1
Dậy thì theo nghĩa đen có nghĩa là bắt đầu thấy kinh. Tuổi dậy thì ở các nước trên thế giới không giống nhau. Nói chung, các chủng tộc phương Đông, vùng Cận Đông và Bắc Phi bắt đầu thấy kinh sớm hơn, vào khoảng 10 tuổi. Tuổi trung bình ở các nước phương Tây là khoảng 12 tuổi. Vào đầu thế kỷ 20, tuổi dậy thì đến trễ hơn so với hiện nay trừng vài tháng và người ta nghĩ rằng tuổi bắt đầu thấy kinh có lẽ mỗi lúc mỗi sớm hơn. Tuy nhiên trong thập niên vừa qua tuổi bắt đầu thấy kinh trung bình đã ổn định: vào khoảng giữa tuổi 12.
Sự xuất hiện củatuổi dậy thì có nghĩa là một bé gái bước vào đời sống có khả năng sinh đẻ của mình. Tiến trình sản xuất hormone nữ theo chu kỳ đã bắt đầu và mỗi tháng đều có khả năng rụng trứng một lần. Trong những năm đầu, rất ít cô gái rụng trứng được đều đặn. Tiến trình rụng trứng thường là rải rác và không ổn định cho đến khoảng tuổi 16 hay 17. Việc sản xuất theo chu kỳ của các hormone nữ cũng không được điều hòa nhịp nhàng và có thể lúc trồi lúc sụt. Điều này là lý do giải thích tại sao một cô gái có thể trở nên ủ rũ, cô đơn, phiền muộn, nổi loạn, bối rối và xáo trộn.
Các ảnh hưởng của Hormone
Tiến trình sản xuất hormone dẫn tới nhiều biến chuyển khác nhau trên các cơ quan của bạn. Trong nửa đầu của chu kỳ, estrogen gần như có tác dụng làm trẻ trung. Nó giữ cho tóc được tốt, da dẻ hồng hào. Nó nâng cao tinh thần chúng ta, khiến chúng ta cảm thấy có thể giải quyết được bất cứ điều gì. Nó cũng ảnh hưởng đến chất lượng tiết dịch âm đạo trước khi trứng rụng. Tiết dịch này loãng, trong, dễ làm ướt quần và rất ít có mùi.
Sau khi trứng rụng, chất progesteron tỏ rõ tác dụng của nó. Các tiết dịch âm đạo trở nên đặc, đục, dẻo và có một mùi tanh rõ rệt. Hai bầu vú lớn hơn, trở nên nặng trĩu, mềm mại và chúng có thể chất của những hạt cam. Gần tới ngày thấy kinh, đầu vú có thể thấy tê tê và có cảm giác hơi đau. Đó là những dấu hiệu hết sức bình thường và chúng sẽ dịu đi khi bắt đầu thấy kinh hoặc trước đó. Chất progesteron có tác dụng của một hormone nam và có thể gây nên những mụn kiểu trứng cá trên mặt. Ít người trong chúng ta có thể thoát khỏi thời kỳ kinh nguyệt mà không bị một hay hai cái mụn như vậy. Bạn chớ có nặn chúng. Chúng xuất hiện là do hormone và chúng sẽ lặn đi khi bắt đầu thấy kinh.
Khoang xương chậu: Bảo vệ các cơ quan sinh dục và đủ lớn để chứa được một tử cung nở rộng khi mang thai.
Vòi Fallope: Mỗi vòi dẫn từ buồng trứng đến tử cung
Buồng trứng: Chứa số trứng dự trữ cho cả đời
Tử cung: Một cơ quan có tính cách cơ bắp kích thước cỡ một trái lê.
Cổ tử cung: Cổ tử cung có một lỗ thông nhỏ qua đó máu kinh nguyệt có thể chảy ra và tinh trùng có thể nhập vào khi giao hợp
Âm đạo: Một ống đàn hồi chạy từ âm hộ đến cổ tử cung.
|
Ngày 1- 13 Vào lúc bắt đầu chu kỳ, chưa có hormone nữ - oestrogen hoặc progesteron – lưu thông trong cơ thể. Và rồi tuyến yên ở não mới tiết ra hormone kích thích nang trứng (FSH). Chất này kích thích buồng trứng để khởi sự phát triển các nang trứng, để đến lượt chúng, các nang này tiết ra oestrogen. Nồng độ oestrogen sẽ tăng cao, khuyến khích đường tử cung - nội mạc tử cung (endometrium) dầy thêm lên và chuẩn bị cho khả năng mang thai. Ngày 14 Trứng rụng Khi nồng độ oestrogen đạt tới tột đỉnh, sự kiện này kích thích sản xuất FSH nhiều hơn và cả một hormone khác nữa, là hormone hoàng thể hóa LH. Sự thể này làm cho nang trứng bung ra, giải phóng trứng. Người ta gọi là trứng rụng. Ngày 15 – 28 Trứng bắt đầu đi xuôi theo vòi Fallope và nang chín muồi thành hoàng thể là nơi tiết ra những lượng progesteron lớn trong nửa tháng còn lại. Ba ngày trước khi thấy kinh, hoàng thể già cội và chết đi và nồng độ progesteron tụt xuống. Trứng không thụ tinh và nội mạc tử cung bị thải ra khỏi cổ tử cung. Kinh nguyệt đã bắt đầu xuất hiện. |
Vệ sinh kinh nguyệt
Kinh nguyệt không còn là một đề tài cấm kỵ như thuở nào nữa. Khi đang thấy kinh, bạn tắm rửa bao nhiêu lần là tùy ý bạn. Tốt nhất là với xà bông thường và nước.
Một số cô gái ưa dùng băng vệ sinh và những băng này chỉ lý tưởng cho tới khi bạn đến tuổi 17 – 18. Lúc này, có lẽ bạn sẽ muốn bắt đầu thử loại nút thấm (tampon), tiện nghi, vệ sinh và kín đáo hơn. Một cách khá tốt để bắt đầu dùng là thử cùng với một người bạn. Và chớ có quên lửng chúng nhé, cứ 4 tiếng phải thay 1 lần.
Kinh nguyệt và AIDS- SIDA
Siêu vi AIDS (SIDA) đạt tới một nồng độ cao trong máu của những người nào bị nhiễm bệnh. Như thế có nghĩa là một phụ nữ bị bệnh AIDS (SIDA) sẽ có thể truyền siêu vi qua máu kinh nguyệt của mình. Do đó, những người mắc bện AIDS (SIDA) và những mang kháng thể SIDA sẽ phải tự kiềm chế tránh quan hệ tình dục trong khi thấy kinh. Trên thực tế, đối với một người bị nhiễm SIDA, dẫu đang thấy kinh hay không cũng vậy, tiến hình giao cấu với bạn tình của mình, quả là nguy hiểm.
Điều mỉa mai là trong lịch sử, đã có nhiều chủng tộc coi phụ nữ là không thuần khiết khi họ đang thấy kinh. Những điều giáo huấn có tính cách tôn giáo hay văn hóa đó không cần phải tuân theo một cách triệt để vì cónhiều cặp vẫn giao hợp trong khi thấy kinh. Ngày nay, chúng ta có thêm một lý do hiện đại để cân nhắc việc tiết dục.
