1
Hoa Bướm còn được gọi là Tử La Lan, hoặc thông dụng hơn là hoa păng-xê, từ chữ "pensée" trong tiếng Pháp hay "pansy" trong tiếng Anh. Người ta thường gửi loài hoa này đến những người gần gũi và thân thiết nhất để nhắc nhớ đến nhau. Loài hoa này có những cánh phẳng xòe rộng, mượt mà như nhung, với nhiều màu sắc rực rỡ. Ngày nay, hoa Bướm thường được trồng trong vườn, xuất xứ từ loài păng-xê dại, mà thi hào Shakespeare của Anh từng gọi là "Tình yêu vu vơ". Người đời đã yêu mến đặt cho loài hoa này nhiều biệt danh khác nhau, mà nổi bật nhất có lẽ là Thanh thản (Heartsease), bởi vì người ta tin rằng nếu bạn luôn giữ bên mình những cánh hoa này thì bạn sẽ chắc chắn nhận được tình yêu của người bạn yêu .
Ta gởi cho người vào dịp đầu năm
Những đóa păng - xê
Vàng rực như tia nắng, tím ngắt như trời đêm
Những đoá hoa nhớ nhung ...
Và hãy gửi trở lại ta một ý nghĩ của người
Sarah Doudney
Cát cánh - Bluebell
Thủy chung
Cát cánh là một trong các loài hoa dại cứng cỏi nhất, chúng thường trở lại một cách thủy chung năm này qua năm khác, và chắc hẳn chúng mang ý nghĩa của sự bền bỉ là do khả năng tồn tại bền vững một khi đã được trồng trong khu vườn của chúng ta. Ở những nơi hoang dã, loài hoa này phủ những tấm thảm xanh ngát màu da trời lên những cánh rừng vào mỗi độ tháng Năm. Song, chúng sẵn sàng khước từ khi bị chiếm đọat: những đoá hoa hình quả chuông lay động sẽ nhanh chóng rủ xuống một khi bị hái.
Cát cánh đôi khi bị lầm lẫn với hoa Harebell (Huệ dạ hương) hay Bluebell xứ Xcốtlen, là một loài hoa khác hẳn thuộc họ Campanula. Tên nhóm là Endymion lấy theo tên một chàng chăn cừu trẻ đẹp được nữ thần mặt trăng Selene đem lòng yêu thương. Đây là một thiên tình ca đầy thơ mộng trong thần thoại Hy Lạp.
Selene yêu Endymion tha thiết. Endymion lại chẳng hề biết đến tình yêu ấy. Chàng chỉ ước mơ một điều là được trẻ đẹp mãi. Chấp nhận lời khẩn cầu của chàng, thần Zeus đã giáng xuống đôi mắt chàng một giấc ngủ triền miên. Selene được tin rất đỗi buồn rầu. Nàng cưỡi cổ xe song mã, cỗ xe có đôi ngựa trắng muốt như tuyết xuống trần gian. Nàng đến động Latmos huyền diệu, nơi Endymion đang chìm đắm trong giấc ngủ vĩnh hằng. Selene ôm lấy chàng, phủ lên người chàng những chiếc hôn nồng ấm. Nàng đưa tay vuốt ve người chàng, nằm xuống bên chàng, nghe tiếng tim chàng đập và say sưa uống từng hơi thở nồng nàng của chàng. Và cứ thế, hàng đêm, khi bóng tối đã bao phủ cả trái đất, Selene lại mặc chiếc áo dài trắng muốt, trên mũ cài một lưỡi liềm, lặng lẽ uy nghi đi ngang qua bầu trời. Nàng hiền hoà tỏa ánh sáng trắng bạc xuống đất. Khi đã đi khắp vòm trời, nàng lại lặng lẽ đến cái hang sâu vùng với Endymion. Nàng cúi xuống bên chàng, vuốt ve chàng, nỉ non những lời ân ái.
Năm tháng cứ trôi đi, Endymion vẫn ngủ triền miên còn Selene vẫn giữ mãi mối tình thủy chung, thầm lặng mà tuyệt vọng ấy. Vì vậy, ánh sáng của nàng ban đêm chiếu xuống trần gian cũng đượm vẻ mơ màng, buồn bã. Hình như những mối tình thầm lặng và tuyệt vọng đều đẹp, đều êm ái, nhẹ nhàng và bàng bạc như ánh trăng nhưng đều nhiễm phải cái nỗi buồn man mác của nữ thần Selene.
Hàng năm em trở lại
Trên sân vườn xanh tươi
Bao người qua hờ hững
Em vẫn đời nhớ thương
John Keats, 1795-1821
Cúc Dại - Daisy
Ngây thơ
daisy Marguerite daisy
Cúc dại là loài hoa nhỏ thường mọc hoang, có những cánh trắng ngần, từ giữa tỏa ra như hình nan hoa quanh một nhụy vàng tươi. Đây là loại hoa của trẻ em. Chúng thường thích hái Cúc dại để kết thành bó hay xâu thành chuỗi. Ở bên Anh, Cúc dại còn được gọi là Baby's pet hay Bairnwort có nghĩa là hoa trẻ em.
Nếu một cô gái nhỏ nhắm mắt lại và hái một chùm Cúc dại rồi đếm thì số hoa trong chùng hoa đó sẽ là số năm còn lại trước khi lấy chồng. Các cô thiếu nữa thường đoán số mạng của mình bằng cách lần lượt bứt ra từng cánh của một bông Cúc dại đồng thời lập đi lập lại điệp khúc:
- "Chàng yêu ta, chàng không yêu ta "....
Daisy có nghĩa là day's eye hay con mắt của ban ngày: nó mở ra cùng với ánh sáng ban mai và rồi khép lại những cánh trắng khi mặt trời lặn xuống, như thể là nó đi ngủ.
Xin làm loài Cúc dại - nếu là hoa
Dịu dàng khép cánh mỗi chiều tà
Và mỗi sớm mai bừng thức giấc
Đón chào nắng ấm với sương sa.
I'd choose to be a daisy - Vô Danh
Cúc Vạn Thọ - Marigold
U sầu
Cúc vạn thọ luôn được liên hệ với cuộc hành trình của vầng thái dương ngang qua bầu trời mỗi ngày, từ 9 giờ sáng tới 3 giờ chiều. Những người dân Anh thời xưa tin rằng họ có thể chỉnh đồng hồ dựa theo thời khắc mà loài Cúc này mở hay khép lại những cánh hoa rực rỡ của nó. Cúc vạn thọ thuộc nhóm Calenduala - hoa nở quanh năm. Còn tên gọi Marigold có lẽ có nghĩa là Mary-gold, từ tên của Đức Mẹ Đồng Trinh.
Cúc vạn thọ được trồng trong vườn, nở hoa tròn và lớn, có màu vàng hoặc màu cam. Người đời tin rằng hoa này tương trưng cho nỗi buồn bởi vì mỗi ngày hoa đều khóc than cho sự ra đi của mặt trời mà vào lúc đó những cánh hoa đành phải khép lại.
Anh như tia nắng mặt trời
Lòng em sưởi ấm chan hòa tình anh
Hoàng hôn anh đã đi rồi
C'anh hoa khép lại đau sầu riêng ai
John Keats, 1798-1821
Diên Vĩ - Iris
Sứ điệp hạnh phúc
Trong thần thoại Hy Lạp, Iris là tín sứ của thần Zeus và nàng thường xuất hiện trước muôn loài trên trái đất dưới hình một chiếc cầu vồng. Người đời nói rằng chiếc cầu vồng rực rỡ đó chính là đường bay của Iris trên đó nàng sải cánh đem theo sứ điệp của c'ac vị thần linh ngang qua bầu trời. Nàng còn phải lướt nhanh bởi vì đời mỗi đóa hoa thường ngắn ngủi. Và cầu vồng có bao nhiêu sắc màu khác nhau thì người đời có thể tìm thấy bấy nhiêu màu sắc nơi những đóa hoa diên vĩ.
Diên vĩ là loài cây lưu niên có thân thảo vươn cao, có lá hình lưỡI kiếm và những đóa hoa to nhiều màu sắc quyến rũ với ba cánh và ba đài hoa rủ xuống. Loài hoa đầy sức thu hút này được rất nhiều người ngưỡng mộ, trong đó có các vị vua chúa nước Pháp đã dùng nó làm biểu tượng của Hoàng gia và gọi nó là Fleur-de-Lis (hoa Bích hợp). Shakespeare thường hay đề cập tới hoa Diên vĩ trong các vở kịch của ông dưới tên gọi là Flower-de-Luce
Hãy nở nữa đi, loài hoa sang cả
Để dòng sông quanh quẩn hôn chân người
Hãy nở nữa đi, loài hoa khúc hát
Cho chốn trần này thêm mãi đẹp tươi
H.W. Long Fellow, 1809-1882
Uất Kim Hương - Tulip
Màu đỏ : Tuyên ngôn của tình yêu
Lốm đốm nhiều màu sắc : Đôi mắt đẹp
Màu vàng: Tình tuyệt vọng
Không có một loài hoa nào từng trải qua nhiều lần đổi thay trong sự hoan nghênh, hâm mộ của người đời như Uất kim hương. Trong nhiều năm trời loài hoa này bị bỏ mặc trong những công viên thị xã, những khu vườn của các nhà ga xe lửa, thế rồi giờ đây nó lại được ca tụng nồng nhiệt về sắc màu rực rỡ và những cánh hoa trông tựa như áo dài vũ hội của phụ nữ. Được chăm chú và quý chuộng như châu báu bởi người Thổ Nhĩ Kỳ, và cũng được đánh giá cao bởi người Ba Tư, tên Tulip của loài hoa này ph'at xuất từ chữ "tulipant" trong tiếng Ba Tư có nghĩa là cái khăn xếp, để diễn tả hình dáng của hoa. Uất Kim hương thâm nhập vào châu Âu từ thế kỷ XWI và được chào đón khắp nơi, song chỉ có ở Hà Lan loài hoa này mới được đưa vào kinh doanh trên quy mô lớn. Việc trồng, mua và bán hoa Tulip đôi lúc trở nên điên cuồng tới mức đe dọa cả nền kinh tế. Vài thập kỷ sau đó, hội chứng cuồng si Tulip đã ập đến nước Anh và Chính phủ buộc lòng phải thông qua một sắc luật giới hạn giá cả của một củ Uất Kim hương là 400 bảng Anh.
Hoa vương ánh mắt đa tình
Hồn dâng như gió ngàn cây bão bùng
Mắt ai đằm thắm sao trời
Cho tôi lặng lẽ bên đời quạnh hiu
Love's LaBours's Lost, William Shakespeare, 1564-1616
Hoa Hồng - Rose
Tình yêu
Hồng trắng - Trong trắng và tình yêu cao thượng
Hồng vàng - Tình yêu sút giảm và sự phản bội
Hồng cải - sứ giả của tình yêu
Hồng đại đóa - Mỹ nhân kiêu kỳ
Hồng đơn - Đơn giản
Từ đầu thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, nhà thơ trũ tình Sappho trên đảo Lesbos thuộc Hy Lạp đã từng viết : Nếu như vị thần Jupiter - vị chúa tể của các vị thần - muốn tìm một nữ hoàng cho thế giới loài hoa thì hẳn Người sẽ chọn hoa hồng. Hoa hồng là đứa con xinh xắn nhất của buổi sáng đẫm sương, là viên ngọc quý trang điểm cho bộ ngực trái đất, là ánh sáng rực rỡ trên những thảm cỏ xanh và là hơi thở của tình yêu...
Cánh Hồng có những cuống lá đầy gai rất đặc trưng, với những lá kép mọc xen kẽ đối nhau, nở ra những đóa hoa nhiều màu sắc, có nhiều nhị hoa và thường tỏa hương thơm. Từ xa xưa, hoa Hồng đã được coi là trượng trưng cho tình yêu. Song, mỗi loại Hồng khác nhau lại mang những ý nghĩa riêng: Hồng trắng là sự trong sạch và tình yêu tinh thần; Hồng vàng là tình yêu phai nhạt và sự không chung thủy; Hồng đỏ là biểu tượng muôn đời của tình yêu đam mê; Hồng Pháp (Rose la France) là tình yêu lãng mạng phóng đãng, Hồng Cabbage (xuất xứ từ Caucasus và là loại hoa Hồng phổ biến khắp nơi hiện nay) là sứ thần của tình yêu; và Hồng đơn (chỉ có một lớp cánh hoa) tượng trưng cho sự giản dị.
Nụ hồng chớm nở rạng đông
Hồn linh khẽ động vườn xanh ánh ngời
Mỹ nhân muôn vạn hoa trời
Em là sứ giả muôn đời anh yêu
Sappho of Lesbos, E. 600 BC
Hướng Dương - Sunflower
Kiêu Kỳ
Hướng dương hẳn luôn cảm thấy có quyền kiêu căng. vì lẽ nó là loại hoa cao lớn trồng trong vườn. Hơn nữa, kích thước của Hướng dương không phải là vốn quý duy nhất của nó, mà mọi bộ phận của loại cây này đều hữu dụng theo cách này hay cách khác: hạt Hướng dương để ăn và ép dầu ăn, lá và thân dùng làm thực phẩm gia súc và dệt thành vải, đôi khi còn dùng thay thuốc lá.
Đóa hoa to lớn có những cánh vàng bao quanh một dĩa tròn màu vàng sẫm, nâu hay tím này thuộc về một nhóm có tên khoa học là Helianthus, do hai chữ Hy Lạp gh'ep lại "helios" nghĩa là mặt trời và "anthos" là hoa. Người Incas ở Peru và sau đó là người da đỏ ở Bắc Mỹ từng tôn thờ loài hoa này như một biểu tượng của mặt trời. Có một truyền thuyết cổ xưa kể rằng một nữ thần dưới nước tên là Clytie đã chết vì trái tim tan vỡ khi bị thần mặt trời Apollo bội phản và nàng hóa thân thành hoa Hướng dương.
Hướng dương còn có nhiều tên gọi khác ở các nước, song hay nhất có lẽ là "girasole" ở Ý, ghép bởi hai chữ "girare" là quay và "sol" là mặt trời. Đóa hoa này thực sự quay theo hướng mặt trời trong chuyến hành trình mỗi ngày từ Đông sang Tây.
Hoa đài các qui triều bao ánh sáng
Như trái tim thương nhớ hướng về em
Hoa vẫn thế kiêu kỳ không thay đổi
Vãn ngàn năm soi bóng ánh mặt trời
Thomas Moore, 1779-1852
Kim Ngân - Honeysuckle
Sự ngọt ngào thiên phú
Chỉ cần hút hử một chút mật từ nhị của một đóa Kim Ngân, bạn sẽ hiểu vì sao loài hoa này mang ý nghĩa sự ngọt ngào thiên phú, và vì sao trong tiếng Anh nó được gọi là Honeysuckle (honey: mật, và suckle: cho bú). Hương thơm dịu dàng, ngọt ngào của loài hoa này vẫn làm say đắm các nhà thơ và Shakespeare thường nhắc đến Kim ngân, gọi nó bằng cái tên mộc mạc của đồng quê nước Anh "woodbine". Là một loại cây leo nở rộ những đóa hoa nhỏ màu vàng hoặc hồng, cuống thân mộc của hoa luôn quấn lấy mọi thứ bắt gặp và leo lên theo chiều kim đồng hồ. Trong thảo dược học, nó có tên là Caprifolim, hoa leo nhanh nhẹn như một con dê. Người Pháp gọi kim Ngân (Chevre-feuille) là hoài hoa của lứa đôi, tượng trưng cho tình yêu không bao giờ chia lìa.
Thường mọc ở những nơi hoang dã, Kim ngân - hay có người con gọi là hoa Ngẫn Đồng - biến những nơi đó thành một cảnh trí tuyệt vời đầy hoa tỏa ngát một mùi hương gợi cảm.
Trên đồi thôn nữ hát ca
Dịu dàng trong gió ôn nhu tiếng cười
Em tôi trinh nữ xuân thì
Trên đầu một đóa xanh ngọt ngào
Robert Herrick, 1591-1674
Hoa Lan Chuông - Lily of the Valley
Hạnh phúc tìm lại
Không có gì lạ khi hoa Lan chuông được coi như tượng trưng của hạnh phúc tìm lại, vì đây là loài hoa ngọt ngào dễ thương nhất. Người đời nói rằng những đóa hoa trắng xinh xắn hình chuông này với mùi thơm thanh khiết đặc biệt không thể lẫn lộn - đã lôi cuốn những con họa mi ra khỏi tổ và dẫn chúng đi gặp người bạn tình của mình.
Hoa Lan chuông nở ra trên một loài cây lưu niên thân thảo thường mọc trong bóng mát, mỗi cây chỉ có một cặp nhánh mà mỗi nhánh mang những chiếc lá hình thuôn cùng với một chùm hoa nở rộ, tỏa hương rất thơm. Có người còn gọi là hoa Linh lan, hay hoa Huệ củ thung lũng. Ở phương Tây, hoa Lan chuông còn có tên là May Lily và Our Lady's Tears vì người đời tin rằng chúng mọc lên từ những giọt nước mắt của Đức Mẹ dưới chân Thánh Giá. Loài hoa này thường được các linh mục cho trồng để trang trí bệ thờ và còn được gọi là Ladder to Heaven (thang dẫn lên thiên đường) bởi vì những bông hoa nhỏ bé hình chuông này mọc lên đều đặn từ cuống, giống như những bậc thang.
Hồn tôi đau đớn muộn phiền
Giác quan tê cóng nỗi bàng hoàng xưa
Hay là độc dược cần sa
Đưa hồn xa cõi lãng quên tuyệt mù
Nhẹ nhàng tung cánh phiêu du
Trong niềm diễm phúc ngọt ngào tình ta
Xanh rờn thảm cỏ bóng cây
Mùa hè vang tiếng bài ca dâng đời
