1
Trong Đông y, cây ráy dại và ráy gai đều được coi là những vị thuốc quý.
Ráy dại còn gọi là dã vu, hải vu. Nó là loại cây thân mềm, thường mọc hoang trong vườn, cao 0,30 - 1,40m, phía dưới bò trên đứng. Phần dưới đất có thân rễ hình cầu, sau phát triển thành củ. Củ ráy có nhiều đốt ngắn, trên có vảy màu nâu. Theo lương y Huyên Thảo (Hà Nội): củ ráy 2-3 năm thường được sử dụng làm thuốc. Sau khi đào lên, củ ráy được rửa sạch, cắt bỏ rễ non, cạo bỏ vỏ ngoài đem phơi khô hay để tươi là đã trở thành vị thuốc chữa bệnh. Cụ thể:
+ Dùng một củ ráy dại tươi khoảng 80-100g, một củ nghệ khoảng 60g. Gọt sạch vỏ củ ráy, giã nát cùng với nghệ. Sau đó cho dầu vừng vào nấu nhừ rồi thêm dầu thông và sáp ong vào khuấy cho tan. Để nguội bôi lên giấy, dán vào nơi mọc mụn. Bài thuốc này chữa mụn nhọt hiệu quả. Mụn mới mọc sẽ tan. Mụn đã mưng mủ thì loại cao dán này có tác dụng hút mủ.
Ráy gai
Ráy gai còn được gọi là “chóc gai”, “sơn thục”. Nó là loại cây nhỏ, thân rễ nằm ngang. Cuống lá dài, có gai, mọc thẳng từ thân rễ. Thân rễ ráy gai dùng làm thuốc sau khi đã rửa sạch phơi khô, cũng có thể thái thành lát mỏng rồi phơi khô. Lương y Huyên Thảo cho biết: theo Đông y thân rễ ráy gai có vị cay, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu, tán ứ. Ráy gai có thể chữa nhiều bệnh. Cụ thể:
+ Dùng cả cây ráy gai hoặc phần thân rễ nấu nước tắm rửa chữa lở ngứa ngoài da hiệu quả.
+ Dùng cây ráy gai nấu nước rửa, sau rắc bột thân rễ lên chỗ da bị bệnh. Bài thuốc này chữa trẻ nhỏ da lở loét do thai độc hiệu quả.
+ Dùng 30g thân rễ ráy gai khô (tươi khoảng 100g); trái dứa dại khô 30g (tươi 100g); chó đẻ răng cưa khô 10g (tươi 30g). Cho các vị vào nấu với 2.000 ml nước, đun nhỏ lửa khi nước còn 300 ml thì chắt ra. Chia 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc này chữa viêm gan, xơ gan hiệu quả. Theo kinh nghiệm dùng các vị còn tươi tốt hơn dùng vị đã phơi khô.
+ Dùng thân rễ ráy gai, cẩu tích, kê huyết đằng, kim cang, ngưu tất, tỳ giải, mỗi vị 12g, sắc nước uống trong ngày. Bài thuốc này chữa tê thấp, lưng, gối cẳng chân tê buốt hiệu quả.
Có củ ráy - Đau nhức xương và mụn nhọt sẽ phải ra đi
Ráy còn gọi là cây Ráy dại, Dã vu. Tên khoa học Alocasia odora (Roxb) C. Koch (Colocasia macrorhiza shott), thuộc họ Ráy ARACEAE.
Ráy là một loại cây mềm, cao 0,3 – 1,4m (có thể dài 5m), phân dưới sát gốc lại bò lên trên mặt đất, phần trên đứng, dưới gốc có thân rễ hình cầu dần phát triển thành củ, dài, to và nhiều đốt ngắn, trên những đốt có vẩy màu nâu, lá to, hình tim dài 10 – 50cm, rộng 8 – 45cm, màu xanh lục hoặc màu vàng nhạt. Cuốn nằm bò dài 15 – 120cm (có gốc to dài nặng 3 – 5kg), có củ có tuổi 4 – 5hoặc 10 năm. Bông của Ráy mo nang mang hoa cái ở phía gốc, hoa đực ở phía trên và tận cùng bằng một đoạn bất phụ. Phần cuốn của mo tồn tại xung quanh các quả mọng, hình trứng màu đỏ, mùa hoa, quả tháng 1 – 5
Ráy là một loại cây mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta, Ráy thường mọc ở bìa rừng, ven suối trong vườn nhà - những nơi có độ ẩm, ướt.... Ráy có tác dụng tốt để chữa bệnh phải từ 3 – 5 tuổi trở lên và phải đào trọn củ, rửa đất, cát sạch, cắt bỏ rễ con, cạo sạch lớp vỏ ngoài... tốt nhất thái, chặt nhỏ như lát sắn mì phải phơi khô, nhiều nắng, Ráy khô dùng có tác dụng tốt hơn. Khi thu hái và chế biến Ráy, chúng ta phải đeo gang tay bằng cao su, có khẩu trang che mặt, kính bảo hộ lao động che hai mắt là tốt nhất, tránh va chạm dễ bị dị ứng và ngứa.
Thành phần hoá học vẫn chưa tìm thấy gì, ngoài tính bột có từ 20 – 45%. Trong y văn cổ xưa, củ Ráy vị nhạt, tính hàng và rất độc, nên thận trọng khi ăn.
Củ Ráy chữa mụn nhọt: 80 –100g củ Ráy, Nghệ củ 60g, hai thứ rửa sạch cho Dầu vừng vào nấu nhừ, cho ít Dầu thông, Sáp ong ngoáy tan. Để nguội phết lên giấy xốp (giấy bổi), dán vào nơi có mụn nhọt sẽ có tác dụng giảm viêm và hút cả mủ nếu mụn viêm tấy, sưng to có mủ.
Củ Ráy chữa gút (thống phong): Củ Ráy (xắt nhỏ phơi khô sấy vàng) 20g, Chuối hột già (phơi khô) 20g, tất cả sao vàng sắc uống trong ngày; hoặc củ Ráy 20g, Chuối hột khô 20g, Lá lốt khô 20g, sắc chung, uống trong, điều trị viêm đau nhức rất tốt (trong viêm đa khớp dạng thấp).
Tổng số điểm của bài viết là: 29 trong 7 đánh giá
Cây ráy
Còn gọi là cây ráy dại, dã vu.
Tên khoa học Alocasia odora (Roxb) C, Koch.
Thuộc họ Ráy Araceae.
A. Mô tả cây
Ráy là một loại cây mềm cao 0.3-1.4m, có thể dài tới 5m nhưng phía dưới bò, trên đứng, dưới đất có thân rễ hình cầu sau phát triển dần thành củ dài, có nhiều đốt ngắn, trên đốt có vảy màu nâu. Lá to hình tim dài 10-50cm, rộng 8-45cm, cuống mẫm dài 15-120cm. Bông mo mang hoa cái ở phía gốc, hoa đực ở phía trên và tận cùng bằng một đoạn bất thụ. Phần dưới của mo tồn tại xung quanh các quả mọng, hình trứng màu đỏ.
B. Phân bố, thu hái và chế biến
Ráy là một cây mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta, thường ưa mọc ở rừng hay nơi ẩm thấp, còn thấy ở Lào, Cămpuchia, Hoa Nam Trung Quốc, Châu Úc.
Người ta thường đào cả củ ở những cây 2 hay 3 năm trở lên. Đào về rửa sạch đất cát, căt bỏ rễ con, cạo bỏ vỏ ngoài, phơi khô hay dùng tươi. Khi chế biến thường bị ngứa tay cần chú ý.
C.Thành phần hoá học
Chưa thấy tài liệu nghiên cứu, chỉ mới biết trong củ ráy có tinh bột, chất gây ngứa.
D. Công dụng và liều dùng
Củ ráy chỉ mới thấy dùng trong phạm vi nhân dân. Tài liệu cổ coi củ ráy có vị nhạt, tính hàn, có đại độc (độc nhiều) ăn vào gây ngứa trong miệng và cổ họng.
Nhân dân thường dùng củ ráy để xát vào nơi bị lá han gây ngứa tấy, còn dùng làm thuốc chữa mụn nhọt, nhọt, ghẻ, sưng bàn tay, bàn chân.
Tại Quảng Tây Trung Quốc nhân dân còn dùng chữa sốt rét, thũng độc, ngứa lở mà lông rụng hết (phong đại). Ngày uống 10-20g.
Đơn có củ ráy
Cao dán mụn nhọt: Một củ ráy tươi nặng chừng 80-100g, nghệ một củ chừng 60g. Củ ráy gọt sạch vỏ, giã nát nhừ cùng với nghệ, sau cho dầu vừng vào nấu nhừ, thêm dầu thông và sáp ong vào, khuấy cho tan, để nguội, phết lên giấy gián vào nơi mụn nhọt, nếu mới mọc thường tan, đã mọc rồi có tác dụng hút mủ.
Tác dụng chữa bệnh của cây nhót
Tác dụng chữa bệnh của quả vải
Tác dụng chữa bệnh của cây sả
Tác dụng chữa bệnh của lá sen
Tác dụng chữa bệnh của hạt bưởi
Tác dụng chữa bệnh của quả bơ
(st)
