1
Bệnh viêm amidan là tình trạng viêm, xung huyết và xuất huyết của amidan. Bệnh thường do vi khuẩn hoặc virus gây nên. Viêm amidan có thể tự khỏi nhưng hay tái phát. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng, di chứng nguy hiểm dẫn đến tử vong.
Bệnh nhân (BN) Nguyễn Văn T. (phường Phương Sài, Nha Trang) vào Bệnh viện (BV) Quân dân y Khánh Hòa điều trị trong tình trạng sốt cao, rét run, đau họng, vướng họng, ăn uống khó khăn, hơi thở hôi. Sau khi khám, các bác sĩ (BS) xác định BN bị viêm amidan cấp, sau đó BN được điều trị khỏi. Một trường hợp khác là BN Trần Thùy Trang D. (xã Ninh Lộc, Ninh Hòa), vào BV Đa khoa tỉnh điều trị trong tình trạng đau họng tái đi tái lại, sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức xương khớp, hạch cổ to lên, hơi thở hôi. BN được chẩn đoán là viêm amidan mãn tính với biến chứng có tụ mủ quanh amidan, viêm thanh quản. BN được chỉ định cắt bỏ amidan, được điều trị khỏi.
Bác sĩ Bệnh viện Quân dân y đang khám cho bệnh nhân nghi viêm amidan.
BS Chuyên khoa I Hoàng Minh Lợi - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, BV Quân dân y Khánh Hòa cho biết, đây là một trong những bệnh tai mũi họng thường gặp ở trẻ em và người lớn. Amidan là hai khối lympho nằm ở hai bên họng miệng, còn gọi là amidan khẩu cái. Amidan có vai trò tạo ra kháng thể giúp đề kháng vi trùng vào cơ thể qua vùng họng và mũi. Bệnh do vi khuẩn hoặc virus gây nên. Vi khuẩn gây bệnh thường gặp là liên cầu, tụ cầu, đặc biệt là liên cầu đa huyết beta nhóm A rất nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng dẫn đến tử vong; hoặc do một số virus gây bệnh cúm, bệnh sởi, bệnh viêm mũi họng thông thường. Vi khuẩn, virus thường có sẵn trong đường mũi họng của cơ thể. Khi cơ thể bị nhiễm lạnh hoặc suy yếu, vi khuẩn đó có thể trở thành vi khuẩn gây bệnh. Một số yếu tố thuận lợi dễ gây bệnh như: do lạnh, thời tiết thay đổi đột ngột hoặc một số yếu tố kích thích (như: khói thuốc lá, hóa chất).
Triệu chứng lâm sàng của viêm amidan là người bệnh có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, ớn lạnh. Ở trẻ em và một số thể bệnh nặng thường sốt cao từ 39 đến 400C. Ngoài ra, người bệnh thấy đau họng, nuốt vướng, cảm giác khô, rát họng, sau đó sẽ đau nhói tại chỗ hoặc đau quanh tai, đau răng khi nuốt. BN có thể có triệu chứng ho (do xuất huyết nhầy ở vòm họng) hoặc hơi thở hôi. Khi khám sẽ thấy niêm mạc họng viêm đỏ hay amidan sưng to, có những chấm mụn trắng hoặc một lớp mụn trắng trên bề mặt amidan.
Theo thống kê của nhiều tổ chức y tế trên thế giới, khoảng 75% BN bị viêm amidan không được điều trị cũng có thể khỏi bệnh tự nhiên, BN sẽ hết sốt sau 3 ngày, các triệu chứng cơ năng khác sẽ giảm dần. Tuy nhiên, bệnh hay tái phát và có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm. Bệnh viêm amidan được chia thành 2 loại: cấp tính, mãn tính. Viêm amidan mãn tính có thể là biểu hiện của viên amidan cấp tính tái đi tái lại. Biến chứng tại chỗ của căn bệnh này là viêm tấy amidan, có áp-xe (tụ mủ) quanh amidan. Biến chứng kế cận sẽ viêm tai giữa, viêm mũi xoang và viêm thanh quản. Biến chứng xa có thể gây ra viêm cầu khẩn cấp. Đặc biệt, viêm amidan do liên cầu trùng có thể gây biến chứng sốt thấp khớp, thấp tim, viêm vi cầu thận, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm độc tố liên cầu nhóm A (sốt, hạ huyết áp, suy thận, suy hô hấp cấp gây tử vong rất nhanh). Theo BS Hoàng Minh Lợi, khi tổ chức amidan không còn vai trò miễn dịch và trở thành một ổ viêm chứa các loại vi khuẩn hoặc quá phát bít tắc hô hấp trên, nghi ngờ phát triển thành u ác tính thì phương pháp điều trị hữu hiệu là cắt bỏ amidan.
Để hạn chế viêm amidan phải chú ý giữ gìn vệ sinh, giữ ấm vùng mũi họng, tránh môi trường sống ô nhiễm, tránh dùng những thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh, vệ sinh răng miệng sau khi ăn, súc miệng bằng nước muối pha loãng hoặc các loại dung dịch sát khuẩn. Ngoài ra, nên dùng khẩu trang để tránh bụi khi làm việc ở những nơi có mức độ ô nhiễm cao.
