Dinh dưỡng cho bé bị thiếu máu

Thiếu máu là tình trạng giảm lượng huyết sắc tố (Hb) trong một đơn vị thể tích máu. Theo tổ chức Y tế thế giới, được coi là thiếu máu khi:

-Hb dưới 100g/l ở trẻ 6 tháng đến 6 tuổi.

-Hb dưới 120g/l ở trẻ từ 7 – 14 tuổi.

-Bệnh của cơ quan tạo máu: Giảm sản, bất sản tủy, suy tủy bẩm sinh hoặc mắc phải, thâm nhiễm tủy: Bạch cầu cấp kinh (bệnh máu trắng), các di căn vào tủy.

-Do mất máu: Chấn thương, chảy máu cam…

-Rối loạn về chức năng đông máu: Giảm tiểu cầu, Hemophili.

-Do tan máu: Các bệnh tan máu do bệnh huyết cầu tố, bệnh của màng hồng cầu, tan máu tự miễn...

-Thiếu máu dinh dưỡng

Là loại thiếu máu hay gặp nhất ở trẻ em, thiếu máu dinh dưỡng có thể do thiếu: sắt, vitamin B12, đồng, axit Folic… trong đó thiếu sắt là phổ biến.

-Chế độ ăn cung cấp thiếu máu: Thiếu sữa mẹ, ăn sam không đủ thành phần, đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, sinh đôi.

-Do hấp thu sắt kém: ỉa chảy kéo dài, nhiễm kí sinh trùng đường ruột (nhiễm giun đũa, giun móc).

-Do nhu cầu tăng: mắc các bệnh nhiễm trùng.

-Da xanh niêm mạc nhợt nhạt từ từ.

-Trẻ mệt mỏi, ít hoạt động, ăn kém, lên cân chậm.

-Xét nghiệm: Huyết sắc tố giảm, sắt huyết thanh giảm.

-Cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều sắt như: Gan, tim, bầu dục, trứng, thịt, cá, tôm, cua, đậu, đỗ, lạc vừng, rau xanh và quả chín.

-Cho trẻ ăn bổ sung đúng tuổi, đủ thành phần các chất dinh dưỡng (xem phần ăn bổ sung). Trong thực đơn hàng ngày tăng cường các loại thực phẩm giầu sắt.

-Tăng cường các loại rau quả có chứa nhiều vitamin C: Cam, quýt, chuối, đu đủ, rau ngót, rau muống, để hỗ trợ hấp thu sắt.

-Khi  trẻ đã bị thiếu máu chế độ ăn chỉ có tính chất hỗ trợ bên cạnh chế độ ăn phải cho trẻ uống các chế phẩm có chứa sắt theo chỉ định của bác sĩ.

Dưới đây là một số thực đơn có thể áp dụng cho trẻ bị thiếu máu dinh dưỡng:

Chế độ ăn cho trẻ 6 - 9 tháng tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng

Thực đơn cho trẻ từ 10 -12 tháng tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng.

Thực đơn cho trẻ từ 1 – 2 tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng.

Thay các bữa bột bằng các bữa cháo nấu với các loại thực phẩm giàu sắt.

Đối với trẻ lớn: Cho ăn cơm với các loại thức ăn chứa nhiều chất sắt. Thực đơn (xem phần ăn bổ sung). Cho trẻ ăn thêm sữa chua 1 – 2 cốc/ngày, ăn các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ.

    - Bà mẹ phải ăn uống tốt, đầy đủ khi có thai và cho con bú.

    - Uống viên sắt khi biết mình có thai cho đến 1 tháng sau đẻ

    - Thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ, cho ăn bổ sung theo đúng tháng tuổi, chọn các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng (cũng là những thực phẩm giàu sắt)

    - Vệ sinh ăn uống để tránh các bệnh giun sán và tiêu chảy

    - Cho trẻ tẩy giun theo định kì 6 tháng/lần khi trẻ được 2 tuổi trở lên theo chỉ định của bác sĩ.

Một số món ăn dưới đây theo lương y Bàng Cẩm (TP.HCM) sẽ giúp cải thiện tình trạng thiếu máu ở trẻ.

Cháo long nhãn - hạt sen

Nguyên liệu: Long nhãn (50 gr), hạt sen (50 gr), gạo (100 gr).

Cách chế biến: Ba thứ trên cho chung vào nồi để nấu cháo, nêm nếm gia vị vừa ăn.

Công dụng: Kiện tỳ bổ khí, dưỡng huyết.

Thịt bò xào với lá tỏi và mộc nhĩ

Nguyên liệu: Mộc nhĩ (nấm mèo) 25 gr, lá tỏi (200 gr), thịt bò (300 gr), gừng (2 lát), cà rốt xắt thành sợi (một ít), rượu (một ít), nước tương, đường cát, bột năng (mỗi thứ nửa muỗng cà phê) và dầu mè, tiêu bột (mỗi thứ một ít).

Cách chế biến: Nấm mèo đem ngâm, rửa sạch và xắt thành sợi, cho vào nước sôi luộc sơ qua; lá tỏi bỏ phần cứng, rửa sạch xắt thành từng đoạn, rồi dùng dầu và muối xào sơ; thịt bò xắt thành từng sợi lớn, ướp gia vị khoảng 15 phút; bắt chảo lên bếp, cho dầu vào, khi dầu nóng thì lần lượt cho gừng lát, nấm mèo, cà rốt, thịt bò, lá tỏi và gia vị vào, xào sơ qua, sau cùng cho bột năng vào cho sền sệt thì được.

Công dụng: Bổ máu, dinh dưỡng dồi dào.

Gan heo xào trứng gà và bó xôi

Nguyên liệu: Gan heo (từ 50 - 100 gr), bó xôi (từ 30 - 50 gr), trứng gà (1 - 2 trứng), gốc hành (1 cái), gia vị lượng vừa đủ.

Cách chế biến: Cho gan heo vào nước sôi luộc chín, vớt ra xắt thành dạng hạt lựu, sau đó cho trở lại vào chảo để xào lại, cho trứng, bó xôi, gốc hành, nêm nếm gia vị vừa ăn.

Công dụng: Dưỡng huyết.

Gan heo nấu với đậu nành

Nguyên liệu: Gan heo (50 gr), đậu nành (50 gr), muối vừa đủ.

Cách chế biến: Cho đậu nành vào nước lạnh ngâm cho mềm, rồi vớt ra cho vào nước nấu, nấu đến sôi thì cho gan heo vào, nêm nếm vừa ăn.

Công dụng: Ngoài việc bổ dưỡng, món này còn chứa nhiều chất sắt.

Gan heo nấu nấm mèo đen

Nguyên liệu: Nấm mèo đen (10 gr), gan heo (50 gr), muối, dầu vừa đủ.

Cách chế biến: Bẻ nấm mèo ra, rửa sạch, xắt thành miếng nhỏ rồi cho vào nước nấu, sau đó cho gan heo vào nấu cho đến chín, thêm hành, nêm nếm vừa ăn.

Công dụng: Món này giúp dưỡng máu.


Món ăn cho trẻ thiếu máu