1
Là một trong những loại lan tiêu biểu và là niềm tự hào của Đông Nam Á, Dendrobium là một trong những giống lan được trồng nhiều nhất hiện nay ở nước ta. Với mỗi loài lan thì có những đặc điểm thân hình cũng như hoa khác nhau. Và với lan Dendrobium cũng vậy, không những thế, cách trồng và chăm sóc lan Dendrobium cũng khác hơn so với những loài lan khác về nhiệt độ, lượng nước tưới cũng như ánh sang, nhu cầu phân bón hay vấn đề sâu bệnh…
1. Nhiệt độ, độ ẩm và lượng nước tưới
Dendrobium là một trong những loài phong lan bao gồm rất nhiều loài với những điều kiện sinh thái khác nhau. Có thể chia thành 2 nhóm chính: nhóm ưa nóng và nhóm ưa lạnh
+ Nhóm Dendrobium ưa lạnh: Có thể sinh trưởng và phát triển tốt nhất ở những vùng có nhiệt độ lý tưởng là 15oCgồm những giống lấy từ cao nguyên Việt Nam và Miến Điện. Một số loài như Vảy cá – Dendrobium Linlleyi, Thủy Tiên Tím - Dendrobium Amabile…các loài này nếu trồng ở nhiệt độ cao hơn sẽ bằng 25oC thì cây vẫn sống nhưng cây phát triển yếu hơn và hiếm khi ra hoa.
+ Nhóm Dendrobium ưa nóng: Là những giống thuộc rừng Châu Úc, Indonesia, Malaysia và những giống đang được trồng tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Nhiệt độ thích hợp nhất cho Dendrobium ưa nóng chính là 25oC. Tuy nhiên Dendrobium lai chịu được nhiệt độ cao hơn nhiều.
+ Với những nhóm Dendrobium trung gian thì có thể sống ở vùng lạnh hay vùng nóng. Nhưng ở vùng lạnh cây sinh trưởng và ra hoa nhiều hơn. Một số loài tiêu biểu như Dendrobium Primulinum, Dendrobium Farmeri….
Dendrobium cũng giống những loài hoa phong lan khác chỉ phát triển tốt nhất ở điều kiện không khí ẩm và thoáng. Độ ẩm tương đối cần thiết là khoảng 40 – 70%. Những cấu tạo giá thể ẩm và úng là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của Dendrobium.
Ở thành phố Hồ Chí Minh, Dendrobium được trồng trong điều kiện ánh sáng nhiều hơn khoảng 70% ánh sáng trong khoảng 20.000 – 30.000 1m/m2. Cũng chính vì thế mà những giống này sẽ được tưới nước nhiều hơn Cattleya, tưới 2 lần/ngày từ tháng 5 đến tháng 11 và từ tháng 12 đến tháng 2 tưới 2 lần ngày.
Nếu trong mùa nghỉ của lan bạn tưới 1 lần/ ngày sẽ làm cho các giả hành của lan nhăn nheo nhưng vào mùa mưa đến những chồi non sẽ mọc lên rất nhanh và rất mạnh, các chồi hoa sẽ hình thành dần. Hoa sẽ nở trong thời gian từ 3 tháng sau khi mưa và có thể kéo dài đến tháng 12.
Sự thay đổi của các điều kiện khí nhân sinh chính là nguyên nhân chính quyết định sự ra hoa của các loài Dendrobium. Qúa trình khô hạn trong mùa nghỉ từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 sẽ giúp cây dự trữ dưỡng liệu để chuẩn bị một mùa hoa hứa hẹn trong tương lai.
Dendrobium là loài lan cần thời gian nghỉ, vì sau mùa nghỉ thì cây lan thường ra hoa rất đẹp, mỗi cánh hoa có thể có từ20 – 25 hoa rất dễ dàng. Tuy nhiên điều này không phải người yêu lan nào cũng biết và đặc biệt là ở thành phố Hồ Chí Minh và các khu vực miền Nam, các nhà vườn trồng lan dường như không có mùa nghỉ
2. Ánh sáng
Dendrobium là giống lan ưa sáng có thể trồng trong điều kiện ánh sáng trực tiếp hay khuếch tán. Ánh sáng hữu hiệu nhất cho Dendrobium là 70% vì thế dàn che sáng 30% dưới đất và 40% ở trên cao với cường độ ánh sáng từ 15.000 – 30.000 1m/m2 rất thích hợp cho sự phát triển của Dendrobium.
Khi trồng hoa phong lan Dendrobium thì cũng nên lưu ý không nên để những chậu lan đặt ở quá gần nhau mà phải có khoảng cách (25cm cho các loài có dạng lớn, 15cm với dạng nhỏ) để cây có đủ ánh sáng để sinh trưởng. Dendrobium vẫn có thể trồng dưới ánh sáng trực tiếp nếu cây phát triển tốt, tuy nhiên dể ngăn ngừa trường hợp cây bị bỏng lá ta phả tập cho các cây thích nghi từ từ và các chậu khi trồng thì phải đặt hơi khít vào nhau.
Với loài lan này bạn phải đặc biệt lưu ý là cây có thể thừa ánh sáng chứ không được thiếu ánh sáng. Những loài cây này thiếu ánh sáng đối với những giống này sẽ gây ra sự thái hóa rõ rệt, số lượng cây cũng rất ít và cây èo uột. Thời gian chiếu sáng trong ngày là một trong những điều kiện quyết định sự ra hoa của một số loài chịu ảnh hưởng bởi quang kỳ (lan Giả Hạc, Long Tu, Kim Điệp..) chỉ ra hoa với điều kiện ánh sáng có thời gian chiếu ít hơn 10 giờ trong ngày.
3. Nhu cầu phân bón
Loài Dendrobium thân đứng là loài đòi hỏi dinh dưỡng cao, vì thế chúng cần nhiều phân bón và có thể dùng ở nhiều loại phân bón khác nhau. Nhưng với những loài thân thòng ăn phân yếu phải dùng nồng độ thật loãng. Phân heo cũng là một trong những loại phân khá tốt có thể dùng để tưới phong lan. Có thể tưới bằng cách pha loãng hay dùng phân khô vo thành từng viên dài rồi đặt trên bề mặt giá thể.
Ngoài ra cũng có thể dùng một số phân hữu cơ khác như loại phân có công thức 30 -10-10 dùng 3 lần/ tuần với nồng độ 1 muỗng cà phê/4 lít. Trong suốt mùa tăng trưởng và một tháng trước trước khu bước vào mùa nghỉ ta bón phân 10-20-30 với lượng bón 2 lần/ tuần để có thể tạo sức chịu đựng cho cây trước khi bước vào mùa nghỉ. Trong mùa tăng trưởng nếu cây có nụ hoa thì ta phải thay phân 30-10-10 bằng phân 1-20-20 với chu kỳ bón như trên cho đến khi hoa tàn.
Khi thời kỳ tăng trưởng của lan hoàn tất thì bạn giảm tưới nước và thức ăn cho cây trong khoảng thời gian bốn tuần và lúc này cây cần nhiều ánh sáng càng tốt. Ít khi các nhà vườn trồng lan dùng các loại phân bón được dùng ở dạng hỗn hợp vô cơ và đôi khi là những chất phụ gia, các loại sinh tố và các nguyên tố vi lượng.
Mặc dù hiện nay có rất nhiều những loại Dendrobium cần và sử dụng rất nhiều phân bón. Nhưng khi bón phân bạn cần lưu ý không nên bón pân quá nhiều và cũng không nên bón phân quá ít. Lạm dụng quá nhiều phân bón chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến tác hại và có thể làm chết lan.
