1
Ung thư tế bào dẹt là gì?
Ung thư tế bào dẹt là bệnh ung thư da bắt đầu từ lớp tế bào mỏng, những tế bào dẹt trông giống như vẩy cá khi quan sát dưới kính hiển vi. Từ này có trong nguồn gốc Latinh. “Squanma – có nghĩa là vẩy cá hay rắn”.
Tế bào dẹt được tìm thấy ở những mô như bề mặt da, cơ quan rỗng, đường hô hấp và đường tiêu hóa. Như vậy, ung thư tế bào dẹt có thể phát triển ở những mô này.
Ung thư tế bào dẹt của da xảy ra khoảng ¼ so với ung thư tế bào đáy. Da màu sáng và bệnh sử có tiếp xúc ánh nắng mặt trời quan trọng hơn trong loại ung thư này so với ung thư tế bào đáy. Nam giới bị bệnh nhiều hơn nữ. Kiểu trang phục và tóc đóng vai trò quan trọng. Nữ, kiểu tóc thường che tai nên ung thư tế bào vảy ở vị trí này ít hơn nam.
Những yếu tố nguy cơ nào làm phát triển bệnh?
Tiếp xúc ánh nắng mặt trời là yếu tố quan trọng nhất trong sự phát bệnh ung thư tế bào dẹt. Nhiều u có thể bắt nguồn từ nốt tiền ung thư, thường gọi là sừng hóa. Những tổn thương này xuất hiện ở những vị trí chịu ảnh hưởng ánh nắng mặt trời trong nhiều năm như trán và cằm, cũng như mặt lưng và bàn tay. Tổn thương do ánh nắng mặt trời phải mất nhiều năm mới phát triển thành ung thư da. Như vậy, những người thích ánh nắng mặt trời nên ngưng ở năm tuổi 20 để ngăn phát triển nốt tiền ung thư hay ung thư trong nhiều năm thập niên sau đó.
Vài yếu tố ít quan trọng hơn có thể thúc đẩy ung thư tiếp xúc với chất arsenic, các hydrocarbon, hơi nóng, tia xạ. Vài ung thư tế bào dẹt có thể phát triển ở mô sẹo. Suy giảm miễn dịch do nhiễm trùng hay thuốc cũng có thể phát triển ung thư.
Ung thư tế bào dẹt ở da có thể di căn không?
Có. Không giống ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào dẹt có thể di căn hay lan rộng đến những phần khác của cơ thể. Những u này thường bắt đầu như một nốt cứng màu sắc thay đổi hay màu đỏ. Ung thư tế bào dẹt bắt đầu không có sừng hóa hay tổn thương do ánh nắng mặt trời, dễ xảy ra và di căn hơn những ung thư tế bào dẹt do chấn thương hay sẹo xạ trị. Một vị trí đặc biệt có khuynh hướng di căn lan rộng là môi dưới. Vì vậy, một chẩn đoán chính xác ở nơi này là quan trọng.
Chẩn đoán ung thư tế bào dẹt như thế nào?
Như ung thư tế bào đáy, để chẩn đoán phù hợp bác sĩ dùng sinh thiết: lấy mẫu bằng cách gây tê tại chỗ và bấm một mảnh da bằng dụng cụ. Mảnh da lấy ra sau đó được kiểm tra lại dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư.
Điều trị ung thư tế bào dẹt như thế nào?
Cách điều trị giống như là ung thư tế bào đáy: phương pháp nạo và làm khô; phẫu trị; xạ trị; phương pháp vi phẫu Mohs; phẫu thuật cắt lạnh.
Do tính chất di căn của bệnh ung thư tế bào dẹt nên điều quan trọng là chẩn đoán sớm và điều trị thật triệt để.
Dự phòng ung thư tế bào dẹt như thế nào?
Điều thiết yếu là tiếp xúc tối thiểu ánh nắng mặt trời và kiểm tra đều đặn.
Các cách dự phòng giống như bệnh ung thư tế bào đáy.
Theo dõi, chăm sóc bệnh như thế nào?
Ung thư da có tiên lượng tốt hơn những loại ung thư khác. Thường chữa lành được. Ngay cả những bệnh nhân có nguy cơ xuất hiện một ung thư da mới. Đây là lý do tại sao bệnh nhân cần phải thường xuyên chú ý, đến bác sĩ khám định kỳ và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm nguy cơ bị ung thư da tái phát.
Tóm lược về ung thư da
Có nhiều loại ung thư da: ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào vảy ( không phải u hắc tố); u hắc tố.
Ung thư da là ung thư thường thấy nhất ở người.
Tia cực tím có trong ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây ung thư da.
Dấu hiệu báo động ung thư da là sự thay đổi bề mặt da như một u mới xuất hiện hay vết loét không lành. Sự thay đổi bề mặt da không giải thích được kéo dài hơn 2 tuần thì nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa da.
Ung thư da không phải u hắc tố thường gặp nhất. Tỉ lệ điều trị khỏi khoảng 100% nếu bệnh được điều trị trước lúc có di căn.
Điều trị ung thư da không phải u hắc tố phụ thuộc vào loại ung thư và vị trí tổn thương, nguy cơ tạo sẹo, cũng như tuổi và thể trạng bệnh nhân. Có nhiều phương pháp điều trị: nạo và làm khô, phẫu trị, xạ trị, cắt lạnh, vi phẫu Mohs.
Đối với những người cơ địa dễ bị ung thư da thì cách tốt nhất là tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, tự theo dõi và đến khám bác sĩ định kỳ. Những người đã bị ung thư da rồi bất kể dạng nào cũng nên cần kiểm tra đều đặn.
