1
Định nghĩa chính xác của bệnh thiếu máu là tình trạng thiếu huyết sắc tố trong máu. Huyết sắc tố (Hemoglobin) là sắc tố màu đỏ chuyển tải dưỡng khí ôxygen đi khắp cơ thể và khiến cho hồng huyết cầu có màu sắc đỏ. Bệnh thiếu máu có thể là do số lượng hồng cầu lưu hành bị sụt giảm, hoặc là do sụt giảm hàm lượng huyết sắc tố của hồng cầu, hay là do cả hai yếu tố phối hợp với nhau. Do đó, bệnh thiếu máu có thể gây nên bởi tình trạng khiếm khuyết của một số yếu tố nhất định cần thiết cho quá trình hình thành hồng huyết cầu, thí dụ như thiếu chất sắt, acid folic, vitamin B12 hoặc là do giảm sản xuất hồng cầu. Nhóm sau cùng này bao gồm những căn bệnh như bệnh bạch cầu, bệnh ung thư xương và ác tính của nguyên liệu tạo máu.
Nguyên nhân gây thiếu máu
Vì cuốn sách có giới hạn nên tôi không thể đi sâu vào nguyên do của bệnh thiếu máu. Tôi chỉ xin bàn tới tình trạng thiếu chất sắt và vitamin mà phụ nữ đặc biệt thường hay bị. Tất cả chúng ta đều có mất chút máu và do đó mất hemoglobin hàng tháng khi thấy kinh. Trong thời gian mang thai, có những thay đổi trong cách thức cơ thể chúng ta sử dụng acid folic, một trong những sinh tố nhóm B. Cả acid folic sẽ sinh ra bệnh thiếu máu do thiếu acid folic, và đó là lý do tại sao theo thông lệ người ta thường cho các bà mẹ mang thai ăn uống những thứ có chất sắt và acid folic. Chúng ta chỉ cần những lượng rất nhỏ các chất này nhưng cơ thể chúng ta phải được hấp thụ chúng mỗi ngày, và nguồn sinh tố tốt nhất là rau lá xanh. Công trình nghiên cứu mới nhất cho thấy là không phải tất cả phụ nữ đều cần thêm các sinh tố bổ sung này khi mang thai, song việc thiếu sinh tố sẽ rất nghiêm trọng đến độ mọi phụ nữ phải được thử máu một cách nghiêm ngặt trong suốt thời kỳ mang thai.
Bệnh thiếu máu do thiếu sinh tố B12, có tên là thiếu máu ác tính, thường là hậu quả của một tình trạng bất thường trong cách cơ thể chúng ta hấp thụ vitamin B12 từ chế độ ăn của chúng ta, song nếu thiếu một chất nào đó trong bao tử, có tên là yếu tố nội tại, thì sinh tố B12 sẽ không được hấp thu. Bệnh thiếu máu ác tính không những ảnh hưởng đến tiến trình sản xuất hồng huyết cầu mà còn có tính sống còn đối với hệ thần kinh trung ương.
Tôi có phải đi bác sĩ không?
Nếu bạn xanh xao và mệt mỏi, nhất là nếu vì bất cứ lý do nào đó, bạn không ăn theo một chế độ ăn cân đối tốt, bạn hãy đi khám bác sĩ để xem có bị thiếu máu không?
Bác sĩ sẽ làm gì?
Người ta sẽ giới thiệu cho bạn đi thử máu để xem bạn thiếu dưỡng chất đặc trưng nào. Mức hemoglobin bình thường trong máu bạn vào khoảng 14g hemoglobin trong mỗi 100ml. Nếu kết quả thử máu của bạn cho số kết quả dưới 11g/100ml, bác sĩ có thể chữa trị bạn về bệnh thiếu máu, mặc dù bạn có thể cần phải thử nghiệm thêm nữa để xác định nguyên nhân chính xác cho căn bệnh của bạn. Vì đa số các bệnh thiếu máu do thiếu dưỡng chất có thể giải quyết được bằng các biện pháp thiết thực, chắc hẳn là bác sĩ của bạn sẽ cho bạn những liều bổ sung dưỡng chất dưới dạng thuốc viên hay mũi chính, tuỳ theo độ nặng nhẹ của căn bệnh. Những trường hợp thiếu máu trầm trọng có thể đòi hỏi phải truyền máu. Nếu người ta khám phá ra rằng bạn bị thiếu vitamin B12 do việc hấp thụ có vấn đề, bạn sẽ cần phải thử máu thêm để xác định điều này và bạn sẽ cần tới những liều vitamin B12 bổ sung suốt đời.
Tôi có thể làm được gì?
Hình thức trị liệu tốt nhất cho bất cứ tình trạng thiếu máu do thiếu sắt và acid folic là phòng ngừa. Tất cả các phụ nữ đang thấy kinh đều phải ăn theo một chế độ dồi dào chất sắt – có rau lá xanh, cá thịt đỏ, gan, rau cải xoong, rau muống, trái cây khô. Các sinh tố B có dồi dào trong men bia, các sản phẩm có mầm lúa mì và trong các hạt nguyên vẹn. Nếu bạn ăn chay thuần tuý, bạn có thể cần thêm những liều vitamin B12 nhân tạo vì các nguồn sinh tố tốt nhất là những thức ăn động vật như cá, thịt trắng, sữa, pho mát và trứng/
Sắt rất khó hấp thụ có hiệu quả đối với cơ thể, nếu uống vitamin C đồng thời sẽ làm gia tăng khả năng hấp thụ. Mặt khác, các thuốc kháng acid sẽ làm giới hạn tiến trình hấp thu sắt. Bạn có thể tăng hàm lượng sắt khá nhiều bằng cách nấu thức ăn trong nồi sắt
(St)
