Triệu chứng khi thai bị lưu mẹ bầu cần chú ý

Nguyên nhân thai chết lưu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thai chết lưu và cũng có nhiều trường hợp thai chết lưu không tìm thấy nguyên nhân. Song, các nguyên nhân thường gặp đó là:

Về phía người mẹ

- Mẹ mắc các bệnh lý mãn tính: Viêm thận, suy gan, thiếu máu, lao phổi, bệnh tim, huyết áp cao…

- Mẹ bị các bệnh nội tiết: Basedow, thiểu năng giáp trạng, tiểu đường, thiểu năng hay cường năng thượng thận.

- Mẹ nhiễm độc thai nghén từ thể nhẹ đến thể nặng đều có thể gây ra thai chết lưu. Tỷ lệ thai chết lưu càng cao khi nhiễm độc thai nghén càng nặng và không được điều trị hoặc được điều trị không đúng. Bệnh kéo dài nhiều ngày làm cho thai bị suy dinh dưỡng và chết.

- Mẹ nhiễm các bệnh ký sinh trùng như sốt rét (đặc biệt là sốt rét ác tính), nhiễm vi khuẩn (giang mai ..), nhiễm virut (viêm gan, quai bị, cúm, …).

- Mẹ có tử cung dị dạng, tử cung nhi tính hay tử cung kém phát triển làm cho thai bị nuôi dưỡng kém.

Ngoài ra, một số yếu tố khác như: Tuổi của mẹ cao, (tỷ lệ thai chết lưu tăng cao ở những người mẹ trên 40 tuổi cao gấp 5 lần so với nhóm những người mẹ dưới 40 tuổi), dinh dưỡng kém, lao động vất vả, đời sống khó khăn... cũng là những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên.

Những nguyên nhân xuất phát từ phía thai nhi như:

- Rối loạn nhiễm sắc thể - đây là nguyên nhân chủ yếu của thai dưới ba tháng bị chết lưu. Rối loạn nhiễm sắc thể có thể là do di truyền từ bố mẹ, hoặc đột biến trong quá trình tạo noãn, tạo tinh trùng, thụ tinh và phát triển của phôi. Tỷ lệ rối loạn nhiễm sắc thể tăng lên rõ rệt theo tuổi của mẹ, đặc biệt là ở các bà mẹ trên 40 tuổi.

- Thai dị dạng: Não úng thuỷ, vô sọ, phù rau thai.

- Bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con do yếu tố Rh và thai rất dễ bị chết lưu ở các lần có thai tiếp theo.

- Thai già tháng: Bánh rau bị lão hoá, thai không thể lấy được không khí và dinh dưỡng từ người mẹ, nếu không được xử trí kịp thời thì sẽ dẫn đến việc thai bị chết lưu.

- Đa thai: Thai có thể chết trong trường hợp truyền máu cho nhau, thai cho máu dễ bị chết lưu. Đôi khi, nó còn có thể xảy ra trong quá trình thai phát triển và có một thai bị chết khi còn bé, rồi tiêu đi mà không hề có biểu hiện lâm sàng nào, trong khi đó, thai bên cạnh vẫn tiếp tục phát triển bình thường. Do vậy, khi thai còn nhỏ, kết quả siêu âm cho thấy là thai đôi, song khi thai lớn lên thì chỉ siêu âm thấy có một thai.

Về phía thành phần phụ của thai nhi

- Thai nhi có những bất thường ở dây rốn như: dây rốn thắt nút, dây rốn quấn quanh cổ, quanh thân, quanh chi, dây rốn xoắn, dây rốn bị chèn ép…

- Những bất thường ở bánh rau như bánh rau bị xơ hoá, bị bong, u mạch máu màng đệm...

- Bất thường ở nước ối: Đa ối cấp tính hay mãn tính, thiểu ối.

Ảnh hưởng của thai chết lưu đối với người mẹ

Trước hết, thai chết lưu thường gây nên cảm giác sợ hãi ở người mẹ và mọi người trong gia đình, vì bị ám ảnh bởi việc đang mang một xác chết trong bụng. Tuy nhiên, thai nhi bị chết đó không gây nên mối nguy hiểm gì cho sức khỏe và tính mạng của người mẹ khi không có biến chứng.

Nếu thai chết lưu trong trường hợp còn quá non tháng (1 - 2 tháng) có thể tự tiêu biến đi. Nhiều khi chính bà mẹ cũng không biết mình đã có thai và thai đã chết lưu. Nếu thai đã lớn thì sẽ dẫn đến sẩy thai (thai được từ 3 - 6 tháng), hoặc đẻ (thai trên 6 tháng) ra ngoài nhưng đã chết từ trong bụng mẹ.

Thời hạn từ khi thai chết đến lúc sẩy hoặc đẻ ở mỗi người một khác. Thông thường, thai chết ở tuổi thai càng lớn thì thời gian lưu lại trong buồng tử cung càng ngắn. Quá trình sẩy hoặc đẻ của thai chết lưu diễn biến như các ca sẩy hoặc đẻ bình thường, nhưng thời gian dọa sẩy và chuyển dạ đẻ thường dài hơn và máu có thể ra nhiều hơn. Và cũng phải có các cơn co bóp của dạ con gây đau, cổ dạ con phải mở hết thì thai mới có thể ra được. Tuy nhiên, một số trường hợp thai chết không bị sẩy ngay mà nằm lại trong tử cung một thời gian, do vậy nếu không lấy ra sớm thì bà mẹ có thể bị nhiễm trùng nặng hoặc gây nên rối loạn đông máu cho mẹ.

Làm thế nào để phát hiện hiện tượng thai chết lưu?

Thai chết lưu thường có một số dấu hiệu sau:

- Người mẹ thấy thai không cử động, trước đó đã nhận thấy hiện tượng thai đạp trong bụng mẹ (thông thường thai từ sau 20 tuần tuổi, người mẹ mới cảm nhận được điều này).
- Bụng nhỏ dần đi, độ cao của đáy tử cung không tăng lên.

- 2 vú căng và tiết sữa.

- Âm đạo tiết ra nhiều các chất màu đỏ sẫm.

- Nếu thời gian thai đã chết tương đối dài sẽ khiến cho người mẹ có cảm giác chán ăn, toàn thân mệt mỏi, buồn nôn, hôi miệng, âm đạo chảy ra các chất có mủ...

Cách xử trí với thai chết lưu:

Thai chết lưu càng sớm được phát hiện và can thiệp thì càng ít gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ. Và siêu âm là một trong những phương pháp có thể giúp bạn phát hiện sớm về hiện tượng này. Vì vậy, khi thấy các dấu hiệu bất thường, bạn cần đi khám ngay để được các bác sĩ trợ giúp kịp thời.

Đề phòng thai chết lưu:

Để phòng tránh hiện tượng này, trước khi thụ thai cả vợ và chồng cùng phải thận trong ăn uống như: không dùng các chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá, heroin...); thai phụ không nên làm việc nặng, quá sức, độc hại; tránh tiếp xúc với các loại hóa chất, ô nhiễm môi trường...; ăn uống đầy đủ các dưỡng chất; nghỉ ngơi hợp lý; giữ cho tinh thần luôn được thoải mái; đi khám thai theo định kỳ để bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi cũng như sức khoẻ của bạn.

Đến tuần 15 em làm thêm xét nghiệm tripble test, nhưng nghe tim thai không được. Sau đó bác sĩ cho em đi siêu âm để nghe tim thai lại thì kết quả là thai đã lưu. Sau đó em nhập viện xét nghiệm máu, và ngậm thuốc để lấy thai ra (sau 5 lần ngậm thai mới ra).

Khi thai ra em có đem mẫu nhau xét nghiệm nhưng chưa có kết quả (tới 4/3 có kết quả). Em xuất viện về nhà thì vẫn ra máu khoảng 8 ngày, sang ngày thứ 9 bị chóng mặt và nôn ói, truyền nước biển và uống thuốc thì thấy đỡ hơn, bác sĩ bảo em bị rối loạn tiền đình, huyết áp thấp. Em rất buồn, lo lắng và có một số vấn đề cần hỏi như sau:

- Thai đã lớn tuần sao vẫn bị lưu, trong khi ở tuần 11 và 12 em vẫn đi siêu âm và đo mờ da gáy bình thường.

- Với tiền sử thai lưu như vậy liệu lần mang thai sau có bị tương tự?

- Với tình trạng sức khỏe em như vậy khi nào có thể quan hệ và mang thai lại?

- Ở lần mang thai sau em cần làm xét nghiệm gì?

- Chế độ ăn uống lần sau có cần phải kiêng ở mức độ cao?

Khi kết hôn từ tháng 9/2011 đến tháng 2/2012 em đi tiêm ngừa đầy đủ như: sởi - quai bị - rubella, cúm, trái rạ và làm xét nghiệm viêm gan. Ở tuần thai thứ 9 đến 11 em bị cảm, ho nhiều, và hơi sốt, đến bệnh viện khám và uống thuốc 3 ngày thì khỏi. Em có tiền sử herpes môi, cùng với lúc em bị cảm thì có nổi herpes ở gần cổ tay. (Cam Hong)

Ảnh minh họa: P.N.

Trả lời:

Thai chết lưu là tất cả các trường hợp thai bị chết mà còn lưu lại trong tử cung trên 48 giờ. Thai ở trong tử cung mặc dù được người mẹ bảo vệ nhưng vẫn có thể bị chết ở bất kỳ thời điểm nào.

Thai chết lưu gây ra cho người mẹ các nguy cơ như chảy máu do rối loạn đông máu, nhiễm trùng. Đồng thời còn ảnh hưởng đến tâm lý, tình cảm của người mẹ, đặc biệt là những bà mẹ hiếm con.

Có nhiều nguyên nhân gây ra thai chết lưu và cũng có nhiều trường hợp thai chết lưu không tìm được nguyên nhân:

- Người mẹ: Mẹ bị các bệnh mạn tính như: viêm thận, suy gan, lao phổi, thiếu máu, bệnh tim, cao huyết áp. Các bệnh nội tiết như basedow, suy giáp, tiểu đường, thiểu năng hoặc cường năng tuyến thượng thận. Các trường hợp mẹ bị nhiễm độc, nhiễm ký sinh trùng sốt rét, giang mai, viêm gan, quai bị, cúm sởi. Các  bà mẹ tuổi lớn hơn 40, lao động vất vả, dinh dưỡng kém cũng là những yếu tố thuận lợi làm cho thai chết lưu.

- Thai nhi: Rối loạn nhiễm sắc thể là nguyên nhân chủ yếu của thai dưới 3 tháng bị chết lưu. Rối loạn nhiễm sắc thể là do di truyền từ bố mẹ, cũng có thể do đột biến gene trong quá trình tạo noãn, tạo tinh trùng, thụ tinh và phát triển của phôi. Thai có thể bị chết do bất đồng nhóm máu Rh giữa mẹ và con, do thai dị dạng, não úng thủy, phù thai rau, thai già tháng, đa thai khi các thai truyền máu cho nhau thì thai cho máu dễ bị chết lưu. Vì thế có những trường hợp khi thai nhỏ siêu âm là 2 thai, khi thai lớn siêu âm chỉ thấy còn 1 thai.

- Phần phụ và tử cung: Mọi bất thường về dây rốn như dây rốn thắt nút, dây rốn ngắn tuyệt đối, dây rốn xoắn quá mức, dây rốn bị chèn ép, quấn cổ, quấn thân, quấn chi đều có thể khiến thai bị lưu. Tình trạng bánh rau xơ hóa, rau bị bong, u mạch máu màng đệm của bánh rau, đa ối, thiểu ối cũng có thể là tác nhân. Mẹ bị dị dạng tử cung như tử cung nhi tính, tử cung kém phát triển làm cho thai nhi bị nuôi dưỡng kém và bị chết lưu.

 Biểu hiện triệu chứng của thai chết lưu:

- Trước đó đã có các dấu hiệu có thai như chậm kinh, nghén, bụng to dần, thử nước tiểu có hCG dương tính, siêu âm đã thấy thai và hoạt động tim thai. Nay thấy bụng nhỏ đi, ra máu âm đạo ít một, máu đỏ sẫm hay nâu đen, thử nước tiểu thấy hCG âm tính sau khi thai đã chết được vài tuần

- Thai chết lưu trên 20 tuần có các dấu hiệu như không thấy thai cử động, 2 vú tiết sữa non, ra máu âm đạo ít gặp hơn. Bác sĩ khám không nghe thấy tim thai, siêu âm không thấy hoạt động tim thai, đầu méo mó, có thể thấy dấu hiệu 2 vòng xương sọ do da đầu của thai bị bong ra, nước ối ít hoặc hết nước ối.

Khi đã chẩn đoán xác định là thai lưu thì phải cho thai ra bằng các phương pháp hút thai, nạo gắp thai, gây sẩy thai, gây chuyển dạ tùy theo tuổi thai. Đồng thời chú ý điều trị chống rối loạn đông máu, chống nhiễm trùng.

Trường hợp của bạn có bị cúm và herpes ở môi lúc thai được 9 tuần cũng là một trong những nguyên nhân gây ra thai chết lưu. Bạn đã siêu âm thai ở tuần 11-12 cho kết quả đo độ dày da gáy bình thường chỉ có nghĩa thai của bạn không có nguy cơ cao bị hội chứng Down chứ không có nghĩa là thai của bạn hoàn toàn khỏe mạnh bình thường.

Sau khi đã lấy thai lưu ra rồi, bạn cần có một thời gian để phục hồi sức khỏe về mặt thể chất và tinh  thần. Với thai lưu hơn 15 tuần thì bạn cần nghỉ ngơi trong vòng 30 ngày. Khi bạn cảm thấy trong người khỏe mạnh, tư tưởng đã thoải mái, có ham muốn tình dục là lúc bạn có thể giao hợp được nhưng phải tránh thai ít nhất là 3 tháng mới nên có thai lại. Trong thời gian ngắn vài tháng này, bạn nên áp dụng biện pháp tránh thai bằng bao cao su hoặc xuất tinh ngoài âm đạo.

Trong thời gian chờ có thai lại, 2 vợ chồng bạn có thể làm xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ. Bản thân bạn có thể làm xét nghiệm định nhóm máu Rh. Chú ý chế độ ăn uống đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng là tinh bột, đạm, chất béo, vitamin có nhiều trong rau quả tươi. Đồng thời bổ sung axít folic để chuẩn bị cho lần mang thai sắp tới được an toàn hơn.

Khi đã có thai bạn nên đi khám thai sớm ở những cơ sở y tế đáng tin cậy để được bác sĩ tư vấn, giúp đỡ, đưa ra các biện pháp điều trị đúng đắn và kịp thời. Chúc bạn nhanh có tin vui và sinh nở mẹ tròn - con vuông.


DINH DƯỠNG CHO BÀ MẸ BỊ LƯU THAI

Những thói quen của mẹ bầu gây hại thai nhi
Biện pháp ngừa sẩy thai trở lại
Những thói quen xấu gây vô sinh
Mất con vì “quên” phòng bệnh
Những nguyên nhân gây dị tật bẩm sinh
Những thời điểm kiêng kị thụ thai
Chuẩn bị mang thai không nên ăn gì?

(st)