HIỂU BIẾT VỀ BỆNH U NÃO Ở NGƯỜI LỚN
Bệnh u nào ở người
lớn là gì?
Những u não ở người lớn là
những bệnh trong đó những tế bào ung thư (ác tính) bắt đầu phát triển trong
những mô của não. Não kiểm soát trí nhớ và sự nhận thức, các giác quan (nghe,
nhìn, ngửi, nếm và xúc giác) và sự xúc cảm. Não còn kiểm soát những phần khác
của cơ thể, bao gồm các cơ bắp, các cơ quan và mạch máu. Những khối u mà bắt
đầu ở não được gọi là u não nguyên phát.
U não di căn là gì?
Thông thường, những khối u
được tìm thấy ở trong não đã được di chuyển đến từ một nơi nào đó trong cơ thể
và lan rộng ra (di căn) đến não. Những trường hợp này được gọi là khối u não di
căn.
Những triệu chứng nào là của một u não ở người lớn?
Một bác sĩ có thể biết được
nếu có những triệu chứng sau xuất hiện:
+ Thường xuyên đau đầu
+ Bị nôn
+ Kém ăn
+ Những thay đổi tâm tính và
tính cách
+ Những thay đổi khả năng suy
nghĩ và nhận biết
+ Những cơn tai biến
Những xét nghiệm nào được dùng để tìm
và chẩn đoán những u não ở người lớn?
Những xét nghiệm nghiên cứu
não và tủy sống được dùng để phát hiện ra u não ở người lớn. Những xét nghiệm
và những phương pháp sau đây có thể được sử dụng:
+ Chụp CT (xi-ti): một phương
pháp tạo ra hàng loạt các bức ảnh chi tiết của từng vùng bên trong cơ thể, được
lấy từ nhiều góc độ khác nhau. Những bức ảnh này được tạo nên bởi một máy vi
tính kết nối với một máy chụp tia X. Một loại chất màu có thể được tiêm vào
tĩnh mạch hoặc được uống qua đường miệng để giúp cho các bộ phận hoặc các mô
hiện lên rõ ràng hơn. Phương pháp này còn được gọi là phương pháp chụp X quang điện
toán, phương pháp chụp cắt lớp vi tính hoặc phương pháp chụp cắt lớp trục vi
tính.
+ MRI (chụp cộng hưởng từ
tính) là việc dùng một chiếc nam châm, sóng radio và một chiếc máy tính để tạo
ra một loạt những bức ảnh chi tiết của não và tủy sống. Một chất được gọi là
nguyên tố kim loại (gadolinium) được tiêm vào người bệnh nhân qua đường tĩnh
mạch. Nguyên tố kim loại này tụ tập quanh các tế bào ung thư, vì vậy chúng xuất
hiện sáng rõ hơn trên bức ảnh. Công việc này còn được gọi là chụp cộng hưởng từ
hạt nhân (NMRI).
U não ở người lớn được chẩn đoán
và lấy ra bằng phẫu thuật
Nếu một khối u não bị nghi ngờ, một sinh thiết sẽ được làm bằng việc lấy ra một
phần của não và dùng một mũi kim tiêm để lấy ra một mẫu tế bào não. Một nhà
giải phẫu bệnh xem xét mô này dưới kính hiển vi để tìm những tế bào ung thư.
Nếu những tế bào ung thư được tìm thấy, bác sĩ sẽ lấy ra khối u trong chừng mực
an toàn nhất có thể được trong khi phẫu thuật. Một chụp cộng hưởng từ sau đó có
thể được làm để quyết định xem những tế bào ung thư còn lại sau phẫu thuật
không. Những xét nghiệm cũng được làm để xác định giai đoạn của khối u.
Giai đoạn của ung thư là gì?
Giai đọan của ung thư được quy
định dựa vào mức độ không bình thường của các tế bào ung thư dưới kính hiển vi
và khối u phát triển và lan tràn nhanh như thế nào. Nhà giải phẫu bệnh quyết
định giai đoạn của ung thư bằng việc sử dụng tế bào được lấy ra nhờ sinh thiết.
Hệ thống xếp giai đoạn dưới đây được sử dụng cho bệnh u não ở người lớn:
+ Giai đoạn I: Khối u phát
triển chậm, có những tế bào giống với những tế bào bình thường và ít lan tràn
vào các mô xung quanh. Trong trường hợp này, có thể lấy ra toàn bộ khối u bằng
phẫu thuật.
+ Giai đoạn II: Khối u phát
triển chậm, nhưng có thể lan tràn vào các mô xung quanh và có thể phát triển
thành một khối u độ cao hơn.
+ Giai đoạn III: Khối u phát
triển một cách nhanh chóng, hầu như là lan tràn vào các mô xung quanh, và các
tế bào ung thư trông khác hẳn với các tế bào bình thường.
+ Giai đoạn IV: Khối u phát
triển rất mạnh, có những tế bào rất khác với các tế bào bình thường, và khó
điều trị khỏi được.
Sự thay đổi của khỏi bệnh
(tiên lượng) và lựa chọn điều trị phụ thuộc vào loại, giai đoạn và vị trí của
khối u và có còn các tế bào ung thư sau phẫu thuật và/hoặc có sự lan tràn đến
các phần khác của não không.
Các dấu hiệu nhận biết u não
Đau đầu: Đây là dấu hiệu hay gặp nhất, nhưng cũng hay có trong nhiều bệnh lý khác nhau của não và toàn thân. Như các bạn đã biết, não là một tổ chức mềm nhũn nặng chừng 1.400g, nằm giữa hộp sọ, khoảng cách chỉ là một khe hở cực nhỏ. Khi có bất kỳ một khối u não nào dù to hay nhỏ nó sẽ chiếm một khoảng không gian nhất định, đều làm tăng áp lực trong hộp sọ và dẫn tới cơn đau đầu kịch liệt. Quy luật đau là vào buổi sáng sớm hoặc cơn đau kịch phát làm bệnh nhân tỉnh ngủ trong đêm, nhưng sau khi ngủ dậy, hoạt động nhẹ, cơn đau sẽ giảm và nhiều khi mất đi.
Nhận biết u não qua dấu hiệu đau đầu
Nhận biết khối u não qua dấu hiệu đau đầu không đơn giản. Các bác sĩ đã đưa ra một số dấu hiệu, song họ cũng lưu ý rằng, thứ nhất 50-60% những người u não không bị đau đầu, thứ hai có thể bạn có tất cả những dấu hiệu dưới đây nhưng chưa chắc bạn đã bị u não, thứ ba có thể bạn không có một dấu hiệu nào dưới đây nhưng bạn vẫn có thể có một khối u não. Nói cách khác, đó chỉ là những dấu hiệu nghi ngờ bạn mắc bệnh, muốn biết chính xác bạn phải đến gặp bác sĩ
Dấu hiệu 1: Những cơn đau đầu mới xuất hiện
Nếu trước đây bạn chưa từng đau đầu, những cơn đau đầu đột nhiên xuất hiện có
thể là dấu hiệu cảnh báo bạn bị u não.
Dấu hiệu 2: Đau đầu kèm theo các triệu chứng khác
Các bác sĩ cho biết, rất hiếm khi một người bị u não chỉ có một triệu chứng đau
đầu. Hầu hết họ có những triệu chứng khác như buồn nôn, chóng mặt, hay ói mửa.
Đôi khi có những dấu hiệu rõ ràng như động kinh, nói khó khăn, chân tay mệt
mỏi…
Dấu hiệu 3: Đau đầu thường xuyên vào buổi sáng
Thông thường, khi bị u não, những cơn đau đầu vào buổi sáng thường xuất hiện
kèm theo buồn nôn, ói mửa. Ngược lại những cơn đau đầu xuất hiện vào buổi tối
thường không liên quan tới u não mà là do những căng thẳng trong công việc và
cuộc sống.
Dấu hiệu 4: Những cơn đau đầu ngày càng trầm trọng hơn
Nếu theo thời gian, những cơn đau đầu của bạn thêm trầm trọng thì có thể đó
cũng là một dấu hiệu của u não.
Dấu hiệu 5: Không có 4 dấu hiệu trên
Có thể bạn không có cả 4 dấu hiệu trên những bạn vẫn có thể bị u não, hãy chú ý
đến sức khỏe của bạn và những người thân, hãy đến gặp bác sĩ khi thấy những dấu
hiệu bất thường.
(ST)