Hướng dẫn học kèn Saxophone

Làm Quen Với Saxophone

Vị trí ngón bấm-Các thế bấm
Vị trí các ngón bấm:
Khoảng vang của các nốt trong Saxophone được hiểu như sau:
Các nốt từ Sì giáng đến Sòl (nằm giữa dòng kẻ thứ hai tính từ dưới lên) là các nốt phần trầm.
Từ nốt La( nằm giữa khe kẻ thứ hai tính từ dưới lên) đến nốt Lá là phân trung âm
Các nốt cao hơn nốt Lá được gọi là phần nốt cao của Saxophone.
Trên thực tế âm thanh của Sax alto thấp hơn một quãng sáu trưởng so với cách ghi.
Âm thanh của Sax Tenor thấp hơn một quãng chín trưởng so với cách ghi.
Tất cả các bản nhạc cho các loại kèn Saxophone đều ghi ở khoá son
Nốt Rề: Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay phải .
Nốt Rề #(Mì giáng): Bấm như nốt Rê cộng thêm ngón út tay phải bấm phím D#
Nốt Mì (Fà giáng): Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái các ngón trỏ,ngón giữa tay phải
Nốt Fà: Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái và ngón trỏ tay phải.
Nốt Fà#(Sòl giáng): Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái ,ngón giữa tay phải.
Nốt Sòl : Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái
Nốt Sòl# (La giáng): Bấm như nốt sol cộng thêm ngón út tay trái bấm G#
Nốt La: Bấm ngón trỏ và ngón giữa tay trái
Nốt La#(Si giáng): Bấm ngón trỏ và ngón giữa tay trái cộng thêm cạnh tay phải bấm phím (Ta)
Nốt Si (Đô giáng): Bấm ngón trỏ tay trái
Nốt Đô: Bấm ngón giữa tay trái
Nốt Đô# (Rê giáng): Hai tay khum tròn trên thân kèn nhưng không bấm vào phím nào cả.
Nốt Rê : Bấm như nốt Rề & bấm thêm phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Rê#(Mi giáng): Bấm như nốt Rề# và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Mi (Fa giáng): Bấm như nốt Mì & bấm phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Fa: Bấm như nốt Fà & bấm phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Fa #(Sol giáng): Bấm như nốt Fà# & bấm phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Sol: Bấm các ngón trỏ,ngón giữa,ngón áp út tay trái và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Sol# (L á giáng): Bấm như nốt sòl# & và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt La: Bấm ngón trỏ và ngón giữa tay trái và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Lá# (Sí giáng): Bấm ngón trỏ và ngón giữa tay trái, cạnh tay phải bấm phím (Ta) và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Sí (Đô giáng): Bấm ngón trỏ tay trái và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Đố: Bấm ngón giữa tay trái và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái.
Nốt Đố# (Rế giáng):Bấm duy nhất phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái.
Nốt Rế : Bụng tay(lòng bàn tay) trái bấm phím C1 và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Rế#(Mí giáng) : Bụng tay(lòng bàn tay) trái bấm phím C1 & C2 và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái
Nốt Mí (Fá giáng): Bụng tay(lòng bàn tay) trái bấm phím C1& C2 cạnh ngón tay trỏ tay phải bấm phím C3 và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái.
Nốt Fá : Bụng tay(lòng bàn tay) trái bấm phím C1&C2,C4 cạnh ngón tay trỏ tay phải bấm phím C3 và phím bấm quãng 8(octave) ngón cái tay trái.
Nốt Fá #( Sól giáng): Bấm như nốt Fá ngón áp út tay phải bấm thêmC5

Nốt Đồ: Bấm như nốt Rề cộng thêm ngón út tay phải bấm phím Số8
Nốt Đồ #(Rề giáng): Bấm như nốt Đồ & bấm phím C# bằng ngón út tay trái
Nốt Sì (Đồ giáng): Bấm như nốt Đồ & bấm phím số 8 bằng ngón út tay trái
Nốt là # (Sì giáng): Bấm như nốt Đồ & bấm phím (Bb )bằng ngón út tay trái


Chuẩn bị cho luyện tập

Sau khi đã luyện tập thành thục phần tháo lắp kèn phần lấy hơi, tư thế đeo kèn tiếp sau đây là phần phát âm.
Bạn đứng hai chân bằng vai tay trái khum tròn tự nhiên đặt ngón cái lên nút nhựa ở phía sau phần trên của thân kèn ( nút này có kích thước bằng đồng xu nhỏ có cây kèn nút này đươc chế tạo bằng sắt) ngón tay trái đặt nhẹ lên các phím bấm theo thứ tự :
-Ngón trỏ đặt trên phím số1
-Ngón giữa đặt trên phím số 2
-Ngón áp út (đeo nhẫn) đặt trên phím số3
-ngón út đặt trên phím số8
Tay phải cũng khum tròn tự nhiên ngón cái đặt dưới miếng sắt ở phía sau phần dưới của thân kèn
-Ngón trỏ đặt trên phím số4
-Ngón giữa đặt trên phím số 5
-Ngón áp út (đeo nhẫn) đặt trên phím số 6
-ngón út đặt trên phím số7
Lưu ý: Bạn phải học thuộc sơ đồ các phím bấm( trang bên) Các ngón khi bấm vào phím sao cho các phím bấm áp khít (kín) với thân kèn


Hai tay khum tròn tự nhiên

Ngón cái tay trái với phím bấm quãng 8

tay phải

Tay trái


Tư thế chơi kèn Saxophone

Tư thế chơi kèn
Chọn đúng tư thế chơi kè sẽ giúp bạn thoải mái trong khi tập và diễn tấu ngược lại nếu chọn không đúng tư thế sẽ để lại những hậu quả như: Đau lưng, thoái hóa cột sống, đau dây thần kinh, mỏi cổ….

Có nhiều tư thế chơi kèn sau đây chúng tôi chỉ xin giới thiệu hai tư thế chính.
Tư thế đứng: Bạn đứng hai chân bằng vai đầu nhìn thẳng chỉnh cho dây đeo kèn phù hợp với chiều cao của bạn không ngắn quá sẽ gây khó khăn cho bạn khi phát âm, không dài quá sẽ gây cho bạn đau lưng, mỏi cổ…tay phải đặt dưới miếng đỡ phần dưới mặt sau của than kèn, tay phải đặt lên nút nhựa có kích thước bằng đồng xu (có kèn thì phần này được chế tạo bằng sắt) hat tay khum tròn tự nhiên trên các phím bấm nằm ở mặt trước của thân kèn. Tay phải khẽ đẩn nhẹ kèn ra phía trước lúc này mỏ kèn sẽ tiến tới gần miệng bạn. Bạn há miệng đón mỏ kèn.
Lưu ý: bạn hãy điều chỉnh sao cho để đầu mỏ kèn, thân kèn, tay phải của bạn cùng cơ thể của bạn phải trở thành một trục thẳng
Tư thế ngồi: Sau khi bạn đã tập thành thục phần tư thế đứng thì có thể chọn một chiếc ghế để ngồi sao cho phù hợp với chiều cao cơ thể bạn chiếc ghế thấp quá có thể gây cho bạn tức bụng (bị gập bụng) lúc này bạn để kèn thẳng giữa hai đùi và chơi bình thường đối với Alto sax.
Với Tenor Sax thì bạn phải chuyển kèn sang cạnh đùi phải và phải chỉnh cho mỏ kèn phù hợp với tư thế này
Lưu ý Bạn phải ngồi giữ lưng thẳng không bị lệch vai hoặc khom người về phía trước (tốt nhất bạn nên tập phần này trước một chiếc gương có thể nhìn được từ đầu đến đầu gối)



Hướng dẫn tháo lắp kèn Saxophone.

Bạn lắp mặt dưới của zăm vao mặt phẳng của mỏ kèn vào mặt dưới của mỏ kèn sao cho phần vòng cung của zăm song song và bằng đều với phần vòng cung của mỏ kèn sau đó lồng đai giữ zăm vào đến2/3 của zăm & mỏ kèn tính từ đầu vong cung của mỏ kèn thi xiết chặt vít của đai giữ zăm sao cho zăm không dịch chuyển khi ta chơi kèn.
Lưu ý Đây là phần rất quan trọng nó sẽ quyết định phần âm thanh bạn phát ra (thổi) có dễ dàng và phát âm vang hay không vang.
Cắm mỏ kèn vào cổ ngỗng rồi cắm cổ ngỗng vào thân kèn xiết chặt ốc.
Lưu ý:Trước khi chơi bạn phải lắp kèn sao cho phần nhô lên của phím bấm quãng 8 phải thẳng hàng với phần xương sống của của cổ ngỗng và nằm ở trong tay đòn phím đậy trên cổ ngỗng,

Phần tập thở

Nhiều người lầm tưởng chơi kèn thường hít hơi bằng ngực lấy hơi để thổi làm như thế thì phổi sẽ rất mệt vì phổi phải đảm nhiệm phần trao đổi chất chuyển hóa cho máu lại phải ép hơi để phát ra âm thanh, do vậy người ta đã nghĩ ra cách lấy hơi bằng bụng vừa có thể phình bụng ra lấy hơi được nhiều hơn lại có thể nén hơi bằng cách nén cơ hoành giúp cho âm thanh phát ra từ Saxophone chắc tiếng hơn
-Bạn đứng trước gương( chọn chiến gương có thể nhìn thấy được từ đầu gối trở lên) hai chân bằng vai hai tay để ở phần thắt lưng phần trên của hông từ từ hít không khí vào từ miệng và mũi và đẩy không khí xuống dạ dày từ từ phình bụng cho đến khi hít căng đầy bụng thì từ từ đẩy hơi ra qua miệng bụng và cơ hoanh từ từ ép lại cho đến khi hết không khí thì đã xong một chu kỳ. Bạn hãy luyện tập nhiều lần cho đến khi thành thạo.Sau khi đã thành thạo phần này bạn hãy để hai tay lên trước bụng và tập thở để kiểm tra phần co dãn của cơ bụng.
Cánh luyện tập phần thở.
-Bạn hãy lấy cuốn sách năng khoảng 300mg sau đó bạn nằm ngửa trên một mặt phẳng đặt cuốn sách lên bụng và tiến hành tuần tự các bước như bài tập phần trên bạn sẽ thấy rõ sự chuyển động lên xuống của bụng. Đây là bài tập nâng cao sẽ giúp cho cơ hoành và bụng của bạn lấy được nhiều hơi.

Thực hành cơ bản

Lệ đá
Hỏi đá xanh rêu bao nhiêu tuổi rồi
MI RẾ ĐỐ# ĐỐ# SÍ SÍ MI MI
Hỏi gío phiêu du qua bao đỉnh trời
MI ĐỐ SÍ SÍ LA LA ĐÔ # ĐÔ#
hỏi những đêm sâu đèn vàng héo hắt ái ân bây
ĐÔ# FA# MI MI RÊ RÊ SÍ SÍ SÍ RÊ ĐÔ#
giời là nứoc mắt , cuối hồn một thoáng nhớ mong
ĐÔ# ĐÔ# LÁ LÁ SOL SI SI Fa# FA# MI
manh. Th ưở ấy tôi như con chim lạc đàn
MI MI RẾ ĐỐ# ĐỐ# SÍ SÍ MI MI
Xoải cánh cô đơn bay trong chiều vàng và ứoc
MI ĐỐ SÍ SÍ LA LA ĐÔ # ĐÔ# ĐÔ# FA#
mơ sao trời đừng bão tố để yêu thương càng nhiều
MI MI RÊ RÊ SÍ SÍ S Í R Ê R Ê ĐÔ#
gắn bó tháng ngày là me say hồn thơ.
ĐÔ# L A SOL SI SI FA# FA# MI L Á
Tình yêu đã võ cánh rồi là hoa rót mật cho
L Á S Í ĐỐ ĐỐ# ĐỐ# SOL FA# LÁ SÍ MI FA#
đời chắt chiu kỷ niệm dĩ vãng em nhớ gì
MI LÁ MI RÊ RÊ SÍ SÍ SÍ DỐ# MI
không em ơi.
FA# LÁ LÁ
Mầu áo thiên thanh thơ ngây ngày nào chìm khuất
MI RẾ ĐỐ# ĐỐ# SÍ SÍ MI MI MI ĐỐ
trong mưa mưa bay dạt dào Đọc lá thư xưa
SÍ SÍ LA LA ĐÔ # ĐÔ# ĐÔ# FA# MI MI
một trời luyến tiếc nhớ môi em và màu mắt biếc suối
RÊ RÊ SÍ SÍ SÍ R Ê RÊ ĐÔ# Đ Ô# L Á L Á SOL
hẹ hò trăng thanh đầu non
SI SI FA# FA# MI LÁ

bài này thiếu một nốt đó chú Hà phát hiện dc ra

ĐƯỜNG XA ƯỚT MƯA

Đêm nay thời gian đứng im lắng đọng,
LÁ LÁ FA # LÁ RẾ ĐỐ# RẾ SÍ

Cho đôi tình nhân đắm tròng giấc mộng,
MI MI ĐÔ# MI ĐỐ# SÍ ĐỐ # LÁ


Mưa rơi làm thêm khó câu giã từ , vì đường xa ướt mưa.
FA# FA# FA FA# SÍ LÁ SÍ SOL LÀ LÀ MI SOL FA#


Da em lụa là tóc em xoã mềm,
LÁ LÁ FA # LÁ RẾ ĐỐ# RẾ SÍ


Lung linh trời sao sang trong mắt em,
SOL SOL MI SOL Đ Ố# S Í Đ Ố L Á
Môi em làm thêm khó câu giã từ . Và đường xa ướt mưa
FA# FA# FA FA# SÍ LÁ SÍ SOL LA LA ĐÔ# MI RÊ

ĐK

Ngại đường xa ướt mưa . Em muốn anh đưa em vế sao em
SOL SOL S Í R Ế Đ Ố# R Ê M Í RẾ RẾ LÁ FA# SOL SOL
ko ở lại đây đêm nay . Ngại đường xa ướt mưa đưng bắt
SOL ĐỒ# ĐỒ# LÁ LÁ LÁ. SOL SOL S Í R Ế ĐÓ# ĐỐ# MÍ
em đưa em vê anh xin em đừng về đường quá xa xôi.
RẾ RẾ Đ Ố# SÍ SÍ S Í S Í MI MI MI Đ Ố# S Í L Á

Xin mưa triền miêm mãi ko lắng đọng
LÁ LÁ FA # LÁ RẾ ĐỐ# RẾ SÍ
Cho đôi tình nhân đuổi trong giấc mộng
SOL SOL MI SOL Đ Ố# S Í Đ Ố L Á


Khi kết đoạn nay chơi 3 lần nhỏ dần
Trong cơn ngủ quên trốn câu giã từ
FA# FA# FA FA# SÍ LÁ SÍ SOL

vì đương xa ướt mưa .
LÀ LÀ Đ Ô#MI R Ê