Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung

Ảnh: Images

Ung thư cổ tử cung là một trong những ung thư thường gặp, có tần suất thứ hai trong các ung thư của phụ nữ trên thế giới, với khoảng 500.000 ca mắc mới mỗi năm, trong đó khoảng một nửa đã chết. Tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung và ung thư vú là hai loại có suất độ cao nhất.

Cổ tử cung của ai dễ bị ung thư?

Ung thư cổ tử cung thường xảy ra từ từ, chậm chạp qua nhiều giai đoạn và mất nhiều năm. Cụ thể, từ cổ tử cung bình thường sẽ chuyển qua sản gai, đến dị sản nhẹ hay trung bình. Tiếp đó đến nặng, rồi đến ung thư tại chỗ. Kế nữa là chuyển qua ung thư vi xâm lấn và cuối cùng là ung thư xâm lấn thật sự. Thời gian để một cổ tử cung bình thường thành ung thư tại chỗ mất ít nhất 4 – 5 năm. Tuổi thường mắc bệnh này là khoảng tầm từ 30 – 59 tuổi, nhiều nhất là ở độ tuổi từ 45 – 55 tuổi. Rất hiếm thấy ở phụ nữ dưới 20 tuổi. Phụ nữ độc thân hoặc một vợ một chồng và không hút thuốc lá cũng ít có nguy cơ bị ung thư cổ tử cung. Mặc dù ở giai đoạn sớm có thể không có triệu chứng nhưng bệnh lại dễ dàng phát hiện được qua thăm khám, xét nghiệm tế bào kết hợp soi cổ tử cung.

Có hai loại ung thư cổ tử cung thường gặp nhất là ung thư tế bào gai và ung thư tuyến. Bệnh này cũng có giai đoạn tiền ung thư rất rõ ràng. Ở giai đoạn tiền ung thư, bệnh hầu như không có triệu chứng, chỉ phát hiện được bằng phết tế bào cổ tử cung (còn gọi là xét nghiệm Pap) hoặc bằng soi cổ tử cung. Do đó tất cả phụ nữ đã có hoạt động tình dục nên làm phết tế bào cổ tử cung định kỳ. Khi đã chuyển qua mức độ nặng hơn, bệnh có những biểu hiện: huyết trắng dai dẳng, có mùi hôi, hoặc có vấy một chút máu; xuất huyết âm đạo (có thể xảy ra tự nhiên hoặc sau giao hợp, sau làm việc nặng, sau khi rặn để tiểu tiện, hay sau mãn kinh). Khi bệnh nặng, có chảy dịch nhiều lẫn máu từ âm đạo, kèm với đau nhức vùng lưng, vùng chậu hoặc ở chân. Ở giai đoạn muộn, bệnh nhân bị vô niệu do ung thư chèn ép vào hai niệu quản.

Phát hiện sớm chữa khỏi 100%

Trước khi phát bệnh, sẽ có những bất thường của tế bào cổ tử cung gọi là tình trạng dị sản, phát hiện bằng xét nghiệm Pap. Dị sản nhẹ có thể trở về bình thường. Nếu xuất hiện tình trạng dị sản nặng hơn hoặc ung thư ở giai đoạn sớm, vẫn có thể điều trị khỏi 100%. Nếu không điều trị, ung thư lan tràn đến các cơ quan trong vùng chậu. Cơ hội chữa lành bệnh lúc này sẽ tuỳ vào từng mức độ phát bệnh. Tỷ lệ sống còn sau năm năm sau điều trị đối với ung thư giai đoạn sớm là 50 – 80%, dù được điều trị bằng xạ hay phẫu. Giai đoạn trễ chỉ còn 10 – 30%, nhưng có thể tăng lên đến 30 – 50% nếu bệnh nhân thuộc nhóm phẫu thuật đủ rộng.

Giai đoạn tiền ung thư hoặc ung thư tại chỗ: điều trị bằng cách khoét chóp cổ tử cung bằng dao, bằng vòng đốt điện, bằng laser, hoặc phẫu thuật lạnh với nitrogen lỏng (thường gọi là đốt lạnh). Các phương pháp này có ưu điểm là thời gian điều trị ngắn, chi phí thấp, ít biến chứng, lành bệnh nhanh. Hơn nữa, cổ tử cung còn giữ được nên bệnh nhân vẫn còn khả năng mang thai. Trường hợp đang có thai, có thể chờ đến sau sinh sẽ điều trị. Nếu vùng ung thư đã lan đến kênh cổ tử cung thì khoét chóp để lấy hết được mô bệnh. Các trường hợp ung thư lan tràn nhiều hơn, phương pháp điều trị sẽ tuỳ thuộc mức độ lan tràn, tuổi bệnh nhân, thường là phác đồ phối hợp giữa xạ trị (xạ trị trong, xạ trị ngoài) với phẫu thuật Wertheim-Meig (bao gồm cắt tử cung toàn phần, âm đạo, mô chung quanh tử cung, hai phần phụ (hai vòi trứng và hai buồng trứng) kèm nạo hạch chậu hai bên).

Khi ung thư đã tiến triển xa: lan tràn đến các cơ quan vùng chậu, bệnh nhân sẽ được xạ trị. Đôi khi, cần phải phẫu thuật cắt bỏ rộng gồm bàng quang, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, trực tràng.

Dấu hiệu cho biết bạn bị ung thư cổ tử cung:

Bác sỹ phụ khoa Yvonne C. Collins cho biết chỉ đến khi ung thư phát triển sang các mô gần bên thì các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy đến gặp bác sỹ ngay lập tức. Mặc dù có thể không phải bạn đang bị ung thư nhưng việc kiểm tra càng sớm càng tốt là rất cần thiết.

Khí hư không bình thường

Cổ tử cung có hình dáng giống như cái bánh rán và ung thư thường phát triển bên trong miệng cổ. Khi đó, các tế bào xung quanh miệng cổ tử cung sẽ bị tróc ra, làm sản sinh rất nhiều khí hư.

Đau hoặc chảy máu âm đạo

Ung thư cổ tử cung còn có thể phát triển xung quanh cổ tử cung, khiến bề mặt của nó trở nên khô, nứt như môi bị nẻ vậy.

Điều đó đồng nghĩa với việc bất kỳ sự can thiệp nào, từ việc quan hệ tình dục cho đến đi bộ, đều có thể làm rách những lớp nẻ đó và gây chảy máu, sẽ đem lại cảm giác khó chịu cho người bị.

Các triệu chứng khác có thể xảy ra

Thiếu máu

Việc chảy máu âm đạo bất thường có thể làm giảm số tế bào hồng cầu và lượng ôx trong cơ thể, khiến cơ thể vô cùng mệt mỏi.

Đau lưng hoặc chân, khung xương chậu liên tục

Ung thư cổ tử cung có thể khiến cổ tử cung sưng phồng cho đến khi nó dựa được vào các mạch màu cạnh kề, làm cản trở sự lưu thông máu từ gót bàn chân lên phần còn lại của cơ thể, gây đau đớn.

Các vấn đề về tiểu tiện

Ung thư cổ tử cung có thể khiến thận và cơ trở nên khó tiếp cận và do đó đẩy nước tiểu tới bàng quang, khiến bạn khó đi tiểu.

Chảy máu từ trực tràng hoặc bàng quang

Khi cổ tử cung sưng phồng quá to, nó có thể làm tắc nghẽn bàng quang và trực tràng gần đó, tạo ra các đường rò nhỏ trong các mô.

Giảm cân nhanh và đột ngột

Ung thư - dù là loại nào - cũng đều làm giảm cảm giác ngon miệng. Bên cạnh đó, trong giai đoạn sau của ung thư cổ tử cung, cổ tử cung có thể phồng lên và ép sát vào dạ dày, làm giảm không gian chứa cho thức ăn. Tất cả những điều này gây ra việc giảm cân nhanh và đột ngột.

Có thể phòng ngừa bằng xét nghiệm Pap

Ung thư cổ tử cung không còn nỗi ám ảnh của phụ nữ nếu dự phòng sớm.

Mặc dù hiện đã có vắcxin giúp phòng tránh được một loại nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung thường xảy ra nhất (vắcxin phòng ngừa nhiễm HPV), thì cách phòng ngừa tốt nhất vẫn là nên làm xét nghiệm tế bào học cổ tử cung định kỳ, tức là đi xét nghiệm Pap. Việc chẩn đoán tế bào này có giá trị rất cao để phát hiện những tổn thương tiền ung thư, kết hợp với soi cổ tử cung. Nếu thấy có nghi ngờ, bác sĩ sẽ làm sinh thiết, nạo kênh cổ tử cung hoặc khoét chóp cổ tử cung để xác định bệnh chính xác.

Về thời điểm để thực hiện xét nghiệm Pap, tất cả phụ nữ nên bắt đầu làm xét nghiệm Pap vào khoảng ba năm sau lần giao hợp đầu tiên. Sau đó, lặp lại mỗi năm. Bắt đầu từ tuổi 30, nếu ba lần xét nghiệm Pap liên tiếp đều bình thường thì có thể lặp lại mỗi hai năm sau đó. Tuy nhiên, nên lặp lại mỗi năm trong những trường hợp sau: có nhiễm HPV, nhiễm HIV, có nhận ghép tạng, có hoá trị (vì ung thư khác), có uống thuốc nhóm steroid lâu ngày. Phụ nữ trên 70 tuổi có thể ngưng không làm xét nghiệm Pap nữa nếu trong mười năm (từ năm 60 đến 70 tuổi) không có lần nào xét nghiệm Pap bất thường. Phụ nữ đã được cắt tử cung vì bệnh khác, chẳng hạn u xơ tử cung, nhưng còn chừa lại cổ tử cung thì cũng cần được làm xét nghiệm Pap theo các hướng dẫn trên.

Nguy cơ gây ung thư cổ tử cung

– Quan hệ tình dục sớm (trước 18 tuổi) hoặc quan hệ với nhiều người. Yếu tố nguy cơ tăng thêm nếu bạn tình cũng có quan hệ tình dục với nhiều người khác.

– Sinh đẻ nhiều (từ trên bốn lần).

– Hút thuốc lá.

– Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt là viêm sinh dục do nhiễm các vi sinh vật như: Human Papilloma virus (HPV), Trichomonas, Chlamydiae trachomatis, Herpes simplex virus type 2 (HSV2).

– Suy giảm hệ thống miễn dịch, rối loạn nội tiết (mắc bệnh HIV/AIDS, viêm gan mạn, tiểu đường, bệnh lý mô liên kết…)

– Các yếu tố khác như nghèo, lạc hậu, vệ sinh kém, giống nòi bất thường, thực phẩm nghèo chất dinh dưỡng (thiếu sinh tố A, C, axít folic, trái cây, rau tươi…)