Bỏng và phân loại:
Bỏng là tai nạn thường gặp ở trẻ, số lượng bệnh nhi phải nhập viện cấp cứu, điều trị, thậm chí tử vong do bỏng ngày càng gia tăng, nhất là vào thời gian nghỉ hè.
Bỏng có 4 loại cơ bản. Thứ nhất là bỏng nhiệt, được chia làm hai loại là nhiệt nước và nhiệt khô. Nhiệt nước thường chiếm tới 80% tổng số các cháu bị bỏng. Thứ hai là bỏng điện, rất nguy hiểm và thường để lại di chứng nặng nề. Thứ ba là bỏng hóa chất, có thể xảy đến khi trẻ sa chân xuống hố vôi. Nguy hiểm nhất là bỏng do axit, thường hủy hoại về mặt thẩm mỹ và ảnh hưởng cuộc sống của các cháu sau này. Thứ tư là bỏng do tia xạ, thường gặp ở trẻ phải điều trị bằng tia xạ để chữa ung thư máu.
Thống kê tại các cơ sở y tế cho thấy, trong các nguyên nhân gây bỏng như bỏng lửa, nước sôi, điện, hóa chất,… thì bỏng nước sôi và bỏng lửa chiếm tỷ lệ cao nhất. Việc sơ cứu ban đầu đúng cách khi trẻ bị bỏng là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho vết thương không bị ăn sâu vào bên trong, tránh tình trạng bội nhiễm và biến chứng nguy hiểm.Xử lý khi trẻ bị bỏng
Khi trẻ không may bị bỏng lửa, nước sôi, cha mẹ và người thân cần nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi nguồn gây bỏng và thực hiện các bước sau:
- Làm mát vết bỏng, tránh cho da khỏi bị rộp bằng cách mở vòi nước cho chảy chầm chậm lên vết bỏng khoảng 15 - 20 phút. Nước sạch vừa có tác dụng giảm nhiệt, giảm đau, giảm phù nề, viêm nhiễm, giảm độ sâu của vết thương. Không dùng nước lạnh, nước đá (trong tủ lạnh) để làm mát da cho trẻ.
- Nhẹ nhàng tháo bỏ những vật cứng trên vùng bỏng như giầy, dép, vòng trước khi vết bỏng sưng nề.
- Che phủ vùng bỏng bằng gạc vô khuẩn. Nếu không có gạc có thể dùng vải sạch
Chú ý
Tuyệt đối không được dùng nước mắm, kem đánh
răng,… hoặc các loại thuốc mỡ bôi để đắp lên vết bỏng. Việc sơ cứu không
đúng cách sẽ khiến tình trạng bỏng nặng thêm gây khó khăn trong điều
trị. Khi trẻ bị bỏng cha mẹ hoặc người thân cần bình tĩnh, nhanh chóng,
nhẹ nhàng khi sơ cứu tránh trẻ bị sốc. |
- An ủi trẻ, cho uống nước và đặt trẻ ở tư thế nằm.
- Nếu vết bỏng nhẹ, diện tích da bị bỏng nhỏ, tổn thương có thể tự liền nhờ quá trình biểu mô hóa, thì sau khi sơ cứu có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu nặng hơn thì ngay sau khi sơ cứu cần chuyển trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để các bác sĩ điều trị kịp thời.
Khi trẻ bị bỏng nước, cách sơ cứu đơn giản nhất là ngâm ngay phần cơ thể bé bị bỏng vào nước lạnh sạch, trong thời gian từ 15 đến 20 phút, sau đó băng nhẹ vết bỏng bằng gạc đã vô trùng và đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.
Bên cạnh đó, cần phòng sốc bỏng cho trẻ. Thường trẻ bị sốc bỏng do mất nước qua vết bỏng, rối loạn vi tuần hoàn (giảm lượng máu lưu thông). Biểu hiện sốc là mạch nhanh, tụt huyết áp, khó thở, các chức năng sống suy giảm. Cấp cứu không kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong. Do vậy, một trong những ưu tiên hàng đầu với cấp cứu, xử trí bỏng sớm là phòng sốc.
Đơn giản nhất cho bệnh nhân uống nhiều. Trẻ con nếu đang bú sữa mẹ phải cho bú liên tục, uống thêm nước, đặc biệt những nước có khoáng, có muối oresol. Giảm đau tại chỗ bằng ngâm nước mát và băng ép, toàn thân có thể dùng thuốc giảm đau phù hợp, nhưng phải có chỉ định của bác sĩ.
Stress cũng là nguyên nhân gây sốc cho trẻ. Sau bỏng sẽ có những hoảng loạn về tinh thần, khi đó bố mẹ phải động viên, an ủi, đừng để trẻ bị hoảng loạn.
Phòng tránh:
Điều quan trọng là cần phòng tránh nguy cơ gây bỏng cho trẻ. Trẻ nhỏ vốn hiếu động, tò mò,… do đó cha mẹ cần luôn chú ý giám sát trẻ, sắp xếp đồ đạc mọi thứ quanh nhà hợp lý. Để phích nước sôi, thức ăn mới nấu, bàn là đang nóng, bật lửa,... ở nơi trẻ không sờ hoặc với tới được. Bố trí bếp và nơi nấu ăn hợp lý như để bếp lò phẳng, cao để trẻ không với tới được hoặc có vách ngăn không cho trẻ tới gần. Khi nấu ăn luôn quay cán xoong, chảo vào phía trong. Không để trẻ nhỏ tự ăn, tự tắm vòi nước nóng lạnh, luôn kiểm tra nhiệt độ nước trước khi tắm cho trẻ. Khi bê nước nóng, thức ăn mới nấu tránh xa trẻ để không va đụng. Kiểm tra nhiệt độ của thức ăn, đồ uống trước khi cho trẻ ăn, uống. Không nên ăn thức ăn nóng khi bế trẻ nhỏ,…
Để phòng bỏng ở trẻ, quan trọng nhất là ý thức của cha mẹ với con cái. Cần thường xuyên để mắt tới trẻ, để đồ đạc trong nhà gọn gàng, sử dụng các thiết bị bảo vệ an toàn…
Khi trẻ bị bỏng, cần tiến hành sơ cứu nhanh nhưng
tuyệt đối không được theo những cách của dân gian như bôi mắm, rắc vôi bột, bôi
kem đánh răng, lòng trắng trứng…. sẽ gây tác dụng ngược, làm vết bỏng càng nặng
hơn, thậm chí khiến trẻ bị sốc dẫn đến tử vong.
Đối với trẻ bị bỏng do điện giật, có trường hợp bị ngưng thở, tim ngừng đập,
ngay lập tức phải sơ cứu trẻ tại chỗ, đặt trẻ nằm xuống nền đất cứng, hô hấp
nhân tạo cho đến khi trẻ thở lại được mới vận chuyển đến cơ sở y tế, tránh đưa
đi cấp cứu ngay.