Trình tự lễ ăn hỏi ở Việt Nam

Nhà trai sẽ mang tráp, mâm quả sang nhà gái để làm lễ ăn hỏi.

Hầu hết các đôi uyên ương đều biết lễ ăn hỏi là nghi thức truyền thống cần có trong đám cưới ở Việt Nam, nhưng không phải ai cũng nắm rõ được quy trình của nghi lễ này. Vì vậy báo Ngôi Sao sẽ tóm tắt những công đoạn sẽ diễn ra trong buổi lễ ăn hỏi để các bạn trẻ không khỏi lúng túng và bối rối.

1. Chuẩn bị trước buổi lễ

- Hai gia đình sẽ bàn bạc và thống nhất số lượng tráp (thông thường số lượng tráp ở miền Bắc là lẻ, từ 3, 5, 7 đến 15 tráp tùy nhà, còn ở miền Nam, tráp lại là số chẵn). Trong tráp phải có lễ đen, là phong bì tiền nhà trai chuẩn bị để thắp hương trên bàn thờ nhà gái. Số lượng phong bì lễ đen có thể tùy thuộc vào số lượng bàn thờ của nhà gái hoặc do nhà gái thách cưới.

- Tùy số lượng tráp, nhà trai phải chuẩn bị đội nam thanh niên trẻ để bê tráp và nhà gái cũng chuẩn bị đội nữ có số lượng tương ứng để đỡ tráp.

- Hai nhà lựa chọn ra một giờ đẹp để làm lễ ăn hỏi tại nhà gái. Tới đúng ngày đã định, đoàn đại diện nhà trai sẽ lên đường tới nhà gái.

- Để đảm bảo tới nhà gái đúng giờ, gia đình nhà trai cần tính toán thời gian đi lại cũng như các trở ngại trên đường. Tốt nhất nhà trai nên đi sớm trước giờ làm lễ khoảng 30 phút để tránh tắc đường và có thời gian chuẩn bị.

2. Màn chào hỏi và trao lễ vật

- Khi tới giờ đẹp, đoàn ăn hỏi nhà trai sắp xếp đội hình theo thứ bậc trong gia đình, đi đầu là ông bà, bố mẹ, chú rể, đội bê tráp và các thành viên liên quan.

- Sau khi hai nhà chào hỏi, đoàn bê tráp nam sẽ trao lễ cho đội đỡ tráp nữ để đỡ mâm quả vào nhà.

- Đội bê tráp nam và đội bê tráp nữ sẽ trao phong bao lì xì, trả duyên cho nhau. Các phong bao này do hai nhà chuẩn bị, nhà trai sẽ chuẩn bị phong bao và đưa cho đội nam, nhà gái sẽ chuẩn bị số phong bao tương ứng đưa cho đội nữ. Số tiền trả duyên nên được hai nhà thống nhất trước.

3. Mời nước, trò chuyện

- Sau khi trao tráp, gia đình hai nhà sẽ cùng ngồi uống nước, nói chuyện. Đầu tiên, gia đình nhà gái sẽ giới thiệu các đại diện trong buổi lễ. Để đáp lại, nhà trai cũng giới thiệu các đại diện của gia đình. 

- Đại diện nhà trai sẽ phát biểu lý do và giới thiệu về các mâm quả mà nhà trai mang đến.

- Đại diện nhà gái đứng lên cảm ơn, chấp nhận tráp ăn hỏi của nhà trai.

- Mẹ chú rể và mẹ cô dâu sẽ cùng mở tráp.

4. Cô dâu ra mắt hai gia đình

- Gia đình nhà gái cho phép chú rể lên phòng đón cô dâu xuống chào gia đình nhà trai (trước khi chú rể lên đón, cô dâu không được xuất hiện trong lễ ăn hỏi).

- Cô dâu sẽ xuống chào hỏi và rót nước mời gia đình chú rể, ngược lại, chú rể cũng sẽ rót nước mời gia đình cô dâu.

5. Thắp hương trên bàn thờ của nhà gái

- Sau khi cô dâu ra mắt, mẹ cô dâu sẽ lấy từ mâm ngũ quả một số vật phẩm và lễ đen để mang lên bàn thờ thắp hương cúng ông bà, tổ tiên.

- Bố mẹ cô dâu sẽ đưa cô dâu và chú rể lên thắp hương trên bàn thờ nhà gái.

6. Bàn bạc về lễ cưới

- Sau khi cúng ông bà tổ tiên xong, bố mẹ hai nhà sẽ thống nhất ngày giờ đón dâu và lễ cưới.

- Trong thời gian đó, cô dâu chú rể mời nước quan khách và chụp ảnh lưu niệm cùng mọi người.

7. Nhà gái lại quả cho nhà trai

- Nhà gái sẽ chia đồ lại quả cho nhà trai và trả lại các mâm tráp. Lưu ý, khi chia đồ lại quả không được dùng kéo cắt mà phải xé bằng tay, đồ lại quả phải là số chẵn (thông thường là 10 lễ vật) và khi nhà gái trả lại mâm tráp phải để ngửa nắp lên, không được đóng lại.

- Nhà gái trao đồ lại quả cho nhà trai và nhà trai xin phép ra về.

- Sau khi đã kết thúc lễ ăn hỏi, nhà gái sẽ mời tất cả các thành viên có mặt cùng ở lại dùng bữa cơm thân mật. Trong trường hợp nhà trai ở xa, nhà gái cũng sẽ mời nhà trai ở lại dùng cơm luôn. Tuy nhiên việc này phải được thống nhất từ trước để nhà gái có kế hoạch đặt cỗ và chuẩn bị tiếp đón chu đáo.

Thông thường, lễ ăn hỏi diễn ra trong khoảng từ 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ. Tuy nghi lễ không quá phức tạp nhưng đây được coi như lễ đính ước truyền thống không thể thiếu trong đám cưới Việt Nam, nên dù cô dâu chú rể hiện đại vẫn cần phải tuân thủ cũng như thực hiện đúng trình tự lễ ăn hỏi để đám cưới được diễn ra suôn sẻ.

Cách thiết kế mâm lễ ăn hỏi với 7 tráp

Các tráp lễ vật thường xếp theo hình tháp, đặt trên mâm và phủ vải nhung đỏ để nhà trai mang tới nhà gái.

Ở miền Bắc, số lượng mâm quả (tráp ăn hỏi) luôn là số lẻ, ít nhất từ 3 tráp, tới 5, 7, hoặc nhiều gia đình có thể chọn tới 13, 15 tráp. Tuy nhiên đa số các gia đình chọn 7 tráp cho ngày ăn hỏi, vì đây là số lượng vừa phải, tiện lợi lại có đầy đủ các lễ vật cần thiết.

Trong số 7 tráp, lễ vật thường bao gồm:

- Trầu cau
- Bánh cốm
- Chè
- Bánh đậu xanh
- Mứt sen trần
- Rượu và thuốc lá
- Hoa quả

Một số gia đình còn thay bánh đậu xanh bằng lợn sữa quay, gà quay hoặc xôi để làm mâm lễ vật thêm phong phú, có cả đồ mặn, đồ ngọt. Tuy mâm quả là số lẻ, nhưng số lượng lễ lại là số chẵn, để mọi vật đều có đôi có cặp, sinh sôi nảy nở.

Về cách trang trí, các tráp bao gồm bánh cốm, chè, bánh đậu xanh, hạt sen thường được xếp theo hình tháp, kết hoa đỏ, gắn chữ hỷ, tín hiệu may mắn cho đám cưới. Các tráp còn lại sẽ được đặt trong khay, sắp xếp tùy thuộc gu thẩm mỹ của từng gia đình. Sau khi hoàn tất, toàn bộ lễ vật sẽ được đặt lên mâm tráp và phủ vải nhung đỏ để nhà trai mang tới lễ ăn hỏi tại nhà gái.

Để chuẩn bị các tráp ăn hỏi, các đôi uyên ương tại Hà Nội có thể tìm thấy những cửa hàng cung cấp dịch vụ cưới hỏi trọn gói tại phố Hàng Than, Hàng Giấy, Cửa Đông để được tư vấn cụ thể, phù hợp nhất.

Tráp mứt sen trần.

Tráp chè Tân Cương, Thái Nguyên.

Tráp bánh cốm.

Tráp buồng cau và lá trầu.

Tráp rượu và thuốc lá.

Tráp hoa quả.

Một số gia đình còn có thêm xôi gấc hoặc lợn quay, gà quay.

Khi sắp xếp cạnh nhau, những lễ vật này sẽ tạo nên một mâm tráp ăn hỏi đẹp, thể hiện truyền thống cưới hỏi chỉn chu trong đám cưới của người Việt.

Danh sách việc cần làm vào ngày trước ăn hỏi

Trong lễ ăn hỏi, gia đình nhà trai sẽ không phải chuẩn bị nhiều về trang trí vì chủ yếu các hoạt động quan trọng đều diễn ra tại nhà gái.

Mâm tráp là vật không thể thiếu mà nhà trai phải chuẩn bị. Ảnh: Brian&Jackie.

Thông thường, nhiều cô dâu chú rể và gia đình cảm thấy, hoang mang, lo lắng vì không biết việc gì cần làm, việc gì còn thiếu cho ngày trọng đại. Để không bỏ quên từ những chi tiết nhỏ nhặt nhất, đôi uyên ương nên liệt kê toàn bộ công việc cần thiết ra giấy, để kiểm soát được tình hình chuẩn bị, việc nào đã xong có thể gạch bỏ, việc nào chưa hoàn thiện cần chú ý hoàn thành sớm.

Báo Ngôi Sao sẽ cùng điểm lại những công việc quan trọng mà cả nhà trai và nhà gái phải lo liệu, hoàn thành trước đêm ăn hỏi.

* Tại nhà trai

- Gia đình chú rể không cần thiết phải căng phông, làm cổng hoa vì sự kiện chính sẽ diễn ra tại nhà gái. Nếu khách tham dự không nhiều, cũng không cần dựng bạt.

- Cần dọn dẹp nhà cửa, lau dọn bàn thờ tổ tiên.

- Để không khí thêm rộn rã, có thể treo thêm các dây kim tuyến hay dán các hình cô dâu chú rể tượng trưng như thông báo cho làng xóm, họ hàng biết về ngày vui của gia đình.

- Điều quan trọng nhất là gia đình chú rể phải lo đầy đủ các mâm tráp vì đây là vật phẩm không thể thiếu, cần đem tới nhà cô dâu để thực hiện nghi thức ăn hỏi.

- Chú rể cũng đừng quên chuẩn bị comple, cravat cho mình và áo dài cho mẹ, comple cho bố cùng trang phục của ông bà, người thân thiết nhất để diện khi tới nhà gái.

- Một ngày trước lễ ăn hỏi, chú rể nên chắc chắn toàn bộ đội bê tráp nam sẽ tham dự đầy đủ, đúng số lượng cần thiết. Nếu có thể, chú rể nên chuẩn bị quần áo, hoặc cravat cho đội bê tráp để đồng bộ.

- Chuẩn bị phong bao lì xì cho đội bê tráp nam để khi xong lễ ăn hỏi, đội nam sẽ trao phong bì duyên cho đội nữ. Số lượng mỗi người một phong bì.

- Vấn đề xe cộ cũng là điều gia đình nhà trai cần chuẩn bị. Trước ngày ăn hỏi, chú rể không cần chuẩn bị xe hoa, nhưng vẫn phải có ôtô để đưa đón các thành viên trong gia đình tới nhà gái. Nhiều gia đình thuê xích lô để chở tráp ăn hỏi thì nên chắc chắn số lượng xe trước một ngày.

- Nhà trai cũng cần chuẩn bị ít nhất một thợ chụp ảnh để ghi lại các hình ảnh đáng nhớ

- Chuẩn bị cỗ để đãi khách sau khi lễ ăn hỏi kết thúc. Thông thường, phần cỗ ăn hỏi của mỗi nhà trai nhà gái đều đặt và ăn riêng, nên số lượng cỗ sẽ căn cứ vào số lượng người trong từng đoàn của mỗi gia đình.

Cô dâu cần là phẳng áo dài và chuẩn bị đầy đủ phụ kiện để diện trong lễ ăn hỏi. Ảnh: Brian&Jackie.

* Tại nhà gái

- Nhà gái sẽ phải dọn dẹp nhà cửa, lau dọn bàn thờ gia tiên.

- Chuẩn bị phông có ghi tên cô dâu chú rể, ngày ăn hỏi để chào đón nhà trai và làm đẹp khi chụp ảnh kỷ niệm.

- Với các gia đình cầu kỳ, nhà cô dâu có thể chuẩn bị một chiếc cổng hoa hoặc cổng bóng để không gian gia đình thêm đẹp. Các gia đình muốn giản tiện có thể chỉ treo dây kim tuyến, cầu hoa đơn giản.

- Với nhà gái chật, không đủ chỗ cho cả đoàn nhà trai và các thành viên trong gia đình ngồi tham dự lễ ăn hỏi, gia đình phải thuê bạt và dựng trước nhà để dành chỗ cho khách. Ngoài ra, cũng cần thuê bàn ghế đồng bộ để đặt mâm tráp nhà trai mang tới và làm chỗ tiếp khách. Toàn bộ cổng hoa, bạt, bàn ghế phải được vận chuyển, lắp đặt và sắp xếp hoàn thiện trong tối trước ngày ăn hỏi, không nên để tới sáng sớm ngày lễ chính mới làm, vì lúc đó có thể xảy ra sai sót không thể khắc phục.

- Thuê các bộ ấm chén để pha nước mời khách. Số lượng bộ ấm chén sẽ tương ứng với số lượng bàn tiếp khách.

- Đặt các lẵng hoa nhỏ để trang trí trên bàn uống nước. Số lượng lẵng cũng nên tương ứng với số bàn để trên mỗi bàn đều có một lẵng hoa đẹp.

- Cô dâu chuẩn bị sẵn áo dài cho mình và áo dài cho mẹ, comple cho bố cùng trang phục của ông bà, người thân thiết nhất để diện trong lễ ăn hỏi.

- Gọi điện hẹn lại với thợ trang điểm, làm tóc để nhắc họ tới đúng giờ.

- Liên lạc với đội bê tráp nữ, nhắc lại giờ để đảm bảo các cô gái bưng tráp đến đủ và đúng giờ.

- Chuẩn bị phong bao lì xì cho đội bê tráp, số lượng mỗi người một phong bì.

- Gia đình cô dâu nên chuẩn bị ít nhất một thợ chụp ảnh để ghi lại các hình ảnh của cô dâu với bạn bè, người thân trước giờ làm lễ và những khoảnh khắc đáng nhớ trong nghi lễ ăn hỏi.

- Nhà gái cần chuẩn bị cỗ để mời khách đã tới tham dự lễ ăn hỏi của gia đình. Số lượng cỗ cũng phải phù hợp với số lượng họ hàng của nhà gái tham dự ngày lễ.



Chuẩn bị cho lễ ăn hỏi
Chọn áo dài ăn hỏi cho cô dâu thật đẹp, nổi bật
Chuẩn bị trước lễ ăn hỏi
Chọn đội bê tráp cho lễ ăn hỏi
Phong tục cưới hỏi của người Hà Nội


(ST)