Sự bài tiết sản dịch sau khi sinh
Sau khi sinh trong quá trình tử cung phục hồi lại trạng thái bình thường như trước khi sinh, tử cung đã hoàn thành xong sứ mệnh tăng sinh niêm mạc lót ổ, để niêm mạc bắt đầu đi vào hoại tử, bị xơ hóa mà bong ra, lẫn lộn với máu, chất nhầy theo âm đạo thoát ra ngoài, người ta gọi đó là máu sinh hay thường gọi là sản dịch. Cho nên trong máu sinh có máu, niêm mạc bị hoại tử và chất nhầy… Trong 72 giờ sau khi sinh, sản dịch sẽ ra rất nhiều, sau đó sẽ ít dần đi. Hiện tượng này kéo dài ít nhất là 10 ngày, ở một số người có thể kéo dài 2 - 3 tuần sau khi sinh.
Chất sản dịch chia làm 3 loại:
Chất sản dịch màu đỏ giống máu: sau khi sinh chất sản dịch ra nhiều trong những ngày đầu chủ yếu là máu, máu đỏ tươi, thỉnh thoảng có những cục nhỏ.
Chất sản dịch thể sền sệt: chất sản dịch màu máu đỏ tươi từ sau 3 – 5 ngày dần chuyển sang màu nâu nhạt, lượng máu dính trong đó ít dần, chất dịch cổ tử cung và âm đạo ra nhiều, ngoài ra còn có chất thải từ sự hoại tử tế bào phần màng.
Chất sản dịch màu trắng: Sau khi sinh từ 0 – 14 ngày, chất sản dịch chuyển sang màu nâu vàng hoặc màu trắng, trong đó có một lượng lớn chất hoại tử từ tế bào phần màng, tế bào biểu bì, nhiễm khuẩn và dịch sệt.
Sản dịch thông thường có mùi tanh của máu nhưng không hôi, khoảng 3 tuần sẽ sạch hết.
Thai phụ cần lưu ý
Sản phụ cần theo dõi cẩn thận sự bài tiết của chất sản dịch, chú ý quan sát lượng bài tiết ra, sự thay đổi của màu sắc và mùi, có thể biết được tình trạng tử cung có bình thường hay không. Nếu sản dịch màu đỏ kéo dài hoặc có màu nâu đất và có mùi hôi, vẩn đục, hơn nữa lại đau bụng dưới và sốt có thể là do trong tử cung có nhiễm trùng hoặc trong tử cung còn sót nhau hoặc màng bào thai. Lúc này sản phụ cần kịp thời đến bệnh viện khám và điều trị, không nên chần chừ, kéo dài để tránh hiện tượng xuất huyết âm đạo sau khi sinh.
Nếu sản phụ sau khi sinh mà không thấy xuất hiện sản dịch thì cần kịp thời thông báo cho bác sỹ bởi vì có thể họ mắc phải vấn đề về bế sản dịch sau khi sinh, nếu không được xử trí kịp thời thì tình trạng này sẽ gây nguy hiểm cho sản phụ.
Có trường hợp ngưng chảy máu sau khi sinh khá sớm nhưng sau đó lại tiếp tục, nhất là khi phụ sản hoạt động mạnh. Nếu không phát sinh hiện tượng sốt, đau bụng, đau tử cung thì chảy máu trong vòng 6 tuần đầu được xem là bình thường. Nếu qua thời gian trên máu vẫn chảy thì nên đi khám, điều trị. Sau khi sinh, sản phụ nhất thiết phải thay băng vệ sinh thường xuyên và giữ vệ sinh sạch sẽ.
Hiểu biết về bế sản dịch sau sinh
Sản dịch thực chất là màng rau, dịch và niêm mạc của cổ tử cung và âm đạo bong ra, dễ phân huỷ và là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn trong đường sinh dục phát triển. Sau khi sinh, tử cung co bóp để đẩy sản dịch ra ngoài.
Bế sản dịch là hiện tượng sản dịch không thoát ra ngoài được, ứ đọng lại trong tử cung.
Sản phụ bị bế sản dịch nếu can thiệp muộn có thể dẫn tới rối loạn đông máu, chảy máu không cầm, nguy hiểm đến tính mạng.
Nhận biết bế sản dịch
Ra sản dịch là điều hoàn toàn bình thường ở phụ nữ sau sinh con, gọi là quá trình hậu sản. Hậu sản ở mỗi người biểu hiện khác nhau, có người ra nhiều, người ra ít, người ra dài ngày, người chỉ vài ngày là hết, tùy theo cơ địa khác nhau.
Tuy nhiên, có một đặc điểm của quá trình sản dịch, đó là ra máu loãng, ít dần, nâu sẫm và không có màu đỏ tươi. Quá trình này cho phép kéo dài đến 45 ngày. Có nghĩa là từ sau sinh mà sản dịch kéo dài tối đa đến 45 rồi hết là bình thường. Còn sau thời gian này, sản dịch vẫn tiếp tục kéo dài, kèm những dấu hiệu sau là điều bất thường, rất có thể là bạn đã bị bế sản dịch:
- Sản phụ sốt nhẹ.
- Căng tức, đau trằn vùng hạ vị.
- Khám âm đạo rất ít sản dịch có thể kèm mùi hôi do nhiễm trùng.
- Sờ vào bụng thấy cứng, có cục.
- Cổ tử cung đóng kín, dùng tay nong cổ tử cung sản dịch ra màu đen sậm kèm mùi hôi, đau nhiều khi ấn đáy tử cung.
Do đó, ngoài đi khám phụ khoa thông thường, bạn cũng nên đi siêu âm để bác sĩ chẩn đoán và điều trị. Nếu đúng bị bế sản dịch kèm viêm nhiễm phụ khoa, bác sĩ sẽ kê thuốc để kích thích co bóp tử cung, đẩy hết sản dịch ra ngoài và điều trị cả phụ khoa.
Phòng tránh
Nhằm tránh sản dịch ứ lại trong buồng tử cung, phụ nữ sau khi sinh nhất thiết phải kiểm tra cổ tử cung.
Nhiều người cho rằng nằm gác chéo hai chân lên nhau thì âm đạo sẽ khép lại, nhưng thực chất nằm như vậy là không tốt vì sẽ ngăn cản sản dịch thoát ra ngoài.
Thường trong 10 ngày đầu sau sinh, tử cung co hồi tốt, mỗi ngày co hồi khoảng 1cm, để tống sản dịch ra ngoài. Sau sinh, nếu sản phụ lười vận động, nằm nhiều thì tử cung sẽ không co lại được, khiến sản dịch sẽ bị ứ đọng trong tử cung sẽ gây nhiễm trùng tử cung. Vì thế, sau sinh sản phụ chỉ nên nằm nghỉ ngơi trong 8h đồng hồ, sau đó phải dậy vận động, đi lại nhẹ nhàng, vừa giúp co dạ con nhanh chóng, vừa giúp sản dịch đẩy nhanh ra ngoài, rút ngắn quá trình hậu sản.
Bên cạnh đó, sản phụ cũng có thể nằm sấp với thời gian từ 20 - 30 phút mỗi ngày đối với người mẹ có tử cung ở tư thế gập trước, giúp cho sản dịch ra dễ dàng.
(St)