Thưa bác sĩ, lần sinh cháu trước em bị thiếu sữa, lần này, em đang mang bầu cháu thứ hai, vậy bác sĩ hãy chỉ giùm em cách ăn uống để có đủ sữa cho con bú? Cảm ơn bác sĩ. (Độc giả Nguyễn Hạnh Hoà - Sơn La)


Bạn Hoà thân mến!

Câu hỏi của bạn cũng là vấn đề mà nhiều chị em phụ nữ quan tâm bởi vì từ xưa đến nay sữa mẹ vẫn được coi là nguồn sữa quý giá. Đây là nguồn dinh dưỡng hoàn chỉnh nhất cho sự phát triển bình thường của trẻ. Trong sữa mẹ chứa nhiều hormone và kháng thể, vì vậy suốt thời gian bú mẹ trẻ có khả năng miễn dịch nên không hay ốm.

Bởi những lý do trên mà việc bảo vệ bầu sữa mẹ là rất cần thiết để có đủ nguồn sữa cung cấp cho trẻ. Nhưng vì lý do nào đó đã làm cho tuyến sữa tiết ít đi, vậy ta có thể dùng các phương pháp dân gian đã được áp dụng có hiệu quả:

- Nếu bạn ít sữa hãy ăn cháo gạo nếp nấu với chân giò lợn thêm một chút ý dĩ, cam thảo, hoặc chân giò lợn hầm với hoa chuối hột và hạt sen. Nên ăn nhiều trong thời kì mang thai, kể cả lúc đã sinh.

- Nếu sau sinh chậm ra sữa hãy lấyvỏ mướp và thông thảo mỗi thứ một nắm nhỏ. Dùng nồi đất, nấu nhỏ lửa, đậy kín, uống thay trà cả ngày. Uống liên tục vài ngày sẽ ra sữa nhiều và tốt.

Hoặc dùng các phương thuốc sau:

- Hạt mướp 20g, thông thảo 8g, mộc thông 8g, giò lợn đen 1 cái cho nước vừa đủ hầm trong nồi đất chín nhừ - gạn lấy nước uống liên tục vài ngày sẽ có hiệu quả.

- Ý dĩ 8g, thông thảo 8g, nếp trắng với 2 chân giò lợn đen (chỉ cần lấy từ khuỷu xuống đến móng). Nấu nhừ ăn cả cái lẫn nước. Có thể thêm mắm muối vừa đủ để dễ ăn. Dùng 2 đến 3 lần là ra sữa ngay.

Ăn gì để có nhiều sữa mà không tăng cân?

Câu hỏi:

Con trai tôi được 7 tháng,cháu rất ít bú mẹ. Nên tôi cũng ít sữa. Vậy tôi nên ăn uống những gì để có nhiều sữa mà không tăng cân, và làm sao để bé siêng bú mẹ hơn?

Câu trả lời:

Chào bạn để có nguồn sữa dồi dào cho bé bạn nên làm theo một số gợi ý sau:
- Bạn cần phải ăn đủ, uống đủ, ngủ đẫy giấc. Khẩu phần ăn cần cao hơn mức bình thường. Hằng ngày ăn thêm vài bát cơm, một ít thịt, cá, trứng hoặc một ít rau đậu. Nên ăn thêm quả chín để có đủ vitamin. Bữa phụ trong ngày bạn nên ăn thêm các món ăn cổ truyền như cháo chân giò gạo nếp, ý dĩ hoặc vừng rang muối giã nhỏ ăn với xôi sẽ có tác dụng kích thích bài tiết sữa nhiều hơn. Nên hạn chế các thức ăn gia vị như ớt, hành, tỏi vì nó qua sữa gây mùi khó chịu, bé dễ bỏ bú.

- Bạn nên uống nhiều nước nhất là cháo, nước quả, sữa... (mỗi ngày khoảng 2,5-3,0lít).

- Vì sữa mẹ được tiết theo cơ chế phản xạ, cho nên tinh thần của bạn phải thoải mái, tự tin tránh những căng thẳng, buồn phiền, lo âu, mất ngủ. Ngoài ra bạn nên cho bé bú liên tục cách 2-3 tiếng, kể cả khi sữa không có nhiều. Vì chính phản xạ bú của bé sẽ kích thích sữa tiết ra chứ bạn không nên đợi cho đến khi sữa về nhiều mới cho bé bú.

- Để tránh tình trạng tăng cân quá mức bạn nên hạn chế đồ ăn chiên, xào, đồ ngọt, thức ăn nhanh... Thay vào đó hãy chọn thức ăn nhiều protein nhưng ít mỡ, nên dùng dầu thực vật trong chế biến thức ăn. Ăn nhiều rau xanh, trái cây để tăng cường lượng vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Nên duy trì uống sữa dành cho bà mẹ mang thai và cho con bú để đảm bảo đủ chất mà không bị tăng cân.

Bé lười bú mẹ có thể do một trong các nguyên nhân như sau, bạn xem và khắc phục cho bé nhé:

- Có thể bé bị một số chứng bệnh khiến bé bị đau và không thoải mái khi bú bao gồm: Bé mắc chứng bệnh về tai, mũi, bé có vết loét hoặc vết xước trong miệng, bé bị tưa lưỡi… Nếu phát hiện bé mắc chứng bệnh nào, bạn nên chữa trị cho bé dứt điểm chứng bệnh ấy.

- Bầu ngực của bạn có mùi vị lạ làm bé sợ như việc bạn dùng nước hoa, kem dưỡng da, kem giữ ẩm, kem thoa ngực…nếu có bạn không nên dùng bất kỳ loại mỹ phẩm ngoài da nào trong thời gian cho bé bú.

- Mùi vị sữa bị thay đổi do chế độ dinh dưỡng của bạn. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tuân thủ một chế độ dinh dưỡng hợp lý để duy trì chất lượng sữa, giúp bé thích bú mẹ hơn.

Mẹ cần làm gì để có nhiều sữa cho bé bú?

Giai đoạn từ lúc sơ sinh cho đến khi trẻ được 6 tháng tuổi thì sữa mẹ là thức ăn tốt nhất không gì thay thế được. Thiếu sữa mẹ trong giai đoạn này trẻ thường bị hạn chế phát triển về chiều cao, trí tuệ, giảm sức đề kháng nên thường dễ bị ốm. Nhưng thực tế, không ít bà mẹ ngậm ngùi bởi không có sữa cho con bú. Vậy mẹ cần làm gì để có nhiều sữa cho bé bú?

Để có nhiều sữa cho bé các mẹ  cần chuẩn bị ngay từ khi mang thai bao gồm:

- Chế độ dinh dưỡng: Ngay trong giai đoạn mang thai, người mẹ cần được ăn uống đủ chất, có chế độ nghỉ ngơi, lao động hợp lý, tinh thần thoải mái. Ngoài ra, nên ăn bổ sung thêm chất đạm, vitamin, chất khoáng và yếu tố vi lượng. Có như vậy mới có nhiều sữa sau khi sinh.

- Massage bầu vú: Khi mang thai, cũng cần massage hai bầu vú thường xuyên để kích thích tuyến sữa hoạt. Tuyệt đối không mặc áo ngực chật, nếu đầu nhũ hoa tụt vào trong, thai phụ dùng tay kéo ra để khắc phục.

- Vệ sinh nhũ hoa: Nhũ hoa cần được vệ sinh ít nhất một lần trong ngày. Khi vệ sinh, nên sử dụng nước sạch đủ ấm và dùng vải mềm để lau.

Khi cho bé bú mẹ cũng cần lưu ý những điều sau:

- Cho bú sớm: Trong sữa mẹ, nhất là sữa non, chứa nhiều kháng thể giúp bé sơ sinh chống lại các bệnh nhiễm trùng khi bé chưa đủ thời gian tự tạo lập kháng thể. Vì thế, ngay sau sinh mẹ phải cho bé bú càng sớm càng tốt. Sữa non thường dễ bị tắc nghẽn nên trước và sau cho con bú, nên day ép bầu vú nhẹ nhàng để tránh sữa đông kết. Để có nhiều sữa cho bé bú nên cho bé bú đều đặn sẽ làm tăng tiết hormone, kích thích tuyến sữa hoạt động mạnh, giúp bạn tiết ra nhiều sữa hơn và không sợ bị mất sữa.

- Giữ sạch đầu vú: Để không bị tắc tia sữa, bạn phải giữ thật sạch đầu vú, nhất là ở các kẽ của núm vú. Trước khi cho trẻ bú, phải lau sạch và vắt vài giọt đầu bỏ đi, khi bú xong cũng cần lau sạch và khô. Khi thấy sữa chảy không thành tia hoặc tia bị tắc thì phải dùng tay xoa cho mềm vú, dùng ống hút sữa hoặc dùng tay vắt mạnh cho thông sữa. Bạn cũng có thể dùng khăn ấm hoặc túi chườm nóng kết hợp với day ép để nhanh có sữa trở lại.

- Phải nặn sữa: Đây là trường hợp cũng thường gặp ở các bà mẹ trẻ, mới sinh lần đầu. Trước khi nặn sữa phải rửa tay thật sạch bằng xà phòng và nước ấm, và phải massage ngực một chút.

Cách nặn sữa là: Đặt tay để nặn ở phần quầng đen xung quanh đỉnh vú. Dùng ngón cái và các ngón còn lại theo hình chữ C. Nặn nhịp nhàng, cố gắng không để các ngón tay trượt trên da. Lần đầu nặn, chỉ có vài giọt xuất hiện. Sau đó, sữa sẽ chảy thành dòng mạnh và bạn có thể nặn dễ dàng vào các lần tiếp theo.

Nếu sữa không chảy, di chuyển bàn tay gần đỉnh hoặc xa hơn để tìm vị trí tốt nhất. Massage ngực thêm một lúc và thử lại.

- Cho bú đúng cách: việc cho bú đúng cách ảnh hưởng rất lớn. Khi cho bé bú, người mẹ ở tư thế thoải mái, có thể nằm hoặc ngồi, để toàn thân trẻ sát vào người mẹ: miệng trẻ ngậm sâu vào quầng đen bao quanh núm vú để bé bú được tốt hơn.

- Uống nhiều nước: Để lượng sữa dồi dào, bạn nên chú ý uống đủ nước trong ngày (1,5 – 2 lít/ ngày). Khoảng cách đều đặn giữa các lần uống nước tốt nhất là 4 – 5 lần/ngày (Lần 1, khoảng 2 ly: lúc ngủ dậy trước khi đi vệ sinh; các lần sau từ 1 – 2 ly cách nửa giờ đến 1 giờ trước bữa ăn và trước khi đi ngủ).

- Dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Để có nhiều sữa cho bé bú, chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi đóng vai trò rất quan trọng. Người mẹ cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, không được áp dụng chế độ ăn kiêng trong trong thời gian cho con bú, nên ăn thêm quả chín. Các món ăn cổ truyền như cháo chân giò gạo nếp, ý dĩ có tác dụng kích thích bài tiết sữa.

Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế các gia vị như ớt, hành, tỏi vì dễ làm cho sữa có mùi khó chịu, bé dễ bỏ bú. Khi cho con bú, hạn chế dùng thuốc vì một số thuốc có thể qua sữa gây ngộ độc cho bé và làm giảm tiết sữa. Bên cạnh đó, bạn cũng cần có tinh thần thoải mái, tránh bị stress hay trầm cảm sẽ ảnh hưởng tới việc tiết sữa.

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc bài tiết sữa. Để có nhiều sữa cho bé bú không khó nhưng phải chọn được cách làm phù hợp mới có hiệu quả!

(ST)