1
I. SẢY THAI LÀ GÌ?
Về mặt y khoa, sảy thai tự nhiên là hiện tượng bào thai bị tống xuất khỏi buồng tử cung trước tuần thai thứ 24. Sau tuần 24, việc này gọi là chết non. Khoảng 1/3 trên tổng số các bào thai bị sảy vào một vài tuần lễ đầu thai kỳ, nhưng 1/4 trong số này xảy ra trước khi nghi ngờ hoặc chẩn đoán có thai, vì thế các thai phụ thường không biết mình bị sảy thai.
Tần số sảy thai gia tăng theo tuổi và số lần mang thai. Chuyện này thường hay xảy ra vào tam cá nguyệt thứ nhất của thai kỳ, mà triệu chứng thường thấy nhất là ra huyết (95%). Khi mang thai, bất kỳ lúc nào ra huyết thì sản phụ cũng phải đi khám ngay. Đa số các lần sảy thai sớm là do bào thai không làm tổ được ở thành tử cung. Các nguyên nhân sảy thai của người mẹ bao gồm những bất thường ở tử cung, ví dụ như tử cung có u xơ lớn, và mất cân bằng nội tiết. Nhiễm trùng hoặc nhiễm siêu vi cũng khiến cho sảy thai. Cổ tử cung không đóng kín chỉ chiếm 1% trong số các trường hợp sảy thai mà thôi. Các yếu tố của người cha gồm có: tinh dịch bất thường hoặc có nhóm máu không tương hợp, sẽ làm cho người mẹ sản xuất ra kháng thể kháng với máu của thai nhi. Sau đó các kháng thể này sẽ tấn công và tiêu diệt bào thai. Bác sĩ chia sảy thai thành nhiều loại như sau:
1. Nguy cơ sảy thai
Có thể sảy thai nhưng không phải là không thể tránh khỏi. Âm đạo bị xuất huyết, đôi khi đau bụng dưới. Xảy ra khoảng 10% trong tổng số phụ nữ có thai và có thể bị nhầm lẫn với việc xuất huyết nhẹ xảy ra vào thời điểm bị mất kinh đầu tiên.
2. Các dạng sảy thai
Sảy thai khó tránh
Âm đạo bị chảy máu cộng với các cơn đau co thắt tử cung. Nếu cổ tử cung nở, thì chuyện sảy thai sẽ không tránh khỏi.
Sảy thai hoàn toàn
Bào thai và lá nhau bị tống xuất ra khỏi tử cung, đôi khi không thấy có triệu chứng gì. Được xác định bằng siêu âm.
Sảy thai lưu
Bào thai và lá nhau đã chết, nhưng vẫn còn lưu lại trong tử cung một thời gian đôi khi kéo dài nhiều tháng trước khi đẩy ra ngoài. Triệu chứng có thai sẽ biến mất, nhưng không có biểu hiện nào khác cho biết bào thai đã chết mà phải chờ một thời gian sau mới biết.
Sảy thai không trọn
Sảy thai đã diễn ra, nhưng một số các bộ phận là sản phẩm của việc thụ thai, như túi nước ối hoặc lá nhau, vẫn còn là bên trong dạ con.
Sảy thai liên tiếp
Đã bị 3 lần sảy thai trở lên, và đều sảy ra vào cùng một giai đoạn của thai kỳ, rất có thể việc này có chung một nguyên nhân.
Sảy thai tái phát
Đã bị sảy thai 3 lần trở lên, nhưng mỗi lần có nguyên nhân riêng và xảy ra vào các giai đoạn khác nhau của thai kỳ.
II. CÁCH ĐIỀU TRỊ
Nếu bị xuất huyết trong tam cá nguyệt thứ 2 hoặc tam cá nguyệt thứ 3, bạn nên nằm nghỉ cho đến lúc huyết ngưng chảy. Nếu bị xuất huyết trong tam cá nguyệt thứ 1, tuy không cần nằm nghỉ hoàn toàn nhưng bạn phải báo cho bác sĩ ngay. Nên ngưng ngay mọi hoạt động thể lực, kể cả căng người, và giao hợp. Nếu hiện tượng xuất huyết và cơn đau biến mất thì bạn hầu như sẽ sinh được đứa con khoẻ mạnh trong tương lai.
Nếu là sảy thai khó tránh, các bác sĩ cũng khó can thiệp để ngăn chặn được. Sảy thai hoàn toàn và không hoàn toàn luôn phải được điều trị tại bệnh viện. Nếu sảy thai không hoàn toàn, bác sĩ sẽ làm sạch tử cung qua một quá trình được gọi là nong và nạo bỏ (D&C), sau khi đã gây mê. Bác sĩ sẽ cấp thuốc giảm đau cùng với một số thuốc làm ngưng xuất huyết. Nếu thai phụ bị mất nhiều máu quá (tối thiểu là 500ml), bác sĩ sẽ cho truyền máu.
Không cần phải can thiệp khẩn cấp với sảy thai lưu, nhưng nếu sau một thời gian, thai hư không tự nhiên thì phải nong và nạo bỏ. Nếu thai chết vào cuối thai kỳ, phải nhét toạ dược prostaglad-in hoặc chính oxytocin để trục thai chết.
Sảy thai liên tiếp do cổ tử cung không kín có thể được điều trị bằng cách khâu lại cổ tử cung vào đầu thai kỳ trong lần mang thai kế đó.
Chứng sảy thai còn có các nguyên nhân khác như di truyền hoặc rối loạn nội tiết, thường có thể tìm ra qua xét nghiệm. Các chứng nhiễm trùng kéo dài, ví dụ bệnh listeria, đôi khi có thể làm sảy thai tái diễn, tuy nhiên thường khó chẩn đoán và điều trị. Kém dinh dưỡng có thể là một yếu tố góp phần vào việc sảy thai. Các nguyên do khác như bệnh kinh niên, ví dụ bệnh về thận, u tử cung nhất là u xơ tử cung, dị tật tử cung như tử cung có vách ngăn một phần hay hoàn toàn (xem cột, bên phải), thì cần điều chỉnh bằng giải phẫu. Ngoài ra còn có sảy thai do các chứng rối loạn miễn dịch. Sự rối loạn miễn dịch xảy ra khi hệ miễn dịch của thai phụ xem bào thai như một vật lạ và vì thế sẽ tấn công bào thai. Nhóm máu Rh không tương hợp là một ví dụ của tình trạng đó. Những trường hợp miễn dịch khác đôi khi có thể điều trị được bằng các loại thuốc này loại bỏ phản ứng miễn dịch từ cơ thể thai phụ, hoặc bằng cách tiêm kháng thể cho bào thai thông qua dây nhau hay trực tiếp vào bào thai nếu như dây nhau chưa phát triển đầy đủ.
III. MỘT TRƯỜNG HỢP BỊ SẢY THAI
Lan rất đau buồn vì bị sảy thai. Điều làm cho chị khổ tâm hơn là không biết tại sao mình lại sảy thai. Không một ai hiểu đượccảm giác buồn khổ, thất vọng và giận dữ của chị. Hiện giờ Lan đã lại có thai và lẽ tự nhiên là lần này chị rất lo lắng về những chuyện sắp tới.
1. Các phản ứng đầu tiên
Cách đây 9 tháng, lúc chị bị sảy thai, Lan phải chống chọi với cảm giác tội lỗi, nỗi thất vọng và sự tức giận. Bác sĩ đã không thể nhìn vào mắt chị và nóithẳngvới chị về đứa con bị mất. Gia đình và bè bạn đều thông cảm với chị, nhưng họ tỏ ra khá vụng về khi cố an ủi chị. Một số người cho rằng như thế hoá ra lại hay, bởi vì hẳn em bé đã có gì bị trục trặc. Còn những người khác trấn an rằng chị sẽ sớm có một đứa bé khác. Đối với họ, đứa bé trong bụng đã không thực sự tồn tại như đối với Lan, nên không thấu hiểu được cảm giác mất mát to lớn của chị.
Chị bắt đầu tự hỏi liệu những phản ứng của mình có bình thường không? Có thể chị đã không có lý do chính đáng để buồn đau đối với một đứa con đã không bao giờ thực sự hiện hữu. Tôi an ủi Lan ràng một bà mẹ buồn khổ vì mất con là điều hoàn toàn tự nhiên, dù đứa bé ấy đã không được sinh ra. Các cảm xúc cũng như cơ thể của chị cần có thời gian để thích ứng. Tôi cũng khích lệ Lan nên chia sẻ các cảm xúc với chồng để có thể cùng nhau vuợt qua nổi đau.
2. Chấp nhận sự mất mát
Ban đầu,
3. Chuyện gì đã xảy ra
Sau khi sảy thai, Lan đã đến bệnh viện khám để bảo đảm là chị không bị sót nhau, vì nhau bị sót lại có thể gây nhiễm trùng. Nghe theo lời khuyên của bác sĩ, chị đã thu luợn các thứ đem theo đến bệnh viện để xét nghiệm. Bác sĩ muốn kiểm tra xem thai nhi có gì bất thường ở nhiễm sắc thể không? Sau đợt xét nghiệm không phát hiện được điều gì? Điều này khiến Lan an tâm phần nào, nhưng sau đó chị lại tự trách là do mình nên mới sảy thai. Tôi đã giải thích cho chị rõ là hầu như kỳ thai đầu tiên nào cũng dễ bị sảy hơn những kỳ thai sau mà thật sự tỷ lệ sảy thai là 1/3. Người ta cho rằng có 2 nguyên nhân:
- một là do tử cung chưa trưởng thành, cần được thử sức trước khi nó đủ khả năng mang bào thai cho tới ngày sinh.
- hai là do các khuyết tật ở tinh trùng hoặc noãn bào có thể tạo ra một thai nhi bất bình thường.
4. Sẽ còn bị sảy thai nữa không?
Các nghiên cứu về sảy thai sớm trong thời gian gần đây cho thấy người phụ nữ nào mà trước đây đã bị sảy thai thì hầu như sẽ bị sảy thai lần nữa. Nguy cơ này có vẻ gia tăng nếu thụ thai trở lại quá sớm sau khi đã bị sảy thai. Tôi đã nói cho Lan và
5. Xét nghiệm có tính tiên đoán
Một xét nghiệm để tiên liệu được thực hiện trước khi có thai có thể giúp nhận ra những ai xó thể bị sảy thai lần thứ hai: trong suốt chu kỳ kinh nguyệt mà mức LH qua đó là nội tiết tố (luteinizing, một loại nội tiết tố kiểm tra các nội tiết tố khác có quan hệ đến việc mang thai, bao gồm cả estrogen) trước lúc rụng trứng, sẽ gia tăng nguy cơ bị sảy thai. Xét nghiệm cho thấy nội tiết tố của Lan rất bình thường.
III. CÁC TRƯỜNG HỢP SẢY THAI TÁI DIỄN
Tuy có một số phụ nữ bị sảy thai liên tiếp, nhưng ngay cả đối với những người này thì cơ may có được một lần mang thai thành công sau ba lần sảy thai là 60%. Những phụ nữ đã bị sảy thai liên tiếp được xét nghiệm để xem nó bị dị tật tử cung, hoặc có mắc phải chứng mất quân bình mội tiết tố và sinh rối loạn hệ thống miễn dịch hay không. Thời gian gần đây, các nghiên cứu khoa học đã cho thấy hệ miễn dịch của phụ nữ và chứng mất quân bình mội tiết tố là những nguyên nhân gây rasảy thai tái phát.
1. Sảy thai do miễn dịch
Hệ miễn dịch trong cơ thể con người được thiết kế để tống xuất các vật thể lạ xâm nhập vì chúng có khả năng gây hại. Bình thường, sự mang thai lấn át hiện tượng này, do vậy cơ thể người mẹ sẽ bảo vệ đứa bé hơn là trục xuất nó. Ở một số thại phụ, vì nguyên nhân nào đó không rõ, hệ miễn dịch trội hơn nên vẫn hoạt động như cũ. Rốt cuộc là thai nhi bị tống xuất. Một cách điều trị, vẫn còn đang thử nghiệm, là tạo miễn dịch cho các thai phụ để họ sẽ không sản sinh ra các kháng thể chống lại bào thai của họ.
2. Sảy thai do nội tiết tố
Người ta đã phát hiện rằng 80% phụ nữ bị sảy thai tái phát có hội chứng đa nang buồn trứng. Nguyên nhân của hội chúng này là do mất quân bình nội tiết, bởi lượng chất testosterone dư thừa và sự khích thích quá đáng của buồng trứng khiến sinh ra noãn non. Phụ nữ mắc phải chứng bệnh này nếu dự tính mang thai thì phải xét nghiệm xem có bị bất quân bình nội tiết không, có rụng trứng bất thường không và họ sẽ được cấp thuốc giúp thụ thai.
3. Có thai lại
Hiện nay, Lan lại có thai. Chị cực kỳ cẩn thận trong mọi khí cạnh của cuộc sống của mình. Chị đi học các lớp dạy thư giãn để giảm thiểu mức độ căng thẳng của mình và Nam, chồng chị, đã học được cách mát xa thư giản cho vợ mình. Quantrọng hơn hết là chị đã không còn tự trách mình và đang có một thái độ tích cực trong lần có thai này. Tôi nói với Lan mặc dù chị không chắc chắn kết quả sẽ ra sao, nhưng chị có thể an lòng vì hiểu rằng cơ thể của mình gờ đây được chuẩn bị tốt hơn để mang thai so với lần trước. Còn Nam thì chắc chắn rằng mọi việc sẽ tốt đẹp, nhưng anh vẫn ngần ngại dự trù các kế hoạch cho đứa con tương lai như anh ấy đã từng làm cho đứa con đầu.
