1
Nguyên nhân vô sinh ở nam giới. Phòng ngừa và và điều trị vô sinh ở nam giới như thế nào.
Nguyên nhân vô sinh ở nam giới.
- Những bệnh viêm nhiễm đường sinh dục ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng.
- Rối loạn cương dương.
- Rối loạn xuất tinh.
Việc chẩn đoán nguyên nhân rất phức tạp và quan trọng, vì từ đó mới có thể đề ra một phương pháp điều trị đúng và có kết quả tốt.
Vô sinh nam giới là một bệnh mang tính xã hội. Ở châu Âu, một cặp vợ chồng hiếm muộn hoặc không có con đôi khi chưa phải là một điều gì ghê gớm trong cuộc sống hạnh phúc gia đình. Nhưng ở nước ta, việc không có con để “nối dõi tông đường” được coi như là một tội lỗi bất hiếu đối với tổ tiên, dòng họ. Chính vì vậy mà nhiều bi kịch gia đình đã xảy ra. Do đó, việc điều trị vô sinh nam giới phải được sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng.
Việc chẩn đoán vô sinh nam giới không khó khăn, một cặp vợ chồng trẻ, nhiều năm chưa có con, đến gặp thầy thuốc với kết quả được ghi trên phiếu xét nghiệm tinh dịch đồ là không có hoặc rất ít tinh trùng, đã có thể chẩn đoán được cho mình.
Khó khăn ở đây là việc chẩn đoán nguyên nhân gì gây ra tình trạng vô sinh ở người bệnh nam giới này. Điều đó việc hỏi bệnh và thăm khám là điều quan trọng, cuộc tiếp xúc đầu tiên với thầy thuốc cần có cả vợ và chồng để thu thập các thông tin giúp cho việc phân tích tìm ra nguyên nhân được chính xác.
Bước kế tiếp chúng ta cần làm một số xét nghiệm như: xét nghiệm tinh trùng, sinh hóa tinh dịch, kháng thể chống tinh trùng, nội tiết tố máu, di truyền học và xét nghiệm về mô học. Đồng thời vai trò chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm hệ tiết niệu sinh dục, chụp ống dẫn tinh cũng góp phần để tìm ra nguyên nhân.
Mỗi một loại xét nghiệm là do chỉ định của thầy thuốc chứ nhất thiết không phải bắt buộc làm tất cả các xét nghiệm trên.
Điều trị vô sinh nam giới
Hiệu quả tốt khi chúng ta tìm ra được nguyên nhân. Trong thực tế điều trị vô sinh nam giới có hai phương pháp chính là điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa, đôi lúc việc điều trị cần phối hợp cả hai.
Nội khoa theo nguyên tắc sau:
- Dùng kháng sinh đặc hiệu để điều trị các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục, tiết niệu, các thuốc đặc hiệu điều trị bệnh lao, bệnh lậu và một số các bệnh lây lan qua đường tình dục, các thuốc có khả năng hấp thu cao vào đường sinh dục như: trimethoprim, sulfamethazol, fluoroquinolon.
- Dùng thuốc corticoid trong điều trị vô sinh do miễn dịch.
- Dùng thuốc bromocriptin để điều trị vô sinh nam do nội tiết tố prolactin cao.
- Dùng các thuốc nội tiết tố để điều trị vô sinh nam do rối loạn nội tiết sinh sản tinh trùng.
Ngoại khoa theo nguyên nhân sau:
- Phẫu thuật theo từng nguyên nhân: tinh hoàn ẩn, thoát vị bẹn, tràn dịch màng tinh hoàn.
- Phẫu thuật nối ống dẫn tinh trong các nguyên nhân do tắc nghẽn đường dẫn tinh, hay tạo hình ống dẫn tinh trong trường hợp bẩm sinh teo hoặc không có ống dẫn tinh.
Các phương pháp điều trị khác:
- Thụ tinh nhân tạo bằng tinh dịch của chồng trong những trường hợp rối loạn cương dương hoặc quá ít tinh trùng. Tinh dịch được tích lũy, bảo quản trong các ngân hàng tinh trùng, rồi hàng tháng, đúng ngày trứng rụng, sau khi sàng lọc tinh dịch và loại bỏ các tinh trùng không có khả năng thụ thai còn lại các tinh trùng khỏe mạnh được bơm vào cổ tử cung người vợ.
- Thụ tinh nhân tạo bởi tinh dịch của người cho đã được bảo quản và sàng lọc theo phương pháp trên trong trường hợp người chồng hoàn toàn không có tinh trùng.
- Thụ thai trong ống nghiệm bằng tinh trùng và trứng của chính cặp vợ chồng.
Vô sinh nam giới là một bệnh mang tính xã hội gây ra nhiều bi kịch cho gia đình. Việc chẩn đoán tìm ra đúng nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực cao ở người bệnh, sự phối hợp chặt chẽ và tuân thủ điều trị của thầy thuốc cho những vô sinh nam giới sẽ mang lại kết quả thành công cao.
Bài viết trên chỉ là thông điệp gởi đến các độc giả có cái nhìn bao quát về bệnh vô sinh ở nam giới, chứ không mang tính điều trị cụ thể để áp dụng chung cho vô sinh nam giới. Chúng ta cần đến thầy thuốc chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị tốt. Đây là vấn đề cần được sự quan tâm, chia sẻ, động viên của gia đình và cộng đồng.
Phòng ngừa vô sinh ở nam giới:
Ở nước ta, theo truyền thống Á Đông, với những cặp vợ
chồng hiếm muộn con cái, mọi tội lỗi hình như đổ dồn lên người phụ nữ.
Ngoài nỗi khổ sở chưa một lần được mang thai và làm mẹ, người phụ nữ còn
phải chịu đựng mọi sự dè bỉu, hắt hỏi của gia đình nhà chồng và những
người xung quanh. Điều đó thật không công bằng vì trong những cặp vợ
chồng vô sinh, nguyên nhân do nam giới chiếm xấp xỉ 50%.
Nguyên nhân gây vô sinh của nam giới
Rất nhiều, tập trung vào các nguyên nhân sau:
- Rối loạn về nội tiết sinh sản ảnh hưởng đến việc sinh sản tinh trùng.
- Những yếu tố gây rối loạn quá trình biệt hóa sinh sản tinh trùng.
Rất nhiều, tập trung vào các nguyên nhân sau:
- Rối loạn về nội tiết sinh sản ảnh hưởng đến việc sinh sản tinh trùng.
- Những yếu tố gây rối loạn quá trình biệt hóa sinh sản tinh trùng.
- Những bệnh viêm nhiễm đường sinh dục ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng.
- Rối loạn cương dương.
- Rối loạn xuất tinh.
Việc chẩn đoán nguyên nhân rất phức tạp và quan trọng, vì từ đó mới có thể đề ra một phương pháp điều trị đúng và có kết quả tốt.
Vô sinh nam giới là một bệnh mang tính xã hội. Ở châu Âu, một cặp vợ chồng hiếm muộn hoặc không có con đôi khi chưa phải là một điều gì ghê gớm trong cuộc sống hạnh phúc gia đình. Nhưng ở nước ta, việc không có con để “nối dõi tông đường” được coi như là một tội lỗi bất hiếu đối với tổ tiên, dòng họ. Chính vì vậy mà nhiều bi kịch gia đình đã xảy ra. Do đó, việc điều trị vô sinh nam giới phải được sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng.
Việc chẩn đoán vô sinh nam giới không khó khăn, một cặp vợ chồng trẻ, nhiều năm chưa có con, đến gặp thầy thuốc với kết quả được ghi trên phiếu xét nghiệm tinh dịch đồ là không có hoặc rất ít tinh trùng, đã có thể chẩn đoán được cho mình.
Khó khăn ở đây là việc chẩn đoán nguyên nhân gì gây ra tình trạng vô sinh ở người bệnh nam giới này. Điều đó việc hỏi bệnh và thăm khám là điều quan trọng, cuộc tiếp xúc đầu tiên với thầy thuốc cần có cả vợ và chồng để thu thập các thông tin giúp cho việc phân tích tìm ra nguyên nhân được chính xác.
Bước kế tiếp chúng ta cần làm một số xét nghiệm như: xét nghiệm tinh trùng, sinh hóa tinh dịch, kháng thể chống tinh trùng, nội tiết tố máu, di truyền học và xét nghiệm về mô học. Đồng thời vai trò chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm hệ tiết niệu sinh dục, chụp ống dẫn tinh cũng góp phần để tìm ra nguyên nhân.
Mỗi một loại xét nghiệm là do chỉ định của thầy thuốc chứ nhất thiết không phải bắt buộc làm tất cả các xét nghiệm trên.
Nhóm không có tinh dịch hay tinh dịch rất ít
Nguyên nhân gây nên tình trạng trên do rối loạn tâm lý; suy tinh hoàn hoàn toàn; hút thuốc lá; bệnh nhân phẫu thuật sau phúc mạc hay cổ bàng quang; bị bệnh đái thái đường; bị chấn thương tủy sống; bị tắc ống phóng tinh; không lấy trọn tinh dịch xuất ra; một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Nhóm vô sinh do không có tinh trùng trong tinh dịch
Do có các suy tuyến sinh dục, giảm hướng sinh dục; có các bất thường trong quá trình sinh sản tinh trùng; nhiễm sắc thể bất thường; do mất đoạn nhiễm sắc thể Y; bị ảnh hưởng các chất độc hại ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng; giãn tĩnh mạch tinh; viêm tinh hoàn do bị bệnh quai bị; bị xoắn tinh hoàn; bị tắc đường dẫn tinh (như tắc ống phóng tinh, ống dẫn tinh, mào tinh, ống xuất, lưới tinh) và một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Hình ảnh phác thảo của các tinh binh đang "hành quân" đến trứng. Ảnh: Inmagine.
Nhóm vô sinh do tinh trùng ít và yếu
Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên gồm: do bệnh nội tiết; giãn tĩnh mạch tinh; tinh hoàn ẩn; thuốc; sức nóng; chất độc hại; nhiễm trùng toàn thân; không rõ nguyên nhân.
Nhóm có tinh dịch đồ bình thường nhưng vẫn vô sinh
Những nguyên nhân chính gồm: do bất thường ở người vợ; thói quen giao hợp bất thường; cực đầu của tinh trùng (acrosome) không bình thường; có kháng thể kháng tinh trùng; một số trường hợp không giải thích được nguyên nhân.
Tinh trùng có đủ số lượng nhưng chết hoàn toàn
Nguyên nhân do tinh trùng có cấu trúc bất thường; hoặc lâu ngày không giao hợp; nam giới bị nhiễm trùng ở đường sinh dục; có kháng thể kháng tinh trùng; giãn tĩnh mạch tinh; tắc bán phần đường dẫn tinh; một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Điều trị vô sinh nam giới
Hiệu quả tốt khi chúng ta tìm ra được nguyên nhân. Trong thực tế điều trị vô sinh nam giới có hai phương pháp chính là điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa, đôi lúc việc điều trị cần phối hợp cả hai.
Nội khoa theo nguyên tắc sau:
- Dùng kháng sinh đặc hiệu để điều trị các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục, tiết niệu, các thuốc đặc hiệu điều trị bệnh lao, bệnh lậu và một số các bệnh lây lan qua đường tình dục, các thuốc có khả năng hấp thu cao vào đường sinh dục như: trimethoprim, sulfamethazol, fluoroquinolon.
- Dùng thuốc corticoid trong điều trị vô sinh do miễn dịch.
- Dùng thuốc bromocriptin để điều trị vô sinh nam do nội tiết tố prolactin cao.
- Dùng các thuốc nội tiết tố để điều trị vô sinh nam do rối loạn nội tiết sinh sản tinh trùng.
Ngoại khoa theo nguyên nhân sau:
- Phẫu thuật theo từng nguyên nhân: tinh hoàn ẩn, thoát vị bẹn, tràn dịch màng tinh hoàn.
- Phẫu thuật nối ống dẫn tinh trong các nguyên nhân do tắc nghẽn đường dẫn tinh, hay tạo hình ống dẫn tinh trong trường hợp bẩm sinh teo hoặc không có ống dẫn tinh.
Các phương pháp điều trị khác:
- Thụ tinh nhân tạo bằng tinh dịch của chồng trong những trường hợp rối loạn cương dương hoặc quá ít tinh trùng. Tinh dịch được tích lũy, bảo quản trong các ngân hàng tinh trùng, rồi hàng tháng, đúng ngày trứng rụng, sau khi sàng lọc tinh dịch và loại bỏ các tinh trùng không có khả năng thụ thai còn lại các tinh trùng khỏe mạnh được bơm vào cổ tử cung người vợ.
- Thụ tinh nhân tạo bởi tinh dịch của người cho đã được bảo quản và sàng lọc theo phương pháp trên trong trường hợp người chồng hoàn toàn không có tinh trùng.
- Thụ thai trong ống nghiệm bằng tinh trùng và trứng của chính cặp vợ chồng.
Vô sinh nam giới là một bệnh mang tính xã hội gây ra nhiều bi kịch cho gia đình. Việc chẩn đoán tìm ra đúng nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực cao ở người bệnh, sự phối hợp chặt chẽ và tuân thủ điều trị của thầy thuốc cho những vô sinh nam giới sẽ mang lại kết quả thành công cao.
Bài viết trên chỉ là thông điệp gởi đến các độc giả có cái nhìn bao quát về bệnh vô sinh ở nam giới, chứ không mang tính điều trị cụ thể để áp dụng chung cho vô sinh nam giới. Chúng ta cần đến thầy thuốc chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị tốt. Đây là vấn đề cần được sự quan tâm, chia sẻ, động viên của gia đình và cộng đồng.
Phòng ngừa vô sinh ở nam giới:
- Ở nam giới có một số bệnh thường dẫn đến biến chứng vô sinh như: bệnh viêm tuyến tiền liệt, bệnh quai bị… Vì vậy, để phòng tránh các biến chứng từ các bệnh này thì cần phải tiêm vắc xin phòng dịch, duy trì thói quen vệ sinh sạch sẽ, nhằm ngăn ngừa các căn bệnh truyền nhiễm có hại đến khả năng sinh sản. Nếu bị mắc bệnh thì phải chú ý tuân theo các chỉ dẫn của bác sỹ, tránh để bệnh dẫn đến biến chứng, trường hợp không may đã xảy ra biến chứng thì phải kịp thời đến bệnh viện để khám và điều trị.
- Điều trị sớm các bệnh lây lan qua đường tình dục. Thực hiện an toàn tình dục để tránh các bệnh lây lan qua quan hệ tình dục
- Thường xuyên kiểm tra tổng quát để sớm phát hiện các dấu hiệu hay điều gì bất thường.
- Theo dõi kỹ các bệnh tiểu đường hay sự giảm hoạt động của tuyến giáp (là một tuyến nội tiết quan trọng điều hoà nhiều sự chuyển hoá của cơ thể).
Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến những vấn đề sau:
Chế độ ăn uống hợp lí
Ăn uống hợp lý và có chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ tăng cường “nam tính” cho đàn ông: Bổ sung kẽm, đồng… là các yếu tố vô cùng cần thiết để tăng nồng độ testosterone trong cơ thể, bổ sung cả chất và lượng cho tinh trùng. Ngoài ra, các loại vitamin (C, E…) giúp ngăn chặn tình trạng đóng cục tinh trùng, đảm bảo sức khỏe cho các tinh binh.
Để tăng cường chất và lượng cho các “tinh binh”, bạn có thể bổ sung vào bữa ăn của mình các món ăn sau: các món ăn chế biến từ sò, ốc, cá, thịt, ngũ cốc… Đồng thời, có chế độ ăn cung cấp đủ lượng Axit folic có trong gan động vật, men bia, các loại rau lá xanh (bông cải xanh, măng tây, rau diếp, bầu bí), đậu, ngũ cốc, thịt, sữa, trái cây (chanh, cam, quýt, chuối, dưa) và các chế phẩm của sữa như yaourt, chè…Đặc biệt, bạn nên uống nhiều nước để cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể.
Tránh sử dụng các chất kích thích
Bạn không nên chủ quan với các tác nhân gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng như: thuốc lá, rượu, ma tuý.. Thuốc lá làm suy giảm lượng tinh trùng. Rượu gây suy yếu tinh trùng, giảm cường độ của phản xạ xuất tinh, làm cho tinh trùng không thể đi sâu vào âm đạo, khó có khả năng thụ thai. Thêm nữa, nam giới sử dụng các chất kích thích này nhiều gây nên tỉ lệ sảy thai cho các bà mẹ cao hơn. Vì thế, nếu không muốn gặp phải nguy cơ vô sinh thì bạn nên tránh sử dụng các chất kích thích đó.
Đảm bảo môi trường sinh hoạt trong lành
Cần tránh những môi trường độc hại: thuốc trừ sâu, hóa chất, môi trường có nhiều sóng điện tử… làm ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
Những người làm việc ở môi trường có nhiều độ cao, nhiều chất độc hại như hầm lò, X-quang… hay thường xuyên tiếp xúc với sóng ăng ten, điện thoại di động… thì cần phải nghiêm túc thực hiện thao tác làm việc theo chế độ bảo hộ lao động, nên thường xuyên khám sức khoẻ sinh sản và thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ để chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho bản thân.
Giữ mát cơ quan sinh dục
Tinh trùng rất nhạy cảm với nhiệt độ. Nhiệt độ càng cao, số lượng tinh trùng khỏe mạnh càng giảm. Vì vậy , bạn không nên đi xe trong thời gian đạp quá lâu; không tắm và ngâm mình trong dòng nước quá nóng; không mặc quần sịp, quần bò bó sát, tránh ngồi lâu một chỗ… Thậm chí, phòng ngủ của bạn cũng không nên quá kín gió, nóng bức và tốt nhất là thường xuyên mở máy lạnh, duy trì nhiệt độ mát mẻ. Khi chọn quần, bạn nên chọn loại vải thoáng mát như vải cotton, đặc biệt là quần lót nam giới. Quần áo mới lấy ở hiệu giặt là về không nên mặc ngay, vì bột giặt ngâm quần áo sẽ ảnh hưởng đến chức năng tình dục của nam giới. Ngoài ra, bạn cũng cần bảo vệ tinh hoàn của mình khi tham gia các hoạt động thể thao.
Đối với chuyện chăn gối
- Tích lũy tinh trùng: Người chồng cần “để dành” tinh trùng cho ngày người phụ nữ rụng trứng. Tích lũy tinh trùng càng nhiều thì khả năng thụ thai càng lớn. Cụ thể, bạn có thể ngừng quan hệ tình dục trong vài ngày trước ngày người vợ trụng trứng.
- Tung quân đúng lúc: Trong giai đoạn rụng trứng, tăng cường mật độ quan hệ tình dục, ít nhất một ngày một lần, liên tục trong 3 ngày. Nếu bạn không theo dõi được ngày rụng trứng thì hãy quan hệ ít nhất một lần/ngày, liên tục từ ngày thứ 8 đến ngày thứ 20 (tính từ ngày đầu tiên thấy kinh). Bạn cần lưu ý là: Tinh trùng chỉ sống được 3 ngày trong cơ thể người phụ nữ. Với mật độ quan hệ dày như vậy sẽ giúp nâng cao cơ hội tinh trùng gặp được trứng để thụ tinh.
- Yếu tố tâm lý trong đời sống vợ chồng cũng có ảnh hưởng lớn đến chuyện hiếm muộn. Vợ chồng nên tránh những xung đột ảnh hưởng đến tinh thần và chuyện chăn gối. Khi có khó khăn trong đời sống, cả hai vợ chồng cùng bàn bạc để tìm hướng giải quyết, đặc biệt là các vấn đề về xuất tinh sớm, liệt dương….
(St)
