Viêm kết mạc dị ứng

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa, một đáp ứng quá mẫn týp I qua trung gian IgE đối với phấn hoa, lông súc vật hoặc bụi, là thể bệnh dị ứng ở mắt thông thường nhất và cũng rất thường gặp ở những BN bị bệnh thể tạng. Viêm kết mạc dị ứng quanh năm cũng giống vậy, nhưng các triệu chứng giảm nhẹ hơn. Viêm kết mạc do thuốc, một loại dị ứng tiếp xúc, đặc trưng bằng mắt đỏ, mí mắt bị phù, nổi hồng ban, đóng vảy, trên BN đã sử dụng thuốc nhỏ mắt. Dấu xác nhận của viêm kết mạc dị ứng là ngứa, thường có kèm theo chảy nước mắt và sung huyết mũi. Mạch máu kết mạc hai bên bị giãn nở có phù cương và có tiết nhày.

Loại bỏ dị nguyên gây bệnh khi có thể hoặc pha loãng chúng bằng cách nhỏ nước mắt nhân tạo là liệu pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Viêm kết mạc dị ứng do dược phẩm thì đơn giản chỉ cần ngưng sử dụng loại thuốc đã gây dị ứng. Kháng histamin tại chỗ và toàn thân làm giảm ngứa. Có thể dùng levocabastin hydrochlorid 0,05% nhỏ mắt 4 lần/ngày. Các loại thuốc nhỏ mắt bán tự do có chứa một kháng histamin (antazolin hoặc pheniramin) kết hợp với một chất co mạch (naphazolin hydrochlorid) có tác dụng trong các trường hợp nhẹ. Các chế phẩm này làm giảm ngứa và mắt hết đỏ nhờ co các mạch máu kết mạc, nhưng nếu dùng lâu dài có thể đưa đến cương tụ kết mạc phản ứng (Soparkar CN, et al. 1997). Có thể sử dụng các loại thuốc ổn định màng dưỡng bào như cromolyn sodium 4% và lodoxamid tromethamin 0,1% nhưng đáp ứng lâm sàng không có ngay được. Những thuốc này phải dùng trong 2 tuần mới ngăn được sự giải phóng histamin và các yếu tố hóa hướng động khác. Ðiều trị bằng kháng viêm không steroid tại chỗ cho các kết quả không ổn định.

Viêm kết mạc dị ứng -Cách chữa trị

Các hình thái lâm sàng của viêm kết mạc dị ứng bao gồm: viêm kết mạc theo mùa, viêm kết mạc mùa xuân, viêm kết mạc cơ địa, viêm kết mạc có nhú khổng lồ. Thể viêm kết mạc theo mùa hay gặp nhất và có xu hướng tiến triển thành viêm kết mạc quanh năm, mạn tính. Viêm kết mạc mùa xuân dai dẳng và khó điều trị nhất. Viêm kết mạc cơ địa đi kèm với viêm da cơ địa, còn viêm có nhú khổng lồ lại xảy ra ở những người mang kính tiếp xúc.

Điều đặc biệt là viêm kết mạc dị ứng hay đi kèm với khô mắt. Mối liên hệ bệnh lý giữa chúng khá phức tạp, đâu là nguyên nhân, đâu là hậu quả còn đang tranh cãi. Vì thế, biểu hiện chủ quan của viêm kết mạc dị ứng rất đa dạng: nhìn mờ nhất thời; cảm giác khô rát; khó mở mắt buổi sáng; thấy bất ổn khi đeo kính tiếp xúc; chảy nước mắt, ra gỉ nhiều; mắt bị ngứa, kích thích; cảm giác có sạn trong mắt; sợ sáng. 80% bệnh nhân than phiền là ngứa mắt không chịu nổi, bắt buộc phải day dụi hoặc gãi. Đây là điểm then chốt trong chẩn đoán.

Khi thăm khám, các bác sĩ mắt có thể phát hiện thấy các tổn thương từ nhẹ đến nặng tuỳ vào hình thái lâm sàng, có biến chứng hay chưa. Nhẹ thì phù kết mạc hay cương tụ kết mạc khu trú, chủ yếu là mi dưới, có thể có bọng kết mạc. Nặng hơn là phù toàn bộ diện kết mạc sụn, có nhú viêm. Giác mạc có thể viêm vùng rìa, có tân mạch, loét vô khuẩn hình khiên. Biến chứng gây giảm thị lực chỉ do sẹo hay loét giác mạc. Thế nhưng dùng thuốc không có kiểm soát  lại gây ra vô số nguy hiểm cho mắt, đôi khi là vô phương cứu chữa: glôcôm do corticoid, đục thể thuỷ tinh, nhiễm khuẩn cơ hội hay phối hợp.

Giải pháp về môi trường:  Tránh tiếp xúc với dị nguyên; Tìm hiểu về địa lý học xem vùng bạn sinh sống có những dị nguyên gì, nên ở trong nhà nhiều hơn vào mùa có nhiều dị nguyên; Năng xem thời tiết: mùa nhiều gió khiến dị nguyên gây bệnh mạnh hơn, mùa mưa làm trôi đi phấn hoa, bụi bẩn có thể làm bệnh dịu đi, đừng nên dậy sớm quá vì phấn hoa có đậm độ rất cao vào đầu ngày; Năng đeo kính bảo vệ mắt, vệ sinh cá nhân tốt, đừng day dụi mắt, thận trọng khi dùng hoá chất, mỹ phẩm; Làm sạch không khí, không lạm dụng kính tiếp xúc.

Giải pháp thuốc men: Thuốc men giúp bạn sống thoải mái hơn với dị ứng chứ không giải quyết tận gốc vấn đề. Đa phần các bệnh nhân hài lòng với các thuốc kháng histamin và bền màng mastocyte. Kết hợp với nước mắt nhân tạo các loại, các sản phẩm bôi trơn bề mặt nhãn cầu luôn là sự lựa chọn đúng cho căn bệnh này, vừa điều trị dị ứng, vừa chống khô mắt. Các sản phẩm có corticoid không nên dùng liên tục hay kéo dài, thêm nữa phải luôn thận trọng với các biến chứng của chúng như: glôcôm, đục thể thuỷ tinh. Rất ít bệnh nhân phải dùng thuốc đường toàn thân trừ phi họ bị kèm theo viêm mũi xoang hay hen suyễn.            

(ST)