràng và cấp bách về việc mất khả năng thụ thai của bạn thì bác sĩ lấy mẫu tinh dịch của chồng bạn để phân tích. Nếu bạn có kết luận về khả năng vô sinh của chồng bạn thì các xét nghiệm của bạn không cần tiếp tục. Phân tích tinh dịch sẽ biết được số lượng tinh trùng, khả năng di chuyển của chúng và số lượng tinh trùng bất thường.
• Bước đầu tiên để điều tra tính vô sinh của bạn là xác định xem bạn có rụng trứng không. Bác sĩ sẽ chỉ cho bạn cách lập biểu đồ về nhiệt độ trung bình của cơ thể bạn trong khoảng thời gian 3 tháng. Việc này sẽ phat hiện xem nhiệt độ cơ thể của bạn có tăng không trong giai đoạn trứng rụng.
• Bạn có thể làm xét nghiêmk progesterone trong máu. Nếu vào khoảng giữa của thời kỳ kinh nguyệt máu của bạn chứa một lượng progesterone bình thường thì bạn xem như có rụng trứng.
• Việc phân tích tinh dịch và các xét nghiệm ban đầu hoàn tất thì có thể xác định được bạn hoặc chồng bạn, ai sẽ cần phải được điều trị.

Điều trị

• Dĩ nhiên việc trị liệu thực tế sẽ căn cứ vào nguyên nhân gây ra vô sinh, nhưng bác sĩ sẽ chuyển bạn đến một bệnh viện chuyên khoa về thụ tinh để bạn được theo dõi thêm và giúp đỡ.
• Bệnh viện cũng sẽ sử dụng toàn bộ các xét nghiệm để giúp khám phá lý do tại sao bạn không thể thụ thai bao gồm siêu âm buồng trứng để xác nhận việc rụng trứng và nội soi ổ bụng để xem các vòi Fallop có bị nghẽn hoặc tổn thương hay không cùng với quan sát xem tử cung có các dấu hiệu nào gây trở ngại cho việc thụ thai như bệnh lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc các dị dàng khác.
• Khi trở ngại được chuẩn đoán thì việc trị liệu được tiến hành. Có thể bằng phẫu thuật, thuốc giúp thụ thai hoặc các kỹ thuật hỗ trợ tụ thai.

Các kỹ thuật phẫu thuật

• Các ống dẫn trứng bị nghẽn sẽ được khai thông bằng kỹ thuật vi phẫu có tên là kỹ thuật thông vòi tử cung. U nang buồng trứng và u xơ tử cung sẽ được cắt bỏ bằng phẫu thuật.
• Các phương pháp giải phẫu khác cũng được đề cập đến như bạn thường hay sẩy thai và không thể mang thai đủ kỳ. Các dị dạng của tử cung va hở eo tử cung cũng là các lý do gây nên khuyết tật trên.

Thuốc thụ thai

• Thuốc thụ thai được sử dụng khi chẩn đoán cho thấy có sự khiếm khuyết về nội tiết tố. Đặc trị có thể được cân nhắc tùy theo nhu cầu đặc biệt của bạn và thường phải sử dụng hơn một loại thuốc. Nguy cơ về việc mang thai đa phôi sẽ gia tăng và các phản ứng phụ khác của phương pháp trị liệu này sẽ bao gồm nhức đầu, đỏ bừng mặt, đau bụng vì các buồng trứng lớn ra.
• Bạn có thể được cho sử dụng Clomiphene để làm xuất kinh và sau đó kích thích tuyến yên tiết rs oestrogen kích hoạt buồng trứng phóng noãn. Xuyên suốt việc chứa trị này trong đó, thuốc chỉ được cho uống trong khoảng thời gian ngắn của chu kỳ, bác sĩ sẽ kiểm tra buồng trứng của bạn bằng siêu âm để kiểm tra xem sự rụng trứng có xảy ra hay không.
• Nếu không điều trị thành công bằng phương pháp kích thích các buồng trứng thì việc trị liệu bằng cách tiêm hàng ngày dung dịch HMG (Human menopausal gonadotrophin – chất hướng sinh dục mãn kinh ở người) có thể kích thích buồng trứng phóng noãn.

Hỗ trợ thụ thai

Nhiều cặp vợ chồng được hỗ trợ kỹ thuật trong việc thụ thai. Các kỹ thuật này bao gồm thụ thai với tinh trùng hoặc trứng của những người hiến tặng và tiến hành thụ thai trong ống nghiệm. Tuy nhiên, cái giá phải trả về mặt tình cảm thì thật khó lường. Vì thế, nên bàn bạc kỹ mọi khía cạnh của vấn đề có liên quan trước khi thực hiện. Việc cố vấn cho các cặp vợ chồng cần đến sự hỗ trợ thụ thai được thực hiện bởi các bệnh viện có chuyên khoa thu thai nhân tạo

Ngay cả khi bạn đã được chấp nhận để được thụ thai trong ống nghiệm thì việc trị liệu cũng sẽ kéo dài khoảng một năm hoặc hơn. Như vậy, có nghĩa là bạn sẽ mất 4 năm kể từ ngày nghi tên đăng ký cho đến khi điều trị; đây là một khoảng thời gian dài chờ đợi nếu như trên 30 tuổi bạn mới nghĩ đến chuyện có con

Các vấn đề cần quan tâm

Có một số vấn đề mà bạn cần phải giải quyết trước khi quyết định bước vào một cuộc thử thách kéo dài, đầy cảm xúc để thu thai:

• Nếu bạn muốn có một đứa con mà trứng hoặc tinh trùng hoặc cả hai được hiến tặng thì về mặt di truyền đó không phải là con của bạn. Điều này có ngăn cản bạn yêu thương bé như chính con mình không?
• Bạn có cảm thấy ghen tức hay khó chịu nếu như trứng hay tinh trùng được cho dùng để tạo phôi thụ thai với người bạn đời?
• Bạn sẽ nói với con bạn cách bé được sinh ra hay sẽ giữ kín chuyện này?
• Nếu bạn muốn giữ kín chuyện này, bạn có chắc rằng sự thật sẽ không lọt ra ngoài trong một biến cố nào đó và dĩ nhiên sẽ không gây tổn thương cho cháu/
• Nếu con bạn được thụ thai bằng trứng hoặc tinh trùng được hiến tặng, bạn phải đối phó ra sao nếu như cháu muốn biết cha mẹ thật của cháu khi cháu đã khôn lớn?
• Bạn điều trị vô sinh trong bao lâu?
• Bạn có khả nămg đối phó với thụ thai đa phôi không? Sẽ ra sao nếu như một hoặc tất cả các phôi đều chết?
• Bạn cũng nên hiểu rằng thụ tinh trong ống nghiệm là một quá trình tốn rất nhiều thời gian. Chẳng hạn nếu bạn đến trung tâm chuyên khoa thụ tinh trong ống nghiệm, thì việc bạn hẹn để tiến hành thụ tinh phải đến hai năm sau mới được thực hiện

Hiến tặng tinh trùng

Loại hỗ trợ thụ thai tiến hành trực tiếp nhất bằng cách thụ tinh nhân tạo cho người phụ nữ với tinh trùng của người bạn đời hoặc với tinh trùng của người hiến. Những người hiến tặng thường là các sinh viên đại học hoặc sinh viên y khoa mà bệnh viện theo dõi cẩn thận để đảm bảo rằng họ hoàn toàn khỏe mạnh về thể chất lẫn tinh thần và gia đình của họ cũng không mắc phải một bệnh di truyền nào. Những người cho tinh trùng luôn luôn được xét nghiệm AIDS. Bệnh viện cũng cố gắng tìm sao để cho tinh trùng cũng có các đặc tính thể chất giống như chồng của bạn.

• Tất cả các tin tức về người cho tinh trùng này sẽ được giữ bí mật hoàn toàn, sẽ không có chi tiết nào của tinh trùng hiến tặng được nghi vào tờ khai hộ sản và tên cảu bạn có thể được điền vào giấy khai sinh của bé.
• Trước khi bạn được thụ tinh nhân tạo, bệnh viện phải chắc rằng bạn có rụng trứng dựa vào biểu đồ thăm dò nhiệt độ trung bình của cơ thể hoặc dụng cụ thử nội tiết tố. Siêu âm được thực hiện ngay trước khi rụng trứng sẽ phát hiện sự phát triển của nang và bạn có thể được sử dụng nội tiết tố để kích thích rụng trứng. Sau đó tinh trùng hiến tặng được đưa vào cổ tử cung hoặc tử cung bằng một ống hút
• Việc thụ thai bằng tinh trùng hiến tặng được xem như là giải pháp lý tưởng cho nhiều cặp vợ chồng nhưng có rất nhiều điều cần phải xem xét lại một cách cẩn thận. Trước tiên và hơn hết là cảm nghĩ của người bạn đời cần phải được quan tâm. Ví dụ như nam giới thường cảm thấy khó chịu hoặc ghen tức khi một tinh trùng hiến tặng được thu tinh với noãn của vợ mình. Thêm vào đó, một vài phụ nữ rơi vào trạng thái chán ngán tình cảm thụ thai của mình ví có thể cứ mỗi lần đi khám thì bác sĩ lại sử dụng tinh trùng của một người hiến tặng khác

Hiến tặng trứng

Nếu một phụ nữ khồn thể tạo được trứng cho riêng mình thì trứng hiến tặng sẽ được sử dụng thay thế. Trứng sẽ được cho thụ tinh với tinh trùng của chồng bạn bằng thụ tinh nhân tạo. Việc này được thuận lợi vì cả hai đều có dự phần. Chồng bạn sẽ thụ tinh trứng còn bạn sẽ mang thai và sinh con. Tuy nhiên, đây là một phương pháp phức tạp hơn phương pháp hiến tặng tinh trùng

Thụ tinh trong ống nghiệm

Từ khi em bé đầu tiên được sinh ra thành công bằng phương pháp ống nghiệm năm 1978, có 10 trên 1000 em bé được sinh ra bằng phương pháp này gọi là phương pháp thu thai trong ống nghiệm IVF (In Vitro Fertilization). In Vitro có nghĩa là trong ồng thủy tinh, ý muốn nói đến một đĩa bừng thủy tinh mà trong đó tinh trùng và trứng được kết hợp trong phòng thí nghiệm. Thụ thai trong ống nghiệm bao gồm việc trích trứng từ các buồng trứng, cho thụ tinh với tinh trùng và chuyển phôi vừa mới hình thành vào trong tử cung. Cách thức được thực hiện như sau:

• trước tiên, xét nghiệm được thiết lập để biết chắc rằng số lượng tinh trùng ở trạng thái khỏe mạnh. Kế đó, trứng được thu thập. Hầu hết các phụ nữ chỉ cho một trứng ở các chu kỳ. Vì thụ thai theo phương pháp này când có nhiều trứng nên phải kích thích để buồng trứng sinh sản thêm. Việc này bao gồm làm ngưng chu kỳ bình thường của người phụ nữ và sau đó kích thích buồng trứng bằng cách tiêm các nội tiết tố đặc biệt, như thế sẽ làm cho buồng trứng sản xuất nhiều trứng cùng một lúc. Khoảng hơn một tuần sau bạn sẽ được khám nhiều lần tại bệnh viện và việc phát triển của trứng sẽ được theo dõi cẩn thận
• Để thu thập trứng, chuyên viên phụ khoa phải dùng siêu âm để có ảnh rõ ràng của tuyến sinh dục. Luồn một đầu dò rỗng và mỏng xuyên qua âm đạo tới buồng trứng. Trứng được đưa vào đâu dò bằng một động tác hút nhẹ. Sau đó, đầu dò được rút ra và trứng được nuôi cấy trong vòng 24 giờ.
• Khi trứng đã hoàn toàn trưởng thành, chúng sẽ được đặt cẩn thận vào trong môi trường cấy có khoảng 100.000 – 200.000 tinh trùng hiến tặng hoặc tinh trùng của người chồng trong vòng 12 -15 giờ để cho việc thụ tinh được tiến hành.
• Cùng lúc, một tinh trùng đơn độc được bơm vào trung tâm của trứng, xuyên qua một ống hút bằng thủy tinh có đường kính chỉ bằng 1/10 đường kính của sợi tóc. Kỹ thuật này được gọi là tiêm tinh trùng vào trong bào tương ICSI.
• Sau 2 hay 3 ngày nuôi cấy, tối đa là 3 phôi tốt nhất được chuyển vào tử cung của bạn. Để giảm thiểu nguy cơ của việc sinh đôi, sinh ba hoặc đa phôi, một số trung tâm đề nghị nên cấy không quá hai phôi cùng một lúc.

Các kỹ thuật khác

Một vài chuyên viên thụ tinh áp dụng các kỹ thuật khác để mang lại hiệu quả cho việc thụ thai.

• Như kỹ thuật chuyển các tế bào sinh dục vào bên trong vòi Fallop GIFT. Thay vì thụ tinh trứng trong phòng thí nghiệm, trứng và tinh trùng được chuyển cùng một lúc đến tua vòi Fallop (ống dẫn trứng) giúp cho sự thụ tinh xảy ra một cách tự nhiên. Phôi bào kế đó có thể đến tử cung vào đúng kúc của chu kỳ sẽ giúp cho phôi có thể làm tổ. Điều cần thiết cho việc này là một trong hai ống dẫn trứng của bạn phải khỏe mạnh và điều bất lợi là bạn không biết sự thụ tinh có xảy ra hay không nhưng có thể biết được phôi đã làm tổ thành công chưa.
• Một tuần sau ngày đưa trứng vào, xét nghiệm máu sẽ cho biết nồng độ của progesterone. Nếu bạn không có kinh vào khoảng 16 ngày sau ngày đưa trứng vào thì xét nghiệm để tìm hoóc môn thụ thai hCG sẽ được thực hiện, sự hiện diện của hoóc môn này báo cho bác sĩ biết rằng có ít nhất 1 phôi đã làm tổ thành công.
• Số phôi làm tổ thật sự có thể được xác định bằng siêu âm sớm nhất là 28 ngày sau ngày phôi làm tổ thành công

Tiên lượng

Chỉ có khoảng 10% các cặp vợ chồng kết thúc được thụ thai lần đầu tiên bằng phương pháp thụ thai trong ống nghiệm và tỉ lệ thành công đưa đến việc sinh con khỏe mạnh, chiếm khoảng từ 12% - 14%. Tuy nhiên, bằng các chu kỳ lặp lại của phương pháp, tỷ lệ thành công sẽ tăng cao và có thể cao hơn 50%.

ST