1
Uống nhiều cà phê trong một ngày sẽ mang đến những tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe. Khi bị “say cà phê”, bạn nên uống nhiều nước lọc, vì chất cafein ngấm vào máu rất nhanh nhưng lại dễ hòa tan trong nước và bài tiết qua nước tiểu. Vì thế, uống nhiều nước sẽ giúp pha loãng cũng như bài tiết nhanh chất độc này.
Say cafe, rất nhiều người bị...
Anh Nguyễn Văn Thưởng (Hà Nội) vẫn có thói quen uống cà phê vào mỗi sáng. Trung bình mỗi ngày anh uống từ 2 - 3 ly cà phê. Tuy nhiên, theo chia sẻ của anh Thưởng, vì nghiện và vui bạn bè nên anh uống nhưng thực sự sau khi uống xong cảm thấy người mệt mỏi, buồn ngủ...
Còn chị Trần Thu Hoài (Bắc Ninh) lại bị say sau khi uống cà phê. Chị cho hay, mỗi lần uống cà phê dù ít nhưng chị cảm thấy mệt mỏi, đầu óc quay cuồng, tay chân rã rời. Đã có lần chị phải đi viện cấp cứu với các biểu hiện hạ huyết áp, hạ canxi máu. Từ đó về sau, chị Hoài không dám uống cà phê nữa.
Trong một kết quả thực nghiệm, tinh cà phê trong 3 ly cà phê có tác dụng ngang với một mũi kích thích. Hai giờ đồng hồ sau khi uống nhịp tim tăng nhanh, huyết áp tăng cao. Bên cạnh đó, việc sử dụng cà phê đối với bà mẹ mang thai hay cho con bú cũng không hề tốt, phụ nữ trong tuổi sinh nở có thể giảm khả năng thụ thai.
Say cafe, những điều cần biết...
Theo TS Nguyễn Quyết Tiến, Viện Hóa học (Viện Khoa học & Công nghệ Việt Nam), thành phần chủ yếu của cà phê là cafein, còn lại là một số chất khác thuộc nhóm axit.
Cafein có tác dụng kích thích hoạt động của hệ thần kinh, làm gia tăng các hoạt động thể chất có liên quan đến hệ thần kinh như hoạt động trí não, gia tăng trạng thái thức tỉnh, gia tăng hoạt động tư duy, làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, tăng hoạt động của cơ bắp... Còn nhóm chất axit có nhiều chất khác nhau, trong đó tác dụng tốt cũng có nhưng tác dụng xấu cũng nhiều.
Bên cạnh đó, TS Tiến cũng cho rằng, vì hàm lượng cafein nhiều trong cà phê, chất này lại tan trong nước vì thế nó có thể còn nhiều nếu chế biến không tốt. Điều này sẽ dẫn đến người uống cà phê đậm đặc hay nhiều có thể bị kích thích thần kinh lên não, từ đó dẫn đến các tình trạng như minh mẫn "giả" hay khó ngủ, thậm chí say kiểu nhiễm độc. Ngoài ra, chất cafein cũng được xem như chất lợi tiểu, vì thế trước đây được dùng nhiều để thay thế thuốc.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, cà phê có hương vị thơm ngon nhưng chất cafein có trong đó là một chất độc. Nếu uống nhiều về số lượng và mức độ đậm đặc sẽ gây độc hại cho thần kinh, thậm chí là ức chế mạnh gây loạn óc.
Uống cà phê cũng có thể bị say, nhất là những người uống không quen do độc tố của cà phê tác động vào máu gây ra hiện tượng trúng độc. Người mẹ mang thai, cho con bú không nên uống cà phê bởi chất độc sẽ thông qua máu và ngấm vào sữa, chất dinh dưỡng nuôi con. Từ đó, chất độc sẽ truyền cho con gây ức chế trẻ, làm trẻ say, đau đầu, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trẻ.
PGS.TS Duy Thịnh cũng tư vấn cách giải say do độc của cafein khi uống quá nhiều cà phê bằng các cách đơn giản như sau: Khi bị say cần uống nhiều nước lọc, vì chất cafein ngấm vào máu rất nhanh nhưng lại dễ hòa tan trong nước và bài tiết qua nước tiểu. Vì thế, uống nhiều nước sẽ giúp pha loãng cũng như bài tiết nhanh chất độc này.
Thành phần chính gây tác động kích thích của cà phê chính là cafein. Khoa học đã chứng minh cafein làm cho tuyến thượng thận giải phóng epinephrine (adrenaline) và norepinephrine (noradrenaline) – những hormone kích thích hoạt động của tế bào, đánh tan các cơn buồn ngủ và mệt mỏi, các phản ứng trong cơ thể được tăng tốc, sự tập trung được cải thiện. Ngoài ra, cafein cũng giúp cải thiện tiêu hóa, lợi tiểu và có khả năng tăng cường các phản ứng loại bỏ cơn đau trong cơ thể.
Như vậy, có thể nói cafein tốt cho sức khỏe, nhưng chỉ khi uống đúng cách và ở một lượng vừa đủ. Uống cà phê quá đặc (quá lượng) vào lúc đang đói (không đúng cách) sẽ dẫn đến hậu quả bị “say cà phê”. Hậu quả là tuyến thượng thận sẽ tăng sản xuất ra nội tiết tố, kích thích tim đập nhanh, mạnh hơn, huyết áp vì thế mà tăng cao hơn, dẫn đến các triệu chứng căng thẳng thần kinh, đứng ngồi không yên, bồn chồn lo lắng, ù tai, chân tay run rẩy, thiếu tự chủ.
Bên cạnh đó, cafein còn có tác dụng kích thích làm tăng tiết axit dịch vị, lúc bụng đói sẽ gây tổn tương niêm mạc dạ dày khiến bạn bị say hoặc tạo cảm giác cồn cào ruột gan.
Lưu ý sử dụng cà phê
Uống lượng vừa phải, vào buổi sáng: lượng này phụ thuộc vào từng người. Có người bị kích thích cho dù chỉ dùng cafein với một lượng nhỏ. Còn những người thường xuyên sử dụng cà phê như bạn thì cơ thể sẽ thích nghi với sự có mặt của một lượng cafein lớn. Tuy nhiên, bạn chỉ nên uống 1 ly cà phê vào buổi sáng, sau khi ăn sáng sẽ giúp tinh thần minh mẫn, sảng khoái. Tránh uống cà phê vào ban đêm vì cafein có tác dụng kích thích và lợi tiểu nhẹ gây mất ngủ.
Tránh uống cà phê đồng thời với dược phẩm, nên đảm bảo cách thời điểm uống thuốc 2 – 3h vì cafein có thể gây tương tác với một số dược phẩm như làm mất tác dụng của thuốc.
Tránh uống cà phê đồng thời với rượu vì như vậy sẽ làm cho đại não hưng phấn quá độ, tiếp đó là thần kinh bị ức chế, kích thích sự giãn nở của huyết quản, tăng nhanh sự tuần hoàn máu, dẫn đến tăng gánh nặng cho tim, làm tổn thương sức khoẻ. Sự tổn thương này thậm chí còn vượt quá rất nhiều lần so với việc uống rượu đơn thuần.
Các đối tượng hạn chế sử dụng cà phê: người có tiền sử bệnh dạ dày, người bệnh tim mạch (rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, động mạch vành...), phụ nữ mang thai và cho con bú.
(ST).
