1
Đông y cho rằng, khàn tiếng phần lớn do ngoại tà cảm nhiễm, liên quan đến kinh phế và thường phát sinh đột ngột, đó là do ngoại tà lấn phế làm cho khí phế âm bị tổn thương mà sinh bệnh.
1) Điều trị chữa khàn tiếng phải tùy theo thể bệnh.
Xin giới thiệu một số bài thuốc thường dùng.
Bài 1: Khàn tiếng do phong nhiệt, người bệnh có cảm giác khát nước, họng sưng đau, ngũ tâm phiền nhiệt, tà uất ở phế dùng sinh kha tử 10g, liên kiều 10g, thuyền thoái 6g, xuyên khung 6g, cát cánh 10g, bạc hà 6g, cam thảo 6g, nam hoàng bá (núc nác) 12g, ngưu bàng tử 10g, mạch môn đông 10g. Sắc uống.
Bài 2: Khàn tiếng do đàm nhiệt uất kết dùng xạ can 6g, hạt bí đao 9g, mã đậu lình 6g, thuyền thoái 3g, qua lâu bì 9g, sa sâm 9g, tỳ bà diệp 9g, sinh ngưu bàng tử 9g, sinh cam thảo 3g, xuyên bối mẫu 3g. Sắc uống.
Bài 3: Chữa khàn tiếng do âm hư nội nhiệt. Nếu khàn tiếng kéo dài họng khô, đau rát, đờm dính, sốt nhẹ dùng sa sâm 12g, huyền sâm 10g, bạch quả 10g, câu kỷ tử 10g, núc nác 6g, mạch môn đông 10g, bạc hà 10g, đan bì 10g, sinh cam thảo 10g. Hoặc có thể dùng la hán 1/2 quả, đười ươi 3-4 quả, ngày 1 thang, sắc đặc ngậm rồi nuốt ngày 3-4 lần.
Bài 4: Khàn tiếng do phong hàn, nói không thành tiếng, họng đau, hơi thở thô, phát sốt dùng tiền hồ 8g, tô diệp 6g, trần bì 6g, cam thảo 4g, cát cánh 8g, thuyền thoái 6g, hạnh nhân 10g. Sắc uống.
Bài 5: Khàn tiếng do khí âm hư, huyết lạc bị ứ trệ dùng nhân sâm 12g, đan sâm 12g, sinh địa 12g, bạch cương tàm 12g, mạch môn 12g, hoàng kỳ 12g, xuyên khung 12g, cam thảo 6g, thuyền thoái 4g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Bài 6: Khàn tiến do phế hư dùng phương thanh âm thang gồm: nhân sâm 12g, bạch linh 12g, đương quy 12g, sinh địa 12g, thiên môn đông 10g, mạch môn đông 10g, kha tử 10g, ô mai 10g, a giao 10g, ngưu nhũ 16g, mật ong 10g, lê tươi 1 quả. Sắc uống.
Bài 7: Để dưỡng phế dùng bài Dưỡng kim thang gồm sinh địa 12g, tang bạch bì 12g, hạnh nhân 10g, a giao 10g, tri mẫu 10g, sa sâm 12g, mạch môn đông 12g, phong mật 10g. Sắc uống.
Bài 8: Nếu ho nhiều khàn tiếng dùng bách hợp 30g, khoản đông hoa 15g, nghiền thành bột mịn rồi dùng mật luyện hoàn viên, chia 2-3 lần, uống sau bữa ăn trong 5 ngày. Hoặc dùng sinh kha tử 10g, cát cánh 10g, sinh thảo 6g. Sắc uống.
Bài 9: Trường hợp tiếng nói nhỏ, không phát âm thành tiếng, thanh đới co giãn kém dùng bài Gia vị bổ trung ích khí thang: đương quy 16g, hoàng kỳ 16g, bạch truật 16g, đảng sâm 16g, sài hồ 10g, cam thảo trích 6g, kha tử 10g, thiên trúc hoàng 10g, trần bì 8g, thăng ma 10g, cát cánh 10g, xuyên bối mẫu 6g. Sắc uống.
2) Một số thực phẩm chữa khàn tiếng rất hiệu quả
Bên cạnh việc dùng thuốc thì chế độ ăn uống cũng đóng vai trò rất quan trọng góp phần tăng hiệu quả điều trị chua khan tieng. Sau đây là một số món ăn nước uống tốt cho người bệnh.
– Cháo mía: mía đỏ 300g, gạo 100g. Mía đỏ ép và lọc lấy nước. Gạo vo sạch, cho vào nước mía nấu thành cháo. Ngày ăn 2 lần lúc đói. Cần ăn liền 3 ngày. Nếu trời lạnh cần cho thêm vào cháo 1 lát gừng mỏng.
– Cháo củ cải: củ cải trắng 150g, gạo 100g, gừng 3 lát mỏng, đườngphèn 20g. Củ cải trắng rửa sạch nạo sợi nhỏ, gừng rửa sạch giã nhỏ. Gạo vo sạch cho vào nồi, đổ nước vừa đủ nấu thành cháo, cháo chín cho củ cải, gừng, đường phèn vào quấy đều, cháo sôi lại là được. Ngày ăn 2 lần lúc đói, cần ăn liền 3 ngày.
– Cháo mật ong: nhân hạt mơ 3 hạt, gạo 100g, mật ong vừa đủ. Nhân hạt mơ bỏ vỏ the và đầu nhọn, sao vàng tán thành bột. Gạo vo sạch bỏ vào nồi, thêm nước vừa đủ, nấu thành cháo, khi chín cho mật ong, nhân hạt mơ vào quấy đều cho tới khi sôi lại là được. Ăn cháo với mật ong, ngày 2 lần khi cháo còn nóng. Cần ăn liền 3 ngày.
Cháo đậu xanh: đậu xanh 50g, lá dâu non 15g, lá tía tô 10g, muối vừa đủ. Lá dâu non, lá tía tô rửa sạch thái nhỏ. Đậu xanh đãi sạch giã dập, để cả vỏ cho vào nồi thêm nước vừa đủ, đun nhỏ lửa cho đậu nhừ rồi cho lá dâu, tía tô và muối vào quấy đều, cháo sôi lại là được. Ăn ngày 1 lần lúc đói khi cháo còn nóng, ăn liền 3 ngày. Sau khi ăn đắp chăn kín cho ra mồ hôi.
– Nước cam thảo đất: lá cam thảo đất 30g, lá rau má 20g, muốivừa đủ. Lá cam thảo đất, lá rau má rửa sạch giã nhỏ, dùng nước sôi để nguội lọc lấy 150ml, thêm ít muối quấy đều chia 2 lần uống trong ngày. Cần uống liền 3 ngày.
– Nước chanh nướng: chanh 1 quả to, muối một nửa thìa cà phê. Dùng đũa cắm vào núm quả chanh nhưng không xuyên thủng qua bên kia, cho muối vào quả chanh qua lỗ đó rồi nướng quả chanh trên than hồng, khi vỏ chanh chín vàng đều là được. Vắt lấy nước chanh chia 4 lần uống trong ngày, cần uống liền 3 ngày.
– Nước hoa cúc: hoa cúc 12g, cát cánh 9g. Hoa cúc, cát cánh cho vào nồi thêm 400ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước thuốc, chia 3 lần uống trong ngày, cần uống liền 3 ngày.
– Nước củ năn: củ năn 50g rửa sạch, cho vào nồi thêm nước đun sôi kỹ, khi củ chín, ăn củ và uống nước, ngày 1 lần. Cần ăn liền 3 ngày.
– Nước mía đỏ: mía đỏ 300g, gừng 3 lát mỏng. Mía đỏ chẻ đôi, xếp gừng vào phần ruột mía sau đó kẹp 2 phần lại, buột chặt, nướng trên than hồng. Khi mía đã nóng đều thì ép lấy nước chia 2 lần uống trong ngày, cần uống liền 3 ngày.
Lưu ý: Người bệnh cần chú ý ăn uống các món thanh nhiệt, giải độc như đậu xanh, chanh, cam, rau ngót… hoặc các món bồi bổ chân âm, tăng thêm tân dịch như thịt vịt, mận, nho, bạc hà, bắp cải, cải cúc… Không ăn các món xào, rán, nướng, mỡ động vật và các chất cay nóng, kích thích như ớt, tỏi, rượu bia…
