1
Những rối loạn lành tính ở núm vú thì ít phổ biến hơn các khối u và chứng đau, nhưng đều gây lo lắng như nhau; cũng giống như tất cả những sự khó chịu khác chúng cần được chẩn đoán ngay để loại trừ ung thư và quyết định phương pháp điều trị thích hợp.
Viêm ống dẫn sữa
Nhiễm trùng thường là nguyên nhân chính của viêm ống dẫn sữa, sự viêm nhiễm cũng có thể xảy ra mà không phải do nhiễm trùng, trường hợp này người ta nghĩ là do sự kích thích của những chât tiết ứ đọng rỉ ra từ một ống dẫn sữa bị giãn.
Nhiễm vi khuẩn có thể dẫn đến viêm ống dẫn sữa mãn tính và gây cho các mô sau núm vú lồi lên giống một cục u - gọi là u hạt.
Lây nhiễm như vậy có thể khó trừ tận gốc, kể cả dùng thuốc kháng sinh, do vậy ápxe hay rò (là một khối ápxe bị rỉ dịch. mở một đường thông với da) có thể hình thành. Dù là nguyên nhân gì thì kết quả cuối cùng đều như nhau: núm vú sẽ bị thụt vào trong.
Giãn các ống dẫn sữa
Nói một cách cơ bản thì sự thay đổi bình thường của ống dẫn sữa khi phụ nữ dần có tuổi được gọi là giãn hay sự nở rộng của các ống dẫn sữa. Điều này xảy ra thường xuyên dẫn tới sự tắc nghẽn trong các ống vì chất lỏng bị ứ lại. Lây nhiễm có thể dẫn tới viêm mạn tính và thỉnh thoảng tạo thành ápxe.
Giãn ống dẫn sữa xảy ra ở phần cuối chu kỳ phát triển của vú. Tình trạng này là bình thường và có thể ảnh hưởng đến cả hai vú, nhưng thường không gây ra sự thay đổi núm vú. Nếu lây nhiễm phát triển và ảnh hưởng đến các ống dẫn sữa làm chúng bị phồng lên, thì vùng viêm (viêm quanh ống dẫn sữa, xem bên trái) có thể dẫn tới hình thành các mô sẹo và làm núm vú ngắn lại. Tuy nhiên, sự lây nhiễm do giãn ống sữa thì không bình thường. May mắn là biến chứng này ít khi xảy ra ngoại trừ ở những phụ nữ hút thuốc nhiều, và nó sẽ không lành được nếu người phụ nữ tiếp tục hút thuốc.
Giãn các ống dẫn sữa bình thường do tuổi tác và lây nhiễm hay viêm nhiễm giải thích hầu hết các vấn đề của núm vú ở phụ nữ trên 50 tuổi, kể cả ápxe vú (các u lây nhiễm) và tình trạng núm vú thụt vào. Thỉnh thoảng giãn ống dẫn sữa còn gây đau vú.
Núm vú tiết dịch
Núm vú chảy dịch ít gặp hơn chứng đau vú và u vú và không nghiêm trọng. Nó chỉ xuất hiện khi vú và núm vú bị ép chặt. Nó cũng thường gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh đã có con và phụ nữ hút thuốc lá. Nguy cơ ung thư ở phụ nữ bị tiết dịch đầu vú rất thấp, đặc biệt khi cả hai vú đều tiết dịch. Để xác định nguyên nhân, điều quan trọng là tìm xem dịch tiết ra từ một hay nhiều ống dẫn.
Chẩn đoán: Để đánh giá sự tiết dịch núm vú, bác sĩ sẽ tiến hành làm sịnh thiết ống dẫn sữa, cũng như cắt bỏ mô dưới núm vú. Kỹ thuật X-quang thường phát hiện ra các điểm lắng đọng canxi có dạng cây kim, nhỏ, thường có ở xung quanh núm vú và về phía núm vú. Có thể cắt bỏ ống dẫn sữa bị bệnh.
Nếu một cục u được phát hiện có liên quan tới sự tiết dịch núm vú thì phải ưu tiên khảo sát trước cục u. Cục u bên dưới quầng vú ở phụ nữ cho con bú gần như là do viêm tuyến sữa, bởi biến chứng của ápxe gây ra.
Chảy dịch từ nhiều ống dẫn sữa: Do thay đổi đơn giản như giãn ống dẫn sữa và gần như luôn luôn lành tính. Tốt nhất là bạn không nên để ý đến từ khi dịch tiết quá nhiều và làm ướt cả áo,nhưng điều này ít khi xảy ra. Dịch tiết do giãn ống sữa gây ra có thể có màu trắng, nâu, xám hay xanh, và lỏng hoặc rất đặc. Phẫu thuật cắt bỏ ống dẫn bị giãn hay bị nhiễm trùng không nên xem nhẹ vì nó làm người phụ nữ mất khả năng cho con bú và ảnh hưởng tới sự nhạy cảm của núm vú và quầng vú.
Thỉnh thoảng núm vú chảy dịch do ống dẫn sữa bị giãn có kèm theo viêm nhiễm xung quanh các ống dẫn sữa khiến cho da ở quầng vú đỏ, nóng và cứng. Nếu không điều trị có thể dẫn tới rò, mặc dù chủ yếu là xảy ra ở người nghiện thuốc lá.
Chảy dịch từ một ống dẫn sữa: Đối với các bác sĩ, chảy dịch từ một ống dẫn sữa đáng chú ý hơn so với chảy dịch từ nhiều ống dẫn, nhưng nếu hình ảnh X-quang đã cho thấy không có gì bất thường thì không cần phẫu thuật. Dịch có vết máu thường là do u nhú nhỏ, lành tính (giống sự phát triển hạt cơm trên da) bên trong ống dẫn hoặc do ống dẫn bị loét. Ống dẫn sữa bị ảnh hưởng có thể phẫu thuật cắt bỏ. Hiếm gặp là trường hợp dịch từ ống dẫn có vết máu do ung thư ống dẫn; điều này không nghiêm trọng vì loại ung thư này không xâm lấn.
Nhiễm trùng núm vú
Các ống dẫn sữa có thể bị tổn thương do vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài. Mặc dù lây nhiễm như vậy thì khó chịu và thường gây đau nhưng có thể điều trị và hầu như chưa bao giờ có triệu chứng gì nặng nề hơn.
Viêm vú do cho con bú: Sự nhiễm trùng núm vú ở người mẹ đang cho con bú là dạng phổ biến nhất. Chúng gần như thường phát sinh tù núm vú bị nứt, đau; vi khuẩn từ miệng em bé xâm nhập vào các ống dẫn thông qua chỗ da bị nứt và sinh sôi nảy nở nhanh chóng trong sữa. Đôi khi lây nhiễm là do ống dẫn sữa bị tắc nghẽn. Trong cả hai trường hợp này thì vú đều trở nên căng, nóng, bị ửng đỏ và đau nhức.
Phương pháp điều trị: Các thuốc kháng sinh chống nhiễm khuẩn, và các thuốc giảm đau được dùng để xử lý; không nên để ảnh hưởng tới em bé. Bạn chỉ nên nghỉ cho bú trong một thời gian ngắn vì cho bé bú có thể giúp xuống sữa và điều này giúp tránh được nhiễm trùng; lúc ấy nên hút sữa để duy trì việc cung cấp sữa.
Khoảng 1 trong 10 trường hợp lây nhiễm tiếp tục phát triển và hình thành ápxe. Những ápxe chắc chắn phải được hút ra ở bệnh viện, có thuốc gây mê toàn thân nếu cần thiết. Khi điều này được thực hiện thì cơn đau giảm bớt, bạn có thể cho bé bú bình thường trở lại. Thỉnh thoảng siêu âm cho thấy ápxe nhỏ thì có thể điều trị bằng cách dùng cây kim hút mủ ra.
Viêm vú không do cho con bú: Nhiễm trùng núm vú ít khi nào xảy ra nếu bạn không cho con bú. Những phụ nữ bị bệnh đái tháo đường, sự miễn dịch bị giảm xuống hoặc những phụ nữ đã phẫu thuật vú thì hầu hết có nguy cơ mắc tình trạng này.
Những tình trạng da:
Da ở núm vú mỏng và nhạy cảm nhưng cũng không cần phải được chăm chút kỹ hơn so với da của những bộ phận khác trên cơ thể miễn là bạn chăm sóc đúng cách.
Núm vú bị nứt: Trong suốt thời kỳ cho con bú, da xung quanh núm vú bị tiết xúc với sữa và bị mút mạnh, cả hai điều này đều làm tổn hại da của núm vú. Ngăn ngừa là cách tốt nhất: hai núm vú nên được chăm sóc nhẹ nhàng cho sạch sau mỗi lần bé bú và em bé bú thường xuyên đúng cách thì sẽ không cần phải bú mạnh mà vẫn bú được nhiều . Thoa dầu em bé lên miếng lót vú cũng giúp làm vú dễ chịu . Nếu núm vú bị nứt thì điều quan trọng là phải biết cách đặt em bé đúng tư thế khi bú và bế em bé trên tay đúng cách để bé có thể bú được dễ dàng mà không gây đau cho bạn. Cách tốt nhất là ấn nhẹ nhàng xuống cằm của bé để tạo khoảng hở thoát khí giữa miệng em bé và núm vú. Điều trị nứt núm vú phải tức thời vì chúng rất dễ bị nhiễm trùng.
Chàm: Theo thứ tự, chàm bắt đầu ở da quầng vú và sau đó lan dần tới núm vú; nó thường xuất hiện ở cả hai núm vú và có thể định vị hay liên kết với chàm đã thường thấy ở một chỗ khác trên cơ thể. Nó phát triển khá nhanh và có thể hết nhưng sau đó lại tái phát. Da ở chỗ bị bệnh thường có vảy, đỏ, ngứa và ẩm ướt. Mảng da nhiễm chàm không có hình dạng nhẩt định. Chàm thường đáp ứng với kem hydrocortisone 1%.
Sự rối loạn các tuyến ở quầng vú: Có ba loại tuyến ở lớp da xung quanh quầng vú và cả ba loại này đều có thể dẫn đến những vấn đề rắc rối. Các tuyến mồ hôi có thể bị nhiễm trùng và hình thành các u nang. Các tuyến nhờn cũng có thể hình thành các u nang; và các tuyến sữa phụ có thể tiết sữa hoặc trở nên bị nhiễm trùng.
Điều trị: Nhiễm trùng các tuyến mồ hôi thường có thể chữa khỏi bằng kem kháng sinh nhưng thường hay phải loại bỏ các tuyến này nếu như nhiễm trùng dai dẳng. Có khi phải loại bỏ các u nang dưới tác dụng của gây tê tại chỗ nếu như chúng gây phiền phức. Chảy sữa và nhiễm trùng thường đáp ứng với kháng sinh.
Nhứng sự lây nhiễm dưới quầng vú
Nhiễm trùng mạn tính xung quanh quầng vú thường gặp ở những phụ nữ khoảng 30 tuổi và là do sự viêm nhiễm xung quanh các ống dẫn sữa. Hút thuốc lá là nguyên nhân quan trọng nhất, nhưng nó gây hại như thê nào tới các ống dẫn sữa thì chưa rõ.
Nếu vùng bệnh không được điều trị thì nó sẽ trở nên bị viêm và hình thành ápxe. Khi đó, một đường rò ống dẫn sữa có khả năng xảy ra nếu ápxe vỡ ra ở viền của quầng vú và làm nảy sinh một khe hở dai dẳng qua da.
Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị tốt nhưng viêm kiểu này sẽ khó điều trị , đặc biệt nếu bệnh nhân tiếp tục hút thuốc. Nếu ápxe không lành lại, siêu âm sẽ xác định mức độ của nó và thủ thuật chọc hút tế bào cơ bản sẽ loại trừ ung thư tiềm ẩn. Ápxe có thể xẹp đi nhưng cũng có thể tái phát. Nếu là rò chắc chắn sẽ phải phẫu thuật cắt bở
Nếu ápxe quá lớn hay sự viêm nhiễm tái xuất hiện thậm chí cả sau khi đã cắt bỏ đường rò, một cuộc phẫu thuật có cân nhắc hơn có thể được đề ra.
Phẫu thuật có thể làm biến dạng vú, do đó phải hỏi ý kiến thêm, đặc biệt nếu có yêu cầu phẫu thuật cắt vú. Hầu hết phụ nữ bằng lòng với việc cắt ống dẫn sữa nếu họ được báo trước về những hậu quả như là: vú bị một bên lớn một bên nhỏ và đầu vú mất cảm giác.
Bệnh Paget
Mặc dù trông nó giống như chàm nhưng bệnh paget thực sự là một dạng ung thư phát triển rất chậm và có khuynh hướng kết hợp với dạng ung thu tại chỗ. Vì vậy nó không phải là tình trạng vô hại nên chúng ta phải đề phòng bệnh paget bất cư khi nào xuất hiện chàm núm vú.
Đôi khi có thể phân biệt được bệnh paget với chàm chỉ bằng mắt: Nó bao giờ cũng bắt đầu bằng một mảng không vảy, ẩm và trợt da trên đầu vú, với bề mặt đỏ, trầy da có bờ rõ ràng và tiết dịch rất nhiều. Nói chung, chỉ một núm vú bị nhiễm bệnh, rất hiếm khi nào ảnh hưỏng tới cả hai bên.
Một đặc tính khác để phân biệt paget là nó phát triển chậm và vĩnh viễn – nó không tự hết và sau đó lại tái phát giống như chàm. Nếu nghi ngờ có bệnh paget thì bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm sinh thiết và có thể chụp X-quang.
ST
