1
I . GIỚI THIỆU
Rau mầm là loại rau có thời gian canh tác rất ngắn, chỉ 05 đến 07 ngày sau khi gieo là thu hoạch.
Rau mầm là loại thực phẩm sạch có giá trị dinh dưỡng cao, được canh tác bằng các loại hạt giống rau thông thường như: Củ cải trắng, cải ngọt, cải xanh, rau muống, hạt mè đen, hạt khổ qua, các loại đậu xanh, đậu nành, đậu đen, đậu phộng, đậu hà lan, …
Mỗi loại mầm đều có thứ vị riêng đặc trưng của từng loại rau. Một số có vị cay hơi hăng như mầm của các loại cải : cải củ trắng, cải củ đỏ…..Một số khác có vị bùi, ngọt đặc trưng như mầm của một số loại đậu, có thể ăn sống, làm các món cuộn, trộn dầu giấm, xào hoặc nấu canh,…
Rau mầm có chứa nhiều chất khoáng và các loại Vitmin B, C, E,…cần thiết cho cơ thể với hàm lượng cao, vì rau mầm được thu hoạch vào thời điểm tích lũy nhiều chất dinh dưỡng nhất. Theo các tài liệu khoa học rau mầm có giá trị dinh dưỡng cao gấp 05 lần so với các loại rau thông thường khác.
Sử dụng rau mầm là một xu hướng phát triển ở Việt Nam, vì đây là loại rau sạch, giàu dinh dưỡng và đậm đà hương vị. Người Việt Nam cũng đã biết sử dụng rau mầm làm thức ăn hàng ngày từ lâu mà phổ biến là giá sống.
Rau mầm phù hợp với sản xuất nông nghiệp đô thị, có thể trồng được quanh năm, vừa giải quyết lao động nông nhàn, vừa có tính giải trí nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao
II . DỤNG CỤ VÀ VẬT LIỆU TRỒNG RAU MẦM
1.Gíông
Có thể trồng rau mầm bằng nhiều loại hạt giống rau khác nhau như: củ cải trắng, cải ngọt, cải xanh, rau muống, hạt mè đen, các loại đậu xanh, đậu nành, đậu đen, đậu phông,…nhưng phổ biến nhất hiện nay là củ cải trắng, do dễ trồng và dễ tiêu thụ.
2. Khay
Có thể sử dụng nhiều loại vật liệu khác nhau, tuỳ điềư kiện sẳn có của mỗi gia đình như : khay tre, khay nhựa, khay xốp,…Tuy nhiên, loại khay sử dụng tiện lợi nhất hiện nay là khai xốp (loại khay xốp dùng để đựng trái cây được mua từ các vựa bán trái cây). Khay xốp có nhiều kích thước khác nhau nhưng phổ biến nhất là khay có kích thước 40 cm x 50 cm.
3. Kệ
Tuỳ theo kích thước khay mà đóng kệ có kích thước cho phù hợp. Có thể đóng kệ bằng gỗ hoặc kệ sắt (loại sắt có lổ để tiện cho việc lắp ráp), có thể thiết kế kệ có 03 - 04 tầng hoặc nhiều hơn ( tuỳ điều kiện và vật liệu ), khoảng cách giữa các tầng là 40 cm, chiều sâu của kệ là 40 cm vừa đủ để đặt khay rau mầm, khoảng cách giữa tầng đầu tiên tới mặt đất từ 25 – 30 cm để hạn chế những sinh vật gây hại khác như: kiến, cóc, nháy, chuột,… vào khay.
4. Đất trồng (giá thể)
Là loại đất sạch hữu cơ sinh học được sản xuất từ xơ dừa, đã có đủ dinh dưỡng nên trong quá trình trồng không cần bổ sung bất kỳ một loại phân bón nào khác. Hiện nay có nhiều loại giá thể có thể trồng rau mầm, phổ biến là: đất sạch hữu cơ sinh học của Công ty TNHH Dừa MêKong (Bến Tre), Công ty TNHH Đất Sạch (TP. Hồ Chí Minh),…
5. Khăn giấy
Dùng để lót trên bề mặt giá thể trước khi gieo hạt, mục đích của việc lót giấy trên bề mặt giá thể trước khi gieo để khi thu hoạch rau mầm sẽ không bị dính giá thể vào rau. Có thể dùng các loại khăn giấy “ Khăn ăn cao cấp 02 lớp Pulppy, An An”,…có kích thước 330 x 330 mm. Ngoài việc dùng khăn giấy lót trên bề mặt giá thể, khăn giấy còn được dùng để lót vào hộp thành phẩm đựng rau mầm.
6. Bìa giấy carton
Dùng để đậy khay trong 01 – 02 ngày đầu khi mới gieo hạt.
III. THAO TÁC TRỒNG VÀ CHĂM SÓC
- Ngâm - ủ hạt giống:
Hạt giống phải được ngâm ủ trước khi gieo, ngâm với nước lạnh trong thời gian từ 06 – 08 giờ, sau đó ủ trong khăn ẩm từ 10 – 12 giờ.
Mục đích của việc ngâm ủ hạt giống:
+ Rút ngắn thời gian sinh trưởng;
+ Loại bỏ tạp chất, hạt lép còn lẫn trong hạt giống;
+ Tỷ lệ nẩy mầm cao và đồng đều.
- Cho vào khay một lớp giá thể cao khoảng từ 03 - 04 cm, dùng tay vò nát những hạt còn lợn cợn trong giá thể, phả nhẹ cho bề mặt giá thể được bằng phẳng, tưới nước cho ướt đẫm giá thể. Lót lên bề mặt khay một lớp khăn giấy mỏng để rau không bị dơ trong quá trình thu hoạch.
- Gieo hạt giống đã ngâm - ủ nứt nanh vào khay đã chuẩn bị sẳn ở các bước trên. Tùy theo loại hạt giống mà lượng giống cần dùng có thể khác nhau như: Củ cải trắng: 60 – 80 gr/ khay có kích thước 40 x 50 cm; Đậu xanh: 60 – 80 gr/ khay 40 x 50 cm,…
- Sau khi gieo tưới phun sương nhẹ và đậy kín khay lại bằng giấy carton, hoặc chất chồng các khay lên nhau nhằm mục đích giữ ẩm và giảm sự bốc hơi nước, kích thích sự nẩy mầm nhanh hơn.
- Khoảng 12 -18 giờ sau mở giấy đậy ra, tưới phun sương mặt khay từ 01 – 02 lần/ ngày, không tưới vào buổi chiều.
- Thu hoạch: Sau khi gieo 05 – 07 ngày, rau mầm cao từ 08 – 12 cm là có thể thu hoạch (tuỳ theo yêu cầu của khách hàng).
Cách thu hoạch: Dùng kéo hoặc dao (loại dao dùng để rọc giấy) cắt sát bề mặt giá thể, xếp ngay ngắn vào hộp nhựa (loại hộp đựng được 200 gr) đưa đi tiêu thụ hoặc bảo quản trong tủ lạnh.
* Chú ý: Rau mầm sau khi thu hoạch không được rửa (nếu chưa sử dụng), không bảo quản rau mầm trong ngăn đá tủ lạnh.
- Trồng đợt mới: Sau khi thu hoạch giá thể có thể tái sử dụng trồng lại lần 2 bằng cách xới xáo lên, lượm sạch phần thân, rễ và bổ sung thêm giá thể mới vào cho đủ lượng cần dùng. Không nên tái sử dụng nhiểu lần dễ phát sinh mầm bệnh ở các lần trồng sau. Giá thể sau khi trồng rau mầm được sử dụng cho các loại cây kiểng và các loại cây trồng khác.
* Một số vấn đề cần lưu ý khi trồng rau mầm
- Rau mầm phải được trồng ở nơi thoáng mát có nhiều ánh sáng, nhưng không trồng ở nơi có ánh nắng và mưa trực tiếp;
- 01 đến 02 ngày sau khi gieo, mở giấy Carton ra và tưới phun sương nhẹ vừa đủ ướt mặt khay. Nên tưới vào buổi sáng, không tưới vào buổi chiều và tối vì dư nước rau dễ bị úng, ngã (rau bị ngã rất khó thu hoạch, tốn nhiều công lao động);
- 01 ngày trước khi thu hoạch, giảm tưới hoặc ngưng tưới hẳn, tuỳ theo mức độ ẩm của giá thể;
- Rau mầm có thời gian sinh trưởng rất ngắn và giá thể trồng đã có đầy đủ dinh dưỡng hữu cơ vi sinh, nên trong quá trình chăm sóc chỉ cần tưới nước vừa đủ cho cây mà không cần phải bón bổ sung bất kỳ nguồn dinh dưỡng (phân bón) nào khác;
- Nên sử dụng giống tốt (hạt giống đồng đều, tỷ lệ nẩy mầm cao, không có lẫn hạt lép và tạp chất, sạch mầm bệnh) để gieo trồng.. Hạt giống có chất lượng kém dễ bị bệnh thối nhũn. Nếu bị bệnh phải hủy bỏ, rửa sạch khay đem phơi khô để cách ly mầm bệnh. Không được sử dụng thuốc trừ sâu hoá học để phun cho rau mầm vì không đảm bảo thời gian cách ly, ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng.
