Cách tự học lập trình hiệu quả nhất

CÁCH TỰ HỌC LẬP TRÌNH HIỆU QUẢ

5 cách học lập trình hiệu quả

Code:

int main()
{ 
  int x;   
  int y;   
  if( x > 4 )  //  <— Giá trị của X ở đây là bao nhiêu?   
  {       
    y = 5;  //  <—  Dòng code này thực thi như thế nào? 
  }
}

Phương pháp học Lập trình dễ dàng và hiệu quả

Theo định nghĩa ở trên thì một ngôn ngữ lập trình phải thỏa mãn được hai điều kiện cơ bản là:

• Phải dễ hiểu và dễ sử dụng đối với người lập trình, để con người có thể dùng nó giải quyết các bài toán khác.
• Miêu tả một cách đầy đủ và rõ ràng các tiến trình (tiếng Anh: process), để có thể chạy được trên các máy tính khác.

Một tập hợp các chỉ thị được biểu thị nhờ ngôn ngữ lập trình để thực hiện các thao tác máy tính nào đó thông qua một chương trình. Các tên khác của khái niệm này nếu không bị lầm lẫn là chương trình máy tính hay chương trình điện toán.

Như vậy, có thể hiểu thoáng hơn: Ngôn ngữ lập trình là một tập các qui tắc để biểu diễn ý tưởng của mình cho máy tính hiểu. Để thực hiện điều đó, cần làm theo các bước sau:

1. Thuật toán hóa các giải pháp : để giải quyết vấn đề nên biểu diễn thành các bước, sau đó bắt đầu chuẩn hóa các bước đó,…Ở bước này không quan tâm đến ngôn ngữ lập trình là gì mà chỉ cần biểu diễn bằng ngôn ngữ tự nhiên.

Ví dụ: Tính tuổi của 1 người

-B1: Anh sinh năm bao nhiêu?

-B2: Năm hiện tại là bao nhiêu?

-B3: Lấy năm hiện tại  - năm sinh

-B4: Nói với anh ấy là .. tuổi

Tinh chỉnh, diễn đạt thuật toán:

-B1: Nhập năm sinh của bạn : là a

-B2: Lấy năm hiện tại là b

-B3: Tuổi của bạn là b-a

Ví dụ : Thuật toán giải phương trình bậc nhất : ax + b = 0, ta đi qua các bước:

-B1: Nhập vào 2 hệ số a và b.

-B2: Xét điều kiện a = 0 ?

Nếu đúng là a = 0, thì đi đến bước 3. Nếu không, nghĩa là a ( 0, thì đi đến bước 4.

-B3: Xét điều kiện b = 0 ?

Nếu b = 0, thì báo phương trình có vô số nghiệm. Ði đến bước 5.

Nếu , thông báo phương trình vô nghiệm. Ði đến bước 5.

-B4: Thông báo phương trình có một nghiệm duy nhất là x = - b/a.

-B5: Ngưng thuật toán

Trong bước này, chúng ta hãy tập cách phân tích mọi vấn đề, ta phải phân tích và trả lời được:

• Đầu vào của vấn đề là gì?  Ví dụ: Năm sinh của bạn, Năm hiện tại
• Đầu ra mong muốn của vấn đề là gì?  Ví dụ: Tuổi của bạn.
• Làm thế nào để có đầu ra mong muốn đó? Dựa vào kiến thức và kinh nghiệm để đưa ra cách giải quyết vấn đề đó. Ví dụ: Tuổi = Năm hiện tại – Năm sinh.

2. Biển diễn thuật toán bằng lưu đồ:

Biểu diễn ý tưởng của mình thông qua 1 hệ thống kí hiệu đơn giản. Hãy thử biểu diễn thuật toán bằng lưu đồ và chạy thử lưu đồ có cho ra kết quả mong muốn không?

Ví dụ: Thuật toán giải phương trình bậc nhất, ta có thể trình bày với lưu đồ sau:

Cứ thực hiện 2 bước trên cho đến khi thành thạo. Khi đã tự tin với 2 bước trên, thì đồng nghĩa với việc chúng ta đã thông thạo về việc biểu diễn ý tưởng. Vấn đề còn lại là biểu diễn chúng bằng cái gì (ngoài lưu đồ)?

3. Học một ngôn ngữ lập trình (học cơ bản):

Đầu tiên hãy chọn 1 ngôn ngữ thông dụng như C,C++,.. Chúng ta chọn một quyển sách thật cơ bản về ngôn ngữ đó, học những cái cơ bản nhất: ví dụ tương ứng với các kí hiệu của lưu đồ thì trong ngôn ngữ lập trình biêu diễn sao. Sau khi đã thuộc các cú pháp và các từ khoá, các lệnh thông dụng,.. hãy bắt đầu biểu diễn thử các thuật toán đơn giản nhất mà chúng ta đã biểu diễn lưu đồ. Sau đó compile (biên dịch) và run (thực thi) thử, lúc này chỉ có một số syntax error (lỗi cú pháp) và một số lỗi nhỏ (ít khi xảy ra lỗi logic), hãy cố gắng đọc các thông báo và sửa lỗi (giúp chúng ta tránh những lỗi này cho lần sau),... và cứ thế hãy bắt đầu thực hiện các bài toán phức tạp hơn.

4. Sử dụng các hàm, các thư viện có sẵng:

Để thành thạo một ngôn ngữ, không những biết các lệnh cơ bản mà còn biết được trong ngôn ngữ đó nó đã hỗ trợ những gì? đã được xây dựng chưa?

Để làm được điều này cần phải rèn luyện nhiều, và khi gặp một vấn đề hãy bỏ thời gian tìm kiếm và sưu tầm lại hoặc học tập từ những người đã lập trình có kinh nghiệm.

Một khi đã thành thạo và tự tin với Bước 1 và 2 chúng ta đã có thể làm được bất kỳ ngôn ngữ nào (chỉ cần thực hiên lại Bước 3 và 4). Trong khi học tuyệt đối nên bỏ qua bước 1 và 2, khi bỏ quả bước 1 và 2 chúng ta đang đi lạc vào một thế giới khác, không có định hướng.

Hy vọng với bài giới thiệu này, phần nào giúp các em yêu thích và học lập trình hiệu quả.

Thực ra tiêu đề của bài viết cũng không thực sự chính xác với nội dung của bài, nhưng tôi cũng chẳng biết đặt tiêu đề thế nào thì hợp lý hơn. Nhưng dài dòng chút thì là dưới đây là một số kinh nghiệm cá nhân của tôi trong quá trình học lập trình web. Tôi muốn chia sẻ với các bạn mới bắt đầu để các bạn rút ra được những bài học từ kinh nghiệm của tôi.

Nói trước rằng học cái gì cũng có nhiều phương pháp và mỗi người có một cách riêng để học. Nhưng như đã nói ở trên đây chỉ là kinh nghiệm của người đi trước nói ra xem bạn có thấy được điểm nào hữu dụng mà thôi. Tôi không cố gắng giáo điều cũng như không có ý cách của tôi là hiệu quả nhất mà chỉ có ý gợi mở những điều tôi cho là có lý.

Đừng copy và Paste code

Đây có lẽ là lời khuyên được nhiều người nói nhất và tôi cũng thấy rất đúng. Ban đầu khi mới làm quen với một ngôn ngữ lập trình nhìn mớ code như mớ bòng bong chấm phẩy tè le hết. Ngồi gõ lại thì lâu biết bao nhiêu, copy và paste cho nhanh. Nhưng chỉ bằng cách gõ lại bạn mới nhớ code hơn, nếu có gõ sai thì có cơ hội quay lại và chỉnh sửa lỗi của mình. Tuy video nào tôi cũng có source code để bạn tham khảo, nhưng bạn chỉ lấy đó làm mẫu thôi còn bạn vẫn phải tự gõ lại những gì bạn thấy trong video.

Vừa xem vừa làm

Bạn đừng có mở video lên, pha ly cà phê rồi ngồi vuốt râu khen “phải! phải!”. Cách đó tôi thấy không hiểu quả cho lắm. Trước đây tôi cũng từng ngồi khoanh tay gật gù khen có lý. Nhưng khi tắt video đi thì mình lại mơ hồ không rõ lắm. Chính vì thế bạn mở video một bên và cửa sổ code một bên. Xem đến đâu gõ đến đó thì hiệu quả hơn rất nhiều.

Tự làm sau khi xem

Đây có lẽ là cách tôi thấy hiệu quả nhất. Sau khi bạn xem video rồi, làm theo rồi, hiểu cách rồi. Hãy tắt video đi và tự làm lại từ đầu theo cách hiểu của mình. Sau đó tự sửa lỗi, tìm lỗi sai, khắc phục .v.v. nếu bế tắc thì mới xem lại video. Nếu bạn đã đào sâu suy nghĩ mà vẫn chưa ra cách, đến khi xem lại bạn sẽ nhớ lâu hơn rất nhiều.

Code, code nữa, code mãi

Tôi không thể nhấn mạnh điểm này nhiều hơn nữa. Cách học code nhanh nhất là cứ bỏ mấy cuốn sách dầy cộm xuống. Mở trình soạn code lên và code. Sai thì sửa, quên thì xem lại, có lỗi tìm cách khắc phục, đào sâu suy nghĩ, google, đọc lại lý thuyết … nói chung tôi thấy cách hay nhất vẫn là tự tìm cách giải quyết trước khi hỏi. Bởi vì học lập trình là môn học cần tư duy độc lập và tìm tòi sáng tạo. Rất nhiều người khi mới bắt đầu gặp vấn đề hơi khó là phải hỏi đầu tiên mà không tự khám phá. Nếu cứ mãi hỏi như vậy bạn sẽ bị ì sức sáng tạo và tư duy không độc lập nữa.

Tự thêm thử thách

Đây là cách tôi rất hay tự làm với mình. Ví dụ bạn xem một tutorial về cách gửi mail bằng PHP trên izwebz. Trong video tôi có hướng dẫn gửi mail nhưng không gửi file đính kèm. Bạn hãy cho đấy là bài tập về nhà của mình và tự tìm cách khắc phục. Ví dụ khi tôi đọc một bài về jQuery Slider chẳng hạn, nếu người ta chỉ có chuyển hình kiểu chạy qua, tôi sẽ tự tìm cách tạo cho nó fade qua, vòng lại .v.v.. bằng cách tự tạo ra thách thức cho mình bạn sẽ tiến bộ mau hơn.

Học từ nhiều nguồn, nhiều tài liệu

Học làm web không như học phổ thông, không như làm toán cứ ráp công thức vô là giải được bài. Làm web mỗi người một cách làm, mỗi sách có những điểm hay điểm dở khác nhau, mỗi thầy giáo có chỗ mạnh chỗ yếu và mỗi trang web cũng có những điểm ưu điểm khuyết. Do vậy bạn nên tập hợp nhiều nguồn sách, video, ebook, trang web, tutorials v.v.. rồi đúc kết, chắt lọc ra cách mà bạn cho là tối ưu nhất. Tôi đôi khi hay kết hợp nhiều nguồn với nhau và tìm ra cách nào mình thấy dung hòa được tất cả các mặt.

Kết Luận

Như đã nói trên đây chỉ là kinh nghiệm cá nhân, bạn chỉ nên tham khảo và quan trọng hơn cả là tự tìm ra cách học phù hợp với bạn nhất. Nhưng nói ngắn gọn lại thì nếu đã xác định học lập trình, bạn phải tạo ra cho mình một thói quen tư duy độc lập. Chỉ hỏi khi thực sự hết cách, chỉ hỏi sau khi đã thử rất nhiều cách, chỉ hỏi khi đã suy nghĩ về vấn đề đó rất nhiều lần trong ngày và chỉ hỏi khi bạn thực sự không thể giải quyết được vấn đề.