Ung thư vú là gì?

AIDS và ung thư vú

Nguy cơ mắc bệnh ung thư vú đối với những phụ nữ nhiễm HIV hoặc bị bệnh AIDS nhường như không cao hơn so với những phụ nữ bình thường.

Sự phát hiện thú ví này mấu thuẫn với ý nghĩ của đông đảo mọi người rằng hệ miễn dịch yếu đi – dù là do bệnh hay do trải qua nhiều căng thẳng - sẽ tạo điều kiện cho các tế bào ung thư xâm chiếm cơ thể và góp phần làm phát triển bệnh ung thư vú.

Ung thư vú không phải là bệnh nan y. Trong số 10 khối u ở vú chỉ có một cục chuyển sang ung thư và trong số những cục u bị ung thư, đa phần thuộc loại không xâm lấn – có nghĩa là chúng không lan ra khỏi vị trí ban đầu và vì thế không thể nguy hiểm đến tính mạng. Một khối ung thư mà đường kính nhỏ hơn 1 cm thì vẫn còn đang ở giai đoạn rất sớm; do đó chỉ có khả năng di căn rất nhỏ và ít có nguy cơ dẫn đến tử vong. Vì thế, một trong những mục đích chính của chương này là giúp bạn đỡ hoảng sợ khi phát hiện một khối u, nhờ đó bạn sẽ đến khám ở bác sĩ ngay và như vậy sẽ có cơ hội tốt nhất trong việc điều trị hơn là quỵ ngã vì sợ hãi viễn cảnh của ung thư.

Phản ứng tâm lý đối với việc phát hiện ra một cục u và được chẩn đoán là ung thư rất phức tạp. Bệnh ung thư vú có tầm quan trọng cả về mặt xã hội, tình cảm và tình dục do vậy nó ảnh hưởng không chỉ tới sức khoẻ của phụ nữ mà còn tới cả những mối quan hệ, cách sống và ý niệm về cơ thể của họ. Một phụ nữ hiểu biết và được thông tin tốt thì sẽ giữ một vai trò chủ động trong việc điều trị, và sẽ xây dựng được tinh thần lạc quan đóng góp phần quan trọng vào việc chiến thắng căn bệnh.

Điều quan trọng cần biết là ngay cả khi đã chẩn đoán ra ung thư thì cũng có rất nhiều dạng ung thư khác nhau. Không phải tất cả các cục ung thư vú đều có cùng mức độ xâm lấn hoặc nguy cơ lan rộng như nhau, đo đó không phải tất cả đều có kết cuộc đáng buồn. Thái độ lạc quan thật sự là một vốn quý, có thể có vai trò quan trọng y như những phương pháp điều trị bằng hoá chất.

Bản chất của ung thư vú

Ung thư vú là một tập hợp của nhiều tình trạng, không phải là một thực thể riêng lẻ. Tuy nhiên, đặc điểm chung của tất cả các dạng ung thư là tình trạng một số tế bào nào đó bắt đầu phát triển hỗn loạn. Sự phát triển của tế bào thường giới hạn ở mức tự sửa chữa đơn giản, nhờ đó một cơ quan sẽ được giữ ở tình trạng bình thường. Một số hoá chất sẽ đảm bảo cho các tế bào phát triển trong trật tự và không bao giờ vượt khỏi tầm kiểm soát. Ung thư bắt đầu khi sự kiềm hãm tăng trưởng mất đi, hay khi chúng không còn tác dụng nữa, hoặc khi các tế bào trở nên không nhạy cảm với chúng nữa. Lúc này sự phát triển của tế bào trở nên không kiểm soát được và lôn xộn, bản thân các tế bào có thể bắt đầu biểu hiện khác thường. Bởi vì sự phát triển của tế bào ở khối ung thư rất nhanh, nó hấp thụ rất nhiều năng lượng của cơ thể. Đây là lý do tại sao ung thư thường dẫn đến tình trạng giảm trọng lượng cơ thể, mặc dù điều này ít xảy ra đối với ung thư vú.

Các khối u và sự lây lan: Từ “u” đơn giản mang nghĩa là một cục bướu. Hầu hết các cục bướu không phải là ung thư. Chúng thường là bướu lành; sự tăng trưởng của các tế bào được giới hạn ở khu vực nơi cục bướu bắt đầu. Các cục bướu mà các tế bào không lan rộng ra những phần khác của cơ thể thì không nguy hiểm đến tính mạng. Ngược lại các tế bào của các cục ung thư có tính xâm lấn. Chúng lan rộng ra khỏi vị trí khởi đầu, không chỉ tới các mô gần kề mà còn tới cả các phần xa khác của cơ thể. Khi chúng xâm lấn mô nào thì chúng huỷ diệt luôn mô đó.

Cục bướu ban đầu được gọi là bướu gốc. Các cục bước phát sinh từ những tế bào ung thư lan truyền sang những nơi khác được gọi là bướu thứ cấp hoặc bướu di căn. Để xác định tế bào ung tư tấn công như thế nào và chúng đã lan rộng ra sao người ta sẽ tiến hành những xét ngiệm phân loại và phân độ. Những xét nghiệm này cũng là cơ sở để quyết định phương pháp điều trị.

Lây lan qua hệ bạch huyết: Ung thư vú trước hết sẽ lan vào các hạch bạch huyết trong vùng nách (các hạch bạch huyết nách) làm các hạch này sưng lên. Chúng cũng có thể lan vào các hạch bạch huyết nằm dưới xương ức và phía trên xương đòn. (Đây là lý do tại sao bạn luôn phải kiểm tra hai vùng nách và xương đòn vào bất cứ lúc nào bạn thực hiện việc tự kiểm tra vú của mình để tìm xem có hạch bạch huyết nào sưng lên không).

Ung thư trong đường máu: Trong khi các hạch bạch huyết phình lên là dấu hiệu đầu tiên cho thấy bệnh đã bắt đầu lan ra thì sự di căn qua đường máu có thể đóng vai trò quan trọng hơn đối với kết cuộc của bệnh. Nghiên cứu gần đây nhât cho thấy những tế bào ung thư vú, hoặc những mảnh nhỏ của chúng (“những hạt giồng”), xâm nhập vào đường máu tương đối sớm trong tiến trình bệnh. Đây là lý do tại sao những phương pháp điều trị hiện đại, như hoá trị, đều nhằm mục đích diệt trừ những tế bào ung thư trong toàn bộ cơ thể hơn là chỉ giải quyết cục bướu tại chỗ.

Một số thống kê về bệnh ung thư vú

Ung thư vú ảnh hưởng tới 1 trong số 12 phụ nữ ở mọi lứa tuổi và gây ra khoảng 15.000 cái chết mỗi năm tại Anh quốc.
Số phụ nữ mắc bệnh ung thư vú nhiều gấp 5 lần số phụ nữ chết vì nó. Theo số thống kê trong một năm thì trong 100.000 phụ nữ mắc bệnh này có 80.000 người không chết.
Hơn 70% phụ nữ có bệnh được phẫu thuật sẽ sống và sống khoẻ mạnh trong 5 năm sau khi chẩn đoán.
Khoảng tuổi 50, khả năng chết vì ung thư vú giảm rất nhiều từ 12 trong số 70 trường hợp xuống còn 1/70, và số người chênh lệch kia sẽ dần khoẻ mạnh lên với mỗi năm kế tiếp họ sống mà bệnh ung thư không phát triển.
Theo số liệu thống kê, ung thư vú chiếm 1/5 trường hợp ung thư ở phụ nữ.
Ở những người phụ nữ trong độ tuổi từ 35 đến 55, nó được xếp là nguyên nhân phổ biến nhất trong tất cả các nguyên nhân gây tử vong, nhưng:

- Cứ một khối u được phát hiện là ung thư thì có 10 khối u trong truờng hợp khác được chứng minh là u lành và vì vậy vô hại.

- Ngay cả những u ung htư, 6 hoặc 7 trong số 10 trường hợp sẽ được điều trị mà không cần phải cắt bỏ vú. Trong 3 hoặc 4 trường hợp còn lại thì nguyên nhân tử vong có thể là do một yếu tố khác chứ không hẳn là do ung thư.

- Nếu khối u được chẩn đoán và điều trị sớm thì bạn sẽ là 1 trong số 85% trường hợp điều trị còn sống được ít nhất là 5 năm.

- Ở những phụ nữ tiền mãn kinh, tử vong do bệnh tim phổ biến hơn là do ung thư.

- Vào thời điểm ở giữa khoảng tuổi 60, khả năng chết do ung thư vú có vể ít hơn một nửa so với khả năng này ở những người trong độ tuổi 50.

Do đó, mặc dù khả năng bị ung thư vú tăng lên theo lứa tuổi ở phụ nữ nhưng khả năng chết vì nó lại trở lên giảm xuống theo thời gian mà họ sống.

Sự di truyền của ung thư

Một tế bào khoẻ mạnh có hình dạng rất rõ ràng. Nó là một “tay chơi trong đội” đầy trách nhiệm, chỉ nhân lên khi có sự cân bằng cá dấu hiệu thuận lợi. Tuy nhiên, mối nguy đột biến di truyền hoặc thay đổi ngẫu nhiên lại đóng góp vào sự phát triển tế bào. Khi đó tế bào bị tổn thương; nó trông có vẻ bình thường nhưng thật ra nó đã ít nhạy hơn một chút đối với những dấu hiệu bên ngoài. Vì sự nguy hại về di truyền tĩch luỹ lại nên tế bào mất phản ứng với những tín hiệu bên ngoài – các tín hiệu ức chế phát triển – và nó bắt đầu có dấu hiệu ác tính. Cụ thể, nó mất đi hình dạng cũng như vẻ bề ngoài thông thường và bắt đầu nhân lên không thể kiểm soát được. Ung thư có thể phát triển vì các tế bào bị tổn thương gen vĩnh viễn. Các yếu tố gây thiệt hại cho gen được gọi là các yếu tố khởi động, và các yếu tố tạo thuận lợi cho sự phát triển của tế bào được gọi là tiền khởi động.

Sự phát triển của một tế bào ung thư mất rất nhiều thời gian, thậm chí cả nhiều đời người. Mặt khác, có thể mất ít nhất là 10 năm tuỳ theo mức độ thiệt hại của gen khi chúng chuyển từ cha mẹ sang con cái. Gen bị tổn hại quá nặng thì có thể phản ứng rất nhanh đối với một yếu tố khởi động thuộc về môi trường, như chịu đựng lâu ngày chu kỳ kinh nguyệt trong trường hợp ung thư vú. Hai gen ung thư cú đã được xác định là: BRCA1 và BRCA2, nhưng dường như còn có nhiều hơn nữa.

Nguyên bào sợi

Nhiều nghiên cứu đã tập trung vào việc liệu có một mối liên hệ nào giữa đặc tính của mô vú ở phụ nữ với nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của họ không.

Những nghiên cứu ngày nay gợi ý rằng các tế bào có thay đổi từ bình thường chuyển sang ung thư hay không có thể không phải do các yếu tố tuyến xã định mà là do các tế bào được gọi là nguyên bào sợi.

Các nguyên bào sợi nằm giữa lớp mỡ và mô liên kết của vú, chúng sản xuất ra một số các yếu tố truyền hoá chất gọi là các yếu tố tăng trưởng. Các yếu tố này có vẻ như có liên kết với tế bào ung thư vú, kích thích sự phát triển và khả năng lan rộng của chúng.

Các tế bào ung thư cần một nguồn cung cấp máu dồi dào cho nhu cầu phát triển rất nhanh của chúng, và các sợi nguyên bào xuất hiện để kích thích hình thành những mạch máu mới trong các mô bao quanh khối ung thư để cung cấp lượng máu cần thiết.

Có vẻ như nguyên bào sợi ở số phụ nữ này thì có thể hỗ trợ cho sự phát triển của các tế bào ung thư nhiều hơn so với nguyên bào sợi ở số phụ nữ khác. Sự phát triển này giúp giải thích phần nào tại sao ung thư vú có tính di truyền.